Μία «Γέφυρα Μουσικής πάνω από τη Συγγρού» συνδέει τη Στέγη και το Πάντειο Πανεπιστήμιο
Για όγδοη χρονιά, η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση «ενώνεται» με το Πάντειο Πανεπιστήμιο με μια «Γέφυρα Μουσικής» στις 8 και 9 Μαρτίου, για ένα μουσικό αφιέρωμα στον Γάλλο συνθέτη Maurice Ohana.
- 28/02/2023
Η συνεργασία της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση και του Παντείου Πανεπιστημίου δημιουργεί κάθε χρόνο μια Γέφυρα Μουσικής πάνω από τη Συγγρού. Για όγδοη συνεχόμενη χρονιά, λοιπόν, τα δύο ιδρύματα μηδενίζουν τη μεταξύ τους χωροταξική απόσταση και μοιράζονται το κοινό ενδιαφέρον τους για τον πολιτισμό, με επίκεντρο τη σύγχρονη μουσική. Συνθέτες και εκτελεστές, που ως επί το πλείστον βρίσκονται στην αρχή της σταδιοδρομίας τους, παρουσιάζουν έργα μετά από ανάθεση της Στέγης. Έργα που ακούγονται σε πρώτη εκτέλεση στην Ελλάδα και έργα ρεπερτορίου, σε διαφορετικές θεματικές ενότητες κάθε χρονιά.
Η φετινή διοργάνωση τιμά τη διπλή επετειακή συγκυρία των 110 χρόνων από τη γέννηση και των 30 από τον θάνατο του Maurice Ohana, ενός συνθέτη του οποίου το έργο είναι βαθιά ριζωμένο στις μουσικές παραδόσεις της Μεσογείου. Η αραβοανδοαλουσιανή μουσική, το φλαμένκο, η ποίηση του Λόρκα, αλλά και η ελληνική μυθολογία, η τζαζ και τα αφρικάνικα κρουστά τροφοδοτούν τη συνθετική του έμπνευση, μαζί με τη μουσική των Claude Debussy, Manuel de Falla και Béla Bartók. Έργα του για σόλο πιάνο και σύνολα μουσικής δωματίου θα ακουστούν σε τέσσερις συναυλίες, μαζί με μουσικές που ανήκουν στο προσωπικό του σύμπαν.
Για πρώτη φορά επίσης, η «Γέφυρα Μουσικής» φτάνει μέχρι και τη Θεσσαλονίκη, όπου στις 18 Μαρτίου, στο αμφιθέατρο «Στέφανος Δραγούμης» του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού, θα γίνει μια παρουσίαση της συνεργασίας Στέγης – Παντείου και θα ακολουθήσει η δεύτερη συναυλία του αφιερώματος, σε συνεργασία με το Εργαστήριο Σύγχρονης Μουσικής του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του ΑΠΘ.
To πρόγραμμα των συναυλιών
Τετάρτη 8 Μαρτίου, 20:30 І Σαλπάροντας για την Αμερική
Τα έργα της πρώτης συναυλίας μας καλούν σε ένα υπερατλαντικό ταξίδι. Ο Γάλλος συνθέτης λάτρευε τον απέραντο ωκεανό και εμπνεύστηκε από τους ήχους του. Στο Neumes (1965) για όμποε και πιάνο, αναγνωρίζουμε ήχους, άλλοτε σκοτεινούς άλλοτε ανάλαφρους, προσωπικούς αλλά ταυτόχρονα και οικουμενικούς. Η Edith Canat de Chizy, μαθήτρια του Οανά, με το Sailing (2021) για σόλο πιάνο, φέρνει στα αυτιά μας τον παφλασμό των κυμάτων, τις ριπές του ανέμου αλλά και την κόρνα ενός πλοίου. Ο André Jolivet με το Chant pour les piroguiers de l’Orénoque (1953) για όμποε και πιάνο μας μεταφέρει στη Βενεζουέλα, υπό τους ήχους του τραγουδιού ενός ντόπιου βαρκάρη. Στη Λατινική Αμερική παραμένουμε με το Perroquets d’Azur (1996), ένα έργο για σόλο όμποε του Thierry Pécou, που, ακολουθώντας τα βήματα του Οανά, αξιοποιεί τον ρυθμικό πυρήνα της αφρο-κουβανικής μουσικής. Τέλος, θα απολαύσουμε έργα για σόλο όμποε δύο ταλαντούχων νέων Ελλήνων συνθετών: τα Βιώματα Ι (2015) του Αντώνη Ρουβέλα (πρώτη ελληνική εκτέλεση) και το Introspections (2022) του Μιχάλη Παλαιολόγου (πρώτη παγκόσμια εκτέλεση), με τα οποία το ταξίδι γίνεται πλέον εσωτερικό και πολύ προσωπικό.
