Προγράμματα Erasmus+ στο ΔΕΣ: Το ευρωπαϊκό σχολείο που οδηγεί σε έναν καλύτερο κόσμο
Back To School 2022
Πώς τα προγράμματα Erasmus+ ωφελούν μαθητές και εκπαιδευτικούς και ποιος είναι ο στόχος τους; Η δρ Μπίλη Κωνσταντάρα, Founder & CEO του Διαδραστικού Ευρωπαϊκού Σχολείου, απαντά στις απορίες μας.
- 11/07/2022
Ο Ολλανδός αναγεννησιακός ανθρωπιστής, καθολικός ιερέας, δάσκαλος και θεολόγος Έρασμος ήταν κλασικός λόγιος που έγραφε σε «καθαρή» λατινική γλώσσα, έμαθε πολύ καλά αρχαία ελληνικά που δίδαξε για ένα διάστημα στο Cambrigde της Αγγλίας, ενώ «ερασμιακή» λέγεται και το πρότυπο προφοράς της αρχαίας ελληνικής που καθιέρωσε. Το όνομα του συνδέθηκε με το πρόγραμμα Erasmus+, το σχέδιο δράσης της Ευρωπαϊκής Κοινότητας για την κινητικότητα των φοιτητών, των μαθητών λυκείων αλλά και των μαθητών του Δημοτικού. Τα ερωτήματα είναι αρκετά για τα προγράμματα αυτά και γι’ αυτόν το λόγο ζητήσαμε από την δρα Μπίλη Κωνσταντάρα, Founder & CEO του Διαδραστικού Ευρωπαϊκού Σχολείου (ΔΕΣ), που συμμετέχει στα προγράμματα Erasmus+ από το 2015, να μας κατατοπίσει.
Γιατί αναφέρεται το ΔΕΣ ως «Ευρωπαϊκό» σχολείο; Τι είναι αυτό που το ξεχωρίζει;
Το ΔΕΣ αντιστοιχεί στο Διαδραστικό Ευρωπαϊκό Σχολείο. Κάθε ένα από τα στοιχεία αυτά προσδιορίζουν και ένα βασικό χαρακτηριστικό του. Ο όρος Ευρωπαϊκό σχετίζεται με την πολυπολιτισμική και πολυγλωσσική ταυτότητα του ΔΕΣ. Ευρωπαϊκό είναι το σχολείο που το πρόγραμμα του επενδύει στις ξένες γλώσσες και τις αναπτύσσει ώστε να λειτουργούν πέρα από απλά μια εκμάθηση. Μέλημα μας πλέον είναι οι ευρωπαϊκές γλώσσες να αξιοποιούνται έτσι ώστε να ανοίγουμε ένα παράθυρο στον ξένο πολιτισμό, να μπορούμε να κατανοήσουμε τις δομές και τη λειτουργία του μέσα από τις λέξεις, να διαβάσουμε τα πνευματικά έργα και να αντιλαμβανόμαστε το πλαίσιο τους. Δεν αρκεί απλώς να συνεννοούμαστε, είναι σημαντικό να αφομοιώνουμε τα στοιχεία αυτά που μας είναι ωφέλιμα. Ευρωπαϊκό είναι το σχολείο επίσης που υιοθετεί την παιδαγωγική προσέγγιση και τις αρετές των εξελιγμένων ευρωπαϊκών κρατών και τις κάνει κτήμα του, ενσωματώνοντας στις δικές του ανάγκες. Δεν είναι τόσο απλό όσο ακούγεται. Μια άνευ όρων ενσωμάτωση της ξένης κουλτούρας θα ήταν αφ’ ενός δυσλειτουργική καθώς δε θα ανταποκρινόταν στην ελληνική ιδιοσυγκρασία και αφ’ ετέρου ισοπεδωτική προς τη δική μας ξεχωριστή ταυτότητα. Από την άλλη πλευρά της ζυγαριάς μοιραία πρέπει να τοποθετήσουμε το δικό μας ελληνικό στοιχείο, τη γλώσσα, τον πολιτισμό, την ιστορία και την πνευματική μας παραγωγή. Ως Ευρωπαϊκό χαρακτηρίζεται το ΔΕΣ γιατί περιέχει όλα αυτά τα στοιχεία της ευρωπαϊκής ταυτότητας, ποιοτική εκμάθηση γλωσσών, καινοτόμα παιδαγωγική προσέγγιση, χαρακτήρα εξωστρεφή και σταθερή επικοινωνία με τα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Ευρώπης. Αυτό που το ξεχωρίζει, όμως, είναι ότι εκτός από τον ευρωπαϊκό του χαρακτήρα, καλλιεργεί και ενισχύει τη δική μας, ιδιαίτερη ταυτότητα. Η εκμάθηση των ελληνικών, η ιστορία μας, τα αρχαία ελληνικά, η παράδοση και η ελληνική κουλτούρα είναι το ίδιο σημαντικά στοιχεία του προγράμματός μας. Τα στοιχεία αυτά που μας δίνουν γερή βάση στον κόσμο και αυτά που μας δίνουν δυνατά φτερά στο ευρύτερο πλαίσιο είναι το αποτέλεσμα που μας ξεχωρίζει από ένα ελληνικό ή ένα ξένο σχολείο. Ο συνδυασμός των δύο ταυτοτήτων είναι το δικό μας επίτευγμα.
