Πώς θα αντιμετωπίσετε τον πρώτο καλοκαιρινό έρωτα του παιδιού σας

Το καλοκαίρι φέρνει συχνά τους πρώτους έρωτες για τους έφηβους, γεγονός που μπορεί να κάνει κάποιους γονείς να νιώσουν άβολα ή ανησυχία, αλλά το μόνο σίγουρο είναι ότι τα παιδιά πρέπει να ζήσουν αυτές τις εμπειρίες. Ο Χαράλαμπος Παλίδης, ψυχοθεραπευτής με έδρα τη Βούλα, μας δίνει χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με την ψυχολογία των εφήβων, καθώς και για ποια πρέπει να είναι η προσέγγιση των γονιών.

• 22/07/2023
• Κείμενο: Χριστίνα Μορφογένη

Βλέπετε την έφηβη κόρη σας ή το γιο σας να ασχολούνται υπερβολικά με την εμφάνισή τους; Να είναι αφηρημένοι, ευέξαπτοι, να περνούν ώρες στο τηλέφωνο; Τότε μάλλον νιώθουν τα πρώτα ερωτικά σκιρτήματα.

Εφηβεία σημαίνει πειραματισμός, διερεύνηση των σχέσεων με το άλλο φύλο, συναισθήματα συχνά μπερδεμένα που βιώνονται έντονα, σωματικές αλλαγές, αλλά και αρχή της σεξουαλικής έλξης. Οι έφηβοι έχουν την τάση να εξιδανικεύουν τις σχέσεις και παράλληλα να τις απομυθοποιούνται πολύ εύκολα. Έρωτας, ζήλια, μίσος, απογοήτευση, συνυπάρχουν και εναλλάσσονται. Οι διαπροσωπικές σχέσεις αποτελούν για εκείνους μέσο ενίσχυσης της αυτογνωσίας τους. Μέσα από αυτές, αποκτούν δεξιότητες για να αντιμετωπίζουν τα θετικά και αρνητικά συναισθήματα που αναδύονται. Γι’ αυτούς, ο έρωτας είναι ένα συναίσθημα που μπορεί να τους απογειώσει και ταυτόχρονα να τους προκαλέσει πόνο και απόγνωση, αφού συχνά οι ερωτικές σχέσεις στην εφηβεία λειτουργούν με κτητικό και απόλυτο τρόπο.

Στην εφηβεία, τα συναισθήματα είναι υπερμεγεθυμένα και όλα παίρνουν τεράστιες διαστάσεις, λόγω και της έκρηξης ορμονών. Όσο πιο πολύ εκπαιδευτεί ένας έφηβος στις ερωτικές σχέσεις, τόσο πιο εύκολα θα μάθει να «ελέγχει» την συναισθηματική του έκφραση ως ενήλικας, αποφεύγοντας την δραματοποίηση. Ωστόσο, η απώλεια ή η μη ανταπόκριση, δίνει τη δυνατότητα στον έφηβο να βιώσει το πένθος και να ενδυναμωθεί.

Έρωτας στην εφηβεία: Ο ρόλος των γονιών

Η ανησυχία για το παιδί, το ενδεχόμενο ότι μπορεί να πληγωθεί, οι πρόωρες σεξουαλικές σχέσεις, μία τυχόν ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, είναι μερικοί από τους λόγους που κάνουν κάποιους γονείς υπερπροστατευτικούς. Οι γονείς καλούνται να επιτύχουν μια ισορροπία μεταξύ της ανεξαρτησίας των εφήβων και της καθοδήγησής τους. Είναι σημαντικό η εστίαση να γίνεται όχι στο «τι» να κάνουν, αλλά «πώς» να προστατεύσουν τον εαυτό τους μέσω των επιλογών τους.

Επίσης, οι γονείς πρέπει να έχουν υπόψη ότι οι σχέσεις αυτές βοηθούν τους εφήβους να εμπιστεύονται τον εαυτό τους, να διαχειρίζονται καλύτερα  τα συναισθήματά τους και να ωριμάζουν ψυχολογικά.

Είναι επιπλέον σημαντικό να θυμάστε ότι δεν θα σας αρέσει πάντα ο φίλος ή η φίλη του παιδιού σας. Ωστόσο, σε αυτή την περίπτωση, όπως και σε άλλους τομείς της ζωής, θα πρέπει να σέβεστε και να αποδέχεστε τις επιλογές του. Στην περίπτωση που το παιδί σας δεν βρίσκει ανταπόκριση από το άτομο με το οποίο είναι ερωτευμένο, αφήστε το να εκφράσει την απογοήτευση και τη λύπη του, χωρίς να ανακόψετε τα δυσάρεστα συναισθήματα που νιώθει από τη δική σας αγωνία.

Δώστε του την παρηγοριά που χρειάζεται και παράλληλα τονώστε την αυτοεκτίμηση του, εστιάζοντας στις θετικές πλευρές του χαρακτήρα του. Επισημάνετε, επίσης, ότι συχνά είναι δύσκολο να ταιριάξουμε με τον άλλον ή να βρούμε την ανταπόκριση που θέλουμε.

