Διαβήτης: Πώς η καθημερινότητα μαζί του μπορεί να γίνει εύκολη
Παγκόσμια Ημέρα κατά του Διαβήτη σήμερα και όλοι έχουμε έναν φίλο ή συγγενή, που αντιμετωπίζει καθημερινά αυτή τη μεταβολική διαταραχή. Τι θα μπορούσαμε όμως να κάνουμε, για να βελτιώσουμε την καθημερινότητα του δικού μας ανθρώπου;
- 14/11/2016
Η ιδέα για το συγκεκριμένο θέμα μάς ήρθε όταν σκεφτήκαμε ότι οι περισσότεροι Διαβητικοί χρειάζονται τη βοήθεια και την ενθάρρυνση των γύρω τους. Συχνά έχουν στο μυαλό τους πως θα στερηθούν πολλά και θα μπουν σε μία βαρετή ρουτίνα. Αν λοιπόν ζείτε στο σπίτι μ’ ένα παιδί με Διαβήτη ή έναν συγγενή της τρίτης ηλικίας- ο οποίος δεν έχει και την πιο άμεση πρόσβαση στο διαδίκτυο για να το ψάξει λίγο παραπάνω- θα πρέπει να αναλάβετε να ενημερωθείτε ολοκληρωμένα για το πως μπορεί ο Διαβήτης να υπάρχει στην καθημερινότητά του, χωρίς όμως να τη δυσκολεύει.
Διατροφή: Όχι στις στερήσεις, ναι στο μέτρο!
Επισκεφθήκαμε το Διαιτολογικό Γραφείο του Θαλή Παναγιώτου και ρωτήσαμε πως θα μπορούσαμε να κάνουμε τα γεύματα ενός διαβητικού φίλου ή συγγενή εξίσου ενδιαφέροντα με εκείνα που απολαμβάνει ένα άτομο χωρίς διαβήτη. Οι απαντήσεις μάς εξέπληξαν ευχάριστα…
«Μία παλιά θεωρία έλεγε πως όσα άτομα έχουν κάποιας μορφής Διαβήτη, θα έπρεπε να μην τρώνε ρύζι, μακαρόνια και γενικά άμυλο και ζάχαρη. Στη σύγχρονη διαιτολογία όμως αυτό τείνει να εξαφανιστεί. Εκτός φυσικά από το μέρος που αφορά την κατανάλωση της ζάχαρης. Η γενική καθοδήγηση είναι ακολουθούμε ένα πλαίσιο μεσογειακής διατροφής, τρώμε από όλες τις τροφές αλλά έχουμε ένα μέτρο στο κομμάτι του υδατάνθρακα. Δηλαδή στο ρύζι, στα μακαρόνια, στα δημητριακά και το άμυλο. Καθορίζουμε την ποσότητα του υδατάνθρακα και ρωτούμε τον Ειδικό για μία εξατομικευμένη διατροφή, βασισμένη στις καθημερινές ανάγκες μας.»
Τι σημαίνει διατροφικά «είμαι διαβητικός»;
Θ.Π. Θα σου πω κυρίως πρακτικά τι σημαίνει… Διατηρώ ένα κανονικό βάρος, φροντίζω για ένα πλούσιο σε χορταρικά, φρούτα, όσπρια και δημητριακά διαιτολόγιο, δε χρησιμοποιώ ζάχαρη, περιορίζω το αλάτι και το αλκοόλ ενώ διαλέγω ένα πρόγραμμα διατροφής φτωχό σε λίπος- ιδιαίτερα σε ζωϊκό κεκορεσμένο- και χοληστερόλη.
