Οι 5 απαραίτητες δεξιότητες που πρέπει να αναπτύξει ένα παιδί
Χτίζοντας το μέλλον των παιδιών μας
Ποιες είναι οι πέντε σημαντικές δεξιότητες που χρειάζονται τα παιδιά, ώστε να ζήσουν μία επιτυχημένη ενήλικη ζωή.
- 12/12/2023
Η πρώιμη παιδική ηλικία αποτελεί την πιο καθοριστική περίοδο, κατά την οποία αναπτύσσονται οι περισσότερες δεξιότητες και συμπεριφορές ενός ατόμου. Στη διάρκεια αυτής της τρυφερής ηλικίας, αναπτύσσονται και πέντε δεξιότητες, που σύμφωνα με τους ειδικούς είναι απαραίτητες ώστε ένα παιδί να γίνει ένας επιτυχημένος ενήλικας.
Γιατί είναι σημαντική η πρώιμη παιδική ηλικία
Όταν ένα μωρό γεννιέται, ο εγκέφαλός του έχει περίπου το 30% του μεγέθους του εγκεφάλου ενός ενήλικα. Κάθε μέρα μεγαλώνει περίπου ενάμισι γραμμάριο και στην ηλικία των δύο ετών φτάνει στο 75% του μεγέθους ενός ενήλικα.
Επίσης, κατά τη γέννησή του, ο εγκέφαλος ενός μωρού έχει περίπου 200 δισεκατομμύρια νευρώνες. Μέχρι τον πρώτο χρόνο ζωής, αυτοί οι νευρώνες συνδέονται μεταξύ τους δημιουργώντας τρισεκατομμύρια συνάψεις, οι οποίες αποτελούν τη βάση για να κατανοήσει ένα παιδί τον κόσμο.
Παράλληλα, οι εμπειρίες ενός παιδιού τα πρώτα χρόνια της ζωής του, έχουν δια βίου σωματικές, κοινωνικές και συναισθηματικές επιπτώσεις. Έτσι, οι θετικές εμπειρίες και τα υγιή περιβάλλοντα συμβάλλουν σε μία δυναμική και επιτυχημένη πορεία ζωής, ενώ οι τραυματικές εμπειρίες μπορεί να έχουν μακροχρόνιες επιζήμιες επιπτώσεις.
«Τα παιδιά που μεγαλώνουν με ζεστούς, υπεύθυνους και συνεπείς γονείς, οι οποίοι ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους με θετικό, ζεστό τρόπο και ευαισθησία, αναπτύσσουν θετικά συναισθήματα, διαμορφώνουν μια θετική εικόνα του εαυτού τους, εμπιστεύονται τον εαυτό τους και τους άλλους, είναι κοινωνικά και συνεργάσιμα. Χαρακτηρίζονται από χαμηλά επίπεδα άγχους, κατάθλιψης, ενώ γενικότερα καταφέρνουν να αντιμετωπίζουν και να «αναρρώνουν» πιο εύκολα και γρήγορα από δύσκολες εμπειρίες της ζωής τους», προσθέτει ο ψυχοθεραπευτής Χαράλαμπος Παλίδης.
Συγκεκριμένα οι εμπειρίες της πρώιμης παιδικής ηλικίας, από τη γέννηση έως την ηλικία των 8 ετών, επηρεάζουν την ανάπτυξη της αρχιτεκτονικής του εγκεφάλου, η οποία αποτελεί το θεμέλιο για όλη τη μελλοντική μάθηση, συμπεριφορά και υγεία.
Με αφορμή τα παραπάνω δεδομένα, το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (World Economic Forum), ένας ανεξάρτητος παγκόσμιος οργανισμός, ανακοίνωσε πέντε σημαντικές δεξιότητες που χρειάζονται τα παιδιά, ώστε να ζήσουν μία επιτυχημένη ενήλικη ζωή.
Ποιες είναι οι πέντε απαραίτητες δεξιότητες
Το World Economic Forum, συμβουλευόμενο κορυφαίους εμπειρογνώμονες από διάφορους τομείς, δημοσιοποίησε την έκθεση Catalysing Education 4.0, αναφέροντας ότι η επένδυση στις δεξιότητες της παιδικής ηλικίας συμβάλλει στην ανάπτυξη ολοκληρωμένων και επιτυχημένων ενηλίκων, συνεισφέροντας έτσι έως και 2,54 τρισεκατομμύρια δολάρια στην παγκόσμια οικονομία.
Ωστόσο, μετά την γνωστοποίηση των εν λόγω δεξιοτήτων, η UNICEF ανακοίνωσε ότι λιγότεροι από τους μισούς νέους στον κόσμο, πρόκειται να αποκτήσουν αυτές τις δεξιότητες που απαιτούνται για να ευημερήσουν στην προσωπική και επαγγελματική ζωή τους.
