ΔΕΣ: Το σχολείο που παίρνει 10 με τόνο στην πρόληψη της σχολικής βίας
Εφαρμόζοντας ένα διεθνές σύστημα Mentorship που έχει στόχο να διδάξει στα παιδιά τον σεβασμό στη διαφορετικότητα και να εξαλείψει φαινόμενα σχολικής βίας, το ΔΕΣ αποδεικνύει για μία ακόμη φορά ότι η εκπαίδευση στο σχολείο δεν περιορίζεται στην διδακτέα ύλη.
- 23/11/2023
Ποια είναι η κατάλληλη στιγμή για να διδάξουμε στα παιδιά τον σεβασμό στη διαφορετικότητα και πόσο εύκολο είναι να τα προστατέψουμε από τις διακρίσεις, όταν ακόμη και στον θεωρητικά προστατευμένο χώρο και κόσμο του σχολείου, παρατηρούνται όλο και πιο συχνά περιστατικά σχολικής βίας; Μπορεί άραγε το ίδιο το σχολείο να δώσει τη λύση και με ποιο τρόπο;
Αναζητώντας απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα που προβληματίζουν τους γονείς σήμερα, απευθυνθήκαμε στο Διαδραστικό Ευρωπαϊκό Σχολείο που εδώ και δύο χρόνια εφαρμόζει το πρωτοποριακό, διεθνές σύστημα Mentorship «Μεγάλοι και Μικροί». Το σύστημα αφορά όλους τους μαθητές του Δημοτικού και έχει ως στόχο να αναπτύξει ισχυρούς δεσμούς μεταξύ των μεγαλύτερων και των μικρότερων μαθητών, προάγοντας μεταξύ άλλων θετικά ένστικτα φροντίδας και μια αίσθηση σεβασμού, αποδοχής και κοινωνικής ευθύνης απέναντι στον αδύναμο. Σε μία εκ βαθέων συνέντευξη η Founder & CEO του ΔΕΣ, Δρ. Μπίλη Κωνσταντάρα και ο Συντονιστής Εκπαίδευσης DES Leadership Lee Νικολαΐδης, εξηγούν στο NouPou πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί το bullying στο σχολείο, εξηγώντας τα οφέλη που έχει για όλα τα παιδιά η εφαρμογή του συστήματος Mentorship ειδικά από μια τόσο μικρή και ευαίσθητη ηλικία. Παράλληλα, οι βασικοί πρωταγωνιστές, οι ίδιοι οι μαθητές του σχολείου, μοιράζονται μαζί μας τις εντυπώσεις τους.
Δρ. Κωνσταντάρα τα τελευταία χρόνια ακούμε όλο και πιο συχνά για περιστατικά σχολικής βίας. Από που πιστεύετε ότι πηγάζουν και πόσο εύκολο είναι να αντιμετωπιστούν;
Η σχολική χρονιά έχει ξεκινήσει εδώ και λίγους μήνες και όμως ήδη έχουν δημοσιοποιηθεί νέα περιστατικά σχολικής βίας, που αφορούν όλο και μικρότερες ηλικίες. Δυστυχώς διαφαίνεται ότι το πρόβλημα όχι μόνο δεν περιορίζεται με προοπτική να λυθεί, αλλά μάλλον εντείνεται και επεκτείνεται με τάχιστους ρυθμούς. Το σχολείο αποτελεί βασικό πυρήνα του προβλήματος και βασική παράμετρο της αντιμετώπισης του. Η αντιμετώπιση ενός τέτοιου ζητήματος ωστόσο, δεν είναι απλή. Πρόκειται για ένα πολυπαραγοντικό ζήτημα που αφορά τη διαπαιδαγώγηση των νέων, τις κοινωνικές και ηθικές αξίες της εποχής μας, την κατάπτωση των ηθών και την κατάργηση των αρχών των νεαρών μαθητών/τριών. Αφορά μια γενικότερη και συνολική τοποθέτηση και σίγουρα έχει πολλές και διαφορετικές διαστάσεις. Γι’ αυτούς τους λόγους δεν αρκούν λύσεις – express, τιμωρίες, συνέπειες ή αποβολές για να λυθεί. Χρειάζεται μια πολυμορφική αντιμετώπιση που να λειτουργεί στο επίπεδο της πρόληψης περισσότερο παρά της πάταξης του φαινομένου. Δηλαδή το αντίθετο από ό,τι κάνουμε έως τώρα!
Η αντιμετώπιση της σχολικής βίας όμως είναι αποκλειστική ευθύνη του σχολείου;
Η οικογένεια και το σχολείο είναι οι δυο βασικοί πυλώνες στην προσπάθεια αντιμετώπισης του bullying. Λαμβάνοντας υπόψιν ως δεδομένο ότι οι θύτες έχουν συσσωρεύσει μια μακρά σειρά αρνητικών και εχθρικών συναισθημάτων που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στο πλαίσιο είτε της οικογένειας είτε του σχολείου, αναγάγουμε τη λύση στην ορθή λειτουργία των δύο αυτών φορέων.
