Ιωάννης Βικέλας, ο πρώτος αρχιτέκτονας που σχεδίασε τον Πύργο του Πειραιά
Συναντήσαμε τον Ιωάννη Βικέλα, τον πρώτο αρχιτέκτονα που είχε αναλάβει τον σχεδιασμό του Πύργου του Πειραιά στην προηγούμενη εκδοχή του - «Σήμερα βλέπω μία νέα εικόνα για το κτίριο που είχα οραματιστεί πριν από τουλάχιστον 50 χρόνια» λέει στο NouPou ο κ. Βικέλας, που έχει επίσης σχεδιάσει τον πρώτο ουρανοξύστη στη χώρα, τον Πύργο των Αθηνών
- 01/07/2024
Ο Πύργος του Πειραιά είναι το δεύτερο ψηλότερο κτίριο στην Ελλάδα σήμερα. Με 84 μέτρα ύψος, ακολουθεί τον Πύργο των Αθηνών, ο οποίος είναι ο ψηλότερος ουρανοξύστης στη χώρα με ύψος που ανέρχεται στα 103 μέτρα. Μία συνθήκη που αναμένεται να ανατραπεί με την ολοκλήρωση του Riviera Tower στο Ελληνικό, που θα έχει ύψος 200 μέτρων και θα διαρθρώνεται σε 50 ορόφους.
Το κτίριο του Πειραιά παρέμεινε για 47 χρόνια ημιτελές και επί της ουσίας τα σχέδια του αρχιτέκτονα Ιωάννη Βικέλα, ο οποίος ήταν ο άνθρωπος που ανέλαβε τον σχεδιασμό στην προηγούμενη εκδοχή του Πύργου, δεν αξιοποιήθηκαν. Θυμίζουμε ότι από τον τρίτο όροφο και πάνω, το κτίριο δεν λειτούργησε ποτέ. Αξιοποιήθηκαν μόνο οι τρεις πρώτοι όροφοί του για καταστήματα, γραφεία και εκπαιδευτήρια. Για τον ίδιο δεν ήταν η πρώτη φορά που θα σχεδίαζε ένα τόσο ψηλό κτίριο, καθότι είχε ήδη αναλάβει και ολοκληρώσει τη μελέτη για τον Πύργο των Αθηνών. Η επιλογή του επομένως για το ακίνητο του Πειραιά φάνταζε εύλογη, δεδομένης της πρότερης εμπειρίας του.
Το NouPou είχε πρόσφατα την ευκαιρία να συναντήσει τον Ιωάννη Βικέλα, τον πρώτο αρχιτέκτονα που ασχολήθηκε με τον Πύργο Πειραιά, πριν το γραφείο Pila Studio του Ηλία Παπαγεωργίου αναλάβει το 2020 τον ανασχεδιασμό του με απώτερο σκοπό των επενδυτών – Prodea, Dimand, EBRD – να ανακατασκευάσουν το κτίριο, μετατρέποντάς το σε ένα βιοκλιματικό οικοδόμημα. Αισίως, το ψηλό κτίριο του μεγαλύτερου λιμανιού της χώρας, εγκαινιάστηκε στις αρχές Ιουνίου, παρουσία του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη.
«Ήταν μία πρόκληση για εμένα, έχοντας ήδη σχεδιάσει τον Πύργο των Αθηνών, να κάνω κάτι ανάλογο και στον Πειραιά», λέει ο Ιωάννης Βικέλας αναφερόμενος στην περίοδο που εκείνος είχε την ευθύνη της αρχιτεκτονικής μελέτης. «Ήμουν πολύ χαρούμενος για το αποτέλεσμα τότε. Σήμερα βλέπω μία νέα εικόνα για το κτίριο που είχα οραματιστεί πριν από τουλάχιστον 50 χρόνια».
«Η προηγούμενη εμπειρία μου στον Πύργο Αθηνών αποτέλεσε το βασικό κριτήριο για να μου αναθέσουν μετέπειτα τον Πύργο του Πειραιά. Δήμαρχος ήταν τότε ο Αριστείδης Σκυλίτσης. Δεν είχε γίνει αρχιτεκτονικός διαγωνισμός, καθότι κρίθηκε ότι ήμουν ο μόνος που είχα τις προδιαγραφές και την εμπειρία για να σχεδιάσω ένα τέτοιο κτίριο», προσθέτει.