Τι πρέπει να αποφεύγουμε στη διατροφή ενός δικού μας ανθρώπου με διαβήτη;
Θ. Π. Γενικά θέλουμε να εντάξουμε το μέτρο στο διαιτολόγιό του, χωρίς στερήσεις. Για παράδειγμα ένα διαβητικό άτομο δε θα πρέπει να καταναλώνει πολλά φρούτα. Καλό θα ήταν ακόμη να περιορίσει τα λαχανικά με υψηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακα, όπως είναι το παντζάρι και το καρότο που αυξάνουν τη γλυκόζη στο αίμα. Το γενικό tip είναι «απολαμβάνουμε όλες τις ομάδες τροφών, αλλά στη μισή ποσότητα.». Ένα ισορροπημένο γεύμα ενός ατόμου 70 κιλών και ύψους 1, 80 m, περιλαμβάνει ένα φιλέτο κοτόπουλο με ρύζι, μία σαλάτα και λίγο τυρί χαμηλών λιπαρών. Το ίδιο ισορροπημένο γεύμα για έναν Διαβητικό, θα πρέπει να έχει τη μισή ποσότητα σε ρύζι (περίπου μισό φλιτζάνι), λιγότερο λάδι στη σαλάτα και αν υπάρχει ψωμί στο τραπέζι να είναι κι αυτό περιορισμένης ποσότητας (π.χ. μισή φέτα ψωμί).
Τι snacks μπορεί να απολαμβάνει ένα άτομο με Διαβήτη;
Θ.Π. Υπάρχουν κάποιες τροφές, οι οποίες είναι ιδιαίτερα παρεξηγημένες σε σχέση με τον διαβήτη. Τέτοιες είναι τα φρούτα, το μέλι κτλ. Στην πραγματικότητα προτείνουμε για snacks φρούτα, αποξηραμένα δαμάσκηνα, σταφίδες και μέλι. Αυτό που θέλει προσοχή, είναι και πάλι η ποσότητα! Δηλαδή αν ένας μέσος άνθρωπος μπορεί να απολαμβάνει 2 με 4 φρούτα την ημέρα, ένας διαβητικός περιορίζεται στα 2. Το ίδιο και στην ποσότητα για τα αποξηραμένα δαμάσκηνα, συστήνονται δύο ως σνακ. Το ίδιο και στις σταφίδες, περιοριζόμαστε σε μία κουταλιά αυτών. Αξίζει να τονίσουμε σε αυτό το σημείο ότι τα φυτικά σάκχαρα τα θέλουμε ακόμη και στην περίπτωση ενός Διαβητικού. Ένα άτομο με αυτή τη μεταβολική διαταραχή, κάνει συχνά υπογλυκαιμίες. Οπότε ένα επιπλέον ζητούμενο είναι να αποφεύγουμε αυτές.
Προτείνετε μικρά και συχνά γεύματα;
Θ.Π. Ο κανόνας των μικρών και συχνών γευματών είναι απαραίτητος για κάθε είδους διατροφή. Μόνο έτσι παραμένει ισορροπημένη! Στην ειδική περίπτωση ενός ατόμου με διαβήτη, επιθυμούμε γεύματα ανά τρεις περίπου ώρες. Δε θέλουμε το άτομο να μείνει για ώρες νηστικό, γιατί αυτό μπορεί να συνεπάγεται επιρροή στην ποσότητα της γλυκόζης στο αίμα του. Τα μικρά και συχνά γεύματα βοηθούν στον κορεσμό, ρυθμίζουν τη γλυκόζη στο αίμα, ανεβάζουν τη διάθεση του ατόμου, περιορίζουν τα περιστατικά υπογλυκαιμίας και τελικά οδηγούν σε λιγότερες ενέσεις βελτιώνοντας την καθημερινότητα.
Πόσο σημαντικό ρόλο παίζει στην εξέλιξη κι αντιμετώπιση της νόσου η κατάλληλη διατροφή;
Θ.Π. Σαφέστατα όταν ακολουθείς ένα σωστό κι ισορροπημένο πλάνο, βλέπεις το αποτέλεσμα στην υγεία και την ενέργειά σου. Αυτό ισχύει για όλους μας! Στο διαβητικό αλλάζει απλά η καθοδήγηση, που πρέπει να είναι συγκεκριμένη και θέλει κάποια επιπλέον προσοχή. Αν ακολουθήσει τις οδηγίες, θα δει την καθημερινότητα και τη ζωή του να αλλάζει σύντομα προς το καλύτερο.
Δώστε μας κάποιες εναλλακτικές για γλυκό.
