Δήμος 3Β: Έπρεπε να καλέσει περιβαλλοντικές οργανώσεις για την άσκηση πυρκαγιάς στο Καβούρι;
Ενόψει της επικείμενης αντιπυρικής περιόδου, ο Δήμος 3Β και η Αυτοτελής Διεύθυνση Πολιτικής Προστασίας της Περιφέρειας Αττικής διοργάνωσαν πρόσφατα μεγάλη άσκηση πυρκαγιάς στο Καβούρι. Ωστόσο, η απόφαση να γίνει η άσκηση σε δασική έκταση σε μια περίοδο που η αναπαραγωγική περίοδος των άγριων ζώων βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, με φωλιές γεμάτες νεοσσούς σχεδόν σε κάθε δέντρο, προκάλεσε αντιδράσεις. Παράλληλα, αναδεικνύεται το ζήτημα της πρόβλεψης για την ασφαλή διαχείριση αδέσποτων και δεσποζόμενων ζώων συντροφιάς σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών. Τι λένε στο NouPou εθελοντές, η ΑΝΙΜΑ, ο Δήμος και η Ειδική Γραμματεία του Υπουργείου Εσωτερικών.
- 26/03/2024
Τακτική άσκηση πεδίου δασικής πυρκαγιάς με την ονομασία «ΑΙΝΕΙΑΣ 2024 – Βάρη Βούλα Βουλιαγμένη» πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 14 Μαρτίου 2024 και ώρα 09:30 π.μ. στη Δημοτική Ενότητα Βουλιαγμένης και συγκεκριμένα στην Παραλία Μεγάλου Καβουρίου.
Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση του δήμου 3Β, στη μεγάλη επιχειρησιακή άσκηση, που συνδιοργάνωσε ο Δήμος Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης με την Αυτοτελή Διεύθυνση Πολιτικής Προστασίας της Περιφέρειας Αττικής, συμμετείχαν περισσότεροι από 10 επιχειρησιακά εμπλεκόμενοι φορείς, εκτός του Δήμου Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης και της Περιφέρειας Αττικής που είναι συνδιοργανωτής της άσκησης. Συγκεκριμένα, το Πυροσβεσικό Σώμα, η Ελληνική Αστυνομία με την Άμεση Δράση και την Τροχαία, το Λιμενικό Σώμα – Ελληνική Ακτοφυλακή με το Λιμεναρχείο Σαρωνικού, το Ε.Κ.Α.Β., η 128η Σμηναρχία Εκπαίδευσης Τηλεπικοινωνιών, ο Ερυθρός Σταυρός, οι εθελοντικές ομάδες Πολιτικής Προστασίας του Δήμου Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης, εθελοντές από Ναυταθλητικούς Συλλόγους της περιοχής, η Ένωση Ναυαγοσωστικών Σχολών Ελλάδος, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εθελοντών και εθελοντές δημότες.
Από τον Δήμο, συμμετείχε το σύνολο της Πολιτικής Προστασίας με 17 οχήματα πυρόσβεσης, με 45 στελέχη και εθελοντές δασοπυρόσβεσης και 3 Drone επιτήρησης και ζωντανής μετάδοσης εικόνας στο συντονιστικό κέντρο, 9 οχήματα της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας με 25 άτομα προσωπικό, ένα σκάφος του Λιμενικού Σώματος με 3 διασωστικές λέμβους, κλιμάκιο του Ερυθρού Σταυρού με 10 Σαμαρείτες διασώστες και νοσηλευτές με μία κινητή μονάδα υγείας και ένα διασωστικό όχημα και μια κινητή μονάδα του Ε.Κ.Α.Β.
