Δρ. Μπίλη Κωνσταντάρα: «Η εκπαίδευση χρειάζεται επανασχεδιασμό!»
Η Δρ. Μπίλη Κωνσταντάρα Founder & CEO του ΔΕΣ μας εξηγεί πώς οι εκπαιδευτικοί μπορούν να αξιοποιήσουν τα συναισθήματα των παιδιών και να καλλιεργήσουν τις δεξιότητες που καθορίζουν την εξέλιξη και την επιτυχία των μαθητών.
- 07/02/2022
Η ψυχολόγος και παιδαγωγός Δρ. Μπίλη Κωνσταντάρα, ιδρύτρια και ψυχή του Διαδραστικού Ευρωπαϊκού Σχολείου (ΔΕΣ) εδώ και σχεδόν 20 χρόνια μιλά για τα μείζονα θέματα της παιδείας, την επάρκεια της εκπαίδευσης και την παιδαγωγική αξία που δίνεται μέσω ενός στοχευμένου αλλά και «ανοιχτού» εκπαιδευτικού προγράμματος.
Τι σημαίνει ιδιωτικό σχολείο και γιατί ένας γονέας να το επιλέξει για το παιδί του;
Το ιδιωτικό σχολείο ανθεί στη χώρα μας. Πρόκειται για έναν παγιωμένο θεσμό που έρχεται να απαντήσει στα προβλήματα και τη δυσλειτουργία του δημόσιου σχολείου. Σε ένα ιδιωτικό σχολείο, ένας γονέας αποζητά να βρει παροχές, ποιότητα σπουδών, έλεγχο και ασφάλεια, άλλα και να ελαχιστοποιήσει τα «έκτακτα προβλήματα» του δημοσίου τομέα, όπως για παράδειγμα απουσίες, απεργίες άλλα και ασυδοσία, αυθαιρεσία και αποστασιοποίηση των υπευθύνων. Όμως η θεραπεία αυτών πρέπει να θεωρείται δεδομένη στον ιδιωτικό τομέα. Το ζητούμενο βρίσκεται αλλού. Δεν αρκεί ένα πρόγραμμα επιλογών που σου προσφέρουν το κάτι τις παραπάνω. Δεν αρκεί ένα σύγχρονο περιβάλλον, με ωραία κτήρια και εγκαταστάσεις για να καλυφθεί αυτό που θα έπρεπε να προσφέρει το ιδιωτικό σχολείο. Χρειάζεται μια ενδοσκοπική ματιά για να αποτελεί ένα σχολείο ουσιαστική επένδυση. Δεν είναι το ΦΑΙΝΕΣΘΑΙ άλλα το ΕΙΝΑΙ που κάνει τη διαφορά. Η ποιότητα ενός ιδιωτικού σχολείου κρίνεται από την πραγματική διαφορά που κάνει σε σχέση με τα πραγματικά κακώς κείμενα της παρωχημένης παιδείας. Δεν είναι απλά ένα σχολείο παροχών με εντυπωσιακές εγκαταστάσεις αυτό που πραγματικά αξίζει να αναζητήσει ένας γονέας. Το ιδιωτικό σχολείο πρέπει πραγματικά να ανταποκρίνεται στον επανασχεδιασμό της εκπαίδευσης και να δίνει την αφορμή και το πρότυπο για να ακολουθήσει και ο δημόσιος τομέας. Η ορθή παιδεία θα έπρεπε να είναι προσβάσιμη σε όλους για να συμβεί η αλλαγή.
