Τερψιθέα: Η ιστορία, τα τοπόσημα και η μοναδική θέα από την «ακριτική» περιοχή της Άνω Γλυφάδας
Το μεγαλύτερο αφιέρωμα που έγινε ποτέ για τη Γλυφάδα
Τερψιθέα - ή αλλιώς ένα προάστιο μέσα στο προάστιο: Η δημιουργία, η ιστορία και τα σημεία αναφοράς της πολυκατοικημένης πια περιοχής της Άνω Γλυφάδας
- 26/01/2022
Κάτω Γλυφάδα, Άνω Γλυφάδα, Τερψιθέα, Αιξωνή, κάτω από τη Βουλιαγμένης, πάνω από αυτή, υπάρχουν πολλοί τρόποι να περιγράψεις τα διάφορα σημεία της πρωτεύουσας των νοτίων προαστίων, το σίγουρο είναι όμως ένα. Ότι όσο και αν πολλές φορές καντράρονται οι Κατωγλυφαδιώτες με τους Τερψιθιώτες και πάει λέγοντας, ζούμε όλοι στην ίδια όμορφη περιοχή, τη Γλυφάδα.
Η Τερψιθέα είναι πάντως περιοχή της Άνω Γλυφάδας (η Άνω Γλυφάδα στην ουσία ξεκινά πάνω από την Λεωφόρο Βουλιαγμένης- αν και σε πολλές περιπτώσεις οι απόψεις διίστανται), η οποία βρίσκεται στις παρυφές του Υμηττού. Η περιοχή άρχισε να αναπτύσσεται μετά την πρώτη κοινότητα που δημιουργήθηκε στην Κάτω Γλυφάδα, μετά το 1960 δηλαδή. Αρχικά, στην περιοχή υπήρχαν κυρίως μαντριά, ενώ τα πρόβατα βοσκούσαν ελεύθερα στις εκτάσεις της. Το όνομά της βεβαίως έχει να κάνει με την υπέροχη θέα της, αφού ετυμολογικά η λέξη Τερψιθέα υποδηλώνει μια περιοχή που χαρίζει έντονη ευχαρίστηση όταν κανείς αγναντεύει τη θέα από αυτή.
Η ιστορία της Τερψιθέας
Οι πρώτοι αγοραστές γης εγκαταστάθηκαν στην Τερψιθέα το 1933, οπότε και η εφημερίδα «Ελεύθερος Άνθρωπος» έδινε κομμάτι γης στην περιοχή έναντι ορισμένων κουπονιών και ενός μικρού χρηματικού ποσού. Συγκεκριμένα, η τότε «συνιδιοκτησία» της Γλυφάδας -όπως είχαν ονομαστεί οι γαιοκτήμονες της περιοχής- επειδή η περιοχή δεν είχε άμεσο οικιστικό ενδιαφέρον και επειδή δεν προβλέπονταν άμεσα κέρδη, προσέλαβε ως συνεταίρο στην πώληση τον εκδότη της εφημερίδας «Ελεύθερος Άνθρωπος», Κώστα Αθάνατο. Τη συνιδιοκτησία της Γλυφάδας αποτελούσαν ήδη ο γιατρός Κωνσταντίνος Βάος, ο βιομήχανος Δημήτριος Ζαμάνος, ο δικηγόρος Ιωάννης Ζέπος, ο υπάλληλος της εταιρίας δημοσίων προσόδων Νικόλαος Γιαρμενίτης και ο Πύρρος Καραπάνος, γιος του Κωνσταντίνου Καραπάνου ο οποίος αγοράζοντας τη γη της Γλυφάδας- της μέχρι τότε Άνω και Κάτω Πυρναρής- από τους κληρονόμους του αρχικού γαιοκτήμονα Ανδρέα Λουριώτη, επιχείρησε μια ποιοτική αναβάθμιση των καλλιεργειών και της όλης εκμετάλλευσης της περιοχής.
Η παραπάνω κίνηση έρχεται βέβαια σε σύγκρουση με την πρώτη κοινότητα και τους πρώτους κατοίκους της Γλυφάδας, λόγω της πρόθεσης των συνιδιοκτητών να εντάξουν στο σχέδιο νέες περιοχές με μόνο κριτήριο το προσωπικό οικονομικό όφελος. Εν τω μεταξύ, το ποσοστό του Αθανάτου από τις πωλήσεις ήταν 10% και οι υποχρεώσεις του ήταν να φροντίζει για την ένταξη της περιοχής στο σχέδιο, να καλύπτει πολιτικά τη συνιδιοκτησία και κυρίως να διαφημίζει μέσω της εφημερίδας του την πώληση των οικοπέδων. Οι ελκυστικοί όροι της με δόσεις αγοράς, η φθηνή τιμή των οικοπέδων και η διαφήμιση, έφτασαν για να πουληθούν σε 2-3 χρόνια όλα σχεδόν τα οικόπεδα της Τερψιθέας.