Όπως αναφέρει η ίδια ανακοίνωση, το σενάριο της άσκησης περιελάμβανε την έναρξη πυρκαγιάς μια καλοκαιρινή ημέρα με δυσμενείς καιρικές συνθήκες και υψηλό κίνδυνο για εκδήλωση πυρκαγιάς, όπως υψηλές θερμοκρασίες με πολλά μποφόρ, ριπές ανέμου και συνθήκες καύσωνα τις προηγούμενες ημέρες και όλα αυτά σε μία ημέρα με μεγάλη προσέλευση κατοίκων, τουριστών και επισκεπτών στις παραλίες και τους δημόσιους χώρους της πόλης. Το συμβάν της πυρκαγιάς έλαβε χώρα στην περιοχή του Μεγάλου Καβουρίου, με τους εμπλεκόμενους φορείς να συνεργάζονται έτσι ώστε να αντιμετωπίσουν επιτυχώς το περιστατικό πυρκαγιάς και να περιορίσουν όσο το δυνατόν περισσότερο τις καταστροφικές επιπτώσεις της. Παράλληλα, με τη συνδρομή του Λιμενικού Σώματος εκκενώθηκε η περιοχή δια θαλάσσης από την παραλία του Μεγάλου Καβουρίου.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του δήμου, παρόντες στην άσκηση ήταν εκπρόσωποι των εμπλεκόμενων φορέων, καθώς και των αρμόδιων Υπουργείων.
Τα παράπονα από τα Φιλοζωικά και Περιβαλλοντικά Σωματεία της περιοχής
Παρά την προφανή σημασία της άσκησης λίγες εβδομάδες πριν από την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου (1η Μαΐου), δεν έλειψαν πάντως τα παράπονα και οι αντιδράσεις. Σε ανάρτησή της η υπεύθυνη της Πενταμελούς Επιτροπής του Δήμου 3Β για τα Αδέσποτα Ζώα και Πρόεδρος της Φιλοζωικής και Περιβαλλοντικής Ένωσης Δήμου Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης, Τίνα Κασιδόκωστα, ανέφερε χαρακτηριστικά:
«Όπως σε όλους τους πρωτοκλασάτους Δήμους έτσι και στην περίπτωση των 3Β παρουσιάζονται φαινόμενα κατ’ επίφασιν περιβαντολλογικής συνείδησης. Και τούτο επειδή όλοι επιδεικνύουν οργάνωση, μηχανήματα και “ευσυνειδησία” για την αντιμετώπιση πυρκαγιών και πλημμυρικών φαινομένων που αναμένεται να επηρεάσουν τα περιουσιακά στο σπίτι των δημοτών και δευτερευόντως την επιβάρυνση του περιβάλλοντος. Ωστόσο εδώ και πάνω απο ένα χρόνο προσπαθούμε κατόπιν της εγκυκλίου 50933/1-8-2022 της Ειδικής Γραμματείας για την προστασία των Ζώων συντροφιάς του Υπουργείου Εσωτερικών να εγείρουμε ζήτημα φιλοξενίας, πυρόπληκτων ή πλημμυρόπληκτων ζώων επί ματαίω. Καμία συννενόηση και μάλιστα σήμερα 14/3/2024, που έλαβε χώρα άσκηση αντιμετώπισης πυρκαγιών και λοιπών καιρικών φαινομένων σε συνδιοργάνωση με την Αυτοτελή Διεύθυνση Πολιτικής Προστασίας της Περιφέρειας Αττικής το όλο συμβάν διεξήχθη μέσα στην δασική περιοχή του Μεγάλου Καβουρίου χωρίς κυριολεκτικά καμία μέριμνα τόσο για τα πουλιά και τα αβγά τους (αφού είναι αναπαραγωγική περίοδος) ή για χελώνες, σκαντζόχοιρους κλπ., τα οποία εκκινούν την εαρινή αφύπνιση. Επαναλαμβάνω λοιπόν τόσο ως μέλος της 5Μελούς Επιτροπής Διαχείρισης Αδεσπότων του Δήμου μας και ως εκπρόσωπος της Φιλοζωικής και Περιβαλλοντικής Ένωσης Εθελοντών Δήμου Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης “Ο Άργος” ότι πολύ συχνά στους Δήμους, όπως ο δικός μας, η περιβαλλοντογική συνείδηση καθίσταται ο φερετζές της δημοσιότητας».