«Η νέα γενιά ανθρώπων δε θα πρέπει να μιλά για το διαφορετικό δίνοντας στη λέξη αυτή υψηλό νοηματικό φορτίο. Η λέξη «διαφορετικό» θα πρέπει να αποτελεί μια απλή, φυσιολογική διατύπωση χωρίς κανένα σημασιολογικό φορτίο, ανάλογη της σκέψης των νέων ανθρώπων», λέει χαρακτηριστικά η Δρ. Μπίλη Κωνσταντάρα Founder & CEO του ΔΕΣ
Τι θα συμβουλεύατε σε γονείς που αναζητούν ένα σχολείο που να πληροί τις προϋποθέσεις όπως άδεια λειτουργίας, κτηριακές εγκαταστάσεις, δομημένο πρόγραμμα και εξειδικευμένοι εκπαιδευτικοί, τη στιγμή που υπάρχουν ιδιωτικά σχολεία που λειτουργούν χωρίς άδεια;
Το να έχει ένα σχολείο άδεια λειτουργίας είναι ταυτόσημο συγκεκριμένων προδιαγραφών που πρέπει να πληρούνται και που σχετίζονται με τη λειτουργία του άλλα και με την εγκυρότητα των τίτλων σπουδών του. Φανταστείτε να φοιτά το παιδί σας σε ένα ιδιωτικό σχολείο το οποίο πληρώνετε αδρά και να χρειαστείτε τον τίτλο σπουδών ή το απολυτήριο του στο τέλος της χρονιάς για πάσα χρήση. Φανταστείτε αυτό το χαρτί να μην αντιστοιχεί σε κανένα κρατικό, επίσημο αρχείο και να μην έχει καμία ουσιαστική υπόσταση. Τι θα σήμαινε για σας ένα σχολείο που δεν έχει άδεια κτηριακών εγκαταστάσεων; Πόσο ασφαλείς θα νιώθατε αν γνωρίζατε ότι το παιδί σας περνά τη μισή του ημέρα σε έναν χώρο που δεν έχει λάβει επίσημη έγκριση λειτουργίας ή που δεν έχει κάποια επίσημη πιστοποίηση του προγράμματος του; Δυστυχώς υπάρχουν και αυτές οι περιπτώσεις. Υπάρχουν αυτά τα σχολεία που γοητεύουν τους γονείς των υποψήφιων μαθητών τους με τις υποσχέσεις τους άλλα παραλείπουν να αναφέρουν ότι όλα αυτά τα εξωπραγματικά που υπόσχονται δεν υπόκεινται σε κάποιον έλεγχο πιστοποίησης. Το ελληνικό Υπουργείο σίγουρα αποτελεί έναν πιεστικό μοχλό στο πρόγραμμα σπουδών ενός σχολείου όμως από την άλλη εγγυάται ότι όλο αυτό το πρόγραμμα έχει και μια παιδαγωγική βάση. Η μεθοδολογία της διδασκαλίας και ο εμπλουτισμός των γνωστικών αντικειμένων δεν εμποδίζονται από το ελληνικό υπουργείο και εποπτεύονται άριστα από τον IB οργανισμό (International Baccalaureate). Σε κάθε περίπτωση οι γονείς θα πρέπει να ζητούν τα διαπιστευτήρια ενός σχολείου, να βεβαιώνονται για τις πιστοποιήσεις τους και τις άδειες λειτουργίας και εγκαταστάσεων.
Η ποιότητα κάθε σχολείου είναι το εκπαιδευτικό του δυναμικό ή το πρόγραμμά του;
Σίγουρα το εκπαιδευτικό δυναμικό ενός σχολείου καθώς και το πρόγραμμα του αποτελούν αλληλένδετα στοιχεία. Είναι απαραίτητο και τα δύο να πληρούν υψηλές προδιαγραφές ώστε να επιτευχθεί και η υψηλή ποιότητα ενός σχολείου. Είναι από τις περιπτώσεις που το κάθε ένα από τα μέρη αποτελεί βασική προϋπόθεση του όλου. Έτσι και ο δάσκαλος πρέπει να διαθέτει συγκεκριμένες αρετές και προσόντα, να επιμορφώνεται διαρκώς, να εμπνέεται από τη δομή και τη φιλοσοφία του προγράμματος και να προσθέτει σε αυτό νέα στοιχεία. Από την άλλη πλευρά το εκπαιδευτικό πρόγραμμα πρέπει να εξελίσσεται ανάλογα με τις ανάγκες των μαθητών και τη δυναμική των δασκάλων που το υπηρετούν. Έχει ένα βασικό πυρήνα άλλα πρέπει να παραμένει ευέλικτο και ευπροσάρμοστο, να ανανεώνεται και να διανθίζεται παραμένοντας δυναμικό. Όμως είναι τελικά το εκπαιδευτικό πρόγραμμα που δίνει την κατεύθυνση ώστε να πραγματωθούν οι εκπαιδευτικοί στόχοι. Από αυτό εξαρτάται η μεθοδολογία και η εμβάθυνση. Ο δάσκαλος το μετουσιώνει άλλα το πρόγραμμα παραμένει η σταθερή αξία.