 Τι θα πρέπει να κάνετε;

• Σεβαστείτε τα συναισθήματα που βιώνει το παιδί σας, ακόμη και αν θεωρείτε τη σχέση του ακατάλληλη.
• Ενθαρρύνετε το παιδί σας να σας μιλάει ανοιχτά για τα πρωτόγνωρα συναισθήματα που βιώνει.
• Συζητήστε με τη σειρά σας τα όρια και τι αναμένετε από εκείνο.
• Ακόμα και αν ο έρωτας έχει σύντομη διάρκεια, αποφύγετε εκφράσεις όπως «στα έλεγα εγώ», γιατί τότε ενδέχεται το παιδί σας να σταματήσει να μοιράζεται τις ανησυχίες του μαζί σας.
• Προσπαθήστε να ενισχύετε την αυτοεκτίμηση του παιδιού σας, ώστε να μην δέχεται υποτιμητικές συμπεριφορές από τους άλλους ή να μην νιώθει απόγνωση με κάθε απόρριψη.
• Μιλήστε στο παιδί σας από νωρίς για το πόσο σημαντικό είναι ο καθένας μέσα στη σχέση να διατηρεί την αυτονομία του και να αποδέχεται τη διαφορετικότητα του άλλου.

 Η κουβέντα για το σεξ

Στην εποχή μας τα παιδιά και οι έφηβοι εκτίθενται στο θέμα του σεξ σε όλο και μικρότερη ηλικία. Είναι πολύ σημαντικό να μιλήσετε με ηρεμία για αυτό στο παιδί σας, να κατανοήσετε πώς αντιλαμβάνεται τη σεξουαλικότητά του, πώς σκέφτεται τον έρωτα, την αγάπη, το πάθος, την ερωτική επαφή και πώς αυτά συνδέονται με την αυτοεκτίμηση, τον αυτοσεβασμό, τις διαπροσωπικές σχέσεις, τις αξίες του.

Προσπαθήστε να αποφύγετε οποιαδήποτε μορφή διάλεξης και κριτικής. Όσο και αν διαφωνείτε με τις απόψεις του εφήβου, διατηρείστε την επικοινωνία ανοιχτή. Οι έφηβοι χρειάζονται να αισθάνονται ασφαλείς για να ανοίξουν εσωτερικά ζητήματα που τους απασχολούν. Διαφορετικά θα χαθεί η ευκαιρία να μπορέσουν και οι ίδιοι να ακούσουν ίσως κάποιες απόψεις που θα τους στηρίξουν στις επιλογές που θα κάνουν.

Όταν οι γονείς μιλούν ανοιχτά στα παιδιά για το σώμα και το σεξ, τα βοηθούν να αναπτύξουν υγιή συναισθήματα σχετικά με την ερωτική πράξη και κατ΄ επέκταση συμβάλλουν στη διαμόρφωση της ψυχοσεξουαλικής τους ταυτότητας. Καθώς συχνά οι έφηβοι διαμορφώνουν άποψη για όλα τα παραπάνω μέσα από τις συζητήσεις με τους συνομήλικούς τους, είναι σημαντικό να είστε οι πρώτοι που θα τους δώσετε τη σωστή ενημέρωση, ώστε να μην έχουν λάθος πληροφορίες.

Όταν κάνετε αυτές τις συζητήσεις με το παιδί σας, μιλήστε του για την πραγματική σημασία της ερωτικής πράξης.

Βασικός στόχος είναι το παιδί να καταλάβει ότι η ερωτική πράξη:

• Γίνεται πάντα κατόπιν κοινής συναίνεσης.
• Είναι πιο ευχάριστη όταν πραγματοποιείται μέσα σε μία σχέση ασφάλειας, αγάπης και σεβασμού.
• Δεν χρειάζεται να γίνει για να κερδίσει την αγάπη ή την αποδοχή.

Επιπλέον μιλήστε μαζί του γενικά για:

• Τη σωματική υγεία, δηλαδή την αποφυγή μολύνσεων και ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης.
• Την ψυχική υγεία, που αφορά στην ενίσχυση της αυτοεκτίμησης, την εξοικείωση με τη σεξουαλικότητα, το σεβασμό του εαυτού του και των άλλων, στην απαλλαγή από αρνητικά συναισθήματα, π.χ. φόβο, ενοχή, ντροπή.
• Τα όρια που θα πρέπει να βάζει στον εαυτό του και το σεβασμό στα όρια που θέτει το ταίρι του, αφού η σεξουαλική σχέση πρέπει να προχωρά μόνο όταν θέλουν και οι δυο.
• Το δικαιώμα της προσωπικής επιλογής σε κάθε θέμα, αλλά και των ευθυνών και συνεπειών που αυτή συνεπάγεται.

Χαράλαμπος Παλίδης
Ψυχοθεραπευτής Gestalt
Μέλος Ελληνικής & Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ψυχοθεραπείας & Gestalt Therapy
Υμηττού 13, Βούλα
Τηλέφωνο: 6977205950