Ας δούμε, όμως, ποιες είναι αυτές οι δεξιότητες:
Ψηφιακές δεξιότητες
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα παιδιά θα πρέπει να γνωρίζουν τις νέες μορφές ψηφιακής τεχνολογίας, ιδίως το σχεδιασμό αλγορίθμων και το χειρισμό δεδομένων.
Συνεργασία
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και πάλι, η ικανότητα αρμονικής συνύπαρξης με άλλους για την εκτέλεση σύνθετων εργασιών σε επαγγελματικά και μη περιβάλλοντα, είναι απαραίτητη. Το Εθνικό Κέντρο για την Ανάπτυξη του O*Net OnLine πρόσθεσε ότι είναι απαραίτητη η εκμάθηση της προσαρμογής των ενεργειών ενός παιδιού σε σχέση με τις ανάγκες των άλλων ανθρώπων δίπλα του.
Δημιουργικότητα
Η εταιρεία παραγωγής παιχνιδιών Lego, δήλωσε ότι αποτελεί μια πολύ σημαντική δεξιότητα για τα παιδιά, καθώς τα βοηθάει να “λύνουν σημαντικά προβλήματα με νέους τρόπους και να σκέφτονται με φαντασία σε διάφορους τομείς”.
Πολίτες του κόσμου
Μία ακόμη δεξιότητα που θα πρέπει να εμφυσήσουμε στα παιδιά μας, καθώς περιλαμβάνει την αξία του σεβασμού για άλλους πολιτισμούς, για τη διαφορετικότητα και την ισότιμη ένταξη στο κοινωνικό σύνολο.
Περιβαλλοντική διαφύλαξη και εποπτεία
Τελευταία αλλά εξίσου σημαντική, είναι η ικανότητα κατανόησης της ευθραυστότητας των φυσικών οικοσυστημάτων και του τρόπου με τον οποίο μπορούμε να αλληλεπιδράσουμε μαζί τους με βιώσιμους τρόπους.
Όπως επισημαίνει ο κ. Παλίδης, «οι περισσότερες δεξιότητες αφορούν τις σχέσεις του ατόμου με τον εαυτό του, τους άλλους και το περιβάλλον. Ως εκ τούτου επιβεβαιώνεται η σημαντικότητα των πρώτων υγιών σχέσεων του παιδιού με τους γονείς του, μέσω των οποίων θα αναπτύξουν ένα εαυτό συμπαγή και ισχυρό που θα ενδιαφέρεται, θα σέβεται και θα φροντίζει τόσο τον ίδιο, όσο και τους υπόλοιπους ανθρώπους στη ζωή του. Όταν ως ενήλικας πλέον, αισθάνεται ότι αξίζει την αγάπη, τη φροντίδα και το σεβασμό, ταυτόχρονα αυτό συνεπάγεται ότι θα είναι σε θέση να αναγνωρίζει, να αποδέχεται και να σέβεται τις συναισθηματικές ανάγκες των άλλων».
Δράση για το κλίμα
Ως προς την τελευταία δεξιότητα που αφορά στην περιβαλλοντική διαφύλαξη, αξίζει να αναφέρουμε το νέο πρόγραμμα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης του WWF Ελλάς, με τίτλο «Μαθητές σε δράση για το Κλίμα», το οποίο ξεκίνησε πέρυσι σε 40 σχολεία σε όλη την Ελλάδα, με την πολύτιμη δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), την υποστήριξη του Ιδρύματος Α. Γ. Λεβέντη και του Ιδρύματος Μποδοσάκη και την έγκριση του υπουργείου Παιδείας & Θρησκευμάτων.
Η Ελένη Σβορώνου, υπεύθυνη περιβαλλοντικής εκπαίδευσης WWF Ελλάς, μιλώντας στο Noupou.gr, ανέφερε σχετικά: «Η κατανόηση από τα παιδιά των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής είναι πολύ σημαντική. Οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί καταθέτουν ότι λείπει η ουσιαστική γνώση για το θέμα και, κυρίως, η σχέση ανάμεσα στην κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις της, αφενός, και όλα όσα βιώνουμε, π.χ. τις πλημμύρες. Γιατί τα παιδιά έχουν γεννηθεί στην κλιματική κρίση, δεν έχουν μέτρο σύγκρισης. Επίσης, δεν κατανοούν τη σχέση της καθημερινότητάς τους με την κλιματική κρίση και τις δυνατότητες που έχουν τα ίδια να συμβάλουν στις λύσεις. Αυτά όλα τα λαμβάνουμε υπόψη στο πρόγραμμα «Μαθητές σε δράση για το κλίμα» και, όπως έδειξε η περσινή αξιολόγηση, καταφέρνουμε να καλύψουμε το κενό. Καταφέρνουμε να κινητοποιήσουμε τους μαθητές να αναλάβουν δράση ουσιαστική για τη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματός τους ως σχολείο και ως άτομα».