Οι σύγχρονοι γονείς είναι γνώστες, συχνά ευαισθητοποιημένοι, συνήθως υποψιασμένοι και ενάντιοι σε όποια μορφή βίας, ωστόσο συχνά φέρουν και οι ίδιοι μερίδιο ευθύνης. Από την ηλικία περίπου των δύο ετών όμως, αποχωρίζονται, ορθά, το τέκνο τους και μοιράζονται την ευθύνη της διαπαιδαγώγησης με το σχολείο. Θεωρητικά δε θα έπρεπε να πάει κάτι λάθος. Όμως πηγαίνει. Κάτι πηγαίνει πολύ λάθος για να είναι τόσο αποκαρδιωτικά τα αποτελέσματα μας. Κατά τη διάρκεια της σχολικής ζωής ένα παιδί τελικά αλλοιώνεται τόσο, ώστε να καταλήξει να είναι θύτης φαινομένων σχολικής βίας. Είναι το στείρο σύστημα, η απαξίωση κάθε ικανότητας πέραν της γνωστικής, η επικέντρωση στο τεχνοκρατικό κομμάτι της εκπαίδευσης με στόχο τη γνώση όλων και περισσοτέρων πληροφορίων, η καταπίεση των σύγχρονων μαθητών να ταιριάξουν σε ένα παρωχημένο σύστημα που έχει άλλο ρυθμό και άλλο περιεχόμενο από το γενικότερο περιβάλλον τους, η έλλειψη μιας ανθρωπιστικής φιλοσοφίας και προσέγγισης και η κατάργηση κάθε ευαισθησίας από την πολύ νεαρή ηλικία των παιδιών στον βωμό της μαθητικής τους ταυτότητας.
Τι πρέπει να προσέξουν οι εκπαιδευτικοί για να αποτρέψουν το bullying;
Χρειάζεται να γίνουν βαθιές και ουσιαστικές αλλαγές, ώστε να διαμορφωθούν οι σωστές βάσεις για την αντιμετώπιση του φαινομένου. Στο πλαίσιο των μέτρων anti-bullying που παίρνει ένα σχολείο, πρέπει να ληφθούν υπόψιν τα εξής: πρέπει να καλλιεργείται η αυτοεκτίμηση και ο αυτοσεβασμός των μαθητών, ώστε να καλλιεργείται ταυτόχρονα ο σεβασμός και η εκτίμηση τους προς τους άλλους. Πρέπει να επιβραβεύεται η αξία και η προσπάθεια των μαθητών ανεξάρτητα με το αποτέλεσμα και να ενθαρρύνεται θετικά η πρόοδος τους για να δείχνουν και οι ίδιοι αντίστοιχη ανοχή στους διαφορετικούς τύπους ανθρώπων που θα συναντήσουν, η όποια αδυναμία δεν πρέπει να αποτελεί λόγο ματαίωσης μα λόγο αποδοχής και ενθάρρυνσης. Πρέπει να αντιμετωπίζονται ισότιμα οι μαθητές που έχουν διαφορετικές δυνατότητες και ταλέντα, ώστε να αντιμετωπίζουν και οι ίδιοι ισότιμα τους άλλους γύρω τους. Πρέπει η εκπαίδευση να επικεντρώνεται σε αρχές όπως το ότι είμαστε όλοι ίδιοι και διαφορετικοί, ότι ο σεβασμός και η αποδοχή είναι αδιαπραγμάτευτα και ότι όλοι έχουν μια δικαιωματική θέση στον κόσμο μας. Όμως όλα τα παραπάνω πρέπει να μπολιαστούν με πράξεις, δράσεις και πρωτοβουλίες που να καλλιεργούν καθημερινά και έμπρακτα τις θέσεις αυτές στους νεαρούς μαθητές.
Ποιες είναι οι δράσεις που εφαρμόζει το ΔΕΣ για την αντιμετώπιση του bullying;
Στο ΔΕΣ εδώ και πολλά χρόνια πιστεύουμε σε αυτήν την αντιμετώπιση, στην πρόληψη! Σε συνδυασμό με το εκπαιδευτικό μας πρόγραμμα, που αντιμετωπίζει κάθε μαθητή ως ξεχωριστό, με σεβασμό στον χαρακτήρα και την προσωπικότητα του και που χτίζει σταθερά την αυτοπεποίθηση του, είναι πολλές οι δράσεις που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο αυτό. Μερικές από τις πιο σταθερές μας πρωτοβουλίες είναι το παγκάκι της αγκαλιάς, η λειτουργία ομίλων (Θαλής, Πυθαγόρας, Δημόκριτος) και εδώ και δύο χρόνια το πρωτοποριακό, διεθνές σύστημα Mentorship που αφορά πλέον όλους τους μαθητές του Δημοτικού.