Σε πρόσφατη εκδήλωση για τα 35 χρόνια Erasmus η υπουργός παιδείας Νίκη Κεραμέως ανάφερε ότι «οι συμμετέχοντες του προγράμματος Erasmus+ είναι οι καλύτεροι πρεσβευτές του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής και μας μεταφέρουν την εικόνα της Ευρώπης ως χώρου ελευθερίας και ευκαιριών.» Ισχύει;
Ναι, το Erasmus είναι ένα πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) που δημιουργήθηκε το 1987. Το Erasmus+ ή Erasmus Plus είναι το νέο πρόγραμμα που συνδυάζει όλα τα τρέχοντα προγράμματα της Ε.Ε. για την εκπαίδευση, την κατάρτιση, τη νεολαία και τον αθλητισμό, που άρχισε τον Ιανουάριο του 2014 και που αφορά πλέον και εκπαιδευτικά ιδρύματα της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Η διάρκεια των προγραμμάτων είναι περίπου 2 χρόνια και οι θεματικές τους ανακυκλώνονται συχνά με νέες μορφές ή προσθήκες, καλύπτοντας ολόπλευρα το κάθε θέμα και δίνοντας έτσι διάρκεια που ενισχύει την εντύπωση των αξιών και των στάσεων στη συνείδηση των μαθητών.
Η υπουργός παιδείας κα. Νίκη Κεραμέως δήλωσε στο φόρουμ καινοτομίας του Ελληνογερμανικού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου ότι η επιχειρηματικότητα αποτελεί μία από τις νέες θεματικές ενότητες που το υπουργείο σκοπεύει να εντάξει στο σχολικό πρόγραμμα σπουδών. Στο ΔΕΣ λειτουργούν μαθητικές επιχειρήσεις από το 2018! Συμμετέχουμε σε πανελλήνιους διαγωνισμούς εικονικών επιχειρήσεων, όπως εκείνον της JAGreece και η συμμετοχή μας στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα «Big Worlds Of Small Entrepreneurs» έρχεται να συμπληρώσει τη δράση μας αυτή με νέες καινοτόμες δραστηριότητες και ανταλλαγή ιδεών με δασκάλους και μαθητές από άλλες 5 διαφορετικές χώρες! Μέσα από την κοινή δράση και συνεργασία μας με τους εταίρους μας αναδεικνύονται όλα τα απαραίτητα στοιχεία που πρέπει να έχει κάθε νέος σύγχρονος επιχειρηματίας, και μάλιστα σε διεθνές επίπεδο σε ό,τι αφορά την κεντρική ιδέα της επιχείρησης, τους απαραίτητους πόρους, τον σχεδιασμό και την υλοποίηση του κάθε project. Σε κάθε μας επίσκεψη στις συνεργαζόμενες χώρες παρακολουθούμε διαλέξεις ψυχολόγων που αναλύουν την έννοια του «επιχειρείν», μαζί με όλες τις παραμέτρους και ορολογίες, παίρνουμε συνεντεύξεις από ανθρώπους που διαθέτουν startup επιχειρήσεις και κάνουμε δραστηριότητες ρομποτικής και διαφόρων κατασκευών ώστε να καταρτιστούμε κατάλληλα, με στόχο να εκπαιδεύσουμε κι εμείς με τη σειρά μας τους μαθητές μας, στην επίλυση προβλημάτων μέσω διαδοχικών λογικών βημάτων επίλυσης.
