Ο ΑΡΧΕΛΩΝ έχει στήσει εδώ και 30 χρόνια ένα ιδιαίτερο νοσοκομείο για θαλάσσιες χελώνες στη Γλυφάδα
Το μεγαλύτερο αφιέρωμα που έγινε ποτέ για τη Γλυφάδα
Τριάντα χρόνια συμπληρώνει φέτος το νοσοκομείο για θαλάσσιες χελώνες του Αρχέλων στη Γλυφάδα, το οποίο αποτελεί το μεγαλύτερο της Μεσογείου, έχοντας φιλοξενήσει και περιθάλψει περισσότερα από 1.300 τραυματισμένα και άρρωστα ζώα.
- 04/03/2024
Χελώνες συνδεδεμένες με φιάλες ορού ή μπανταρισμένες με επιδέσμους, δεξαμενές περίθαλψης και δεξαμενές αποκατάστασης με ειδικό περιβαλλοντικό εμπλουτισμό, θερμοκήπια ανάρρωσης, αλλά και… ανακαινισμένα βαγόνια του ΟΣΕ! Το νοσοκομείο για τραυματισμένες και άρρωστες χελώνες που έχει στήσει ο ΑΡΧΕΛΩΝ στην 3η μαρίνα της Γλυφάδας, δίπλα στη θάλασσα, σίγουρα δεν είναι κάτι συνηθισμένο. To σκηνικό του θυμίζει παραμύθι, αλλά είναι ένα σύγχρονο νοσοκομείο για θαλάσσιες χελώνες –το μεγαλύτερο της Μεσογείου- και στα 30 χρόνια λειτουργίας του έχει φιλοξενήσει και περιθάλψει πάνω από 1300 τραυματισμένα και άρρωστα ζώα, ενώ έχει γίνει πόλος έλξης για χιλιάδες επισκέπτες και εθελοντές από όλο τον κόσμο.
Ήταν 1994 όταν ο ΑΡΧΕΛΩΝ, που τότε ονομαζόταν Σύλλογος για την Προστασία της Θαλάσσιας Χελώνας, κατάφερε να στήσει αυτό το πρότυπο Κέντρο Διάσωσης Θαλάσσιων Χελωνών στη Γλυφάδα. Η ανάγκη για τη δημιουργία του προέκυψε σαν φυσικό αποτέλεσμα της παρουσίας του Συλλόγου στην Ελλάδα, καθώς έδωσε το έναυσμα σε πολλούς συμπολίτες μας κάθε χρόνο να επικοινωνούν μαζί του ζητώντας οδηγίες και βοήθεια για τις τραυματισμένες χελώνες που συναντούσαν στις ακτές ή τη θάλασσα.
Η έναρξη λειτουργίας του υλοποιήθηκε με την καθοριστική συνδρομή του τότε Δημάρχου Γλυφάδας Θόδωρου Σπονδυλίδη, που παραχώρησε τον απαραίτητο χώρο στην 3η Μαρίνα, καθώς η εγγύτητα ενός χώρου περίθαλψης θαλάσσιων ζώων στο θαλασσινό νερό είναι καίριας σημασίας. Οι εθελοντές – διασώστες του ΑΡΧΕΛΩΝ όμως χρειάζονταν και κάποιον χώρο προφυλαγμένο από τα καιρικά φαινόμενα για να δουλέψουν και να διανυκτερεύσουν κοντά στα τραυματισμένα ζώα. Έπρεπε λοιπόν να βρεθεί μία δημιουργική λύση. Αυτή δεν ήταν άλλη από τα παλιά βαγόνια τρένου που δωρήθηκαν στον Σύλλογο από τον ΟΣΕ και έδωσαν ένα ιδιαίτερο χαρακτήρα στις εγκαταστάσεις.
«Τότε υπήρχαν μόνο δύο βαγόνια τρένου στο Κέντρο Διάσωσης και μια χελώνα με ένα αγκίστρι στο στόμα της, μέσα σε μια παιδική πλαστική πισίνα διαμέτρου περίπου 50 εκατοστών», θυμάται ο Tom Scott, ο πρώτος εθελοντής από το εξωτερικό του Κέντρου Διάσωσης. «Εμείς κάναμε μπάνιο με το λάστιχο, ενώ για τις χελώνες έπρεπε να φέρνουμε νερό από τη θάλασσα με κουβάδες. Ένα μεγάλο κομμάτι της δουλειάς που κάναμε ήταν να χτίζουμε και να βάφουμε το Κέντρο ώστε να γίνει το μέρος το οποίο είναι σήμερα. Το πρώτο βαγόνι χρησιμοποιήθηκε για την περιβαλλοντική εκπαίδευση και το άλλο ως γραφείο, εργαστήριο και κοιτώνας. Σύντομα είχαμε υπαίθριες δεξαμενές και καθαρό νερό από μια αντλία και ήμασταν όλοι πολύ ενθουσιασμένοι με αυτές τις αλλαγές», προσθέτει.
