18 πράγματα που πρέπει να ξέρεις για τη Δίκη της Χρυσής Αυγής
Λίγο πριν την ιστορική απόφαση της Τετάρτης, καταγράφουμε το χρονικό της πιο σημαντικής δίκης του 21ου αιώνα: τη δίκη ενάντια στους ναζί.
- 05/10/2020
Την Τετάρτη 7 Οκτωβρίου η πρόεδρος Μαρία Λεπενιώτη, επικεφαλής του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων, αναμένεται να ανακοινώσει την απόφαση για τη Δίκη της Χρυσής Αυγής, την πιο μακρά αλλά και σημαντική δίκη στη σύγχρονη ελληνική ιστορία. Το δικαστήριο, πεντέμισι περίπου χρόνια μετά την έναρξη της δίκης, θα κληθεί να απαντήσει σχετικά με την ενοχή 68 κατηγορουμένων, αλλά κυρίως θα τοποθετηθεί απέναντι στο παραπεμπτικό βούλευμα, το οποίο χαρακτηρίζει τη Χρυσή Αυγή ως εγκληματική οργάνωση που έδρασε υπό τον μανδύα πολιτικού κόμματος.
Όσα πρέπει να ξέρεις για τη Δίκη της Χρυσής Αυγής
-Τον Σεπτέμβριο του 2013, αμέσως μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, η Ελληνική Αστυνομία συνέλαβε δεκάδες στελέχη και μέλη της Χρυσής Αυγής. Στις 29 Σεπτεμβρίου ξεκίνησαν με την αυτόφωρη διαδικασία οι συλλήψεις του αρχηγού της οργάνωσης Νίκου Μιχαλολιάκου, των βουλευτών Ηλία Κασιδιάρη, Γιάννη Λαγού, Ηλία Παναγιώταρου και Νίκου Μίχου και άλλων στελεχών του κόμματος. Στις αρχές Οκτωβρίου αποφασίστηκαν οι προφυλακίσεις των Νίκου Μιχαλολιάκου, Γιάννη Λαγού, Χρήστου Παππά, Γιώργου Πατέλη κ.ά., ενώ είχε προηγηθεί η προφυλάκιση του Γιώργου Ρουπακιά για τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα. Εκτός φυλακής με την επιβολή περιοριστικών όρων αφέθηκαν οι Ηλίας Κασιδιάρης, Ηλίας Παναγιώταρος και Νίκος Μίχος.
– Τον Οκτώβριο του 2014 ο εισαγγελέας Ισίδωρος Ντογιάκος κατέθεσε μία πρόταση 700 σελίδων, στην οποία η ΧΑ περιγραφόταν ως μία στρατιωτικά οργανωμένη εγκληματική οργάνωση υπό τον απόλυτο έλεγχο του Μιχαλολιάκου και με την οποία εισηγούνταν στο συμβούλιο εφετών την παραπομπή σε δίκη 18 βουλευτών της ΧΑ και άλλων 52 ατόμων, συνολικά 70 ατόμων εκ των 85 κατηγορούμενων. Το Φεβρουάριο του 2015, έπειτα από μια μακρά ανακριτική διαδικασία, το συμβούλιο εφετών με πλειοψηφία 2-1 υιοθέτησε τους ισχυρισμούς της εισαγγελικής πρότασης και διέταξε την παραπομπή σε δίκη 69 ατόμων, κατηγορούμενων με το άρθρο 187 του ποινικού κώδικα περί εγκληματικής οργάνωσης.
– Η δίκη ξεκίνησε στις 20 Απριλίου 2015 στις Γυναικείες Φυλακές Κορυδαλλού, για σωρεία κακουργηματικών και πλημμεληματικών παραβάσεων του Ποινικού Κώδικα. Μεταξύ των 69 κατηγορουμένων (σήμερα είναι 68, αφού ο ένας απεβίωσε), υπήρχαν μέλη τοπικών οργανώσεων, στελέχη και ο αρχηγός της Χρυσής Αυγής, Νίκος Μιχαλολιάκος. 18 από τους κατηγορούμενους είχαν εκλεγεί βουλευτές με τη Χρυσή Αυγή τον Ιούνιο του 2012.
-Στο πλαίσιο της δίκης για εγκληματική οργάνωση, συνεκδικάστηκαν τρία κακουργήματα: η δολοφονία του Παύλου Φύσσα (18 Σεπτεμβρίου 2013), η απόπειρα ανθρωποκτονίας του Αιγύπτιου αλιεργάτη Αμπουζίντ Εμπάρακ (12 Ιουνίου 2012) και η απόπειρα ανθρωποκτονίας των στελεχών του ΚΚΕ και μελών του ΠΑΜΕ (12 Σεπτεμβρίου 2013), ενώ συνεξετάστηκαν και άλλες 60 υποθέσεις για εγκλήματα για τα οποία είχαν ήδη καταδικαστεί ή κατηγορούνταν τα μέλη της Χρυσής Αυγής.