Ποιος είναι ο στόχος των ευρωπαϊκών προγραμμάτων που συμπεριλαμβάνει το σχολείο σας;
Στόχος των ευρωπαϊκών προγραμμάτων είναι να δημιουργήσουν μια δίοδο επικοινωνίας ανάμεσα στα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Ευρώπης. Κάθε πρόγραμμα ορίζει μια θεματολογία παγκόσμιου ενδιαφέροντος και αναγκαιότητας, ώστε να προαχθούν πρακτικές και αξίες ταυτόχρονα στις χώρες μετόχους στο πρόγραμμα. Εκτός της θεματολογίας, τα ευρωπαϊκά προγράμματα αποτελούν μια συνεχόμενη μορφή επικοινωνίας ανάμεσα στα εκπαιδευτικά ιδρύματα και στις χώρες που τα εκπροσωπούν. Στο ΔΕΣ συμμετέχουμε σε μια πληθώρα προγραμμάτων ποικίλης θεματολογίας, οικολογία, περιβάλλον, bulling, τέχνη, φιλαναγνωσία, μουσειακή εκπαίδευση, σχολεία στη φύση, δικαιώματα κ.α. Όλα τα παραπάνω θεωρούνται ζητήματα σημαντικά για τον σύγχρονο άνθρωπο και ζητούμενα της σύγχρονης εκπαίδευσης. Η συμμετοχή σε πρόγραμμα σημαίνει ταυτόχρονα ότι το κάθε σχολείο δεσμεύεται να φέρει σε πέρας συγκεκριμένες δράσεις σχετικές με τη θεματολόγια. Αυτό μεταφράζεται ταυτόχρονα σε ενασχόληση εκπαιδευτικών και μαθητών με τις δράσεις και άρα σε εκμάθηση των βασικών εννοιών γύρω από αυτές. Ακριβώς επειδή πρόκειται για διαδραστικές δραστηριότητες που έχουν ένα προϊόν- αποτέλεσμα, οι δράσεις αυτές έχουν εκπαιδευτική αξία ισχυρή καθώς μέσα από εναλλακτικές πρακτικές διοχετεύεται η γνώση και η εμπειρία των μαθητών γύρω από τα ζητούμενα. Τελικός στόχος κάθε σχολείου είναι να αποκτήσουν οι μαθητές βιωματικές, εφαρμοσμένες γνώσεις και πρακτικές για τη διαχείριση των παγκόσμιων προβλημάτων. Το Bulling είναι ένα τρανταχτό παράδειγμα. Δεν αρκεί η νουθεσία των παιδιών. Μέσα από στρατηγικές και δράσεις γίνεται σαφέστερο το ζήτημα και οι προεκτάσεις του καθώς μιλάμε γι’ αυτό, προετοιμάζουμε υλικό για παρουσίαση, μετουσιώνουμε μέσω της τέχνης τα μηνύματα μας και τελικά γίνεται ένα ζήτημα που μας έχει απασχολήσει να το προβάλλουμε, να το επεξεργαστούμε και να προτείνουμε τρόπους αντιμετώπισης. Αυτόματα γίνεται συνειδητό, αναγνωρίσιμο και σίγουρα αποτελεί όχι μόνο κεκτημένη γνώση αλλά οι μαθητές αντί για θύτες και θύματα γίνονται πρεσβευτές του ζητήματος στην Ευρώπη.
«Ευρωπαϊκό είναι το σχολείο που το πρόγραμμα του επενδύει στις ξένες γλώσσες και τις αναπτύσσει ώστε να λειτουργούν πέρα από απλά μια εκμάθηση», εξηγεί η δρ Μπίλη Κωνσταντάρα.