Μέσα στα χρόνια το Κέντρο Διάσωσης συνέχισε να αλλάζει, να ανανεώνεται και να πρωτοπορεί. Αυτή η πρότυπη μονάδα, που τώρα πια συγκαταλέγεται στις σημαντικότερες παγκοσμίως, πολύ πρόσφατα, χάρη στη σχετική νομοθεσία που θεσπίστηκε, αδειοδοτήθηκε και λειτουργεί ως ένα από τα πρώτα Κέντρα Περίθαλψης Ειδών της Άγριας Πανίδας της χώρας μας.
Σήμερα, στον χώρο της Γλυφάδας τα υπό περίθαλψη ζώα δεν φιλοξενούνται πλέον σε αυτοσχέδιες πισίνες, αλλά σε 42 ειδικές δεξαμενές περίθαλψης και προετοιμασίας με αντλίες τελευταίας τεχνολογίας που φιλτράρουν, ανανεώνουν και θερμαίνουν το θαλασσινό νερό. Έτσι, πάνω από 1300 ζώα έχουν φιλοξενηθεί και έχουν λάβει περίθαλψη στις εγκαταστάσεις.
Η πολυεπίπεδη εκπαιδευτική, οικολογική, συγκινητική, εμψυχωτική αλλά και ψυχαγωγική εμπειρία που προσφέρει η ξενάγηση στο Κέντρο Διάσωσης, το έχει καταστήσει επίκεντρο ενδιαφέροντος για σχολεία από όλη την Αττική και επισκέπτες από όλον τον κόσμο που θέλουν να δουν το έργο της διάσωσης από κοντά και να ενημερωθούν για τα προβλήματα των θαλασσών. Μεγάλη αξία δίνει στο Κεντρο Διάσωσης και η εμπειρία που αποκτούν οι εθελοντές από την Ελλάδα αλλά και πολλές άλλες χώρες, που συνδράμουν στην ενημέρωση των επισκεπτών, την φροντίδα των χελωνών και τις ποικίλες αξιόλογες δράσεις του ΑΡΧΕΛΩΝ.
Μάθε πως μπορείς να επισκεφτείς το Κέντρο Διάσωσης με το σχολείο, την οικογένεια ή την παρέα σου αλλά και πώς μπορείς να γίνεις εθελοντής του ΑΡΧΕΛΩΝ προσθέτοντας εμπειρίες, δεξιότητες και ενεργή οικολογική δράση στη ζωή σου.
Σύλλογος για την Προστασία της Θαλάσσιας Χελώνας – ΑΡΧΕΛΩΝ: Η ιστορία της δημιουργίας του
Ο «Σύλλογος για την Προστασία της Θαλάσσιας Χελώνας» ιδρύθηκε το 1983 (το 2008 απέκτησε το σημερινό του όνομα, «ΑΡΧΕΛΩΝ»). Το πρώτο καταστατικό του Συλλόγου για την προστασία της θαλάσσιας χελώνας υπογράφηκε στις 20 Νοεμβρίου 1983 από 21 ανθρώπους, δύο από τους οποίους ήταν οι εμπνευστές του, ο Δημήτρης και η Άννα Κρεμέζη- Μαργαριτούλη.
Ήταν μερικά χρόνια νωρίτερα, το καλοκαίρι του 1977, που ο Δημήτρης Μαργαριτούλης και η σύζυγός του, Άννα, κάνοντας διακοπές στη Ζάκυνθο παρατήρησαν για πρώτη φορά στην παραλία Δάφνη τα ίχνη της χελώνας Caretta-Caretta στην άμμο. Μέχρι τότε δεν υπήρχε επιστημονική αναφορά για ωοτοκία θαλάσσιων χελωνών στην Ελλάδα.
Έτσι, έξι χρόνια μετά την επιστημονική ανακάλυψη ότι αναπαράγονται οι θαλάσσιες χελώνες Καρέττα στη Ζάκυνθο, ιδρύθηκε το μη κερδοσκοπικό Σωματείο «Σύλλογος για την Προστασία της Θαλάσσιας Χελώνας». Σκοπός του η μελέτη και προστασία των θαλάσσιων χελωνών και των βιοτόπων τους.