Συχνά ακούμε για καταστάσεις από τη δημόσια εκπαίδευση που είναι απογοητευτικές: νηπιαγωγεία στα οποία οι μαθητές φιλοξενούνται σε κοντέινερ ή σε αίθουσες Δήμων, ολοήμερα δημοτικά όπου οι δάσκαλοι κάνουν «μπέιμπι σίτινγκ» αφού δεν υπάρχουν εκπαιδευτικοί για να καλύψουν τις επιπλέον ώρες του ολοήμερου προγράμματος… Ποιες είναι οι σκέψεις σας;
Στο άκουσμα τέτοιων ειδήσεων πάντα σκέφτομαι το μάθημα της έκθεσης. Τότε, που ήμασταν μαθητές, σε κάθε φαινόμενο κοινωνικής παθογένειας ως πρώτη και αποτελεσματικότερη λύση προτείναμε την Παιδεία. Ήταν ανέκαθεν στη συνείδηση μας η πιο σίγουρη λύση για κάθε είδους πρόβλημα. Σκέφτομαι επίσης ότι ως χώρα κουβαλούμε μια βαριά κληρονομιά, αυτή του πολιτισμικού λίκνου της Ευρώπης. Στη χώρα- που ευδοκίμησαν τα πρώτα «πανεπιστημιακά ιδρύματα» της αρχαιότητας και που τόση έμφαση έδινε στην αγωγή και την παιδεία- σήμερα, στην εποχή των μέσων και της ευκολίας, διαπιστώνουμε, δυστυχώς τόσο φοβέρες ελλείψεις. Συγκρίνοντας δε τα σχολεία μας με τα αντίστοιχα δημόσια σχολεία των βορειοευρωπαϊκών χωρών γίνεται ακόμα πιο έντονη αυτή η διαπίστωση. Είναι γεγονός ότι στα ζητήματα της παιδείας και της εκπαίδευσης παρουσιάζουμε δυστυχώς σοβαρές ελλείψεις τόσο σε επίπεδο εγκαταστάσεων, δομών, παροχών όσο και σε επίπεδο προγράμματος σπουδών, φιλοσοφίας και προσέγγισης. Είναι απαραίτητο όμως να υπάρξει επιτυχής διαχείριση αυτών των προβλημάτων καθώς είναι τελικά ξεκάθαρο ότι για την πληθώρα των προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε ως κοινωνία ο βασικότερος τρόπος πρόληψης είναι η ορθή παιδεία και άρα σε αυτήν πρέπει να επενδύσουμε.
Ισχύει ότι οι βρεφονηπιακοί/παιδικοί σταθμοί και τα νηπιαγωγεία δεν ελέγχονται από κάποιον κοινό φορέα; Για παράδειγμα οι παιδικοί σταθμοί βρίσκονται εκτός του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος, υπό την εποπτεία των δήμων και του υπουργείου Εσωτερικών. Γιατί πιστεύετε ότι συμβαίνει αυτός ο διαχωρισμός;
Το ερώτημα δε θα έπρεπε να είναι γιατί συμβαίνει ο διαχωρισμός αυτός αλλά πόσο εποικοδομητικός είναι ο διαχωρισμός αυτός για την κοινωνία μας. Η προσχολική αγωγή θεωρείται πλέον η σημαντικότερη στιγμή στην εκπαιδευτική εξέλιξη των ατόμων. Σύμφωνα με τις νέες παιδαγωγικές θεωρίες η προσχολική ηλικία θεωρείται το προπύργιο της μετέπειτα εκπαίδευσης που καθορίζει την εξέλιξη και την επιτυχία των μαθητών. Μελέτες συνδέουν την επιτυχία στην ακαδημαϊκή αλλά και στην επαγγελματική εξέλιξη των μαθητών με την εκπαίδευση που έλαβαν κατά την προσχολική ηλικία. Κατόπιν τούτων γίνεται ακόμα πιο σαφές ότι τόσο το εκπαιδευτικό πρόγραμμα των παιδικών σταθμών όσο και η επάρκεια του παιδαγωγικού προσωπικού τους πρέπει να είναι μέλημα της Πολιτείας άλλα και αναπόσπαστο στοιχείο της υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Αποτελεί τη σίγουρη επένδυση της σύγχρονης πολιτείας και κοινωνίας, την πρόληψη των μεταγενέστερων προβλημάτων και σίγουρα το εχέγγυο της επιτυχημένης πορείας του κόσμου μας.