Σε συνέχεια της ανάρτησης, μιλώντας στο NouPou, η κ. Κασιδόκωστα εξήγησε μεταξύ άλλων πως κατά τη διάρκεια της άσκησης «έπεσαν χημικά σε μια περίοδο που τα πουλιά μόλις έχουν γεννήσει και οι σκατζόχοιροι ξυπνούν». Παράλληλα έθεσε ένα ακόμα ζήτημα, αυτό της πρόβλεψης για τα πυρόπληκτα αδέσποτα και δεσποζόμενα ζώα κατά τη διάρκεια πιθανής πυρκαγιάς. Όπως εξήγησε η κ. Κασιδόκωστα στο NouPou, η Ειδική Γραμματεία για την Προστασία Ζώων Συντροφιάς του Υπουργείου Εσωτερικών είχε στείλει πριν από ενάμιση χρόνο (το καλοκαίρι του 2022) έγγραφο προς όλους τους δήμους, ζητώντας τους να ορίσουν υπεύθυνο αλλά και χώρο προσωρινής φιλοξενίας για τα πληγέντα και απειλούμενα ζώα συντροφιάς. «Εμείς, λοιπόν, τα φιλοζωικά σωματεία της περιοχής, στείλαμε στον δήμο εδώ και ενάμιση χρόνο (να λάβει μέτρα) σύμφωνα με όσα έστειλαν από το Υπουργείο, ωστόσο εκείνος αδιαφόρησε και δεν μας φώναξε ποτέ».
Ακολουθούν αφενός η εγκύκλιος της Ειδικής Γραμματείας για την Προστασία Ζώων Συντροφιάς (εστάλη 1η Αυγούστου 2022) καθώς και η επιστολή των φιλοζωικών οργανώσεων της περιοχής προς τον δήμο 3Β (που εστάλη τον Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς).
Η απάντηση του δήμου Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης
Το NouPou επικοινώνησε με τον δήμο Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης για το ζήτημα, ο οποίος έδωσε τη δική του εξήγηση σχετικά με τον τρόπο δράσης και τις διαδικασίες που ακολουθήθηκαν.
«Η άσκηση πεδίου είχε να κάνει την αξιολόγηση του κατά πόσο είμαστε σε ετοιμότητα να αντιμετωπίσουμε σε πρώτο χρόνο μία πιθανή πυρκαγιά. Στο σημείο βρίσκονταν το Πυροσβεστικό Σώμα, η Πολιτική Προστασία και εμπλεκόμενοι φορείς, όπως το Λιμενικό Σώμα, γιατί είχαμε να κάνουμε με διάσωση από τη θάλασσα. Σε αυτή τη φάση της αντιμετώπισης κινδύνων, που είναι η εξέλιξη του φαινομένου της κρίσης και όχι το μετακαταστροφικό κομμάτι, που έχει να κάνει με την αποκατάσταση, εμπλέκονται μόνο οι φορείς που είναι Εντεταλμένοι προς καταστολή του κινδύνου. Στη συγκεκριμένη περίπτωση αναφερόμαστε στους Πυροσβέστες και την Πολιτική Προστασία, οι οποίοι είναι εκπαιδευμένοι κατάλληλα και έχουν την κύρια ευθύνη για την καταστολή των πυρκαγιών, όπως και οι εθελοντικές ομάδες που είναι ενταγμένες στα μητρώα της Πολιτικής Προστασίας και έχουν λάβει επίσης την αντίστοιχη εκπαίδευση. Είναι αδύνατον, όταν υπάρχει μία πυρκαγιά να βάλουμε μέσα φιλοζωικές οργανώσεις, όπως στην προκειμένη περίπτωση οι συγκεκριμένες κυρίες, οι οποίες κάνουν πολύ σοβαρή δουλειά με το θέμα των αδέσποτων ζώων και των ζώων συντροφιάς. Δεν είναι δυνατόν να τις βάλουμε μέσα στο φαινόμενο της κρίσης όπως είναι η πυρκαγιά, χωρίς καμία εκπαίδευση, χωρίς πιστοποίηση και χωρίς να είναι εγγεγραμμένες στο μητρώο της Πολιτικής Προστασίας, για να σώζουν ζώα. Ακόμη και ο Ερυθρός Σταυρός που ενημερώνεται από το Κέντρο να παρευρεθεί σε τέτοια σημεία, περιμένει πρώτα να δράσουν εντός της φωτιάς οι αρμόδιοι φορείς, να απεγκλωβίσουν άτομα που βρίσκονται εκεί σε κίνδυνο και στη συνέχει αναλαμβάνει δράση».
