Αυτή ήταν η πρώτη Ναυαγοσωστική Σχολή στην Ελλάδα
Πριν την δημιουργία της Κολυμβητικής Σχολής Πειραιώς, ο αριθμός των πνιγμών ήταν ανησυχητικά μεγάλος. Παρά την αναγκαιότητα της, η ομαλή λειτουργία της δεν αποδείχθηκε εύκολη υπόθεση.
- 18/06/2018
Σύμφωνα με τα στοιχεία που κρατούσε ο Κολυμβητικός Σύλλογος, ο αριθμός των πνιγμένων από την άγνοια που είχαν να κολυμπούν, για το χρονικό διάστημα από 4 Ιανουαρίου 1902 μέχρι τις 31 Ιανουαρίου 1903 ήταν 64 Έλληνες. Κατά τα τέλη της δεκαετίας του 1890 ένας Φαρμακοποιός του Πειραιά ο Παναγιώτης Νάστος άρχισε δημόσια είτε μέσω εμφανίσεων του σε εκδηλώσεις, είτε μέσω δημοσιευμάτων εφημερίδων να παρουσιάζει στοιχεία από ένα βιβλίο το οποίο είχε συγγράψει με τίτλο “Περί κολυμβητικής”.
Μεταξύ πολλών στοιχείων που παρουσίαζε ο Νάστος ήταν ο μεγάλος αριθμός θανάτων από πνιγμό στην Ελλάδα, μια χώρα κατεξοχήν ναυτική. Έφτιαχνε υπομνήματα – προτάσεις προς τους αρμοδίους, όπως όλοι οι ναύτες να μάθουν κολύμπι, οι υποψήφιοι δόκιμοι να μην γίνονται δεκτοί στις εξετάσεις για την απόκτηση διπλώματος Πλοιάρχου, αν δεν γνωρίζουν να κολυμπούν, καθώς επίσης όλοι οι Αξιωματικοί στα πλοία να γνωρίζουν και τον τρόπο σωτηρίας όσων κινδυνεύουν καθώς και εκείνων που ημιθανείς βρίσκονται στη θάλασσα. Ως πρότυπο ο Νάστος ενεμφάνιζε τότε την Ουγγαρία. Στην Ουγγαρία έλεγε ο Νάστος ακόμα και οι στρατιώτες μαθαίνουν να κολυμπούν ενδεδυμένοι. Τα υπομνήματά του τελείωναν πάντα με την πρόταση να δημιουργηθούν Σχολές Κολυμβητικής εντός των Ναυστάθμων. Ο Νάστος είχε δημιουργήσει κι έναν σύλλογο με την επωνυμία “Κολυμβητικός Σύλλογος Πειραιώς” (1900) και ο ίδιος ήταν Πρόεδρός του.
Ο Σύλλογος αυτός διενεργούσε ετήσιους κολυμβητικούς και λεμβικούς αγώνες στον Πειραιά, με σκοπό την οικονομική του ενίσχυση, όπως τους αγώνες της 19ης Αυγούστου του 1901 που μεταξύ άλλων προσέφεραν ποσά η Λιμενική Επιτροπή Πειραιώς (250 δρχ), η Εταιρία Σιδηροδρόμων Πειραιώς – Αθηνών (600 δρχ), η Εταιρία Τροχιοδρόμων, ενώ μέλη της Ελλανοδίκου Επιτροπής ήταν για μεν του κολυμβητικούς αγώνες οι Παν. Νάστος και Ιακ. Δραγάτσης για τους Λεμβοδρομικούς οι Α. Μελετόπουλος, Δ. Καλοστύπης και Α. Βλαχόπουλος.