Πιστεύετε ότι η εκπαίδευση στην Ελλάδα χρειάζεται επανασχεδιασμό; Κι αν ναι, τι προτείνετε;
Η εκπαίδευση χρειάζεται επανασχεδιασμό και σίγουρα αυτό πρέπει να γίνει άμεσα και καθολικά. Το σχολείο σήμερα αποτελεί μια σπουδαία πρόκληση. Απευθύνεται σε νέους μαθητές γηγενείς στην ψηφιακή εποχή, εκπαιδευμένους στην εποχή της καραντίνας, προετοιμαζόμενους για την εποχή του κοσμοπολιτισμού που λειτουργεί πλέον χωρίς σύνορα. Απευθύνεται, επίσης, σε μαθητές των οποίων η συλλογή από γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες οφείλει να είναι πιο ανταγωνιστική από ποτέ. Εκτός όλων αυτών η παιδεία καλείται να υποστηρίξει τον ψυχικό και συναισθηματικό κόσμο των νέων ανθρώπων οι οποίοι ενώ μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον που μιλά ανοιχτά για τα συναισθήματα, ωστόσο ο ψηφιακός του χαρακτήρας οδηγεί σε απομόνωση και συναισθηματική τελμάτωση. Ο επανασχεδιασμός είναι απαραίτητος ώστε η εκπαίδευση να καλύψει τις νέες ανάγκες. Να αποδιώξει τον παρωχημένο και ανεπίκαιρο χαρακτήρα και να συνδράμει αποφασιστικά στη γαλουχία των παιδιών μας. Το σχολείο σήμερα πρέπει να συνδυάζει και να καλύπτει όλο το φάσμα των αναγκών, να είναι ευέλικτο και ευπροσάρμοστο, να μιλά για επιστήμη και βιοηθική την ίδια ώρα που διατηρεί και συντηρεί τα παραδοσιακά στοιχεία της ταυτότητας μας. Να είναι εθνικό και παράλληλα διεθνικό, να μαθαίνει τον τεχνοκρατισμό άλλα και τις αξίες της φύσης και του περιβάλλοντος.
Στο Διαδραστικό Ευρωπαϊκό Σχολείο (ΔΕΣ) στηρίζουμε αυτόν τον επανασχεδιασμό. Έχουμε σχεδιάσει προ πολλού ένα πρόγραμμα που ανταποκρίνεται στις ανάγκες της σύγχρονης κοινωνίας. Η έμφαση στα γνωστικά αντικείμενα του οδηγού σπουδών του νηπιαγωγείου και του δημοτικού σε συνδυασμό με μια πληθώρα προγραμμάτων όπως η συναισθηματική νοημοσύνη, η φιλοσοφία, η ρητορική, το coding και το stem, η διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών, ο θεσμός των ομίλων (Θαλής, Πυθαγόρας, Δημόκριτος), η επιχειρηματικότητα και το πρόγραμμα αρχιτεκτονικής, άλλα και η συμμετοχή σε προγράμματα Erasmus, η πιστοποίηση του IB PYP εμπλουτίζουν σημαντικά το πεδίο δράσης και εκπαίδευσης των μαθητών.
Πώς μπορεί ο παιδαγωγός να εξελιχθεί σε ένα role model, μέντορα για τα παιδιά κι όχι απλώς σε κάποιον που διδάσκει κάτι;
Ο παιδαγωγός είναι αυτός που οδηγεί τα παιδιά. Η χρήση της ίδιας της λέξης αποκαλύπτει τον πολυδιάστατο ρόλο του. Δεν αφορά απλώς κάποιον που διδάσκει κάτι. Ο παιδαγωγός οφείλει να εξελιχθεί σε role model και σίγουρα αυτό είναι το ζητούμενο. Ανέκαθεν ο παιδαγωγός έπρεπε να αποτελεί πρότυπο, πολύ περισσότερο στη σύγχρονη εποχή που τα πρότυπα που επηρεάζουν τα νέα παιδιά πηγάζουν από πολλές διαφορετικές- αμφιβόλου ποιότητας- πηγές. Ο δάσκαλος- παιδαγωγός έχει χρέος να συγκεντρώνει χαρακτηριστικά αρετής διανοητικής και ηθικής, ώστε να εξελιχθεί σε υψηλό πρότυπο για τους μαθητές του. Είναι το πιο ουσιαστικό στοιχείο του έργου που έχει αναλάβει. Να εμπνεύσει, να καθοδηγήσει, να ενθαρρύνει και να ενισχύσει τα θετικά στοιχεία των μαθητών. Ο ρόλος του είναι διδακτικός, διαπλαστικός και αποτυπώνεται για πάντα στη συνείδηση των παιδιών. Μια μέθοδος προσέγγισης μαθητοκεντρική είναι σίγουρα ο τρόπος να κεντρίσουμε το ενδιαφέρον των μαθητών, μια προσέγγιση αποδοχής και κατανόησης είναι σίγουρα ο τρόπος να κερδίσουμε την εκτίμηση των μαθητών, η ενεργητική ακρόαση, η μη βίαιη επικοινωνία, η καθοδήγηση στον κόσμο της γνώσης και των συναισθημάτων των μικρών μαθητών είναι σίγουρα ο τρόπος να αποτελέσει ο παιδαγωγός πρότυπο μίμησης γι’ αυτούς.
