Αθηνά Μαρτίνου: Ποια ήταν η Γλυφαδιώτισσα που άφησε το αποτύπωμά της στην ελληνική Ναυτιλία
Κεφαλλονίτισσα στην καταγωγή αλλά γεννημένη και μεγαλωμένη στη Γλυφάδα, η Αθηνά Μαρτίνου ταυτίστηκε με τη δεύτερη δυναμική φάση εξέλιξης της ελληνικής Ναυτιλίας, διαδεχόμενη εφοπλιστές όπως ο Νιάρχος και ο Ωνάσης. Εισήλθε σε αυτήν χωρίς να γνωρίζει τη δουλειά και χωρίς να διαθέτει σημαντικά κεφάλαια, με απεριόριστη όμως θέληση να πετύχει αυτό που είχε οραματιστεί.
- 14/10/2024
Η πορεία της ελληνικής Ναυτιλίας και η εξέλιξή της στο χρόνο έδειξε με κάποιον τρόπο πως η συμβολή των γυναικών – τα προηγούμενα κυρίως χρόνια – είχε κατά βάση υποστηρικτικό χαρακτήρα, ενώ η πεποίθηση ότι πρόκειται για έναν παραδοσιακά ανδροκρατούμενο κλάδο επικρατούσε ευρέως. Ωστόσο, μέσα σε αυτό το πλαίσιο, εμφανίστηκαν γυναίκες που με την πορεία τους κατάφεραν να αμφισβητήσουν αυτό το στερεότυπο. Τρανό παράδειγμα η Αθηνά Μαρτίνου, η οποία έφυγε πριν από μερικές μέρες από τη ζωή σε ηλικία 97 ετών, καθώς και νεότερες ηγετικές παρουσίες στον χώρο, όπως η Μελίνα Τραυλού, πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών και επικεφαλής της Neptunes Lines, η Μαρία Αγγελικούση, διευθύνουσα σύμβουλος του Ομίλου Αγγελικούση, η Αγγελική Φράγκου, διευθύνουσα σύμβουλος της Navios Maritine Holdings, καθώς και η Σεμίραμις Παληού, διευθύνουσα σύμβουλος της Diana Shipping.
«Είχαμε μανία να κάνουμε βαπόρια»
H Αθηνά Μαρτίνου έμελλε να γίνει η γυναίκα που θα άνοιγε έναν διαφορετικό δρόμο για την ελληνική Ναυτιλία. Κόρη του δικηγόρου Κωνσταντίνου Μεθενίτη, μπήκε στη ναυτιλία το 1964, σε μία περίοδο κατά την οποία η Ελλάδα εισερχόταν σε διαδικασία ανασυγκρότησης μετά από διαδοχικούς πολέμους που είχαν προηγηθεί. Για την Ελλάδα ανοιγόταν μία σημαντική προοπτική στον τομέα της ναυτιλίας, καθώς επιβεβαιωνόταν πως η χώρα είχε όλα τα εχέγγυα αλλά και τη δυναμική να αποτελέσει παγκόσμια ναυτική δύναμη.
Γεννημένη στη Γλυφάδα, η Αθηνά Μαρτίνου συνήθιζε από μικρό παιδί να παρατηρεί τα πλοία να περνούν. Η οικογένειά της είχε ανέκαθεν πάθος με τη θάλασσα και τη ναυτιλία. «Ζούσα στη Γλυφάδα και όλοι οι φίλοι μου προέρχονταν από εξαιρετικές και ίσως πλουσιότερες οικογένειες από τη δική μου και έλεγα: ‘Κι εμείς θα κάνουμε βαπόρια. Και κάναμε. Είχαμε μανία και το κάναμε. Όλη η οικογένεια», είχε πει σε μία από τις σπάνιες συνεντεύξεις της. Έτσι, και τα τέσσερα παιδιά της ασχολήθηκαν με τη ναυτιλία.
Στο πλάι της βρέθηκε από την πρώτη στιγμή ο άντρας της αλλά και ο πρωτότοκος γιος της, Θανάσης, ενώ ακολούθησαν οι δύο μικρότεροι σε ηλικία γιοι της, Ανδρέας και Ντίνος. Η Thenamaris, η εταιρεία που δημιούργησε η Αθηνά Μαρτίνου, ιδρύθηκε όταν ο Θανάσης Μαρτίνος ήταν μόλις 14 ετών. Βήμα προς βήμα στήθηκε ένας ναυτιλιακός όμιλος που έμελλε να κυριαρχήσει τα επόμενα χρόνια στο διεθνές ναυτιλιακό στερέωμα. Έως και σήμερα, το επίκεντρο της ναυτιλιακής δραστηριότητας για την οικογένεια Μαρτίνου βρίσκεται στη Βουλιαγμένη, όπου είναι η έδρα της Thenamaris.
Η ίδρυση της Thenamaris Ship Management
Πεποίθησή της ήταν πάντοτε ότι όλα όσα αγαπάει κανείς, επιτυγχάνονται ευκολότερα. Το 1971 η Αθηνά Μαρτίνου μαζί με τους γιους της ίδρυσε την Thenamaris Ship Management με σκοπό να διαχειρίζεται τα πλοία της οικογένειας και το 1975 η εταιρεία διατηρούσε ήδη στο δυναμικό της 35 καράβια, πλέοντας ήδη στα παγκόσμια ναυτιλιακά ύδατα με σημαντικές προοπτικές για τα επόμενα χρόνια. Η ίδια δεν επιθυμούσε σε κανένα από τα βήματα της πορείας της να έχει διευθυντικό ρόλο στην εταιρεία. Μοναδική της θέληση ήταν να βλέπει να πληθαίνουν τα βαπόρια χρόνο με το χρόνο. Δεν διατηρούσε μετοχές στην επιχείρηση από ένα σημείο και ύστερα, καθώς αυτές ανήκαν σχεδόν από τα πρώτα χρόνια στα παιδιά της, χαρακτηριστικό της φιλοσοφίας με την οποία αντιμετώπιζε τη δουλειά της.