Περιγράφοντας τα συναισθήματά του 54 χρόνια από την έναρξη κατασκευής του Πύργου το 1972, ο κύριος Βικέλας εκφράζει τη συγκίνηση που νιώθει βλέποντας το έργο του να έχει συνέχεια μέσα από ένα διαφορετικό πλέον πρίσμα που εναρμονίζεται με τις απαιτήσεις της εποχής αλλά και από το γεγονός ότι μετά από αρκετές δεκαετίες όπου το κτίριο παρέμεινε ανενεργό, πλέον λαμβάνει ζωή, αποτελώντας σημείο αναφοράς για την εικόνα της πόλης και τα πεπραγμένα της καθημερινότητας των κατοίκων και των επισκεπτών του Πειραιά.
«Το έργο παρέμεινε στάσιμο στην αρχική του μορφή και δεν εξελίχθηκε όπως προέβλεπε ο αρχικός σχεδιασμός. Κύριος λόγος για τον οποίο δεν αξιοποιήθηκε όλα αυτά τα χρόνια, ήταν η αδιαφορία του δήμου την εποχή εκείνη», συμπληρώνει ο Ιωάννης Βικέλας. «Αυτό που θέλησα εκείνα τα χρόνια ήταν να δημιουργήσω ένα οικοδόμημα που να τονίζει το ύψος, να εναρμονίζεται με το ευρύτερο περιβάλλον και να αντανακλά την ομορφιά».
Όπως ο ίδιος έχει αναφέρει, το κτίριο που ξεχωρίζει στην Αθήνα για τον σχεδιασμό του είναι το The Orbit στη λεωφόρο Κηφισίας. Επίσης, η Σύρος στα μάτια του ξεχωρίζει για την αρχιτεκτονική υπόσταση των κτιρίων της. Το γραφείο του βρίσκεται στον Πύργο Atrina στο Μαρούσι, στο οποίο στεγάζεται και ο γιος του, ο αρχιτέκτονας Δημήτρης Βικέλας.
Εκτός από τους δύο εμβληματικούς ουρανοξύστες, ο Ιωάννης Βικέλας ήταν από τους πρώτους που σχεδίασαν εμπορικά κέντρα στην Ελλάδα, με ένα από τα πιο χαρακτηριστικά να είναι το «γυάλινο» εμπορικό κέντρο Galleria στο κέντρο της Γλυφάδας.
Τοποθετούμενος σε παλαιότερη συνέντευξή του, ο κ. Βικέλας είχε χαρακτηρίσει την Αθήνα ως μία πόλη «ανώνυμη, ουδέτερη και τελικά άσχημη!», προσθέτοντας ότι «δυστυχώς το μάτι δεν αναπαύεται πουθενά και δεν υπάρχει καμία, αρχιτεκτονικά, νότα αισιοδοξίας».
Γεννημένος στο Παρίσι το 1931, σπούδασε στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Από εκεί αποφοίτησε το 1955. Στις δεκαετίες της επαγγελματικής του διαδρομής έχει μελετήσει και επιβλέψει πάνω από 800 έργα. Μεταξύ αυτών πολυδομικά σύνολα, συγκροτήματα κατοικιών, επαύλεις, κτίρια γραφείων, υπουργεία, δημαρχεία, βιβλιοθήκες, εκπαιδευτικά ιδρύματα, νοσοκομεία, έργα ναοδομίας, μουσεία, περίπτερα εκθέσεων, καταστήματα και τράπεζες, εμπορικά κέντρα, κινηματογραφικές αίθουσες, αεροδρόμια, εργοστάσια, σταθμούς αυτοκινήτων, διαμορφώσεις υπαίθριων χώρων, πλατείες καθώς και ταφικά μνημεία. Ασχολήθηκε επίσης με αποκαταστάσεις και ανακαινίσεις ιστορικών κτηρίων και μελέτησε τα περισσότερα ψηλά κτήρια στην Αθήνα.