Με ποιους τρόπους η εκπαίδευση μπορεί να καλύψει δεξιότητες όπως προσαρμοστικότητα, ενσυναίσθηση, διεκδικητική συμπεριφορά, συμπόνοια ευελιξία, κοινωνικές δεξιότητες κ.λπ.;
Πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι οι απαιτήσεις της σύγχρονης κοινωνίας αφορούν περισσότερο αυτές τις δεξιότητες παρά οτιδήποτε άλλο έχει να προσφέρει η εκπαίδευση. Ο σημερινός πολίτης- επαγγελματίας δεν έχει ανάγκη να γνωρίζει πληθώρα πληροφορίων για τα διάφορα αντικείμενα. Η πληροφορία βρίσκεται πλέον πολύ εύκολα. Σίγουρα χρειάζονται και οι γνώσεις των επιστημών άλλα οι πιο σημαντικές και νευραλγικές δεξιότητες που πρέπει να καλλιεργηθούν μέσα από την εκπαίδευση είναι αυτές που σχετίζονται με τη γενικότερη στάση και συμπεριφορά των ανθρώπων. Η προσαρμοστικότητα και η ευελιξία απεδείχθησαν ιδιαίτερα χρήσιμες δεξιότητες στην εποχή του κορωνοϊού. Η ενσυναίσθηση και η συμπόνοια λείπουν από τους ανθρώπους και γι’ αυτό τα κοινωνικά προβλήματα συσσωρεύονται και σίγουρα η διεκδικητική συμπεριφορά και οι κοινωνικές δεξιότητες δημιουργούν τις προϋποθέσεις για μια ευτυχισμένη ζωή. Το σχολείο πρέπει να φροντίσει ώστε το πρόγραμμα του να περιλαμβάνει μαθήματα όπως η συναισθηματική αγωγή που αποτελούν μια καλή θεωρητική βάση για αυτές τις έννοιες. Το μαθητοκεντρικό πρόγραμμα και η φιλοσοφία του IB ενθαρρύνουν τους μαθητές να αναπτύξουν δεξιότητες αυτάρκειας και ευελιξίας. Η διδασκαλία που στοχεύει όχι στη στείρα εκμάθηση άλλα στην εξεύρεση λύσεων και στην εφαρμογή των γενικών γνώσεων και αντιλήψεων οδηγεί στην ανθρωποκεντρική εκπαίδευση των μαθητών. Οι τέχνες, τα αθλήματα, οι δράσεις και οι δραστηριότητες παντός είδους καλλιεργούν το διευρυμένο πνεύμα των νεαρών παιδιών και αποτελούν το πιο εύφορο έδαφος για να καλλιεργηθούν αυτές οι δεξιότητες. Στο ΔΕΣ φροντίζουμε γι’ αυτό ακριβώς. Στη δημιουργία ανθρώπων ολοκληρωμένων με γνώσεις και δεξιότητες.
Πώς αξιοποιείται ο ανοιχτός χώρος ώστε ο μαθητής να ξεφεύγει από την απλή αίθουσα διδασκαλίας;
Το μοντέλο αυτό είναι πολύ διαδεδομένο στα σχολεία των ευρωπαϊκών χωρών. Στα σχολεία των βορείων χωρών, οι μαθητές «παρκάρουν» το έλκηθρο έξω από το σχολείο και η εκπαίδευση τους περιλαμβάνει δραστηριότητες με το χιόνι ή ακόμα και υπάρχουν σχολεία που το πρωί επενδύουν στην αθλητική δραστηριότητα στο χιόνι και τα μαθήματα γίνονται το απόγευμα. Θα ήταν ιδανικό αν συνέβαινε και στη χώρα μας κάτι τέτοιο, αντίστοιχα με τη θάλασσα ή το βουνό. Τον τελευταίο καιρό, ο κορωνοϊός και οι νέες συνθήκες έφεραν στο προσκήνιο την ανάγκη για αξιοποίηση των ανοιχτών χώρων. Στο ΔΕΣ οι ανοιχτοί χώροι ήταν ανέκαθεν μέρος της καθημερινής ρουτίνας διδασκαλίας. Το ήρεμο, φυσικό περιβάλλον ενισχύει τη συγκέντρωση των μαθητών και ανακουφίζει την ανάγκη τους να βρίσκονται εκτός των αυστηρών ορίων της τάξης. Ο ανοιχτός χώρος μπορεί να αποτελέσει σημαντικό πεδίο εξερεύνησης και εκμάθησης κάθε επιστήμης. Κάθε ερέθισμα μπορεί να αποτελέσει πηγή γνώσης ενώ ταυτόχρονα καλλιεργούνται και οι υπόλοιπες δεξιότητες της ομαδικότητας, της κοινωνικοποίησης άλλα και στάσεις όπως η περιβαλλοντική συνείδηση και η ενσυναίσθηση για τα υπόλοιπα έμβια πλάσματα. Είναι σημαντικό τα παιδιά να αισθάνονται τη γείωση που τους προσφέρει ο ανοιχτός χώρος και να απολαμβάνουν την ευεργετική επίδραση του φυσικού περιβάλλοντος στην καθημερινότητα τους.