Βλέποντας ο Νάστος ότι οι εισηγήσεις του περί δημιουργίας Σχολής “δεν ακούγονταν”, αποφάσισε να δημιουργήσει ο ίδιος, αν και προχωρημένος πλέον στην ηλικία, σχολή ώστε να διδάξει στα Ελληνόπουλα, την τέχνη της κολύμβησης. Από το 1900 μέχρι το 1903 συναντούμε τεράστιο αριθμό δηλώσεων του Κολυμβητικού Συλλόγου στον ημερήσιο τύπο, περί της οφέλειας δημιουργίας σχολής Κολύμβησης.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που κρατούσε ο Κολυμβητικός Σύλλογος, ο αριθμός των πνιγμένων από την άγνοια που είχαν να κολυμπούν, για το χρονικό διάστημα από 4 Ιανουαρίου 1902 μέχρι τις 31 Ιανουαρίου 1903 ήταν 64 Έλληνες. Η στατιστική αυτή, άγνωστη τότε στην Ελλάδα, συγκλόνισε τόσο, ώστε ο τότε βασιλόπαις Νικόλαος ζήτησε κι έγινε Επίτιμος Πρόεδρος του Κολυμβητικού Συλλόγου Πειραιώς. Τελικώς από τις αρχές του 1902 γίνεται επίσημη αναγγελία τις εφημερίδες, ότι η Σχολή Κολυμβητικής θα δημιουργηθεί από τον ίδιο τον Νάστο. Τα εγκαίνια ορίστηκαν να γίνουν στις 20 Ιουλίου του 1903. Η Σχολή θα λειτουργούσε μπροστά από το ξενοδοχείο Ακταίον στο Νέο Φάληρο.
Με την αγγελία δημιουργία της Σχολής ο Νάστος αντιμετώπισε ένα πρόβλημα που δεν είχε υπολογίσει. Κάτοικοι της περιοχής του Φαλήρου κατέφυγαν στην Αστυνομία, ζητώντας την απαγόρευση της λειτουργίας της Σχολής και την κατεδάφιση της ξύλινης καμπίνας που κατασκευάζονταν επί ξύλινων πασσάλων μπροστά από το Ακταίον, με την αιτιολογία ότι θα εκτίθενται σε κοινή θέα τα σώματα των “μαθητών”. Όμως ακόμα και οι εφημερίδες της εποχής που θεωρούνται οι φύλακες της τότε ηθικής, αντιδρούν στην “αντίδραση” των κατοίκων.
Τελικά, στις 20 Ιουλίου 1903 από τον Κολυμβητικό Σύλλογο Πειραιώς, γίνονται τα εγκαίνια της πρώτης και μοναδικής τότε Σχολής Κολύμβησης Πειραιά, με έδρα το Νέο Φάληρο μπροστά από το ξενοδοχείο Ακταίον. Η Σχολή αυτή είναι η μόνη που σκοπό είχε την διδασκαλία – εκπαίδευση κολύμβησης και διάσωσης κολυμβητών και όχι μόνο τους αγώνες. Ήταν επί της ουσίας και η πρώτη σχολή Ναυαγοσωστών, αφού στα εγκαίνια έγινε για πρώτη φορά στην Ελλάδα παρουσίαση διάσωσης ναυαγών που οι εφημερίδες δεν κατανοούσαν πλήρως και έγραφαν “εντός της θαλάσσης αι λέμβοι της Σχολής μετά των ατάκτως ερριμένων εδώ και εκεί σωσιβίων τα οποία ήσαν δια μικρών σημαιών εστολισμένα, απετέλουν μαγευτικόν θέαμα“.
Στην Σχολή Κολυμβητικής Πειραιά υπήρχε η πρωτοποριακή δυνατότητα να παραδίδονται μαθήματα και προς τις κυρίες. Εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι μόνο την ημέρα των εγκαινίων εγγράφησαν 30 κυρίες ως μέλη. Η διδασκαλία των κυριών γίνονταν όπως γράφτηκε “από μια διδασκάλισσα ηλιοκαή εκ Μάνης καταγόμενη“, κάτοικο Πειραιά, η οποία την ημέρα των εγκαινίων κολύμβησε από την εξέδρα της Σχολής μέχρι τα Ρώσικα πολεμικά που ναυλοχούσαν στον Φαληρικό όρμο και επέστρεψε πίσω εις ολίγα λεπτά της ώρας. Το όνομα αυτής Διαμάντω Πέτρου. Η ίδια αυτή γυναίκα είναι που το 1905 όταν η Σχολή θα απειληθεί με κλείσιμο θα πάει μόνη της, κρατώντας τη σημαία της σχολής στο σπίτι του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη (Καστέλλα) για να του προσφέρει στέφανο εκ δάφνης, διαμαρτυρόμενη ταυτόχρονα υπέρ της Σχολής.
