Θωρηκτό Αβέρωφ: Το εντυπωσιακότερο πλωτό μουσείο της Ελλάδας
Γνωρίζουμε από κοντά το Θωρηκτό Αβέρωφ, ένα από τα πιο ζωντανά κομμάτια της σύγχονης ελληνικής ιστορίας.
- 22/12/2014
Το πλωτό ναυτικό μουσείο ‘’Θωρηκτό Γ.Αβέρωφ’’ αποτελεί ένα από τα πιο ζωντανά κομμάτια της σύγχρονης ιστορίας του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού. Το ‘’Αβέρωφ’’ σημαδεύτηκε από γεγονότα εθνικής σημασίας και ταυτίστηκε με την πορεία του έθνους.
Από το 1984 το Πολεμικό Ναυτικό αποφάσισε τη μεταφορά του στο Πάρκο Ναυτικής Παράδοσης στο Φάληρο με σκοπό την έκθεση στο κοινό.
Εκεί βρεθήκαμε κι εμείς ένα πρωί Σαββάτου. Το ‘’Αβέρωφ’’ εξωτερικά είναι εντυπωσιακό χωρίς να μπορείς να καταλάβεις το μέγεθός του επακριβώς με την πρώτη ματιά. Ανεβαίνοντας στο κατάστρωμα και μπαίνοντας στους εσωτερικούς χώρους νιώθεις το μεγαλείο του θωρηκτού. Λειτουργεί ως χρονοκάψουλα που σε μεταφέρει στο ένδοξο παρελθόν του. Νιώθεις για λίγο κομμάτι του και αισθάνεσαι δέος σκεπτόμενος τις εμπειρίες που κουβαλά κάθε σπιθαμή του.
Λίγη ιστορία
Το πολεμικό πλοίο Αβέρωφ είναι ιστορικό πλοίο της νεότερης Ελλάδας. Παρά την ονομασία του ως θωρηκτό, στην πραγματικότητα είναι θωρακισμένο καταδρομικό, κλάσης ΠΙΖΑ, το οποίο ναυπηγήθηκε στα ναυπηγεία του Oρλάντο στο Λιβόρνο της Ιταλίας την περίοδο 1908 – 1911, και εντάχθηκε στο τότε Ελληνικό Βασιλικό Ναυτικό.
Το πλοίο καθελκύστηκε στις 12 Μαρτίου 1910, και μετά από δοκιμές διάρκειας ενός έτους παραλήφθηκε στις 16 Μαΐου του 1911 οπότε και απέπλευσε με κυβερνήτη τον πλοίαρχο Ι. Δαμιανό. Η προσάραξη σε ύφαλο και η αναστάτωση που ακολούθησε οδήγησαν στην αντικατάσταση του κυβερνήτη από τον Πλοίαρχο Παύλο Κουντουριώτη.
Την 1η Σεπτεμβρίου 1911 φτάνει στο Φάληρο. Το συγκεντρωμένο πλήθος επευφημεί το πιο σύγχρονο και ισχυρό πλοίο στην Aνατολική Μεσόγειο. Το πλοίο παίρνει μέρος στον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο ως ναυαρχίδα του Στόλου και οι νικηφόρες μάχες ξεκινούν. Το ‘’Αβέρωφ’’ μετονομάζεται από τους Έλληνες σε “Μπάρμπα-Γιώργο”, ενώ από τους Τούρκους σε “Διαβολοβάπορο”.
Θα ακολουθήσουν ο Α΄ Παγκόσμιος, η μικρασιατική εκστρατεία και ο Β΄Παγκόσμιος με αποκορύφωμα την 17η Οκτωβρίου του 1944. Η τελευταία πράξη θα σηματοδοτήσει το τέλος μία εποχής. Το ‘’Αβέρωφ’’ μεταφέρει την τότε ελληνική κυβέρνηση από την εξορία στην απελευθερωμένη Αθήνα, με πλοίαρχο τον Σπυρίδωνα Μάτεση, ο οποίος υπήρξε και ο τελευταίος πλοίαρχός του. Το πλοίο αποσύρεται το 1952 και μέχρι το 1983 το συναντά κανείς αγκυροβολημένο στον Πόρο.
Τα χαρακτηριστικά
Διαστάσεις : μήκος 140,5 μ., πλάτος 21 μ., βύθισμα 7,5 μ.