–Οι κατηγορούμενοι σε αριθμούς:
Κατηγορούμενοι σήμερα: 68 (αρχικά ήταν 69 αλλά ο ένας απεβίωσε). Εγκληματική οργάνωση: Συνολικά 65 κατηγορούμενοι. Διεύθυνση Οργάνωσης: 18 κατηγορούμενοι (Νίκος Μιχαλολιάκος και οι υπόλοιποι 17 εκλεγμένοι στις εκλογές του Ιουνίου 2012 βουλευτές του κόμματος). Μέλη: 47 κατηγορούμενοι (39 κατηγορούμενοι δικάζονται μόνο για το αδίκημα της εγκληματικής ενώ οι υπόλοιποι δικάζονται και για άλλα κακουργήματα για παράδειγμα ανθρωποκτονία και απόπειρες, διακεκριμένη οπλοκατοχή κλπ). Δολοφονία Παύλου Φύσσα: Γιώργος Ρουπακιάς ως φυσικός αυτουργός και άλλοι 16 ως συνεργοί. Απόπειρα ανθρωποκτονίας σε βάρος Αιγυπτίων ψαράδων: 5 κατηγορούμενοι. Απόπειρα ανθρωποκτονίας σε βάρος αφισοκολλητών του ΠΑΜΕ: 4 κατηγορούμενοι.
-Καθ’ όλη τη διάρκεια της πολύχρονης διαδικασίας (453 δικάσιμες σε 5,5 περίπου χρόνια), οι περισσότεροι κατηγορούμενοι επέλεξαν να απουσιάζουν από το εδώλιο. Η ηγετική ομάδα της Χρυσής Αυγής, πλην τριών ή τεσσάρων ατόμων, δεν εμφανίστηκε στο δικαστήριο, παρά μόνο την ημέρα των απολογιών.
-Σε αντιδιαστολή με αυτήν την ηχηρή απουσία, μία παρουσία ήταν αυτή που έδωσε «πρόσωπο» σε αυτήν τη δίκη. Η Μάγδα Φύσσα ήταν κάθε μέρα στη θέση της. Κάθε μέρα παρακολουθούσε τη δίκη, πότε μαζί με φίλους του γιου της, πότε μαζί με τον πατέρα του ή τον θείο του.
– Η μακρά διάρκεια της διαδικασίας έχει πολλές αιτίες που αφορούν τόσο ζητήματα πρακτικά όπως η στέγασή της, η μη διαθεσιμότητα των μελών του δικαστηρίου αποκλειστικά για τη διεξαγωγή της διαδικασίας τα πρώτα χρόνια, όσο και άλλα όπως η αποχή των δικηγόρων το 2016 και η άρνηση συνηγόρων υπεράσπισης να λάβουν άδειες και βεβαίως η παρελκυστική τακτική των συνηγόρων υπεράσπισης να διαβάσουν στην έδρα χιλιάδες ερωτήσεις των Χρυσαυγιτών στη Βουλή (μεταξύ άλλων ακόμα και για την ελληνικότητα της φέτας ή τα τσακάλια στην ύπαιθρο).
– Κατά τη διάρκεια της δίκης εξετάστηκαν 250 μάρτυρες κι ένα ογκωδέστατο αποδεικτικό υλικό παρουσιάστηκε στην έδρα. 32 είναι τα περιστατικά των οποίων ο φάκελος άνοιξε κι αφορούν τη δράση της Χρυσής Αυγής από τη δεκαετία του ’90. Μόνο το παραπεμπτικό βούλευμα ξεπερνά τις 1000 σελίδες. Το ψηφιοποιημένο υλικό (βίντεο, καταγεγραμμένες συνομιλίες, φωτογραφίες και άλλα) ξεπερνά τα δύο terrabyte.
-Το Golden Dawn Watch παρακολούθησε κάθε μέρα τη δικαστική διαδικασία μέσα από την αίθουσα διεξαγωγής της δίκης, από την αρχή ως το τέλος της.
-Στις 18 Μαρτίου 2016 αποφυλακίστηκε μετά από 30 μήνες προσωρινής κράτησης ο Γιώργος Ρουπακιάς, κατηγορούμενος για τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα. Το ανώτατο όριο προφυλάκισης είχε συμπληρωθεί και έτσι αφέθηκε ελεύθερος με αυστηρούς περιοριστικούς όρους. Είχαν ήδη αποφυλακιστεί στις 20 Μαρτίου 2015 ο Νίκος Μιχαλολιάκος και ο Γιάννης Λαγός.
-Λόγω της δίκης, έχουν παρακρατηθεί από τη Χρυσή Αυγή 8 εκατομμύρια ευρώ κρατικής ενίσχυσης για τα 7 χρόνια που ήταν στη Βουλή, τα οποία -αν αθωωθούν- θα τους επιστραφούν.