Υπάρχουν τρόποι, και ποιοι είναι αυτοί, να μάθουν να αποδέχονται τα παιδιά τη διαφορετικότητα, τη σεξουαλική ταυτότητα, τη διαφορετική θρησκεία, το φύλο, τα παιδιά με αναπηρίες ή ειδικές μαθησιακές ανάγκες, την εθνικότητα κλπ;
Ακόμα μια σπουδαία ανάγκη στην εποχή μας αποτελεί η αποδοχή του διαφορετικού. Αυτή τη στιγμή η κοινωνία μας αλλάζει, το «διαφορετικό» ορίζεται με άλλον τρόπο, δεν είναι πλέον κατακριτέο και σίγουρα δεν αποτελεί λόγο κοινωνικών διακρίσεων. Οι άνθρωποι που πρεσβεύουν τη διαφορετικότητα βρίσκονται καθημερινά αντιμέτωποι με μια κοινωνία προοδευτική που όμως διατηρεί ισχυρές, παγιωμένες, αναχρονιστικές αντιλήψεις, καλά κρυμμένες. Η γνήσια αποδοχή δεν πηγάζει από πρακτικές εκμάθησης τόσο όσο από τη γενικότερη φιλοσοφία του σχολικού προγράμματος, τον ενστερνισμό των απόψεων αυτών άλλα και την εφαρμογή των ανάλογων στάσεων απέναντι στους ίδιους τους μαθητές. Ας μη ξεχνάμε ότι τα παιδιά μαθαίνουν μέσα από αυτά που παρατηρούν σε εμάς παρά μέσα από αυτά που διδάσκονται. Στο σημείο αυτό επανερχόμαστε στο ζήτημα του φωτισμένου δασκάλου και του αποτελεσματικού προγράμματος. Η αποδοχή των μαθητών από τους ενήλικες, ανεξάρτητα από τις όποιες ιδιαιτερότητες τους, θα οδηγήσει αυτόματα στην υιοθέτηση ανάλογης αποδοχής της υπόλοιπης κοινωνίας από τους μαθητές αργότερα. Η σωστή διδασκαλία και τοποθέτηση για τα ζητήματα θρησκείας και οικογένειας, η φιλοσοφική θεώρηση των διαφορετικών πεποιθήσεων άλλα και ο εθισμός των μαθητών σε πράξεις και δράσεις ευαισθητοποίησης απέναντι στις ομάδες των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν δυσκολίες, αποτελούν εχέγγυα μιας ορθής παιδείας που περιλαμβάνει την καλλιέργεια του ανθρωπισμού και της προοδευτικής σκέψης. Η νέα γενιά ανθρώπων δε θα πρέπει να μιλά για το διαφορετικό δίνοντας στη λέξη αυτή υψηλό νοηματικό φορτίο. Η λέξη «διαφορετικό» θα πρέπει να αποτελεί μια απλή, φυσιολογική διατύπωση χωρίς κανένα σημασιολογικό φορτίο, ανάλογη της σκέψης των νέων ανθρώπων.