Εκτόπισμα: 10.118 τόνοι
Ταχύτητα: 23 κόμβοι (την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου είχε μειωθεί στους 16 κόμβους) με καύσιμη ύλη 1500 τόνους άνθρακα.
Πλήρωμα : 670 άνδρες.
Οπλισμός: 4 πυροβόλα 9,2 ιντσών, 8 πυροβόλα 7,5 ιντσών, 14 ταχυβόλα των 75 χιλ., 2 ταχυβόλα, 4 ταχυβόλα των 47 χιλ., 3 τορπιλοσωλήνες, 2 υποβρύχιοι πλευρικοί και 1 υποβρύχιος πρυμναίος.
Γλωσσάρι
Αιώρες ή Μπράντες: Κρεμαστά κρεβάτια στα οποία κοιμούνταν οι ναύτες
Αναλαμπές: Φωτεινά σήματα που έστελνε ο προβολέας του πλοίου με σήματα Μορς
Ανεμολόγιο: Ένας κύκλος στο ναυτικό χάρτη, χωρισμένος σε 360 μοίρες, που χρησιμοποιείται για να βρίσκεται η πορεία των ανέμων και η πορεία του πλοίου
Βύθισμα: Το μέρος του πλοίου που βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας
Εκτόπισμα: Ο όγκος του νερού που εκτοπίζει το πλοίο καθώς μπαίνει στη θάλασσα
Ζώνη Θωράκισης: Το μέρος του πλοίου που προστατεύεται από ατσάλι μεγάλου πάχους
Πηδάλιο: Το τιμόνι του πλοίου
Πλώρη: Το μπροστινό μέρος του πλοίου
Πρύμνη: Το πίσω μέρος του πλοίου
Υπόφραγμα: Χώρος ύπνου και φαγητού
Ακόμα κι αν δεν ξέρεις την ιστορία, ακόμα κι αν δεν έχεις ακούσει ποτέ για όσα συνέβησαν, μνήμες απροσδιόριστες ανακαλούνται με τρόπο περίεργο. Ο επισκέπτης του ‘’Αβέρωφ’’ έχει μία αίσθηση μαγική. Μεταφέρεται στο παρελθόν, ακούει ήχους, αφουγκράζεται ανάσες και αφήνει τη φαντασία να του αφηγηθεί μία όμορφη περιπέτεια.
Δέος, συγκίνηση, φόβος, ταραχή, υπερηφάνεια. Για όση ώρα βρίσκεσαι μέσα στο θωρηκτό νιώθεις πως γίνεσαι μέρος μίας μεγαλειώδους ολότητας. Δεν μπορείς να εξηγήσεις αλλά κοιτάς με μανία κάθε λεπτομέρεια, σε μία προσπάθεια να αφομοιώσεις όσα περισσότερα μπορείς. Να καταφέρεις να μαζέψεις εικόνες που θα σε βοηθήσουν να κατανοήσεις τον ρου της ιστορίας. Μόνο περπατώντας στους στενούς διαδρόμους, κατεβαίνοντας στο μηχανοστάσιο και βλέποντας τον τρόπο λειτουργίας θα καταλάβεις.
Η επίσκεψη στο ‘’Αβέρωφ’’ σε κάνει να νιώθεις κομμάτι της ιστορίας της Ελλάδας. Έχεις πλέον εικόνα όσων μάθαινες αυτολεξεί στο σχολείο για να δώσεις εξετάσεις. Γνωρίζοντας από κοντά το πλοίο όλα αποκτούν άλλο νόημα. Το καταλαβαίνεις φεύγοντας, όταν τα μάτια προσπαθούν να συνηθίσουν και πάλι στο φως του ήλιου.
Η επιτακτική ανάγκη δημιουργίας αξιόμαχου ελληνικού στόλου στα τέλη του 1908 οδήγησε στη ναυπήγηση του θωρηκτού Αβέρωφ που έμελλε να γίνει θρύλος και σύμβολο μαχών υψίστης κυριαρχικής σημασίας που καθόρισαν την πορεία της χώρας. Στα νερά του Φαλήρου, εκεί από όπου ξεκίνησε, εκεί έκλεισε και τον κύκλο του ένας ήρωας.