«Δεν μπορούμε να καλέσουμε σε τέτοιες περιστάσεις φιλοζωικές ή άλλες οργανώσεις, ούτε περιβαλλοντικές, καθώς δεν έχουν ούτε τις γνώσεις, αλλά ούτε τον εξοπλισμό για να μπουν μέσα στη φωτιά. Εφόσον αυτή τεθεί υπό έλεγχο, τότε υπάρχει πρόβλεψη από τον δήμο μας και μπαίνουν όλες αυτές οι ομάδες στο σημείο και έχουμε ορίσει μάλιστα και συγκεκριμένο χώρο για την προσωρινή παραμονή και διαχείριση των ζώων, όπως έγινε στην περίπτωση όπου είχαμε συνδράμει, μετά την καταστροφική φωτιά στο Μάτι. Στη φάση που ενημερώνονται οι φορείς πρώτης επέμβασης, δεν μπορούμε να ενημερώνουμε παράλληλα και τους φορείς αποκατάστασης. Είναι μια διαδικασία χρονοβόρα, που σημαίνει ότι χάνουμε πολύτιμο χρόνο από τις διαδικασίες ενημέρωσης των άμεσα εμπλεκομένων και δεύτερον, φτάνουν στο σημείο φορείς και μονάδες που δυσχεραίνουν την κίνηση των οχημάτων. Σε μία τέτοια περίπτωση λοιπόν, περιμένουμε πρώτα να περάσει η κρίση και σε πρώτη φάση, μετά τον περιορισμό της πυρκαγιάς, τότε επεμβαίνουν».
«Η κ. Κασιδόκωστα μας είπε ότι ήταν άσχετο το γεγονός ότι καλέσαμε το Λιμεναρχείο και τους Ναυταθλητικούς Συλλόγους και θεώρησε ότι δεν χρειαζόταν η απομάκρυνση των ανθρώπων από τη θάλασσα. Καταλαβαίνω την αγωνία και το σθένος της για τα ζώα, αλλά δεν ήταν δυνατόν να αφήσουμε ανθρώπους να καούν κατά τη διάρκεια της άσκησης. Η αναφορά σε άσχετους φορείς όταν έχουμε να κάνουμε σε διάσωση πολιτών από τη θάλασσα δεν ευσταθεί».
Τέλος, σχετικά με τον ορισμό υπευθύνου, αλλά και χώρου διαχείρισης των αδέσποτων και δεσποζόμενων ζώων σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, στον οποίο αναφέρεται και το παραπάνω έγγραφο που απεστάλη στους δήμους της χώρας από την Ειδική Γραμματεία Προστασίας Ζώων Συντροφιάς, ο δήμος Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης υποστήριξε ότι «έχει ενημερώσει το αρμόδιο Υπουργείο, τόσο για τον χώρο, όσο και για τον υπεύθυνο που έχουμε ορίσει για τη διαχείριση των ζώων και έχουμε προχωρήσει σε όλες τις διαδικασίες, μόλις λάβαμε το αντίστοιχο έγγραφο».
Ειδική Γραμματεία Προστασίας Ζώων Συντροφιάς του Υπουργείου Εσωτερικών: «Οι Δήμοι θα πρέπει να είναι προετοιμασμένοι για τέτοια περιστατικά και έχουν τη συνολική ευθύνη για τη διαχείριση των ζώων»
Τον Ιούνιο 2022 συγκροτήθηκε στο Υπουργείο Εσωτερικών Ειδική Γραμματεία για την Προστασία των Ζώων Συντροφιάς. Στόχος της είναι η προστασία των ζώων συντροφιάς, η εξασφάλιση της ευζωίας τους και η υλοποίηση του στόχου «κανένα ζώο κακοποιημένο, κανένα ζώο αδέσποτο».
