Πως να γίνει ομαλά η μετάβαση του νηπίου από το σπίτι στο σχολείο

Η εκπαιδευτική ψυχολόγος Βίκη Παυλίδη δίνει tips στους γονείς για να κάνουν πιο εύκολη τη μετάβαση του παιδιού της από το σπίτι στο σχολείο.

• 08/09/2019
• Κείμενο: NouPou.gr

Το μωρό μας μεγάλωσε! Μια καινούρια φάση αρχίζει! Το μωρό έγινε νήπιο και το σχολείο ξεκινά! Η πρώτη αυτή μετάβαση από το σπίτι στο σχολείο είναι ίσως και η σημαντικότερη της ζωής του. Το παιδί θα γνωρίσει ένα νέο περιβάλλον με καινούριους ανθρώπους (ενήλικες και παιδιά), με διαφορετικά παιχνίδια και αμέτρητους ανεξερεύνητους χώρους.

Πολύ συχνά αυτό το νέο ξεκίνημα δημιουργεί μεγάλη ανησυχία στους νέους γονείς και τους γεμίζει με άγχος. Η προετοιμασία που χρειάζεται να γίνει, για να επιτύχουν οι γονείς την αποτελεσματικότερη προσαρμογή του παιδιού τους, έχει τα εξής βήματα:

Η επιλογή του σχολείου

Πριν και πάνω από όλα –στην περίπτωση που η οικογένεια έχει τη δυνατότητα επιλογής σχολείου- οι γονείς καλούνται να πάρουν μια απόφαση σχετικά με την προτίμησή τους. Οι παράμετροι, τις οποίες συχνά οι γονείς λαμβάνουν υπόψη τους για την τελική επιλογή, είναι οι εξής:

• η απόσταση του σχολείου από το σπίτι ή τον χώρο εργασίας του γονέα,
• το ωράριο λειτουργίας του νηπιαγωγείου ή του παιδικού σταθμού,
• η πείρα και η εξειδίκευση του διδακτικού προσωπικού,
• η αναλογία δασκάλων-μαθητών σε κάθε τάξη,
• το πρόγραμμα σπουδών και οι στόχοι που θέτει το σχολείο ανά τάξη για κάθε σχολική χρονιά.

Η προετοιμασία του παιδιού στο σπίτι

Εφόσον έχει γίνει η επιλογή σχολείου, οι γονείς καλούνται να προετοιμάσουν το παιδί για τη μετάβαση από το σπίτι στο σχολείο. Ξεκινούν να μιλάνε με το παιδί, να ζωγραφίζουν και να παίζουν συμβολικά παιχνίδια που σχετίζονται με το σχολείο. Δηλαδή, προετοιμάζουν, με φιλικά προς το παιδί μέσα, το ξεκίνημά του στο νέο σχολείο και δημιουργούν μια συναισθηματική πρόσβαση του παιδιού στο καινούριο περιβάλλον.

Η πρώτη επαφή του παιδιού με το σχολείο

Λίγο καιρό πριν την έναρξη, οι γονείς επισκέπτονται το σχολείο μαζί με το παιδί τους και εξερευνούν τον χώρο. Το παιδί έρχεται σε επαφή με τις τάξεις, με τη σχολική αυλή και τον περιβάλλοντα χώρο. Επίσης, ιδιαίτερα σημαντικό είναι να γνωρίσει το παιδί τον εκπαιδευτικό ή τους εκπαιδευτικούς που θα αναλάβουν την τάξη του. Η προσωπική επαφή με το διδακτικό προσωπικό πριν το ξεκίνημα της σχολικής χρονιάς φέρνει τα παιδιά πιο κοντά τους. Κάποιες φορές, μερικά παιδιά χρειάζονται παραπάνω από μια επίσκεψη στον χώρο του σχολείου για να επιτευχθεί η μέγιστη εξοικείωσή τους με αυτό.

Οι πρώτες μέρες στο σχολείο

Το σχολείο ξεκινά και οι γονείς μαζί με το παιδί τους μεταβαίνουν πλέον στην επόμενη φάση. Είναι σημαντικό οι γονείς να ακολουθήσουν τα εξής, για να επιτευχθεί μια αποτελεσματική και γρήγορη προσαρμογή:

• Να τηρείται ένα σταθερό καθημερινό πρόγραμμα ύπνου και φαγητού.
• Το παιδί να πηγαίνει στο σχολείο καθημερινά την ίδια ώρα. Καλό είναι να αποφεύγονται οι καθυστερήσεις, γιατί εμποδίζουν την προσαρμογή.
• Ο γονέας να δείχνει εμπιστοσύνη στο σχολείο. Όταν το παιδί βλέπει τον γονέα να εμπιστεύεται το σχολείο και το εκπαιδευτικό προσωπικό, προσαρμόζεται ταχύτερα.

