Το στοιχειωμένο κόκκινο σχολείο της Καλλιθέας
Αρκετά βράδια ακούγονται παιδικά κλάματα αλλά και γέλια από ένα κτήριο εγκαταλελειμμένο που υπήρξε στέγη για τυφλά παιδιά.
- 29/10/2016
Ο Οίκος Τυφλών της Καλλιθέας ιδρύθηκε στις αρχές του 1900 και ήταν μια ιδέα του λογοτέχνη Δημήτρη Βικέλα και του ποιητή Γεώργιου Δροσίνη, που πραγματοποιήθηκε από την Ειρήνη Λασκαρίδου, η οποία και επιτέλεσε σπουδαίο έργο ως διευθύντρια για 30 συνεχόμενα χρόνια (1909-1938). Η Λασκαρίδου, ύστερα από υπόδειξη του Βικέλα μεταβαίνει στη Γαλλία και φοιτά για ένα χρόνο στη Σχολή Τυφλών της Μελούζης. Παίρνει το πτυχίο της και επισκέπτεται 48 τυφλολογικά ιδρύματα του εξωτερικού για να ειδικευτεί στην εκπαίδευση των τυφλών. Στη συνέχεια, επιστρέφει στην Ελλάδα και επιδίδεται σε μια προσπάθεια πραγμάτωσης του έργου που ονειρευόταν, την ίδρυση, δηλαδή, μιας Σχολής Τυφλών, όπερ και εγένετο το 1907. Η πρώτη σχολή εκπαίδευσης τυφλών είναι γεγονός και βρίσκεται στην Καλλιθέα, στεγαζόμενη αρχικά στην οικία της Λασκαρίδου.
Η Ειρήνη Λασκαρίδου αφοσιώνεται ψυχή τε και σώματι στη φροντίδα των τυφλών παιδιών. Καταρτίζει σύστημα εκπαίδευσης γραμμάτων, μουσικής και χειροτεχνίας για τυφλούς, ενώ χρησιμοποιεί την παγκόσμια μέθοδο Μπράιγ στην ελληνική γλώσσα, στην οποία γράφει τα πρώτα βιβλία τυφλών. Το 1910, μάλιστα, εκπροσώπησε την Ελλάδα στο παγκόσμιο τυφλολογικό συνέδριο της Βιέννης και με τα λίγα μέσα που διέθετε εξέθεσε τα χειροτεχνήματα των τυφλών παιδιών του Οίκου και έλαβε το πρώτο βραβείο!
Το έργο της βρίσκει και υποστηρικτές, αφού, με δαπάνη των αδελφών Ραφαήλ και Ανανία Αμπέτ, Σύριων εμπόρων και τραπεζιτών της Αιγύπτου, που απέκτησαν την Ελληνική υπηκοότητα και ίδρυσαν και στο Κάϊρο την Αμπέτειο Σχολή, αγοράστηκε από την Οικοδομική Εταιρεία το μεγάλο οικόπεδο της οδού Θησέως 210 και χτίστηκε εκεί το Αμπέτειον Μέλαθρον, όπου στεγάζεται από το 1910 ο Οίκος Τυφλών. Το ίδρυμα παρείχε διαμονή σε παιδιά με προβλήματα οράσεως από όλη την Ελλάδα, αλλά δεν έμενε εκεί. Επεκτεινόταν επίσης σε μαθήματα της στοιχειώδους εκπαίδευσης αλλά και υφαντικής, κεραμικής, πλεκτικής και μουσικής, με στόχο την επαγγελματική αποκατάσταση των παιδιών, όταν θα αποφοιτούσαν από τον Οίκο Τυφλών. Το 1946, η τυφλή και κωφάλαλη συγγραφέας και ακτιβίστρια Helen Keller (1880-1968) επισκέφτηκε τον Οίκο και η προσφερόμενη εκπαίδευση επεκτάθηκε και στους τυφλοκωφάλαλους.
Ήδη από το 1922 είχε προστεθεί ένας ξενώνας για τα παιδιά, στη συμβολή των οδών Περικλέους και Μεταμορφώσεως, που βρίσκεται απέναντι από το κυρίως κτήριο. Ο ξενώνας αυτός σχεδιασμένος από τον Αριστομένη Βάλβη, είναι ένα κτίσμα εξαιρετικής αρχιτεκτονικής. Οι κύριες όψεις παρουσιάζουν στοιχεία νεομπαρόκ με νεομανιεριστική διάθεση, ενώ στο πάνω μέρος παρατηρείται μια προσπάθεια συγκερασμού νεοβυζαντινών και νεογοτθικών στοιχείων σε μορφολογία Art Nouveau. Είναι ένα από τα πιο αξιόλογα δείγματα κτηρίων της εποχής του, το μοναδικό ίσως αρχιτεκτόνημα του είδους του και το μόνο σωζόμενο έργο του Βάλβη στην Αθήνα. Αποτελεί μάλιστα σημείο αναφοράς της πόλης της Καλλιθέας, όντας περισσότερο γνωστό ως το κόκκινο κτήριο ή το κόκκινο σχολείο εξαιτίας του χρώματός του, αφού εκεί αργότερα στεγάστηκε το 4ο Δημοτικό Σχολείο. Μέχρι πρόσφατα παρέμενε διατηρητέο και δυστυχώς… ετοιμόρροπο.
Δεσπόζει ακόμη επιβλητικό, ενώ πολλοί είναι οι θρύλοι που έχουν δημιουργηθεί για το συγκεκριμένο κτήριο. Κάτοικοι της περιοχής αυτής αλλά και μαρτυρίες του περιπτερά που βρίσκεται ακριβώς απέναντι μιλούν για παιδικά κλάματα αλλά και γέλια που ακούγονται πολλά βράδια. Λέγεται πως είναι τα τυφλά παιδιά του ξενώνα του Οίκου Τυφλών. Κάποιες μαρτυρίες μάλιστα, κάνουν λόγο για μορφές παιδιών που στέκονται στα παράθυρα τις βραδυνές ώρες και κοιτούν προς το δρόμο… Κανείς δεν θα μάθει αν όλα αυτά ανήκουν εντελώς στη σφαίρα της φαντασίας βέβαια, εκτός κι αν τολμάς να δοκιμάσεις να μπεις στο κτήριο νύχτα…