Το Mentorship «Μεγάλοι και Μικροί» λειτουργεί ως ένα σύστημα διαπροσωπικών, δυαδικών σχέσεων ανάμεσα σε μαθητές των μικρότερων τάξεων με τους μαθητές των μεγαλύτερων τάξεων του Δημοτικού. Οι μεγαλύτεροι μαθητές συνδέονται ως «προστάτες» των μικρότερων, οι οποίοι αποκτούν ένα μεγαλύτερο αδελφό/ή στο σχολείο και μπορούν να απευθυνθούν σε αυτούς για οποιαδήποτε βοήθεια. Ο στόχος είναι να δημιουργηθούν στους μεγαλύτερους μαθητές αισθήματα υπευθυνότητας, θετικά ένστικτα φροντίδας και αποδοχής και μέσα από τον ρόλο τους ως μέντορες, η αίσθηση σεβασμού στους μικρότερους, η κατανόηση και το αίσθημα κοινωνικής ευθύνης που πρέπει να υπάρχει πάντα απέναντι στον αδύναμο. Οι μικρότεροι μαθητές επωφελούνται εξίσου, καθώς μεγαλώνουν έχοντας ως πρότυπα αυτές τις αρχές, έχουν πάντα ένα συνομήλικο πρόσωπο να απευθυνθούν αν αντιμετωπίσουν κοινωνικές δυσκολίες και αισθάνονται από νωρίς αποδεκτά μέλη αυτής της μεγάλης κοινότητας. Είναι σπουδαίο το πόσο καλά λειτουργούν όλα αυτά στη διαπαιδαγώγηση των μαθητών. Η ηλικία του Δημοτικού είναι η πιο κατάλληλη στιγμή για να καλλιεργηθούν αυτές οι αξίες και σίγουρα οι δράσεις πλαισίωσης του σχολείου αποτελούν τον καλύτερο τρόπο αντιμετώπισης του bullying από κάθε μέτρο πάταξης του φαινομένου. Η αντιμετώπιση πρέπει να γίνεται πριν γεννηθεί το φαινόμενο, στις τρυφερές αυτές ηλικίες της διάπλασης και όχι όταν έχουν παγιωθεί τα αρνητικά συναισθήματα και έχουν μετουσιωθεί σε πράξεις.
Κύριε Νικολαΐδη είσαστε Συντονιστής Εκπαίδευσης DES Leadership και ηγείστε της εφαρμογής του συστήματος Mentorship. Τι ήταν αυτό που σας παρακίνησε να ασχοληθείτε με ένα τόσο ευαίσθητο θέμα;
Θυμάμαι ότι ήμουν μικρό παιδί σε ένα νέο σχολείο και σε μια νέα χώρα μετά το χωρισμό των γονιών μου και απλώς με πέταξαν στα βαθιά στην Αγγλία για να «χτίσω χαρακτήρα», όπως το έλεγαν τότε. Μπορώ να σας διαβεβαιώσω, ήταν πολύ δυσάρεστο και ο εκφοβισμός και ο ρατσισμός ήταν αρκετά μεγάλος. Τα μεγαλύτερα παιδιά δεν ήταν καλά και έβαζαν τα μικρότερα να τους κάνουν δουλειές και θελήματα. Θυμάμαι ότι ευχόμουν να είχα κάποιον να κοιτάξω, ένα πρότυπο να με βοηθήσει. Επίσης μου έλειπε ο μπαμπάς μου τρομερά. Κάπως έτσι επέζησα και όταν ήμουν έφηβος και γινόμουν πιο προβεβλημένος στο σχολείο, φρόντιζα πάντα να αντιμετωπίζονται οι νέοι μαθητές με σεβασμό και να γαλουχούνται και να έχω τους δασκάλους στο πλευρό μου.
Παράληλλα, σε όλη μου τη ζωή πήγαινα πάντα σε καλοκαιρινή κατασκήνωση στις ΗΠΑ (από όπου κατάγεται ο μπαμπάς μου) και όταν εφάρμοσαν ένα παρόμοιο πρόγραμμα, ένιωσα μεγάλη ανακούφιση. Ο σεβασμός για τους άλλους, επιτυγχάνει εξαιρετικά αποτελέσματα.