Γράφουν οι εφημερίδες το 1905 δύο χρόνια μετά την έναρξη λειτουργία της “οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι τα τελευταία έτη, από την λειτουργία της Κολυμβητικής Σχολής Πειραιά που λειτουργεί στο Φάληρο και μετά, τα θύματα εκ πνιγμού ελλατώθηκαν” παρόλα αυτά τον ίδιο χρόνο θα διαταχθεί η αναστολή λειτουργίας της Σχολής αφού έγιναν καταγγελίες και πιέσεις σε πολιτικό επίπεδο από τους Φαληριώτες με την αιτιολογία ότι το παράπηγμα της Σχολής παρακωλύει τη θέα τους.
Ο Δραγούμης πετυχαίνει τελικώς αντί του κλεισίματος την μετακίνηση της Σχολής σε άλλο σημείο. Κοινοποιείται εντολή στον Νάστο για μετακίνηση της Σχολής στην προέκταση της οδού Κεχαγιά. Ο Νάστος δέχεται προκειμένου να συνεχίσει η σχολή την λειτουργία της και υπογράφει μάλιστα και αποδοχή συμφωνίας με το Υπουργείο Οικονομικών. Με έξοδα δικά του αναλαμβάνει κι αυτή την φορά την ανέγερση του νέου ξύλινου παραπήγματος. Ξαφνικά στις 31 Μαΐου 1906 το ημιτελές παράπηγμα περικυκλώνεται από αστυνομία η οποία απαγορεύει την αποπεράτωση του έργου. Και για τη νέα της θέση οι κάτοικοι αντιδρούν και ζητούν τη νέα μετακίνησή της στην αρχική της θέση. Σα να μην έφτανε αυτό μερικές μέρες αργότερα, (10 Ιουνίου 1906) μεγάλη καταιγίδα παρασέρνει το ημιτελές οίκημα που καταστρέφεται ολοσχερώς.
Το τέλος:
Δεν γνωρίζουμε το αποτέλεσμα των δικαστικών αγώνων. Γνωρίζουμε όμως ότι επίσημα η Σχολή αυτή έπαψε να υπάρχει το 1910. Μια αναφορά δια του τύπου αναφέρει ότι στο Νέο Φάληρο υπάρχουν μόνο οι ξύλινοι πάσσαλοι που ήταν η βάση του παραπήγματος της Σχολής, χωρίς να αναφέρει το σημείο που λειτούργησε τα τελευταία χρόνια.
Στο έργο της Σχολής αυτής, μεταξύ άλλων, θα πρέπει να καταγραφεί η δωρεάν εκπαίδευση 150 παιδιών ορφανοτροφείων κάθε έτος, η διάσωση, η παροχή βοήθειας στα παρακείμενα λουτρά του Φαλήρου. Η τύχη παίζει παράξενα παιχνίδια. Όταν στις 13 Ιουνίου του 1911 ανακοινώνεται ότι η σχολή δεν θα λειτουργήσει (συνήθως άνοιγε στις 13 Ιουνίου κάθε έτος), την ίδια μέρα μη λειτουργίας της, πνίγηκαν δύο άτομα στην περιοχή του Φαλήρου.
Έρευνα – Επιμέλεια: Στέφανος Μίλεσης, Πρόεδρος Φιλολογικής Στέγης Πειραιώς
Πηγή: http://pireorama.blogspot.gr/