«Η χελώνα στη Δάφνη ήταν μια συμβολική αποκάλυψη. Αισθάνθηκα ότι το ζώο αυτό που ερχόταν από πολύ μακριά στη μητρική του παραλία, για να αφήσει τα αυγά του, ήταν ένα “μήνυμα” της φύσης και μάς πρόσφερε ένα σημαντικό επιχείρημα για να διασωθεί η περιοχή, την τελευταία στιγμή, από μια άναρχη ανάπτυξη» έχει δηλώσει σε συνέντευξή του στο naturanrg.gr και στην Τάνια Μαρκουτσά ο Δημήτρης Μαργαριτούλης. «Πιστεύω ότι ο άνθρωπος εξαρτάται απόλυτα από τη Φύση. Πνευματικά, φυσικά και ψυχικά. Οι θαλάσσιες χελώνες με τον πολύπλοκο κύκλο ζωής τους (γεννιούνται στη στεριά, κάνουν τεράστιες μεταναστεύσεις στη θάλασσα ακολουθώντας μαγνητικά πεδία, ξαναγυρίζουν μετά από 30-35 χρόνια στην ίδια παραλία για να ωοτοκήσουν) αναδεικνύουν τη γοητεία των μηχανισμών της φύσης που ρυθμίζουν τα πάντα».
Η εγκατάσταση των πρώτων Ερευνητικών Σταθμών στον Κόλπο του Λαγανά Ζακύνθου και στον νότιο Κυπαρισσιακό Κόλπο έγινε το 1984 και το 1985 στον Λακωνικό Κόλπο, σηματοδοτώντας την έναρξη των συστηματικών μακροχρόνιων προγραμμάτων καταγραφής της αναπαραγωγικής δραστηριότητας της χελώνας Καρέττα. Ξεκίνησαν δράσεις ενημέρωσης, θεσπίστηκαν τα πρώτα μέτρα αποτροπής της οικοδομικής ανάπτυξης πίσω από τις παραλίες ωοτοκίας, δημιουργήθηκαν πιλοτικά προγράμματα συνεργασίας με τους ψαράδες του Λακωνικού Κόλπου για την αντιμετώπιση της θνησιμότητας των χελωνών και παράλληλα ξεκίνησε το Πρόγραμμα Ταχείας Αναγνώρισης περιοχών ωοτοκίας στη νότια και δυτική Ελλάδα, ενώ νέες παραλίες ωοτοκίας ανακαλύφθηκαν και στην Κρήτη.
Το 1999, αρκετά χρόνια μετά την ανακοίνωση των κοινών προτάσεων περιβαλλοντικών οργανώσεων και τοπικών κοινοτήτων για τη δημιουργία Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου στη Ζάκυνθο, εκδόθηκε το Προεδρικό Διάταγμα για τη δημιουργία του.
Τα επόμενα χρόνια δημιουργήθηκαν τρεις Περιβαλλοντικοί Επιστημονικοί Σταθμοί σε διάφορα σημεία στην Ελλάδα. Σημαντική νίκη το γεγονός ότι σχεδόν όλες οι σημαντικές περιοχές ωοτοκίας στην Ελλάδα εντάχθηκαν στο ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών NATURA 2000.
Μεγάλη επιτυχία για την προστασία των παραλιών ωοτοκίας αποτέλεσε επίσης η ίδρυση Περιοχής Προστασίας της Φύσης στον Κυπαρισσιακό Κόλπο το 2018, όπου τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ο μεγαλύτερος αριθμός αναπαραγόμενων Καρέττα στη Μεσόγειο. Αργότερα, στα Ευρωπαϊκά Βραβεία Natura 2000, το πρόγραμμα του Κυπαρισσιακού αναγνωρίστηκε ως ένα από τα καλύτερα προγράμματα προστασίας της φύσης.
Σημείο-σταθμός στην ιστορία του Συλλόγου ήταν φυσικά και η έναρξη της λειτουργίας του Κέντρου Διάσωσης Θαλάσσιων Χελωνών στη Γλυφάδα το 1994, που μέχρι σήμερα έχει υποδεχτεί πάνω από 1300 χελώνες και έχει καταφέρει να σώσει περισσότερες από 700, που επέστρεψαν στη θάλασσα. Το Κέντρο Διάσωσης φιλοξενεί περίπου 70 τραυματισμένες ή άρρωστες θαλάσσιες χελώνες κάθε χρόνο, που διασώζονται σε Ελληνικές ακτές και θάλασσες. Στις εγκαταστάσεις του γίνεται η περίθαλψη και η αποκατάσταση των χελωνών και από εκεί οργανώνεται η επιστροφή τους στη θάλασσα.