• Ο γονέας να δείχνει εμπιστοσύνη στο παιδί ότι θα τα καταφέρει και ότι θα προσαρμοστεί. Δεν μεταδίδει το δικό του άγχος και τις δικές του ανασφάλειες στο παιδί. Αποφεύγει να πιέσει το παιδί να προσαρμοστεί γρηγορότερα ή καλύτερα από τα υπόλοιπα παιδιά στη νέα κατάσταση.

• Συχνά οι πρώτες ημέρες είναι ιδιαίτερα κουραστικές για ένα παιδί που ακολουθούσε διαφορετικό πρόγραμμα και δεν είχε εμπειρία από σχολικό περιβάλλον. Ως εκ τούτου συστήνεται τις πρώτες ημέρες να αυξάνεται σταδιακά ο χρόνος παραμονής του παιδιού στο σχολείο, για να μπορέσει να αντέξει οργανικά αυτή την αλλαγή.

Το παιδί μου αρνείται να πάει στο σχολείο

Σε κάποιες περιπτώσεις -και παρόλη την καλή προετοιμασία από τους γονείς του- το παιδί παρουσιάζει συμπτώματα σχολικής άρνησης. Αρνείται να πάει στο σχολείο, κλαίει και θυμώνει, όταν οι γονείς του το αφήνουν στο σχολείο (ή στο σχολικό) και αδυνατεί να συνεργαστεί με τους εκπαιδευτικούς και να ενσωματωθεί στην ομάδα. Αν εκδηλώσει αυτή τη συμπεριφορά, είναι σημαντικό οι γονείς να συνεργαστούν με τους εκπαιδευτικούς, τη διεύθυνση και τους συμβούλους, για να ακολουθήσουν μια κοινή πολιτική ως προς την επαφή του παιδιού με το σχολείο. Ως εκ τούτου συστήνεται στους γονείς:

• Να είναι συναισθηματικά έτοιμοι να αφήσουν το παιδί τους να αυτονομηθεί και να ανεξαρτητοποιηθεί. Πολλές φορές οι γονείς οι ίδιοι χρειάζονται ένα διάστημα προσαρμογής, για να συνειδητοποιήσουν ότι το παιδί τους θα φύγει από το σπίτι και θα αποκτήσει μια καινούρια κοινωνική ζωή.
• Να παραμένουν συναισθηματικά σταθεροί και να αποφεύγουν τις έντονες διαπραγματεύσεις ή/και απειλές με το παιδί. Τα παιδιά διαισθάνονται τη συναισθηματική φόρτιση, το άγχος ή την ανασφάλεια του γονέα και είναι πιθανό οι γονείς ασυνείδητα με τη στάση τους να παρατείνουν την άρνηση του παιδιού για το σχολείο.

• Συναισθηματική ενίσχυση του παιδιού (είμαι σίγουρος/η πως θα τα καταφέρεις, είσαι πολύ δυνατός/ή, μπράβο σου που έμεινες όλη τη μέρα στο σχολείο, είμαι πολύ περήφανος/η για σένα)

• Δεν κρατάμε το παιδί που αρνείται να πάει σχολείο στο σπίτι, γιατί έτσι καθυστερούμε την προσαρμογή του και διαταράσσουμε τη σταθερότητα στο ημερήσιο πρόγραμμά του.
• Αποφεύγουμε να μεταδώσουμε στο παιδί τη δική μας αγωνία για την έκβαση της ημέρας στο σχολείο (πώς πέρασες σήμερα; έπαιξες σήμερα; έκλαψες σήμερα; ήσουν το μόνο παιδάκι που έκλαιγε;) παρά επικοινωνούμε με το προσωπικό του σχολείου για να μας ενημερώσει.
• Το σχολικό λεωφορείο -αν υπάρχει ως επιλογή- δίνει στα παιδιά τον χρόνο που χρειάζονται για να προσαρμοστούν από το σπίτι έως το σχολείο. Αποτελεί μια «φυσική» απόσταση ανάμεσα στον γονέα και στο σχολείο. Αντίθετα, το παιδί που φτάνει με τον γονέα στην είσοδο του παιδικού σταθμού, καλείται να τον αποχωριστεί μέσα στον χώρο του σχολείου, πράγμα δύσκολο και συχνά χρονοβόρο.

Τις περισσότερες φορές τα παιδιά καταφέρνουν να προσαρμοστούν με επιτυχία στο νέο σχολικό περιβάλλον και να φέρουν εις πέρας τον καινούριο ρόλο του μαθητή/τριας. Πολύ συχνά μετά από μερικές εβδομάδες η σχολική άρνηση είναι πλέον παρελθόν. Στην περίπτωση που τα συμπτώματα σχολικής άρνησης επιμένουν πέραν των δύο- τριών εβδομάδων, η συνεργασία με έναν εκπαιδευτικό ψυχολόγο ή σχολικό σύμβουλο θα πρέπει να είναι το επόμενο βήμα των γονέων.

Βίκη Παυλίδη

Εκπαιδευτική Ψυχολόγος, ΜΑ, MSc

Συντονίστρια Τμήματος Συμβουλευτικής Εκπαιδευτηρίων ΓΕΙΤΟΝΑ