Στην ερώτηση πώς μπορούν να συμβάλλουν οι μαθητές στην αναχαίτιση της κλιματικής κρίσης, η κυρία Σβορώνου απαντά: «Προτείνουμε κάτι πολύ συγκεκριμένο, απτό, ορατό και αποτελεσματικό: να ερευνήσουν το ανθρακικό αποτύπωμα του σχολείο τους και να επινοήσουν μία λύση για τη μείωσή του. Φυσικά έχουμε βήματα, μεθοδολογία, υλικό που προτείνουμε και δια ζώσης εργαστήρια. Αλλά το τελικό αποτέλεσμα είναι οι δικές τους ιδέες και εφαρμογές-λύσεις στο πρόβλημα. Έτσι, οι μαθητές καταλαβαίνουν ότι μπορούν να επηρεάσουν τα πράγματα ξεκινώντας από τη σχολική κοινότητα και αξιοποιώντας τελικά τη δημιουργικότητα και την ικανότητά τους να φαντάζονται ένα διαφορετικό σχολείο, μία διαφορετική καθημερινότητα. Ερευνούν, τεκμηριώνουν, επινοούν, κατασκευάζουν, εφαρμόζουν… Το πρόγραμμα απευθύνεται σε μαθητές μεγάλων τάξεων του δημοτικού, γυμνασίου και λυκείου. Και στα ΕΠΑΛ, που πέρυσι μας εντυπωσίασαν με τον τρόπο που έθεσαν σε εφαρμογή τις τεχνικές τους γνώσεις και την έφεσή τους στην τεχνολογία για την επινόηση και εφαρμογή λύσεων».
Όποια/-ος εκπαιδευτικός ενδιαφέρεται να δηλώσει συμμετοχή, μπορεί να επικοινωνήσει στα email: n.coutava@wwf.gr / e.svoronou@wwf.gr
Ποιες είναι οι πιο σημαντικές δεξιότητες στην αγορά εργασίας
Αξίζει να σημειωθεί ότι μερικές από τις πιο σημαντικές δεξιότητες για την αγορά εργασίας συμπίπτουν με αυτές που αναφέρει το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, αυτή τη στιγμή τουλάχιστον, καθώς πρόκειται για ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον και οι δεξιότητες που έχουν ζήτηση αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου.
«Σε κάθε περίπτωση», συμπληρώνει ο κ. Παλίδης, «η ποιότητα των πρώτων σχέσεων του παιδιού, καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τη στάση των ανθρώπων απέναντι στην εργασία τους. Έχει διαπιστωθεί ότι τα παιδιά που μεγάλωσαν σε ικανοποιητικές ασφαλείς σχέσεις έχουν τη δυνατότητα ως ενήλικες να δημιουργούν καλές φιλικές και συναδελφικές σχέσεις, ενώ νιώθουν ικανοποίηση από την εργασία τους, ό,τι αυτό συνεπάγεται στο επίπεδο δέσμευσης, απόδοσης και στοχοπροσήλωσης».
Τεχνικές δεξιότητες: Η επάρκεια σε τομείς όπως η κωδικοποίηση, η ανάλυση δεδομένων και η μηχανική μάθηση είναι σημαντική για θέσεις εργασίας που περιλαμβάνουν εργασία με τεχνολογία και αυτοματισμό.
Ψηφιακός αλφαβητισμός: Η πλοήγηση και χρήση ψηφιακών τεχνολογιών είναι σημαντική σε πολλούς κλάδους, ακόμη και «παραδοσιακούς», καθώς η τεχνολογία έχει πλέον πρωταγωνιστικό ρόλο στους περισσότερους χώρους εργασίας.
Δημιουργικότητα: Η ικανότητα δημιουργικής σκέψης και παραγωγής νέων ιδεών είναι καταλυτική για θέσεις εργασίας που απαιτούν καινοτομία και επίλυση προβλημάτων.
Προσαρμοστικότητα: Η ικανότητα ταχείας προσαρμογής στις νέες τεχνολογίες και στις μεταβαλλόμενες επαγγελματικές απαιτήσεις, είναι απαραίτητη.
Κριτική σκέψη: Η ανάλυση και αξιολόγηση πληροφοριών και η λήψη ορθών αποφάσεων, είναι σημαντική ειδικά για senior θέσεις εργασίας.
Συναισθηματική νοημοσύνη: Η ικανότητα κατανόησης και διαχείρισης συναισθημάτων και αποτελεσματικής επικοινωνίας με τους άλλους, αναδεικνύεται από τις πλέον απαραίτητες για θέσεις εργασίας, όπως η διοίκηση και η εξυπηρέτηση πελατών.
Διαπροσωπικές δεξιότητες και συνεργασία: Η καλή ομαδική εργασία, αποτελεσματική επικοινωνία και διαπραγμάτευση, είναι απαραίτητες για θέσεις που απαιτούν αλληλεπίδραση με άλλα άτομα.