Θ.Π. Θα ξεκινήσω πάλι με τα φρούτα (συστήνονται δύο την ημέρα). Θα συνεχίσω με τα γλυκά με στέβια, που είναι φυσικό γλυκαντικό με λίγες θερμίδες και δεν ανεβάζει τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα και θα καταλήξω με μία πρόταση- έκπληξη για κάποιους… Μαύρη σοκολάτα. Δε μας πειράζει η σοκολάτα, αρκεί αυτή να είναι μαύρη ή bitter σε ποσοστό 40- 50% και να καταναλώνεται με μέτρο.
Bonus info
-
Στον τρόπο μαγειρέματος διατηρούμε τη γενική σύσταση για μία ισορροπημένη διατροφή, αποφεύγοντας το αλάτι και τα λιπαρά.
-
Επιλέγουμε γαλακτοκομικά προϊόντα με χαμηλά λιπαρά.
-
Απολαμβάνουμε τα γεύματά μας τις σωστές και προτεινόμενες από τον Ειδικό, ώρες.
Το Διαιτολογικό Γραφείο Θαλή Παναγιώτου βρίσκεται στην οδό Δασκαρόλη 67 στη Γλυφάδα (γραφείο Α12) και αναλαμβάνει τη διατροφή και ατόμων με Διαβήτη.
Συστηματική Άσκηση: Το 1 από τα 4 κλειδιά αποτελεσματικής πρόληψης κι αντιμετώπισης του Διαβήτη
Ρωτήσαμε τον Καθηγητή Φυσικής Αγωγής και personal trainer, Πιέρρο Αλέξανδρο Φωτίδη, για το ρόλο και τη μορφή της προτεινόμενης άσκησης σ’ ένα άτομο με Διαβήτη.
«O Διαβήτης αποτελεί ένα νόσημα διαταραχής του μεταβολισμού. Οι επιστημονικές έρευνες λοιπόν φωνάζουν… ΓΥΜΝΑΣΤΕΙΤΕ! Έχει αποδειχθεί πως η άσκηση βοηθάει στην καθυστέρηση εμφάνισης του νοσήματος, στην πρόληψη αλλά και αντιμετώπισή του. Τονίζω όμως ότι είναι απαραίτητος ο συνδυασμός με τη διατροφή. Η άσκηση και η διατροφή αποτελούν τα 2 από τα 4 κλειδιά- μαζί με αυτά της φαρμακευτικής αγωγής και της παρακολούθησης του σακχάρου στο αίμα- για την καθημερινή αντιμετώπιση του Διαβήτη (ειδικά του Τύπου 1)»
Τι είδους άσκηση προτείνεις;
Π.Φ. Οποιαδήποτε άσκηση περιέχει αερόβιο πρόγραμμα και μυϊκή ενδυνάμωση. Αν πρέπει ν’ αναφερθώ σε συγκεκριμένη άσκηση, θα έλεγα το τρέξιμο ή η κολύμβηση.
Το είδος της άσκησης εξαρτάται και από την ηλικία ή τη φυσική κατάσταση του ατόμου;
Π.Φ. Φυσικά! Αν ο ασκούμενος δεν έχει την κατάλληλη φυσική κατάσταση, τότε θα πρέπει να ξεκινήσει από πιο ήπιους ρυθμούς και σταδιακά να εξελίσσει την ένταση, τον χρόνο, τον όγκο και την επιβάρυνση της προπόνησής του.
Τι άσκηση προτείνεις για ένα παιδί με διαβήτη, για ένα άτομο με νεανικό διαβήτη και για ένα μεγαλύτερης ηλικίας;
Π.Φ. Το παιδί με διαβήτη μπορεί να επιλέξει ανάμεσα σε πολλά αθλήματα, από ατομικά (τένις) έως ομαδικά (μπάσκετ). Σημασία έχει να του αρέσει, για να προπονείται συχνά και να μπορέσει να δεθεί από νωρίς με τον αθλητισμό. Ακόμη πιο συγκεκριμένα όμως, θα πρότεινα ταχύτητες (60-100-200μ) σε έντονο ρυθμό, με μεγάλα διαλείμματα, για τουλάχιστον 1 ώρα την ημέρα. Σ’ έναν έφηβο ή νέο ενήλικα, θα σύστηνα ασκήσεις και αθλήματα με έντονη μυϊκή κόπωση. Προβολές, ημικαθίσματα σ’ έντονο- εκρηκτικό ρυθμό, με συχνά διαλείμματα. Για τους διαβητικούς της τρίτης ηλικίας, να πούμε ότι δε χρειάζεται οι άνθρωποι να είναι κάθε μέρα στην προπόνηση, αλλά να βάλουν την κίνηση στην καθημερινότητά τους. Να ξεχάσουν τον ανελκυστήρα και να περπατήσουν στο τετράγωνο της γειτονιάς σ΄έντονο ρυθμό.