Πείτε μας λίγα λόγια για το Mentorship «Μεγάλοι και Μικροί» του ΔΕΣ. Τι περιλαμβάνει και ποιες τάξεις του σχολείου αφορά;
Τα περασμένα χρόνια εφαρμόσαμε στο ΔΕΣ αυτό το πρόγραμμα Mentorship στο οποίο οι μαθητές της ΣΤ’ τάξης, οι οποίοι πρέπει να σημειώσουμε ότι συμμετείχαν εθελοντικά, πήραν έναν -και σε ορισμένες περιπτώσεις δύο- μαθητές της Α’ τάξης «κάτω από τα φτερά τους». Συνάντησε τεράστια επιτυχία και τώρα περιλαμβάνει τη συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών μας σε όλο το σχολείο. Μάλιστα φέτος, τα «μεγάλα αδέρφια/αδελφές» μας είναι εθελοντές από την Δ’, Ε’ και ΣΤ’ τάξη και πρέπει να πούμε ότι περισσότερο από το 80% των μεγαλύτερων μαθητών μας ήθελε να συμμετάσχει. Τα «μικρά αδέρφια» πάλι, είναι όλοι οι μαθητές από τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού -Α’, Β’ και Γ’.
Όλοι οι εθελοντές που συμμετέχουν έχουν λάβει εκπαίδευση σχετικά με τους ρόλους τους ως μεγάλοι αδελφοί / φίλοι και η πρόοδός τους παρακολουθείται πολύ στενά καθ’ όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς. Επίσης, λάβαμε υπόψιν τη δυναμική και τα δημογραφικά στοιχεία του σχολείου/τάξης μας και ήταν πολύ ωραίο που είδαμε ότι τόσοι πολλοί δάσκαλοι συμμετέχουν επίσης, καθώς τα σχόλια και οι παρατηρήσεις τους θα είναι εξαιρετικά χρήσιμες. Τέλος, λάβαμε υπόψιν και τη μητρική γλώσσα και συνδυάσαμε, για παράδειγμα, αγγλόφωνα παιδιά με αγγλόφωνα παιδιά και ούτω καθεξής με τις άλλες 18 εθνικότητες των μαθητών μας.
Πρόθεσή μας είναι να ενισχυθούν οι ισχυροί δεσμοί και τα μεγαλύτερα παιδιά να μάθουν από τις ευθύνες τους, καθώς βοηθούν ή συμβουλεύουν τα αδέρφια τους μία ή δύο φορές την εβδομάδα, ενώ τα μικρότερα παιδιά θα έχουν την άνεση κάποιου να τα προσέχει και τον οποίο μπορούν να εμπιστευτούν. Και αυτό είναι ξεκάθαρο σε ό,τι που έχουμε δει μέχρι τώρα, σύμφωνα με τις οδηγίες μας σε ένα διασκεδαστικό, ασφαλές και ελεγχόμενο περιβάλλον. Ακολουθούν περισσότερες υπέροχες φιλίες που δημιουργήθηκαν στην οικογένειά μας του ΔΕΣ!
Και τώρα ο λόγος στα παιδιά. Πώς αισθάνεστε που συμμετέχετε στο πρόγραμμα με τα «Μεγάλα και Μικρά αδέρφια» του σχολείου σας;
Ευγενία Καραγεωργιάδη, ΣΤ’ τάξη
Λατρεύω το πρόγραμμα με τα «αδελφάκια». Μου έχει δώσει την ευκαιρία να δεθώ και να περάσω χρόνο μαζί τους. Αγαπώ πολύ και τα τρία μου αδελφάκια και βρίσκω πολύ ενδιαφέρον και δημιουργικό να αποτελώ μέρος της ομάδας αυτού του προγράμματος του σχολείου μου.
Emily Ding, ΣΤ’ τάξη
Η συμμετοχή μου σε αυτό το πρόγραμμα του σχολείου μου, μου δίνει την ευκαιρία να συναντηθώ, να κάνω παρέα και να μοιραστώ πολλές νέες εμπειρίες με μικρότερα παιδιά από την Κίνα.
Andrew Nikolaidis, ΣΤ’ τάξη
Το να είμαι μεγάλος αδελφός στο σχολείο μου είναι καταπληκτικό. Με βοηθά να έχω πολύ καλή και συχνή επαφή με παιδιά μικρότερά μου. Αγαπώ τα «μικρά αδελφάκια μου» και τους συμπεριφέρομαι σα να είναι αληθινά αδέλφια μου.
Διαδραστικό Ευρωπαϊκό Σχολείο
Παιδικός Σταθμός: Καλύμνου 9Α, Βάρη| Τηλ: 210-9689426
Νηπιαγωγείο: Δεμέστιχα 4, Βάρκιζα| Τηλ: 210-8974143
Δημοτικό: Λόφος Μπαράκου (πάνω από Ribas), Βάρκιζα | Τηλ: 210-9656691
Γυμνάσιο: Αγία Μαρίνα Κορωπίου | Τηλ: 210-9656691
www.deschool.eu
Facebook | Instagram | YouTube