Η Τερψιθέα τότε
Μέχρι τον πόλεμο του 1940 δεν υπήρχαν παρά 100 σπίτια και αυτά στις κοντινότερές της μεριές προς τη λεωφόρο Βουλιαγμένης. Είχε πλήρως αδιαμόρφωτους δρόμους και καμία υποδομή, ωστόσο μέσα στα χρόνια και όσο οι κάτοικοι αυξάνονταν, τις απέκτησε.
Παρά την ανάπτυξή της στις δεκαετίες που ακολούθησαν, η χωροταξική και κοινωνική διαμόρφωση της Άνω Γλυφάδας παρέμενε έως τη δεκαετία του 1990 αρκετά διαφορετική από τη σημερινή της εικόνα. Οι δρόμοι ήταν στενότεροι και όχι αυστηρά ρυμοτομημένοι, τα οικόπεδα μικρότερα και οι κατοικίες ανέκαθεν λιγότερο ακριβές σε σχέση με της Κάτω Γλυφάδας. Με την πάροδο των ετών βέβαια οι κοινωνικές διαφορές μεταξύ των δυο περιοχών αμβλύνθηκαν.
Όπως πολλοί κάτοικοι αναφέρουν, ακόμη και σήμερα η Tερψιθέα έχει μια αίσθηση γειτονιάς, πολύ περισσότερο από το εμπορικό κέντρο της Γλυφάδας. Πράγματι, στην Τερψιθέα υπάρχουν ακόμη πολλά μικρά συνοικιακά μαγαζιά, παραδοσιακά καφενεία και άλλες επιχειρήσεις που στην κάτω Γλυφάδα δεν βρίσκεις εύκολα.
Τα landmarks της Τερψιθέας
Σήμα κατατεθέν της Τερψιθέας είναι σίγουρα η τριγωνικού σχήματος πλατεία Αγίου Τρύφωνα και φυσικά ο ομώνυμος ναός της, επί των οδών Κωνσταντίνου Αθανάτου και Ελευθερίου Ανθρώπου. Έχει μάλιστα κεντρική θέση στην περιοχή. Ο ναός θεμελιώθηκε το 1953 και ολοκληρώθηκε το 1967. Υφίστατο επεκτάσεις έως το 1979, ενώ στην πλατεία του πραγματοποιούνται μεταξύ άλλων διάφορες εκδηλώσεις του Δήμου κατά καιρούς.
Εμβληματική είναι επίσης η Πλατεία Καραϊσκάκη (όπου βρίσκεται η εκκλησία των Εισοδίων της Θεοτόκου) η οποία μάλιστα αναπλάστηκε το 2017 με τη δημιουργία ενός πρότυπου παιδότοπου, αλλά και η πλατεία Αγίας Τριάδας στην οποία υπάρχει και ο ομώνυμος ναός που χτίστηκε το 1966, δωρεά της οικογένειας Μαρτίνου. Στην πλατεία βρίσκεται και η προτομή του μητροπολίτη Σμύρνης Χρυσοστόμου. Τέλος, πρέπει να αναφέρουμε και την πλατεία Αγίου Παύλου, στην οποία δεσπόζει ο ομώνυμος ναός.
Από την Τερψιθέα ξεκινούν και διαδρομές πεζοπορίας στον Υμηττό. Μπορεί κανείς ακόμα και να διασχίσει το βουνό, καταλήγοντας στην άλλη πλευρά του, στο Κορωπί, ενώ εύκολες διαδρομές καταλήγουν επίσης στο εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία ή στην Τρύπια Σπηλιά.
Η Τερψιθέα από ψηλά
Μια ευκαιρία να απολαύσουμε την υπέροχη θέα της με έναν εντυπωσιακό πανοραμικό τρόπο δίνει το παρακάτω aerial video:
Plus: Ένα ακόμα aerial video, με τον ήλιο να δύει στον Σαρωνικό και την Τερψιθέα, μαζί με ολόκληρη τη Γλυφάδα, χιονισμένες και ολόλευκες:
Πηγές πληροφοριών: Ιστορικό Λεύκωμα «Γλυφάδα», Θωμάς Δρίκος, 1997 | glyfadaold.gr | «Γλυφάδα, Όψεις της Ιστορίας της πόλης και του Δήμου», Δήμος Γλυφάδας, 2019