Τι συμβαίνει με το πολυδαίδαλο έργο διευθέτησης στο Ρέμα Πικροδάφνης
Σε τι στάδιο βρίσκεται η διαδικασία για τη διευθέτηση του ρέματος της Πικροδάφνης, το οποίο ξεκινά από τον Βύρωνα, περνά από την Ηλιούπολη, τον Άγιο Δημήτριο, το Παλαιό Φάληρο και καταλήγει στον Άλιμο - Ποια τα κύρια εμπόδια
- 25/07/2024
Μία πολύπλοκη αλλά και χρονοβόρα διαδικασία αποτελεί η διευθέτηση του ρέματος της Πικροδάφνης, το οποίο περνάει μέσα από αρκετούς δήμους των νοτίων προαστίων και αποτελεί έναν φυσικό περιβαλλοντικό άξονα.
Αυτήν την περίοδο οι σχετικές μελέτες διευθέτησης έχουν εγκριθεί – μετά από σειρά προσφυγών που προηγήθηκαν – και αναζητείται πρόγραμμα χρηματοδότησης, προκειμένου να ενταχθεί το έργο της ανάπλασης – διευθέτησης του ρέματος, να γίνει διαγωνισμός για την επιλογή αναδόχου και να ξεκινήσουν οι εργασίες.
Κύρια εμπόδια στη διευθέτηση του ρέματος αποτελούν οι κατά καιρούς προσφυγές περιβαλλοντικών οργανώσεων, οι οποίες αντιτίθενται σε μελέτες που έχουν γίνει, με βασικό επιχείρημα ότι πλήττεται το φυσικό περιβάλλον και η βιοποικιλότητα αλλά και οι αντιστάσεις που προβάλλουν οι ιδιοκτήτες ακίνητης περιουσίας, όπου σε πολλές των περιπτώσεων αρνούνται να παραχωρήσουν προς απαλλοτρίωση τις εκτάσεις που κατέχουν, σε συνδυασμό με τις αργές και γραφειοκρατικές διαδικασίες μεταξύ των όμορων δήμων, της Περιφέρειας και του κράτους.
Οι διαδοχικές προσφυγές στο Συμβούλιο Επικρατείας
Το Συμβούλιο της Επικρατείας, μετά από σχετικές προσφυγές κατά των μελετών διευθέτησης του ρέματος Πικροδάφνης, έχει λάβει σειρά αποφάσεων, τις οποίες κλήθηκε να εφαρμόσει η Περιφέρεια Αττικής. Ειδικότερα, μετά τις δύο πρώτες αποφάσεις του ΣτΕ, εκδόθηκε μετά από πρόταση του υπουργού Περιβάλλοντος, Νίκου Ταγαρά, Προεδρικό Διάταγμα του 2022 (ΦΕΚ 409 Δ), που καθόριζε τις οριογραμμές του ρέματος στις πηγές του που βρίσκονται στον Υμηττό. Πιο συγκεκριμένα, με την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας 2313/2020 είχε κριθεί παράνομη η αδειοδότηση έργου ανάπλασης του ρέματος Πικροδάφνης, επειδή δεν έλαβε χώρα η συνολική του οριοθέτηση. Στο κύριο σκεπτικό της απόφασης ήταν ότι η αδειοδότηση ενέκρινε έργα διευθέτησης του ρέματος χωρίς να έχει προηγηθεί η οριοθέτηση του ρέματος στο σύνολό του.
Είχε προηγηθεί το υπ’ αριθμ. 149/2020 Πρακτικο Επεξεργασίας του ΣτΕ, το οποίο αφορούσε στην εκπόνηση σχεδίου Προεδρικού Διατάγματος με αντικείμενο τον καθορισμό οριογραμμής ρέματος Πικροδάφνης από την οδό Σαρανταπόρου του Δήμου Ηλιούπολης έως και την εκβολή του, στην περιοχή των Δήμων Ηλιούπολης, Αγ. Δημητρίου, Αλίμου, Παλαιού Φαλήρου.
Η υπόθεση έφτασε στο ανώτατο δικαστήριο κατόπιν προσφυγών φορέων και πολιτών, οι οποίοι ζητούσαν την ακύρωση απόφασης του 2016 από πλευράς του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής με αντικείμενο την «Έγκριση των Περιβαλλοντικών όρων του έργου “Ανάπλαση ρέματος Πικροδάφνης από Λ. Βουλιαγμένης έως εκβολή”». Η ως άνω απόφαση προέβλεπε τη δόμηση στο ρέμα (πέτρες τυλιγμένες με συρματόπλεγμα), σχεδόν σε όλο το μήκος του από τη λεωφόρο Βουλιαγμένης μέχρι την Εδέμ στο Παλαιό Φάληρο.
(Πατήστε επάνω στην εικόνα για να τη δείτε μεγαλύτερη)
Όπως προαναφέραμε, αυτή τη στιγμή η μελέτη για τα έργα αντιπλημμυρικής προστασίας και διευθέτησης του ρέματος έχει εγκριθεί από τις αρμόδιες αρχές και η Περιφέρεια βρίσκεται σε αναζήτηση προγράμματος χρηματοδότησης για την ένταξη του έργου σε αυτό και την δημοπράτησή του, προκειμένου να πραγματοποιηθούν οι εργασίες διευθέτησης. Θυμίζουμε ότι το έργο ανάπλασης από τη λεωφόρο Βουλιαγμένης έως την εκβολή του, έχει ενταχθεί στο τομεακό πρόγραμμα του υπουργείου Περιβάλλοντος και συγκεκριμένα στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή».