«Ο επανασχεδιασμός είναι απαραίτητος ώστε η εκπαίδευση να καλύψει τις νέες ανάγκες. Να αποδιώξει τον παρωχημένο και ανεπίκαιρο χαρακτήρα και να συνδράμει αποφασιστικά στη γαλουχία των παιδιών μας», σημειώνει η Δρ. Μπίλη Κωνσταντάρα Founder & CEO του ΔΕΣ
Μπορεί ο παιδαγωγός να χρησιμοποιήσει το σύνολο των μαθητών ώστε ένα παιδί να αντιμετωπίσει μία απώλεια;
Η απώλεια είναι σημαντικό κεφάλαιο στη ζωή μας. Η διαχείριση της είναι μια διαδικασία που πρέπει να περιλαμβάνεται στο παιδαγωγικό πρόγραμμα ενός σχολείου. Αφ’ ενός το σχολείο καλείται να συμπαρασταθεί στο παιδί που βιώνει την απώλεια και αφ’ ετέρου οι υπόλοιποι μαθητές μαθαίνουν μέσα από αυτήν τη διαδικασία να συμπαραστέκονται, να συναισθάνονται και να ανακαλύπτουν μηχανισμούς που μας βοηθούν να αντιμετωπίσουμε υγιώς την απώλεια. Στο ΔΕΣ έχουμε βρεθεί σε αυτή τη θέση και μάλιστα παραπάνω από μια φορά. Η απώλεια αφορούσε γονέα και ήταν μια πρόκληση για όλους μας. Φυσικά επιστρατεύτηκαν η σχολική ψυχολόγος και όλοι οι δάσκαλοι του παιδιού, άλλα ήταν η αγκαλιά, η κατανόηση και η διακριτικότητα των συμμαθητών που έφτιαξαν τελικά ένα πρόσφορο περιβάλλον για την αντιμετώπιση της απώλειας. Το πιο σημαντικό που μπορεί ένας παιδαγωγός να αξιοποιήσει είναι η έμφυτη συμπόνοια των παιδιών που δίνει το κίνητρο της συμπαράστασης και το πιο σημαντικό που πρέπει να τους διδάξει είναι να στέκονται δίπλα, διακριτικά άλλα ουσιαστικά δίπλα. Κι αυτό απαιτεί μια διευρυμένη παιδεία και φιλοσοφική θεώρησης για να επιτευχθεί.
Πώς το σχολείο μπορεί να προστατέψει αποτελεσματικά τα παιδιά από την Covid-19 και να καλύψει τυχόν ψυχικά κενά;
Το σχολείο ακολουθεί τα μέτρα πρόληψης κατά του covid-19 όπως αυτά ορίζονται από το Υπουργείο και τους αρμόδιους φορείς. Προκειμένου να προστατέψει τους μαθητές του οφείλει να πράξει παραπέρα. Η απολύμανση των χεριών και του χώρου πρέπει να είναι αναπόσπαστο μέρος της ρουτίνας μας και αυτονόητη διαδικασία. Το σχολείο βοηθά τους μαθητές να αντιληφθούν τη σημασία των μέτρων και να αξιολογούν τη σπουδαιότητα τους. Είναι πιο αποτελεσματικά τα μέτρα όταν συνοδεύονται από υπευθυνότητα και έχουν γίνει κατανοητά ως προς τη χρησιμότητα τους. Τα παιδιά περιορίστηκαν αρκετά λόγω αυτών των μέτρων πρόληψης. Η υιοθέτηση τους και άρα η προστασία τους οφείλεται εν πολλοίς στο να τους επεξηγηθούν και να τους γίνουν κατανοητά μέσω του σχολείου. Οι χώροι του σχολείου μπορούν να αποτελέσουν σημαντικό κομμάτι της προστασίας, ανοιχτοί, φυσικοί χώροι, διαμπερείς αίθουσες με επαρκή αερισμό, δυνατότητα απομόνωσης της τουαλέτας ανά τάξη ή ανά τμήμα είναι μερικά από τα πιο αποτελεσματικά σημεία για την προστασία από τον ιό. Από την άλλη πλευρά ακριβώς όλα αυτά είναι που βοηθούν τα παιδιά να βιώσουν όσο το δυνατό πιο ομαλά τη μετά covid εποχή. Η επιστροφή από το lock down σημαδεύτηκε από την ανάγκη να θεραπεύσουμε τα ψυχικά κενά που δημιουργήθηκαν στα παιδιά από το μακρύ αυτό διάστημα της απομόνωσης. Τόσο η δική μας κατανόηση όσο και η προσαρμογή του προγράμματος σε ανοιχτούς χώρους, κρατώντας ένα πιο χαλαρό χαρακτήρα, ήταν η πρώτη αντίδραση για να δώσουμε στα παιδιά χώρο εκτόνωσης μετά την πίεση που υπέστησαν λόγω εγκλεισμού και τηλεκπαίδευσης. Όμως μετά από όλη αυτήν την πρώτη περίοδο, στόχος μας είναι να υποστηρίξουμε τα παιδιά ώστε να απαλύνουν τα βαθύτερα επίπεδα στρες που έχουν συσσωρεύσει. Ένα πρόγραμμα ολοκληρωμένο που διατηρεί ισορροπίες όσον αφορά τις ανάγκες των παιδιών πάλι έρχεται να απαντήσει σε αυτήν την ανάγκη. Είναι οι γερές βάσεις, η εμβάθυνση και η φιλοσοφία που αποκτούμε που τελικά μας βοηθούν να ξεπεράσουμε κάθε απροσδόκητη συνθήκη.