Bonus info
-
Κατά τη διάρκεια της άσκησης, οι μύες καταναλώνουν γλυκόζη και ταυτόχρονα αυξάνεται η ευαισθησία των μυών στην ινσουλίνη.
-
Προτείνεται ιδανικά η καθημερινή, ωριαία προπόνηση (ανάλογα με την ηλικία και τη φυσική κατάσταση αυτό διαφοροποιείται).
Ο Πιέρρος έχει προπονήσει παιδί (7 ετών) με διαβήτη αλλά και άτομα μεγαλύτερης ηλικίας (40- 60 ετών). Αυτό που έχει παρατηρήσει, είναι πως υπάρχει διαφορά τόσο στις ιατρικές εξετάσεις των ασθενών, όσο και στη δική τους διάθεση. Βλέπουν την αλλαγή στον εαυτό τους, τη νιώθουν οργανικά και η καθημερινότητά τους γίνεται πιο εύκολη. “Μπορούν να τη βλέπουν πρακτικά να εξελίσσεται θετικά…”
Ο Πιέρρος Αλέξανδρος Φωτίδης είναι Καθηγητής Φυσικής Αγωγής και personal trainer. Εργάζεται στο Vari Sports Club, όπου είναι και Υπεύθυνος για τις Παιδικές Ακαδημίες. Στο Vari Sports Club υπάρχουν πολλά δυναμικά προγράμματα και εξειδικευμένο προσωπικό- με την απαραίτητη γνώση- για την αντιμετώπιση νοσημάτων όπως είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης.
Όραση: Με τον τακτικό έλεγχο τα περισσότερα προλαμβάνονται
Η Διαβητική Οφθαλμοπάθεια αναπτύσσεται σιγά σιγά προσβάλλοντας τους ιστούς και τα αγγεία του ματιού ενός ατόμου με Διαβήτη. Ο εξειδικευμένος Οφθαλμίατρος Ιωάννης Θεοχάρης όμως τονίζει πως εάν το νόσημα διαγνωστεί εγκαίρως, τότε μπορούμε με τον κατάλληλο τακτικό έλεγχο να προλάβουμε τις σοβαρές συνέπειες του Διαβήτη στην όραση.
Τι μπορούμε να κάνουμε για έναν δικό μας άνθρωπο που έχει διαβήτη, ώστε να προστατέψουμε την όρασή του;
Ι.Θ. Πρώτα από όλα να ρυθμίσουμε το σάκχαρο όσο καλύτερα μπορούμε, με τη βοήθεια των ειδικών ιατρών. Πέραν του σακχάρου όμως πρέπει να ρυθμίζονται και άλλες συστηματικές παθήσεις που μπορεί να υπάρχουν, όπως είναι η υπέρταση ή κάποιες νεφρικές δυσλειτουργίες. Επίσης κρίνεται απαραίτητη η εξέταση με βυθοσκόπηση σε οφθαλμίατρο ανά τακτά χρονικά διαστήματα, για την περαιτέρω ανίχνευση ορισμένων πιο σιωπηλων αλλά αρκετά επικίνδυνων βλαβών.
Ποιες είναι οι κυριότερες Διαβητικές Οφθαλμοπάθειες;
Ι.Θ. Ο Σακχαρώδης Διαβήτης είναι μια συστηματική νόσος και ως τέτοια προσβάλλει τον οφθαλμό σε πολλά σημεία. Όσοι πάσχουν από Διαβήτη είναι περισσότερο ευαίσθητοι σε παθήσεις όπως είναι ο καταρράκτης, το γλαύκωμα και η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια.