Αστοχία κατά την εξέλιξη των διαδικασιών αποτέλεσε το γεγονός ότι την ίδια στιγμή που εγκρίθηκε η σκοπιμότητα ένταξης στο πρόγραμμα του υπουργείου Περιβάλλοντος, δεν υποβλήθηκε η σκοπιμότητα ένταξής του γιατί δεν είχαν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες για τις απαιτούμενες απαλλοτριώσεις του έργου.
Σύμφωνα με τα όσα έχει προαναγγείλει ο περιφέρειάρχης Αττικής, Νίκος Χαρδαλιάς, οι ενέργειες απαλλοτρίωσης γης θα ξεκινήσουν το επόμενο διάστημα από τις υπηρεσίες της Περιφέρειας. Σημειώνεται ότι λόγω των υψηλών αντικειμενικών αξιών στις περιοχές που διασχίζει το ρέμα, στόχος είναι, σύμφωνα με τον κύριο Χαρδαλιά, οι απαλλοτριώσεις να περιοριστούν στις απολύτως απαραίτητες, προκειμένου να μην εκτοξευτεί το κόστος του έργου.
Οι διαδοχικές προσφυγές
Αναφορικά με το ιστορικό των προσφυγών, το 2016 ξεκίνησε μία πρώτη μελέτη οριοθέτησης για το ρέμα, η οποία συμπληρώθηκε το 2021. Το 2017 μία ομάδα κατοίκων προσέφυγε στο ΣτΕ και πέτυχε την απόρριψη της μελέτης αυτής και το 2022 έκαναν νέα προσφυγή για την απόρριψη και της μελέτης του 2021, η οποία θα εκδικαστεί τον Νοέμβριο του 2024. Οι δύο μελέτες προέβλεπαν δραστικές παρεμβάσεις όπως στοιχεία μπετού, επενδύσεις από συρματοκιβώτια, πλέγματα, εγκιβωτισμοί, στηθαία υπερχείλισης, σύμφωνα με στοιχεία που παρέθεσε πρόσφατα ο περιφερειακός σύμβουλος Αττικής, Μάριος Μουζάλας.
Αυτή τη στιγμή υφίσταται μελέτη από το Ινστιτούτο Θαλασσινών Βιολογικών Πάρκων και Εσωτερικών Υδάτων με ανάθεση της Περιφέρειας Αττικής, με στόχο την ελαχιστοποίηση της ρύπανσης και την οικολογική αποκατάσταση του ρέματος. Ταυτόχρονα, οι όμοροι δήμοι υποχρεούνται από την πλευρά τους να τροποποιήσουν τα ρυμοτομικά τους σχέδια στις γειτνιάζουσες με το ρέμα περιοχές, διευκολύνοντας το έργο.
Το αντλιοστάσιο της ΕΥΔΑΠ
Σε ερώτημα για το πώς σκοπεύει η Περιφέρεια να αντιμετωπίσει τη ρύπανση που προκαλείται από το αντλιοστάσιο της ΕΥΔΑΠ, ο κύριος Χαρδαλιάς απάντησε στην πρόσφατη συνεδρίαση της Περιφέρειας, ότι η σωστή λειτουργία του αντλιοστασίου αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα της ΕΥΔΑΠ, ενώ κατά διαστήματα υλοποιούνται έλεγχοι από τις υπηρεσίες περιβάλλοντος.
Σε ό,τι αφορά την υπερχείλιση και τον περιορισμό της η Περιφέρεια υποστηρίζει ότι έχει θέσει τις υπηρεσίες της στη διάθεση της ΕΥΔΑΠ, κάτι που υπήρχε στην ατζέντα των τεχνικών συσκέψεων μεταξύ των δύο πλευρών για την επίλυση του προβλήματος.
Σημειώνεται ότι η συχνή χρήση του μέτρου της υπερχείλισης έχει ως αποτέλεσμα τα αστικά λύματα να απελευθερώνονται εντός του ρέματος και είτε να λιμνάζουν εντός της κοίτης για πολλές ημέρες, όταν δεν υπάρχει ροή εντός του ρέματος, είτε να οδηγούνται στη θάλασσα, όταν υπάρχει ροή εντός του ρέματος λόγω βροχόπτωσης.
Περιβαλλοντικός πόλος για τους δήμους των νοτίων προαστίων
Θυμίζουμε ότι το Ρέμα της Πικροδάφνης διατρέχει αρκετούς δήμους, ξεκινώντας από τον Υμηττό (βλ. χάρτη άρθρου), συνεχίζοντας στον Βύρωνα, την Ηλιούπολη, τον Άγιο Δημήτριο, το Παλαιό Φάληρο και καταλήγοντας στον Άλιμο και έχει μήκος 9,3 χιλιόμετρα.
Πρόκειται σήμερα για ένα από τα ελάχιστα φυσικά ρέματα, τα οποία βελτιώνουν το μικροκλίμα και το ευρύτερο αστικό περιβάλλον. Σε αυτό διαβιούν περισσότερα από 100 ήδη πουλιών, αρκετά από τα οποία αποτελούν προστατευόμενα ήδη.
Μάλιστα από το υπουργείο Περιβάλλοντος το ρέμα Πικροδάφνης έχει χαρακτηριστεί ως ιδιαίτερου περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος, ενώ το Ρυθμιστικό Σχέδιο της Αθήνας έχει χαρακτηρίσει το κύριο υδατόρεμα ως πρώτης προτεραιότητας και τον υδρότοπο ως δεύτερης προτεραιότητας, γεγονός που σημαίνει ότι υφίσταται ανάγκη προστασίας για να διατηρηθούν τα χαρακτηριστικά του.