Επικοινωνήσαμε με τον Ειδικό Σύμβουλο της Ειδικής Γραμματείας για την Προστασία Ζώων Συντροφιάς του Υπουργείου Εσωτερικών, Ευάγγελο Μανταφούνη, ο οποίος διευκρίνισε τις αρμοδιότητες των δήμων σχετικά με τα δεσποζόμενα και αδέσποτα ζώα σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών: «Σύμφωνα με το άρθρο 38 του νόμου 4830 του 2021, το οποίο κάνει αναφορά στα καταφύγια ζώων, προβλέπεται ότι οι δήμοι, οι οποίοι διαθέτουν καταφύγιο, οφείλουν να έχουν εκπονήσει σχέδιο διαχείρισης φυσικών καταστροφών. Η αλήθεια είναι ότι στην Ελλάδα δεν έχουν όλοι οι δήμοι καταφύγιο. Από εκεί και πέρα, εμείς είχαμε στείλει ξανά πέρυσι (το 2023), εν μέσω αντιπυρικής περιόδου, έγγραφο προς όλους τους δήμους, για τον ορισμό υπευθύνου από τον δήμο για την προστασία των ζώων κατά την εκδήλωση φυσικών καταστροφών, καθώς και ασφαλή χώρου προσωρινής φιλοξενίας για αυτά. Να ξεκαθαρίσω ότι ρητή εντολή σχετικά με τις ασκήσεις πυρκαγιάς, για παράδειγμα, σχετικά με το θέμα της προστασίας των ζώων δεν υπάρχει. Ωστόσο, η υποχρέωση αυτή απορρέει από το άρθρο που ανέφερα παραπάνω. Έμμεσα δηλαδή, οι δήμοι θα πρέπει να είναι προετοιμασμένοι για τέτοια περιστατικά και έχουν τη συνολική ευθύνη για τη διαχείριση των ζώων. Ο νόμος δεν μπορεί να καλύπτει όλες τις περιπτώσεις, λέξη – λέξη. Εφόσον όμως η φροντίδα των αδέσποτων ζώων ανήκει στον δήμο, εξυπακούεται ότι περιλαμβάνει και αυτή την παράμετρο» ανέφερε ο κ. Μανταφούνης.
Παράλληλα, όπως μας ενημέρωσε, η Ειδική Γραμματεία αυτή την περίοδο επεξεργάζεται μνημόνιο συνεργασίας με το Υπουργείο Πολιτικής Προστασίας, ώστε οι εθελοντές φιλόζωοι να μπορούν να βρίσκονται στα μητρώα του αντίστοιχου Υπουργείου, για να χρησιμοποιούνται για αυτές τις περιπτώσεις, ενώ σχεδιάζεται ένα σχέδιο διαχείρισης φυσικών καταστροφών, το οποίο θα παρέχουν στους δήμους ως υπόδειγμα για έκτακτα περιστατικά. «Αισιοδοξούμε ότι μέχρι την έλευση της θερινής σεζόν αυτές οι δύο πρωτοβουλίες θα έχουν ολοκληρωθεί, γιατί δυστυχώς βλέπουμε ότι οι δήμοι, γενικώς, χρειάζονται αρκετή παρότρυνση για αυτά τα θέματα» κατέληξε ο κ. Μανταφούνης.
Θα έπρεπε να έχει επιλεχθεί άλλη χρονική περίοδος για την άσκηση, σύμφωνα με την ANIMA
Για να κλείσουμε πάντως αυτό το ρεπορτάζ όπως ακριβώς ξεκίνησε – με την καταγγελία της κ. Κασιδόκωστα σχετικά με την απόφαση να γίνει άσκηση πυρκαγιάς κατά την κρίσιμη για την άγρια ζωή αναπαραγωγική περίοδο – απευθυνθήκαμε στον Συλλόγο Προστασίας και Περίθαλψης Άγριας Ζωής ΑΝΙΜΑ.
Η Πρόεδρος του Συλλόγου, Μαρία Γανωτή, ξεκαθάρισε ότι δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο πρωτόκολλο για αυτές τις περιπτώσεις, επιβεβαιώνοντας πως ο δήμος δεν παρέκαμψε κάποια προβλεπόμενη γραφειοκρατική διαδικασία. Ανέδειξε ωστόσο το γεγονός ότι θα έπρεπε να έχει ενημερωθεί και ενδεχομένως να παραστεί στο σημείο το Δασαρχείο, από τη στιγμή που γίνεται ενέργεια εντός της δασικής περιοχής, και ότι έπρεπε να υπάρχει μία πρόνοια, ώστε να μην υπάρξει όχληση τη συγκεκριμένη περίοδο που χαρακτηρίζεται ως περίοδος φωλεοποίησης. «Κανονικά δεν πρέπει να γίνεται έντονη δραστηριότητα μέσα στη δασική περιοχή μια τέτοια εποχή, αλλά δυστυχώς στη χώρα μας όλα αυτά δεν έχουν εμπεδωθεί, τόσο από τους θεσμούς, όσο και από τους πολίτες, και αγνοείται το γεγονός ότι υπάρχουν κι άλλοι κάτοικοι σε αυτόν τον χώρο, εκτός από τους ανθρώπους» ανέφερε χαρακτηριστικά η κ. Γανωτή.