Αυτές μπορεί να εμφανιστούν και από την πρώτη διάγνωση της νόσου ή ως σύμπτωμα;
Ι.Θ. Βεβαίως. Ιδιαίτερα όταν η ρύθμιση του σακχάρου δεν είναι επαρκής ή εάν καθυστερήσει η διάγνωση του Σακχαρώδους Διαβήτη. Το γλαύκωμα και η αμφιβληστροειδοπάθεια συνήθως δεν προκαλούν συμπτώματα, παρά μόνο όταν αυτά φθάσουν σε προχωρημένο στάδιο. Γι’ αυτό, τονίζουμε τον τακτικό οφθαλμολογικό έλεγχο από Οφθαλμίατρο.
Διαβητικές Οφθαλμοπάθειες συναντούμε σε κάθε ασθενή με διαβήτη ανεξαρτήτως ηλικίας;
Ι.Θ. Δυστυχώς, ναι. Η διαβητική οφθαλμοπάθεια αφορά όλες τις ηλικίες των ασθενών. Στην Ελλαδα η ευαισθητοποίηση της κοινωνίας στο πρόβλημα του διαβήτη είναι υψηλή και έτσι ο Διαβήτης ανιχνεύεται εγκαίρως. Από την άλλη όμως, η παρακολούθηση των οφθαλμολογικων συνεπειών του δεν είναι αυτή που θα έπρεπε.
Η μέθοδος πρόληψης, θεραπείας και αντιμετώπισης αλλάζει ανάλογα με την ηλικία του ασθενούς;
Ι.Θ. Σε γενικές γραμμές οι μέθοδοι είναι ίδιες για όλες τις ηλικίες. Αυτό που αλλάζει είναι τα διαστήματα μεταξύ των εξετάσεων και ο συνδυασμός των μεθόδων.
Κάθε πότε πρέπει να εξετάζεται ένα παιδί με Διαβήτη;
Μόλις γίνει η διάγνωση του Διαβήτη, πρέπει το παιδί να κάνει μία εξέταση στον οφθαλμίατρο ώστε να διαπιστωθεί η κατάσταση των ματιών του. Με βάση τα ευρήματα ρυθμίζονται οι επόμενες εξετάσεις.
Αν έχει μυωπία εντείνεται το πρόβλημα;
Ι.Θ. Μία μορφή μυωπίας πιθανόν να προφυλάσσει από την διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια. Αυτό όμως σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να μας εφησυχάζει.
Bonus info
Η πρόληψη και η παρακολούθηση απαιτούν καταγραφή των ευρημάτων για σύγκριση στις διαδοχικές επισκέψεις. Στην καταγραφή καλό είναι να χρησιμοποιούνται και κάποιες εξετάσεις που αντικειμενικά παρουσιάζουν τον βυθό του οφθαλμού, όπως είναι η έγχρωμη και ανέρυθρη φωτογραφία βυθού, η τομογραφία της ωχράς και η αναίμακτη ακίνδυνη αγγειογραφία, ανάλογα με το στάδιο της νόσου.
«Μαζί με την ενημέρωση των ασθενών μεγάλη σημασία έχει και η σωστη ενημέρωση των κοντινών προσώπων. Αυτό επιδρά θετικά στη δημιουργία ενός περιβάλλοντος που θα βοηθήσει τον διαβητικό να συμμορφωθεί με τις οδηγίες των γιατρών του και να ελαφρύνει κατά πολύ τον καθημερινό του αγώνα. Με τις κατάλληλες συνθήκες, λίγα πράγματα περιορίζουν έναν διαβητικο ασθενή από μία φυσιολογική ζωή. Αυτά τα λίγα όμως σ ένα μη φιλικό περιβάλλον διογκώνονται και ταλαιπωρούν τον ίδιο και τον περίγυρο τους.»
Ο εξειδικευμένος Οφθαλμίατρος Ιωάννης Θεοχάρης και η primeoneye διαθέτουν τον απαραίτητο εξοπλισμό και την εμπειρία σε laser για την αντιμετώπιση της διαβητικής οφθαλμοπάθειας σύμφωνα με τις τελευταίες laser και χειρουργικές τεχνικές.