Πόσα προγράμματα έχετε ολοκληρώσει και ποια συνεχίζουν να «τρέχουν» στην εκπαιδευτική σας θεματολογία;
Η συμμετοχή μας στα ευρωπαϊκά προγράμματα έχει ξεκινήσει ήδη από το 2015 και συνεχίζει αδιάλειπτα. Στο χρονικό αυτό πλαίσιο έχουμε ολοκληρώσει επιτυχώς 17 προγράμματα ποικίλης θεματολογίας. Αυτήν την εποχή είμαστε εταίροι σε 10 νέα προγράμματα:
- Street games at school
- Puppets on the stage
- Big world of small entrepreneurs
- A Contemporary Classroom- a Nature Protectors’ Laboratory
- Inclusive & interactive education in museums
- We are ready for digital world
- Be true, do not bully
- Virtual education centre
- Small researchers-great discoveries
- Discover the world of the tree
με θέματα σχετικά με την οικολογία, την επιχειρηματικότητα, τον σχολικό εκφοβισμό, το STEM και την ψηφιακή τάξη, την παράδοση. Στην περίπτωσή μας δεν είναι μόνο η ποσότητα των προγραμμάτων που «τρέχουμε» αλλά η ποιότητα με την όποια ανταποκρινόμαστε. Η συμμετοχή μας συνοδεύεται συχνά από δράσεις και δραστηριότητες που αποτελούν μοντέλα προς μίμηση από τις άλλες χώρες- μέλη των προγραμμάτων. Η υποδοχή των ξένων επιτροπών, επίσης, χαρακτηρίζεται από ποιότητα και παράδειγμα ελληνικής φιλοξενίας. Δεν είναι τυχαίο ότι στο τέλος κάθε προγράμματος έχουμε πάντα προτάσεις για τη συνέχιση του ή για τη συμμετοχή του σχολείου μας σε νέο σχήμα- πρόγραμμα. Η αποδοχή και ο σεβασμός που απολαμβάνουμε από τους εταίρους μας είναι δείκτης της αξιολόγησης της εργασίας μας.
Ποια είναι τα οφέλη για τους μαθητές αλλά και για τους εκπαιδευτικούς;
Θα μπορούσαμε να παρομοιάσουμε τα προγράμματα Erasmus+ με την κοινωνική μας ζωή. Ένα ανοιχτό σπίτι, με φίλους και εμπειρίες, χαρούμενες στιγμές που όμως δε μας αποπροσανατολίζουν από την εστία μας έχει να προσφέρει συγκινήσεις, εμπειρίες και οφέλη για τους μετέχοντες. Στο σχολείο μας τα προγράμματα είναι σα μια μεγάλη γιορτή. Προετοιμαζόμαστε, δείχνουμε ό,τι καλύτερο έχουμε, δουλεύουμε σε νέες ιδέες και βλέπουμε τη νέα πρόκληση ως μια καλή αφορμή να εξερευνήσουμε το πεδίο που αφορά. Από το τυπολογικό μέρος της προετοιμασίας της υποδοχής έως το ουσιαστικό μέρος της ενασχόλησης με τα ζητούμενα, τα εκπαιδευτικά οφέλη είναι πολλαπλά. Οι μαθητές βιώνουν την εξωστρέφεια του σχολείου τους ενώ ταυτόχρονα υπερήφανα παρουσιάζουν τον χαρακτήρα και τα ποιοτικά του στοιχεία. Παρουσιάζουν τους χώρους του σχολείου, μέρος του προγράμματός του, συμμετέχουν σε κοινές δράσεις, συζητήσεις και ανταλλάσσουν απόψεις διευρύνοντας τη σκέψη, τις αισθήσεις και την εμπειρία τους. Αποτελεί επίσης μια ακόμη ευκαιρία χρήσης ορολογίας επιστημονικής στην αγγλική γλώσσα και χρήσης της γλώσσας σε