Τα πρώτα χρήματα άρχισαν να έρχονται από το δεύτερο καράβι της Thenamaris. Έφερε την ονομασία Llantrisant, αντλώντας την ονομασία του από την ομώνυμη πόλη της Ουαλίας, στην οποία η ίδια πήγαινε για ένα από τα αγαπημένα της χόμπι, το κυνήγι. Το συγκεκριμένο βαπόρι ναυπηγήθηκε στη βόρεια Αγγλία και κατάφερε να φέρει αρκετά και σημαντικά έσοδα στην εταιρεία, καθώς ο Θανάσης Μαρτίνος στράφηκε στην αγορά της Κίνας σε ηλικία μόλις 17 ετών, την εποχή που η χώρα αναπτυσσόταν σε παγκόσμια οικονομική δύναμη. Εκεί κατάφερε να ναυλώσει όποιο διαθέσιμο πλοίο είχε η Thenamaris στους Κινέζους, επιτυγχάνοντας ιδιαίτερα επωφελείς όρους για την εταιρεία της οικογένειας Μαρτίνου.
Στοιχεία που έκαναν την Αθηνά Μαρτίνου να ξεχωρίζει, εκτός από την ευφυία που την διέκρινε και τον επικοινωνιακό χαρακτήρα που την έκανε αμέσως συμπαθή στον περίγυρό της, ήταν το πείσμα που πάντα είχε για ό,τι αγαπούσε. Έτσι, καταπιανόταν με αυτό με την πεποίθηση πως θα το κατάφερνε παρά τις δυσκολίες που παρουσιάζονταν στο διάβα της. Καθοριστικό σημείο αποτέλεσε πάντως το γεγονός ότι, σε αντίθεση με αρκετές οικογενειακές επιχειρήσεις, η Μαρτίνου άφηνε μεγάλο περιθώριο πρωτοβουλιών και αυτενέργειας στα παιδιά της.
Από το Μοναστηράκι και το παλαιοπωλείο του άντρα της, στα πέρατα του κόσμου
Πριν ασχοληθεί με τη ναυτιλία συμπαραστάθηκε επαγγελματικά σε κάθε βήμα του συζύγου της, Γιάννη Μαρτίνου, ο οποίος ήταν αντικέρ με καταγωγή από τη Στεμνίτσα Αρκαδίας. Το παλαιοπωλείο της οικογένειας Μαρτίνου βρισκόταν στην οδό Πανδρόσου στο Μοναστηράκι, με τον Γιάννη Μαρτίνο να κληρονομεί τη δραστηριότητα από τους προγόνους του.
Η Αθηνά Μαρτίνου, πολύγλωσση, δραστήρια και κοινωνική, κατάφερνε να δημιουργήσει το περιβάλλον εκείνο που ήταν απαραίτητο για να κερδίσει την εμπιστοσύνη των εκάστοτε συνομιλητών της. Χαρακτηριστικά που διευκόλυναν τη μετέπειτα δραστηριότητά της στον ναυτιλιακό κλάδο και τη βοήθησε να ανοίξει πόρτες στον κόσμο.
Όσοι γνωρίζουν καλά την πορεία της ελληνικής Ναυτιλίας, ταυτίζουν την Κεφαλλονίτισσα Αθηνά Μαρτίνου με τη δεύτερη δυναμική φάση εξέλιξης του κλάδου, διαδεχόμενη εφοπλιστές όπως ο Νιάρχος και ο Ωνάσης. Εισήλθε σε αυτήν χωρίς να γνωρίζει τη δουλειά, με απεριόριστη όμως θέληση να πετύχει αυτό που είχε οραματιστεί. Κατάφερε να στήσει τη δουλειά της χωρίς να διαθέτει σημαντικά κεφάλαια, αξιοποιώντας χρήματα που της διέθεσε στα πρώτα βήματα ο πατέρας της και πουλώντας την προίκα της για να επενδύσει στα καράβια. Διακρίθηκε για το θάρρος της να κυνηγήσει κάτι που δεν γνώριζε, αυτοσχεδιάζοντας και δημιουργώντας.
Μακριά από κοσμικές εκδηλώσεις
Η Αθηνά Μαρτίνου στο χρόνο που περνούσε μακριά από τη ναυτιλία, αφιέρωνε στιγμές για να κυνηγάει και να ψαρεύει. Δημιουργώντας το προσωπικό της καταφύγιο στη Σχοινούσα, κρατήθηκε μακριά από κοσμικές εκδηλώσεις, αφιερώνοντας χρόνο στη δουλειά, την οικογένεια και τις προσωπικές της στιγμές. Συνέχισε ωστόσο έως και τα τελευταία χρόνια της ζωής της να πηγαίνει στο γραφείο, παρακολουθώντας την εξέλιξη της δουλειάς της.
Φεύγοντας από τη ζωή την Παρασκευή 11 Οκτωβρίου 2024, είναι σίγουρο πως πρόλαβε να ζήσει μία διαδρομή γεμάτη και συναρπαστική, όπως έχει και η ίδια άλλωστε παραδεχτεί.
Δείτε τη συνέντευξη που παραχώρησε η Αθηνά (Νουνού) Μαρτίνου στην εκπομπή ΑΕΙΝΑΥΤΕΣ: