Γιατί το MellonLab σαρώνει τα βραβεία Ρομποτικής
Χτίζοντας το μέλλον των παιδιών μας
Εδώ και τέσσερα χρόνια, ένας εκπαιδευτικός οργανισμός με πραγματικό όραμα για το μέλλον της γνώσης, παράγει μικρά θαύματα στον Πειραιά, κερδίζοντας σημαντικές διακρίσεις σε τομείς όπως η ρομποτική, ο προγραμματισμός και η καινοτομία. Συζητήσαμε με τους ιδρυτές του, προσπαθώντας να καταλάβουμε το μυστικό της επιτυχίας.
- 14/09/2024
STEM. Τέσσερα γράμματα που πριν μια δεκαετία δεν θα σήμαιναν τίποτα για τους περισσότερους από εμάς, έχουν πλέον ενταχθεί για τα καλά στο λεξιλόγιο γονέων και εκπαιδευτικών. Πριν τέσσερα χρόνια, το MellonLab, ένας εκπαιδευτικός οργανισμός με πραγματικό όραμα για τη γνώση, δεν αποφάσισε απλώς να επενδύσει σε αυτά τα αρχικά που αναλύονται σε «Science, Technology, Engineering & Math», αλλά και να τα εμπλουτίσει με ένα ακόμη: το «A», που αναφέρεται στην Τέχνη (Art) και βάζει στην εξίσωση τη δημιουργικότητα και τη φαντασία.
Ξεκινώντας αρχικά τη δραστηριότητά του μέσα από ψηφιακές τάξεις – τι πιο ταιριαστό για έναν οργανισμό που εστιάζει στην τεχνολογία και τις δεξιότητες του αύριο – πλέον στεγάζεται σε έναν ευχάριστο και πλήρως εξοπλισμένο χώρο στην καρδιά του Πειραιά. Εκεί, συμβαίνουν όλα: τα ενδιαφέροντα μαθήματα ρομποτικής, STEAM, προγραμματισμού, Τεχνητής Νοημοσύνης και 3D printing για μικρούς και μεγάλους, η προετοιμασία για πανελλήνιους και διεθνείς διαγωνισμούς, αλλά και τα πολύ ενδιαφέροντα προγράμματα επαγγελματικής ανάπτυξης εκπαιδευτών και εκπαιδευτικών.
Μάλιστα, oι αγωνιστικές ομάδες του MellonLab έχουν λάβει σημαντικές διακρίσεις τόσο σε εθνικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, αποσπώντας πρώτες θέσεις σε τομείς όπως η μηχανική, ο προγραμματισμός, η ρομποτική, η επιχειρηματικότητα και η καινοτομία. Οι επιτυχίες αυτές οφείλονται, όπως λένε οι άνθρωποί του, στην ολιστική προσέγγιση που υιοθετείται κατά την προετοιμασία των ομάδων, αλλά και στην τεχνογνωσία των πιστοποιημένων προπονητών.
Όλα αυτά είναι ήδη εντυπωσιακά. Όμως δεν είναι τα μόνα στοιχεία που κάνουν το MellonLab να ξεχωρίζει. Σε αντίθεση με τα περισσότερα εκπαιδευτικά κέντρα, το MellonLab είναι ανοιχτό και προσβάσιμο σε όλους, διαθέτοντας προγράμματα για παιδιά, αλλά και ενήλικες, στοχεύοντας τόσο στην καλλιέργεια των δεξιοτήτων των πιο χαρισματικών παιδιών, όσο και στην ενίσχυση εκείνων που συχνά νιώθουν παραγκωνισμένα από την τυπική εκπαίδευση. Ταυτόχρονα, συμμετέχει σε ένα πλήθος διεθνών προγραμμάτων και αναλαμβάνει πρωτοβουλίες για τη βελτίωση της δημόσιας εκπαίδευσης, αλλά και για την υποστήριξη κοινοτήτων με λιγότερες ευκαιρίες, όπως η ελληνική μειονότητα της Αλβανίας.
Προφανώς, θέλαμε να μάθουμε περισσότερα για όλες αυτές τις πλευρές της πλούσιας δραστηριότητας του. Οι co-founders του MellonLab, Χρυσούλα Κονιάκου, Αναστάσιος Κόλλιας και Ελένη Καραμούντζου απάντησαν πρόθυμα σε όλες τις απορίες μας και μας έκαναν να θέλουμε να επιστρέψουμε κι εμείς στα θρανία.
Πείτε μας λίγα λόγια για την ιστορία του MellonLab. Πώς ξεκίνησε και με ποιο σκοπό, πώς και πόσο αναπτύχθηκε στα χρόνια της λειτουργίας του και πώς έφτασε να κατακτά τόσες διακρίσεις.
Το MellonLab ξεκίνησε για να καλύψει αρκετές και διαφορετικές ανάγκες. Ξεκινάω από την ανάγκη σαν έννοια, γιατί αυτή καθορίζει και τον σκοπό, σε ένα δεύτερο βήμα. Υπήρχε η ανάγκη να δημιουργηθεί ένας χώρος όπου παιδιά, νέοι αλλά και ενήλικες θα έχουν την ευκαιρία να ασχοληθούν με πράγματα που τους αρέσουν, που τους κινητοποιούν, που εμπλουτίζουν τις γνώσεις και τις δεξιότητές τους. Ανάγκη για ένα χώρο όπου θα υπάρχει φροντίδα για κάθε παιδί ξεχωριστά, ώστε να εντοπίζουμε τις κλίσεις του και να του δίνουμε ορθές κατευθύνσεις. Ανάγκη να στεγάσουμε τις ομάδες ρομποτικής που υποστηρίζαμε παρέχοντας τις κατάλληλες συνθήκες για να μπορούν να δουλεύουν απρόσκοπτα. Ανάγκη να δώσουμε την ευκαιρία σε παιδιά που δεν έχουν πρόσβαση σε προγράμματα, χώρους και γνώσεις, να την αποκτήσουν.
Ξεκινήσαμε μέσα στην καραντίνα με μαθήματα εξ αποστάσεως αρχικά, κάτι που άλλαξε το 2020 όταν δημιουργήσαμε τον πρώτο μας χώρο. Από την αρχή η λογική και το όραμά μας ήταν, εκτός από το να παρέχουμε εκπαιδευτικά προγράμματα ρομποτικής και προγραμματισμού σε παιδιά, να συνεργαστούμε με φορείς και να αναπτύξουμε καινοτόμα εκπαιδευτικά προγράμματα που να έχουν βασικό στόχο την ανάπτυξη δεξιοτήτων, την αξιοποίηση σύγχρονων διδακτικών μεθόδων και τη δημιουργία μιας εκπαιδευτικής ομάδας που θα αποτελείται κυρίως από εκπαιδευτικούς με ειδίκευση στο STEAM. Η ίδια λογική και το ίδιο όραμα υπάρχει ακόμα πλησιάζοντας την πρώτη μας πενταετία λειτουργίας.
Οι διακρίσεις, χωρίς να είναι ποτέ αυτοσκοπός, επιβεβαιώνουν με αδιαμφισβήτητο τρόπο πως η προσέγγισή μας δημιουργεί γερές βάσεις στα παιδιά, προσφέρει το πεδίο και την ευκαιρία για να αναπτυχθούν σε όλους τους τομείς. Η επιτυχία, λοιπόν, θα έρθει την κατάλληλη στιγμή ως φυσικό επακόλουθο, μετά από μια πορεία, η οποία φυσικά και θα έχει και δυσκολίες ή αποτυχίες, αλλά η αναγνώριση που λαμβάνεις όταν ολοκληρώσεις αυτή την πορεία, προσφέρει ένα ανεπανάληπτο συναίσθημα.
Γιατί να εκπαιδεύσω το παιδί μου στη ρομποτική και το STEAM; Και ακόμη περισσότερο, τι νόημα θα είχε να εκπαιδευτώ η ίδια ως ενήλικας σε αυτό;
Η ρομποτική και το STEAM απαιτούν εργασία πάνω σε πραγματικά προβλήματα, κάτι που καλλιεργεί τη δημιουργική και κριτική σκέψη. Τα παιδιά μαθαίνουν πώς να προσεγγίζουν ένα πρόβλημα και να βρίσκουν λύσεις, βελτιώνοντας έτσι τη λογική και αναλυτική τους ικανότητα.
Παράλληλα, τα παιδιά μαθαίνουν πώς να συνεργάζονται αποτελεσματικά, να μοιράζονται ιδέες και να επιλύουν συγκρούσεις, να αναπτύσσουν την αυτοπεποίθησή τους, την εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και την ευελιξία.
Οι δεξιότητες STEΑM είναι ζωτικής σημασίας για πολλά επαγγέλματα του – όχι και τόσο μακρινού – μέλλοντος. Η καλλιέργεια αυτών των δεξιοτήτων από μικρή ηλικία προετοιμάζει τα παιδιά με τον καλύτερο τρόπο για αυτό που είναι ήδη εδώ.
Όσον αφορά τους ενήλικες, η τεχνολογία εξελίσσεται ραγδαία και η εκπαίδευση σε ρομποτική και STEAM βοηθά να παραμείνουν ανταγωνιστικοί στην αγορά εργασίας και να αποκτήσουν νέες δεξιότητες που μπορούν να τους ανοίξουν νέες επαγγελματικές ευκαιρίες. Φεύγοντας, ωστόσο, από το καθαρά τεχνικό κομμάτι, η εμπλοκή σε δημιουργικά τεχνολογικά πρότζεκτ αναζωογονεί τη δημιουργικότητα και την ικανότητα καινοτομίας, τους διδάσκει να προσαρμόζονται στις αλλαγές και να διαχειρίζονται προβλήματα με τρόπο πιο συστηματικό και οργανωμένο, ενώ η συχνή ανάγκη για συνεργασία με άλλους, βοηθά στη βελτίωση της επικοινωνίας και της ομαδικής εργασίας, ιδιαίτερα σε πολυσύνθετα πρότζεκτ.
Γιατί STEAM και όχι… σκέτο STEM;
Η διαφορά ανάμεσα στο STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics) και το STEAM είναι η προσθήκη του “A”, που αναφέρεται στις Τέχνες (Arts). Η προσθήκη των τεχνών δίνει έμφαση στην ανθρωποκεντρική προσέγγιση της τεχνολογίας. Οι τέχνες ενισχύουν την κατανόηση των κοινωνικών, ηθικών και πολιτισμικών επιπτώσεων της επιστήμης και της τεχνολογίας.
Με απλά λόγια, ο άνθρωπος μπαίνει στο επίκεντρο, σε μία πραγματικά αμφίδρομη σχέση όπου το STEM εστιάζει στην αναλυτική σκέψη και τη λογική, οι τέχνες φέρνουν την έμφαση στη διαισθητική σκέψη και τη φαντασία και το STEAM προσπαθεί να ισορροπήσει αυτές τις δύο πλευρές, προωθώντας μια πιο ολοκληρωμένη και σφαιρική προσέγγιση στη μάθηση.
Τι είναι η «ανθρωποκεντρική διδασκαλία» και ποια η σημασία της για τα εκπαιδευτικά προγράμματα του MellonLab;
Η ανθρωποκεντρική διδασκαλία είναι μια εκπαιδευτική προσέγγιση που τοποθετεί τον μαθητή στο επίκεντρο της μαθησιακής διαδικασίας, εστιάζοντας στις ατομικές ανάγκες, τα ενδιαφέροντα και εμπειρίες του. Αντί να εφαρμόζει μια γενική προσέγγιση για όλους τους μαθητές, η ανθρωποκεντρική διδασκαλία προσαρμόζει τη διδασκαλία στις μοναδικές ανάγκες κάθε μαθητή, ενισχύοντας τη συμμετοχή και την προσωπική του ανάπτυξη. Η βασική ιδέα είναι ότι η μάθηση είναι πιο αποτελεσματική όταν συνδέεται με τα προσωπικά βιώματα, τις προτιμήσεις και τις δυνατότητες του μαθητή.
Αν δούμε τα βασικά χαρακτηριστικά της, θα μιλήσουμε για προσανατολισμό στον μαθητή, για εξασφάλιση της ενεργού του συμμετοχής, την ενασχόληση με πραγματικά προβλήματα που τον αφορούν, την καλλιέργεια της κριτικής του σκέψης και άλλων κοινωνικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων. Αυτά προϋποθέτουν οι εκπαιδευτικοί να είναι ευέλικτοι και προσαρμοστικοί και η προσέγγιση να γίνεται μέσα από πολλούς και διαφορετικούς τρόπους, με πολυτροπικά εργαλεία, στοχεύοντας στην ολιστική ανάπτυξη των παιδιών.
Αυτές είναι οι αρχές που χρησιμοποιούμε στο σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την υλοποίηση των προγραμμάτων στο MellonLab, δουλεύοντας πολλές δεξιότητες παράλληλα αφενός, και, αφετέρου, δίνοντας την ευκαιρία στον καθένα, μικρό και μεγάλο, να προσεγγίσει τη γνώση με τον τρόπο και τα εργαλεία που του ταιριάζουν περισσότερο. Και, νομοτελειακά, να αναπτύξει τις ιδιαίτερες κλίσεις και τα χαρακτηριστικά του.
Ποια είναι τα πιο δημοφιλή προγράμματα;
Θα πρέπει πρώτα να ορίσουμε το κριτήριο. Με μια πρώτη ματιά, είναι δύσκολο να πει κανείς, καθώς ο αριθμός των μαθητών μας σε όλα τα προγράμματα, από Προσχολική μέχρι και Λύκειο φαίνεται να είναι ομαλά κατανεμημένος. Ωστόσο, ειδικά τα πιο μεγάλα παιδιά, αυτό που ζητάνε με μεγαλύτερη συχνότητα είναι να συμμετέχουν σε μια αγωνιστική ομάδα, αφού η ευκαιρία να δουλέψουν σε πρότζεκτ που λύνουν προβλήματα του πραγματικού κόσμου, που συνδυάζουν έρευνα, ρομποτική, προγραμματισμό, ανάπτυξη πρωτοτύπων, παρουσιάσεις, σύνδεση με την κοινότητα, που δεν είναι μόνο θεωρητικά αλλά περνάνε στην πράξη, αποτελεί πραγματικά μεγάλο κίνητρο.
Πώς επιδρά η εκπαίδευση STEAM στα παιδιά, τόσο σε μαθησιακό επίπεδο όσο και ως προς τη διάπλαση του χαρακτήρα τους; Μπορείτε να μοιραστείτε μαζί μας κάποιες ιστορίες εξέλιξης των μαθητών σας μέσα από την εμπειρία τους στο MellonLab;
Ήδη αναφέρθηκα στο ότι η εκπαίδευση STEAM επηρεάζει θετικά τα παιδιά σε πολλαπλά επίπεδα. Τα ενδυναμώνει ακαδημαϊκά και συναισθηματικά, τα προετοιμάζει για μελλοντικές προκλήσεις και τα βοηθά να αναπτύξουν έναν ισχυρό, δημιουργικό και ανθεκτικό χαρακτήρα.
Οι ιστορίες εξέλιξης που θα μπορούσαμε να μοιραστούμε είναι πραγματικά πάρα πολλές. Έχουμε δει παιδιά με δυσκολίες ένταξης και προσαρμογής να καταφέρνουν να ενταχθούν στην ομάδα, να ξεπερνούν φοβίες και κοινωνικοσυναισθηματικά εμπόδια, να φτάνουν στο σημείο να παρουσιάζουν τη δουλειά της ομάδας σε άγνωστο κοινό, τη στιγμή που δεν μπορούσαν να έχουν καν βλεμματική επαφή.
Έχουμε δει παιδιά να βελτιώνουν τις επιδόσεις τους στο σχολείο, ακολουθώντας τεχνικές και στρατηγικές που υιοθέτησαν από τη δουλειά τους στο εργαστήριο, σε κάποιο πρότζεκτ, στην προετοιμασία της ομάδας τους.
Παιδιά που αντιμετώπιζαν δυσκολίες στις κοινωνικές επαφές και εισέπρατταν απόρριψη, να μπαίνουν σε τμήματα ή ομάδες και να μεταμορφώνονται κυριολεκτικά μετά από λίγο καιρό, να αποκτούν παρέες και φίλους και να τονώνεται η αυτοεικόνα τους.
Και για να γίνω και πιο συγκεκριμένος, οι περισσότεροι γνωρίζουν πως τα παιδιά με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες (π.χ. δυσλεξία) τα πηγαίνουν συνήθως πολύ καλά στα Μαθηματικά, τη Φυσική ή σε τομείς που απαιτούν κατασκευές, ανάλυση και σύνθεση σχημάτων και στερεών κ.ά. Βρίσκοντας ένα πεδίο που προωθεί αυτές τις δεξιότητες, καταλαβαίνει κανείς πως αλλάζει πολύ γρήγορα η ψυχοσύνθεση ενός παιδιού, όταν ανακαλύπτει πως βρίσκεται σε ένα πλαίσιο όπου μπορεί με ευκολία να ανταποκριθεί, όπου δε βιώνει την απόρριψη.
Τι ακριβώς είναι το FIRST GLOBAL Challenge που διοργανώνει το MellonLab σε συνεργασία με το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης; Τι φιλοδοξείτε να προκύψει μέσα από αυτό;
Το FIRST Global Challenge είναι η μεγαλύτερη και σημαντικότερη παγκόσμια διοργάνωση στον τομέα της ρομποτικής, της επιστήμης και της τεχνολογίας, στην οποία συμμετέχουν εθνικές ομάδες από περισσότερες από 190 χώρες. Οι συμμετέχοντες είναι νέοι και νέες ηλικίας από 14 έως 18 ετών.
Το FIRST Global Challenge (FGC) επιδιώκει να δώσει λύση σε δύο από τα πιο σημαντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κόσμος σήμερα: την έλλειψη πρόσβασης στην εκπαίδευση STEM διεθνώς, και την ανάγκη για αυξημένη και ουσιαστική διεθνή συνεργασία.
Στόχος είναι οι συμμετέχοντες να χρησιμοποιήσουν τη δημιουργικότητα και την κριτική τους σκέψη για να σχεδιάσουν και να κατασκευάσουν ένα ρομπότ χρησιμοποιώντας το ίδιο σετ ρομποτικών εξαρτημάτων και υλικών. Οι ομάδες του FGC πρέπει στη συνέχεια να χειριστούν και να αλληλεπιδράσουν με το ρομπότ τους σε μία ειδικά διαμορφωμένη πίστα που συμβολίζει την περίπλοκη και αλληλεξαρτώμενη σχέση μεταξύ των συστημάτων νερού, τροφίμων και ενέργειας, ενώ ταυτόχρονα εξισορροπούν αυτούς τους πόρους για τη βιώσιμη παραγωγή τροφίμων.
Επιπλέον, οι ομάδες θα συμμετάσχουν στην Εμπειρία Νέας Τεχνολογίας (New Technology Experience) “Τροφοδοτώντας το Μέλλον”, μια πρόκληση καινοτομίας στην οποία καλούνται να αναπτύξουν και να παρουσιάσουν τις δικές τους καινοτόμες λύσεις για τη δημιουργία ενός πιο ανθεκτικού και ισότιμου συστήματος τροφίμων, δίνοντας έμφαση στους τρόπους με τους οποίους η εφαρμογή των τεχνολογιών ωφελεί την οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα.
Η απήχηση του FGC είναι σημαντική και πολυεπίπεδη. Καταρχάς, ενθαρρύνει νέους από όλο τον κόσμο να ενδιαφερθούν και να ασχοληθούν με την Eπιστήμη, την Τεχνολογία, τη Μηχανική και τα Μαθηματικά (STEM). Δεύτερον, προωθεί τη διεθνή συνεργασία και την καλλιέργεια δεξιοτήτων όπως η ομαδικότητα, η κριτική σκέψη και η ικανότητα επίλυσης προβλήματος μέσω της ρομποτικής.
Η Ελλάδα, φιλοξενώντας για πρώτη φορά αυτήν την τόσο μεγάλη διοργάνωση στον τομέα της εκπαιδευτικής ρομποτικής, τη σημαντικότερη στον κόσμο, αποδεικνύει έμπρακτα πως μπορεί να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στον τομέα του STEM, της επιστήμης και της καινοτομίας σε ολόκληρη την Ευρώπη. Συγκεντρώνοντας για ακόμη μία φορά ολόκληρη την υφήλιο στον τόπο που γέννησε την Επιστήμη και τη Δημοκρατία, είναι έτοιμη να υποδεχθεί τους μελλοντικούς ηγέτες του κόσμου και να τους μεταδώσει όλες τις αξίες που χαρακτηρίζουν το Ελληνικό Πνεύμα μέσα στους αιώνες, δίνοντας ταυτόχρονα και το μήνυμα για Ειρήνη και Φιλία ανάμεσα στους λαούς, αλλά και το έναυσμα για να αλλάξουμε τον κόσμο, όπως αρμόζει σε όσους βρεθούν έστω και για μία στιγμή στη σκιά του Παρθενώνα.
Πώς προέκυψε το Πρόγραμμα Σπουδών Δημιουργικού Προγραμματισμού στα Ελληνικά μειονοτικά σχολεία της Αλβανίας και τι περιλαμβάνει; Ποια είναι τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα από την εφαρμογή του προγράμματος;
Πραγματικά μας ενδιαφέρει πολύ να μπορούμε να υποστηρίξουμε κοινότητες που δεν έχουν τις ευκαιρίες που έχουμε εμείς στην πρωτεύουσα. Πόσο μάλλον μια πολύ ιδιαίτερη κοινότητα, η οποία υπάρχει και δραστηριοποιείται σε πολύ ειδικές συνθήκες, κοινωνικές, πολιτικές, εκπαιδευτικές. Μέσα από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα άλλου φορέα ήρθαμε σε επαφή με τον Έλληνα Πρόξενο στο Αργυρόκαστρο κ Σαχαρίδη και τον Διευθυντή Εκπαίδευσης Φοινίκης-Δερόπολης κ Λούτση και κάναμε μια πρώτη επίσκεψη στα σχολεία της περιοχής. Στόχος ήταν να έχουμε μία πρώτη εικόνα για τις ανάγκες και τις υποδομές των σχολείων. Λίγους μήνες μετά, το MellonLab ως μέλος του Scratch Education Collaborative κατέθεσε αίτηση χρηματοδότησης στο Scratch Foundation (MIT) για να βρεθούν οι πόροι ώστε να αναπτυχθεί υλικό και να γίνει εκπαίδευση των εκπαιδευτικών, η οποία και έγινε αποδεκτή.
Παράλληλα, επισκεφτήκαμε και δεύτερη φορά τα σχολεία της μειονότητας, παρουσιάσαμε το πρόγραμμα και τους στόχους του στους εκπαιδευτικούς, καταγράψαμε τις ανάγκες και τις προσδοκίες τους και προγραμματίσαμε εξ αποστάσεως εκπαιδεύσεις μέσα στην σχολική χρονιά που πέρασε.
Φέτος, έχοντας μεταφράσει υλικό του Scratch Foundation στα ελληνικά και έχοντας αναπτύξει ένα συμπληρωματικό πρόγραμμα σπουδών βασισμένο στο επίσημο πρόγραμμα των αλβανικών σχολείων, θα προχωρήσουμε πάλι με τη στήριξη του Scratch Foundation και του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης της Αθήνας, στην επόμενη φάση. Αυτή περιλαμβάνει μετάφραση του περιβάλλοντος της Scratch στα Αλβανικά, ώστε να διευκολύνονται τα παιδιά και οι εκπαιδευτικοί καθώς τα τμήματα είναι μικτά, αλλά και εκ νέου επίσκεψη στα σχολεία για να εφαρμόσουμε πιλοτικά το πρόγραμμα και να κάνουμε τις τελικές βελτιώσεις.
Πώς οραματίζεστε την εκπαίδευση του μέλλοντος;
Πολυαισθητηριακή, με πολλά και διαφορετικά εργαλεία, σε αρμονία με το περιβάλλον και με ξεκάθαρη ηθική και αρχές που θα θέτουν στο κέντρο τον άνθρωπο και την κοινότητα. Και φυσικά, οι μετέχοντες σε αυτήν να λειτουργούν μέσα σε ένα πλαίσιο που θα επιτρέπει την εξερεύνηση, την ανακάλυψη, την πρακτική εφαρμογή, την καινοτομία, την ευελιξία και θα οδηγεί στην πολυεπίπεδη και όχι μονοδιάστατη ανάπτυξη του ανθρώπου.