περιβάλλον σχολικό- εξωσχολικό με συνομιλητές ανθρώπους άλλων χωρών. Σε κάποια από τα προγράμματα ταξιδεύουν- οι μεγαλύτεροι σε ηλικία μαθητές- σε σχολεία του εξωτερικού και συμμετέχουν σε εκπαιδευτικά προγράμματα. Οι δάσκαλοι συμμετέχουν σε εκπαιδευτικά ταξίδια, συλλέγουν πληροφορίες, ανταλλάσσουν πρακτικές και σχέδια δράσης και σχεδιάζουν την υλοποίηση του προγράμματος στο σχολείο. Σημαντική παράμετρος είναι ότι μέρος της συμμετοχής τους είναι η ενημέρωση και η κατατόπιση για τα ζητούμενα των υπολοίπων εκπαιδευτικών ή και μαθητών, ώστε να συμμετέχουν ενιαία όλοι στις δράσεις του. Αυτόματα αυτή η διαδικασία γίνεται ένα μέρος της επιμόρφωσης τους. Επιπλέον, τα θέματα των προγραμμάτων αποτελούν μέρος του εκπαιδευτικού προγράμματος και το διανθίζουν. Αμφότεροι, μαθητές και δάσκαλοι επωφελούνται από το δούναι και λαβείν που διαμορφώνεται ανάμεσα στις χώρες μέλη καθώς η συμμετοχή τους είναι ουσιαστική για την ολοκλήρωση του. Στο τέλος κάθε προγράμματος υπάρχει ένα τελικό προϊόν- αποτέλεσμα της διετούς συνεργασίας- που κατατίθεται στους αρμόδιους φορείς της χώρας συντονίστριας. Η συμβολή των μαθητών και των εκπαιδευτικών του δες στην ολοκλήρωση αυτού του προϊόντος είναι σημαντικό όφελος γιατί μετουσιώνει τη γνώση και την εμπειρία που κερδήθηκε.
Με ποια κριτήρια επιλέγονται τα προγράμματα τόσο από τους εκπαιδευτικούς όσο και από τους μαθητές;
Συνήθως τα προγράμματα έχουν θεματική που προσεγγίζει τα ενδιαφέροντα των εκπαιδευτικών και των μαθητών. Το πιο βασικό κριτήριο για την επιλογή συμμετοχής σε ένα πρόγραμμα είναι το ιδιαίτερο θέμα του. Πολύ συχνά εμπλέκεται το PYP σε αυτήν τη διαδικασία, όταν η θεματική του προγράμματος μπορεί να βρει εφαρμογή και σε θεματικές του International Baccalaurean. Ένα ακόμα κριτήριο είναι οι χώρες- μέλη και η δική τους παράδοση ή συμβολή στη συγκεκριμένη συμμετοχή. Υπάρχουν χώρες που έχουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον και περισσότερα να προσφέρουν σε θεωρητικά ζητήματα- όπως η ιστορία- και άλλες που έχουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον σε ζητήματα όπως οικολογία, εναλλακτική εκπαίδευση- παράδοση σε σχολεία του δάσους κλπ. Σε κάθε περίπτωση κάθε πρόγραμμα αποτελεί μια αξιόλογη πρόταση και ανεξάρτητα από το αν το έχει επιλέξει ιδιαίτερα κάποιος εκπαιδευτικός με τους μαθητές του, συχνά εργάζονται σε αυτό και τα υπόλοιπα τμήματα του σχολείου και λαμβάνουν τα οφέλη του στο σύνολο.
«Στο σχολείο μας τα προγράμματα είναι σα μια μεγάλη γιορτή. Προετοιμαζόμαστε, δείχνουμε ό,τι καλύτερο έχουμε, δουλεύουμε σε νέες ιδέες και βλέπουμε τη νέα πρόκληση ως μια καλή αφορμή να εξερευνήσουμε το πεδίο που αφορά».