Τετάρτη 8 Μαρτίου, 21:30 І Ισπανία-Αφρική
Το πρόγραμμα της δεύτερης συναυλίας ανιχνεύει τις αρχικές ρίζες της έμπνευσής του Οανά, συνδέοντας παραδοσιακά τραγούδια από την Ισπανία (σε μεταγραφές των Λόρκα και Οανά) και τη Νιγηρία (μεταγραφή Akin Euba) με τα έργα δύο μαθητών και φίλων του για σόλο πιάνο: της Γαλλίδας Edith Lejet, με την οποία γνωρίστηκαν χάρη στο αμοιβαίο τους ενδιαφέρον για τον Λόρκα, και του βασκικής καταγωγής Ισπανού Félix Ibarrondo. H βραβευμένη συνθέτρια Ισμήνη Μπεκ, με την ανάθεση της Στέγης για φωνή και πιάνο, προσθέτει τη δική της συνεισφορά σε αυτό το μουσικό σύμπαν.
Πέμπτη 9 Μαρτίου, 20:30 І Η κληρονομιά του Ντεμπυσσύ
Στην τρίτη συναυλία, o συνθέτης και πιανίστας Παναγιώτης Δημόπουλος θα μας ταξιδέψει με έργα για σόλο πιάνο του Μορίς Οανά, της Betsy Jolas, αλλά και σε ένα νέο έργο του ιδίου σε ανάθεση της Στέγης, το «Τίγγις» (2022). Σαν ένας ιδιαίτερος μουσικός χάρτης, το έργο μας μεταφέρει νοερά στην αφρικανική Ταγγέρη και μας καλεί να αποκρυπτογραφήσουμε τους κώδικες που οδηγούν στους μυθικούς της τόπους. Το Pièce pour (1997) της Μπέτσι Ζολάς παίζει γύρω από έναν ρυθμό άλλοτε γρήγορο, άλλοτε βασανιστικά αργό, με ελιγμούς, ακραίες νότες και δυναμικές αλλαγές. Τέλος, τα αποσπάσματα από τα «24 Πρελούδια» (1972-1973) για σόλο πιάνο του Οανά που κλείνουν τη συναυλία, είναι ένα παλίμψηστο των στοιχείων της φύσης. Οι σταγόνες της βροχής, το βουητό της ροής της πρωινής ομίχλης και οι ξαφνικές ριπές του ανέμου, αναδεικνύονται αρμονικά, θυμίζοντας την ηχητική παλέτα των Πρελουδίων του Ντεμπυσσύ.
Πέμπτη 9 Μαρτίου, 21:30 І Η φιλία με τον Μστισλάβ Ροστροπόβιτς και το έργο που δεν αποχωριζόταν ποτέ
Η τέταρτη συναυλία ιχνηλατεί μερικούς ακόμη δεσμούς φιλίας και σχέσεις αναφοράς για τον Οανά. Επικεντρώνεται τόσο στη φιλία του με τον τσελίστα Μστισλάβ Ροστροπόβιτς αλλά και με τον ομότεχνό του Ανρί Ντιτιγιέ, όσο και στο έργο του Μανουέλ ντε Φάγια, του οποίου το «Κονσέρτο για τσέμπαλο (ή πιάνο) και 5 όργανα», ήταν πάντοτε μαζί του στο χαρτοφύλακά του και δεν το αποχωριζόταν ποτέ. Το ιδιοφυές 3 Strophes sur le nom de Sacher για σόλο τσέλο (1976) του πολυβραβευμένου Ντιτιγιέ, είναι αφιερωμένο στον Ροστροπόβιτς, όχι μόνο γιατί το ερμήνευσε πρώτη φορά στη Βασιλεία το 1982 αλλά και γιατί η πρώτη στροφή του αποτελεί παραγγελία του διάσημου τσελίστα για τα 70α γενέθλια του ελβετού μαέστρου και μαικήνα των τεχνών Πάουλ Ζάχερ το 1976. Το ντουέτο του Οανά Syrtes (1970) για τσέλο και πιάνο αποτελεί επίσης ένα έργο ανάθεσης από τον Ροστροπόβιτς. Ο τίτλος του παραπέμπει σε ένα μυθικό, φανταστικό τόπο εμπνευσμένο από το μυθιστόρημα Le Rivage des Syrtes του Julien Gracq αλλά και από την τραγωδία Ιφιγένεια εν Ταύροις του Ευριπίδη. Το ριζοσπαστικό κονσέρτο του ισπανού Ντε Φάγια, που συνέθεσε για την Πολωνογαλλίδα τσεμπαλίστα Wanda Landowska, αντικατοπτρίζει τους προβληματισμούς του συνθέτη για την ισπανική μουσική παράδοση και ιστορία. Τέλος, το νέο έργο για βιολί και τσέλο της Νίκης Χαρλαύτη σε ανάθεση από τη Στέγη, εμπνέεται από την αβίαστη και παιγνιώδη ζωντάνια στη μουσική του Οανά και αποπειράται ένα διάλογο μεταξύ παραδοσιακής και σύγχρονης μουσικής.
Για περισσότερες πληροφορίες στο onassis.org