Πως το ΔΕΣ ανταποκρίνεται σε όλες τις παραπάνω ανάγκες;
Το ΔΕΣ είναι ένα δημοτικό, bilingual, ελληνικό -αγγλικό, IB-PYP σχολείο υπό την αιγίδα του Ελληνικού Υπουργείου Παιδείας. Τοποθετείται στην κορυφή ενός λόφου μέσα σε ένα απόλυτα φυσικό περιβάλλον και επωφελείται από τον καθαρό αέρα, την απουσία του αστικού θορύβου και τη γαλήνη. Το πρόγραμμα του στηρίζεται σε βασικούς άξονες: τη θεωρία του Gardner περί πολλαπλής νοημοσύνης, των διαφορετικών τύπων ευφυΐας, τη διαφοροποίηση, το flipped classroom και στοχεύει τόσο στην άριστη γνωστική κατάρτιση των μαθητών όσο και στη συναισθηματική, ψυχική και πνευματική τους ανάπτυξη. Συμμετέχει σε ένα πλήθος προγραμμάτων Erasmus+ διατηρώντας ανοιχτές διόδους επικοινωνίας με τα σχολεία της Ευρώπης και εφαρμόζοντας στην πράξη όλες τις θεματικές που προκύπτουν από τις συνεργασίες αυτές: ρατσισμός, φιλαναγνωσία, οικολογία, αθλητισμός, δικαιώματα, bullying είναι μόνο μερικά από τα θέματα που καταπιάνονται τα προγράμματα αυτά. Παράλληλα με το πρόγραμμα σπουδών οι μαθητές στο ΔΕΣ λαμβάνουν μέρος σε μια πληθώρα προγραμμάτων που στοχεύουν στη γενικότερη καλλιέργεια τους. Αρχιτεκτονική, επιχειρηματικότητα, ρητορική, προγράμματα art, μουσικές συναυλίες, συμμετοχή στους ομίλους και πολλά άλλα είναι ενδεικτικά του πλούτου ερεθισμάτων που εκτίθενται οι μαθητές. Ο εμπλουτισμός των μαθημάτων δε σταματά στα προγράμματα, σε εβδομαδιαία βάση στο πρόγραμμα σπουδών του ΔΕΣ περιλαμβάνονται μαθήματα όπως: συναισθηματική αγωγή, φιλοσοφία, yoga και μια ξένη γλώσσα!
Οι εγκαταστάσεις του σχολείου βρίσκονται σε απόλυτη αρμονία με τον περιβάλλοντα χώρο. Ισόγειες αίθουσες προσβάσιμες άμεσα από τα παιδιά. Διαμπερείς, με πρόσβαση στην εσωτερική πλευρά του σκεπαστού αμφιθεάτρου και στην εξωτερική πλευρά του προαυλίου με τουαλέτες ξεχωριστές ανά τάξη δίπλα ακριβώς από την κάθε αίθουσα, οι αίθουσες του σχολείου μας είναι αυτόνομες και λειτουργικές, επικοινωνούν όμως με τρόπο τέτοιο που δίνει την αίσθηση του συνόλου. Είναι πολλά αυτά που θα μπορούσαμε να πούμε για το ΔΕΣ. Η βασική του αξία βρίσκεται στην αποδοχή και στην ενσυναίσθηση. Ο καθένας είναι μοναδικός, ο καθένας είναι διαφορετικός, η αγκαλιά είναι ζωτικής σημασίας, η πρόοδος και η επιμέλεια το ίδιο. Χρειαζόμαστε κατανόηση, χρειαζόμαστε όμως και όρια. Χρειαζόμαστε διαφοροποίηση ανάλογα τις ανάγκες μας, όμως χρειαζόμαστε και την πλήρη ανάπτυξη της γνωστικής μας βάσης. Η επιστήμη και η φύση συνταιριάζονται, οι ξένες γλώσσες και η γλώσσα μας συνυπάρχουν στον γνωστικό μας ορίζοντα. Η πρόοδος και η παράδοση μας προσανατολίζουν στο μέλλον. Είμαστε έτοιμοι να κατακτήσουμε τον νέο κόσμο.
Διαδραστικό Ευρωπαϊκό Σχολείο
Παιδικός Σταθμός: Καλύμνου 9Α, Βάρη| Τηλ: 210-9689426
Νηπιαγωγείο: Δεμέστιχα 4, Βάρκιζα| Τηλ: 210-8974143
Δημοτικό: Λόφος Μπαράκου (πάνω από Ribas), Βάρκιζα | Τηλ: 210-9656691
www.deschool.eu
Facebook | Instagram | YouTube