Συμμετέχουν όλοι οι μαθητές σας στα ευρωπαϊκά προγράμματα ή υπάρχουν κάποια κριτήρια με τα οποία επιλέγονται κάποιοι μαθητές όπως συμβαίνει στα δημόσια σχολεία;
Δεν υπάρχουν κριτήρια για τη συμμετοχή των μαθητών μας στα προγράμματα. Η συμμετοχή αφορά όλους τους μαθητές και εκπαιδευτικούς και συμμετέχουν όλοι. Ακόμα και οι μαθητές των μικρών τάξεων της Α και Β δημοτικού έχουν ανάμειξη σε δραστηριότητες και δράσεις, επισκέψεις σε χώρους πολιτισμού και τέχνης, καταγραφή και συλλογή του υλικού που μπορούμε να αξιοποιήσουμε για το πρόγραμμα. Οι μεγαλύτεροι μαθητές έχουν περισσότερες αρμοδιότητες. Επικοινωνούν γραπτά ή μέσω συνδέσεων με μαθητές στην Ευρώπη και ανταλλάσσουν εμπειρίες και γνώσεις, ετοιμάζουν παρουσιάσεις, ταξιδεύουν και αναλαμβάνουν να καλωσορίσουν και να ξεναγήσουν τους επισκέπτες στον χώρο του σχολείου. Σίγουρα σε αυτή τη διαδικασία συμμετέχουν όλοι και μέσα από αυτήν προοδεύουν όλοι οι μαθητές μας.
Για ποια θέματα ενδιαφέρονται οι μαθητές περισσότερο;
Όλα τα θέματα των προγραμμάτων άπτονται των ενδιαφερόντων των μαθητών. Το ενδιαφέρον των μαθητών βέβαια καθορίζεται εν πολλοίς από τις προσλαμβάνουσές τους. Στο σχολείο μας φροντίζουμε να ανανεώνεται διαρκώς και αμείωτα ο προβληματισμός γύρω από ζητήματα παγκόσμιας εμβέλειας. Τα θέματα των προγραμμάτων είναι τέτοιας φύσης. Θέματα που αφορούν ένα ευρύ πεδίο προβληματισμού και μια πηγή προτάσεων- λύσεων που αφορούν όλους μας. Οι μαθητές μας αναγνωρίζουν από νωρίς αυτούς τους προβληματισμούς, αναζητώντας πληροφορίες, προτείνοντας λύσεις και συμμετέχοντας σε βιωματικές δράσεις διαμορφώνουν οικουμενική συνείδηση.
Πώς ανταποκρίνονται οι μαθητές σας στις απαιτήσεις των ευρωπαϊκών προγραμμάτων; Ποιες είναι οι απαιτήσεις;
Οι απαιτήσεις των προγραμμάτων δε διαφέρουν στην ουσία από τις απαιτήσεις ενός οποιουδήποτε εκπαιδευτικού προγράμματος. Προϋποθέτουν κατανόηση του θέματος, γνήσιο ενδιαφέρον και δέσμευση από τους συμμετέχοντες για την εκπόνηση του. Η ανταπόκριση των μαθητών σε αυτήν την υποχρέωση είναι άριστη. Παραμένουν ενεργοί και συμμετοχικοί με αμείωτο ενδιαφέρον, προθυμία και θέληση να πάρουν μέρος σε αυτήν τη γιορτή της γνώσης. Είναι επίσης μια ευχάριστη εμπειρία όλη αυτή η επικοινωνία και επαφή με ανθρώπους άλλων χωρών. Ο τρόπος σκέψης, οι διαφορετικές προσεγγίσεις, οι διαφορετικές συνήθειες διαφωτίζουν τους μαθητές μας που μαθαίνουν νωρίς να επικοινωνούν στην Αγγλική γλώσσα για θέματα επιστημονικού ενδιαφέροντος με μεγάλη ευκολία. Για τους μαθητές αυτές οι αφορμές κάνουν πιο ελκυστική την παιδαγωγική διαδικασία γιατί αποτελούν ευκαιρίες ενασχόλησης με επίκαιρα ζητήματα πέραν της σχολικής ύλης που όμως μας απασχολούν καθημερινά.
Διαδραστικό Ευρωπαϊκό Σχολείο
Παιδικός Σταθμός: Καλύμνου 9Α, Βάρη| Τηλ: 210-9689426
Νηπιαγωγείο: Δεμέστιχα 4, Βάρκιζα| Τηλ: 210-8974143
Δημοτικό: Λόφος Μπαράκου (πάνω από Ribas), Βάρκιζα | Τηλ: 210-9656691
www.deschool.eu
Facebook | Instagram | YouTube