-Τον Δεκέμβριο του 2019, η εισαγγελέας της έδρας του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων, Αδαμαντία Οικονόμου, πρότεινε την απαλλαγή όλων των κατηγορούμενων, πρώην βουλευτών και φερομένων μελών της Χρυσής Αυγής, για το αδίκημα της ένταξης και διεύθυνσης εγκληματικής οργάνωσης, επικεντρώνοντας την ενοχή μόνο στους φυσικούς αυτουργούς. Η πρότασή της προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων. Κατά την εισαγγελική λειτουργό, δεν προέκυψε ότι υπήρχε κεντρικός σχεδιασμός από το κόμμα ούτε εντολή του Νίκου Μιχαλολιάκου για την τέλεση αξιόποινων πράξεων. Για τη δολοφονία Φύσσα η κ. Οικονόμου ζήτησε ενοχή μόνον του Γιώργου Ρουπακιά ζητώντας απαλλαγή όλων των συγκατηγορουμένων του για συνέργεια στην πράξη. Για την επίθεση σε βάρος των Αιγυπτίων ψαράδων ζήτησε ενοχή των πέντε κατηγορουμένων κατά επιεικέστερη μετατροπή της κατηγορίας από απόπειρα ανθρωποκτονίας σε βαριά σκοπούμενη σωματική βλάβη. Για την επίθεση σε βάρος του ΠΑΜΕ ζήτησε μετατροπή της απόπειρας ανθρωποκτονίας σε πλημμεληματικού βαθμού επικίνδυνη και απλή σωματική βλάβη. Ζήτησε επίσης ενοχή για πλημμεληματική οπλοκατοχή -από κακουργηματική συνδεόμενη με την εγκληματική οργάνωση- των Νίκου Μιχαλολιάκου, Γιώργου Γερμενή και Γιάννη Λαγού. Η εισαγγελική κρίση προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις με βασικές αιτιάσεις νομικών και καθηγητών Δικαίου ότι η κ. Οικονόμου αγνόησε ουσιαστικά δεδομένα της υπόθεσης. Από την πλευρά των κατηγορουμένων χαρακτηρίστηκε απόλυτα εμπεριστατωμένη. Λίγες ημέρες μετά την πρόταση της κ. Οικονόμου, η Χρυσή Αυγή εξέδωσε το ημερολόγιο του 2020, το εξώφυλλο του οποίου αναφέρει «Θα ξαναγυρίσουμε και θα τρέμει η γη», φράση που αποδίδεται στον Γιόζεφ Γκαίμπελς.
-Η συγκλονιστική αγόρευση του δικηγόρου πολιτικής αγωγής των Αιγύπτιων αλιεργατών, Θανάση Καμπαγιάννη, τον Ιανουάριο του 2020, κυκλοφόρησε σε δοκίμιο από τις εκδόσεις «Αντίποδες», με τίτλο «Με τις μέλισσες ή με τους λύκους», ενώ έγινε επίσης θεατρική παράσταση. «Γιατί εκείνη την άγρια νύχτα, δεν έδρασε μόνο ο κόσμος των λύκων, γιατί αγέλη λύκων ήταν αυτοί που χίμηξαν πάνω στον Παύλο Φύσσα. Αλλά έδρασε, αναδύθηκε και ο κόσμος των μελισσών, ο κόσμος της αλληλεγγύης, της ανθρωπιάς, ο κόσμος που βλέπει κάτω πεσμένο ‘έναν άνθρωπο και δεν λέει “να ένας ξένος”, αλλά λέει “να ο αδελφός μου”» ανέφερε μεταξύ άλλων στην αγόρευσή του ο Θανάσης Καμπαγιάννης, αναφερόμενος στο βράδυ της δολοφονίας του Παύλου Φύσσα, για να κλείσει λίγο αργότερα με την εμβληματική πλέον φράση του: «Εσείς κ. Πρόεδρε, με ποιον είστε: Με τις μέλισσες ή με τους λύκους;».
-Σε περίπτωση αθωωτικής απόφασης στην υπόθεση της εγκληματικής οργάνωσης, η πολιτική αγωγή δεν έχει δικαίωμα έφεσης – αυτό το διαθέτει μόνο ο προϊστάμενος της εισαγγελίας. Θα έχει επίσης σημασία αν θα είναι ομόφωνη η απόφαση (οπότε δεν εφεσιβάλλεται) ή κατά πλειοψηφία, οπότε μπορεί να ασκήσει έφεση ο εισαγγελέας.
-Σε περίπτωση καταδικαστικής απόφασης, οι καταδικασθέντες δικαιούνται να ασκήσουν έφεση. Όπως έχει εξηγήσει ο Θανάσης Καμπαγιάννης, «θα πρέπει όμως και το δικαστήριο να δεχτεί ότι η έφεσή τους έχει ανασταλτικό αποτέλεσμα, αλλιώς θα φυλακιστούν μέχρι την εκδίκασή της στον β’ βαθμό. Όμως, κατά τη δική μου εκτίμηση, οι κατηγορούμενοι πολύ δύσκολα θα ανατρέψουν την απόφαση στο Εφετείο, ενώ και η διαδικασία εκεί θα είναι πολύ πιο σύντομη».
-Τα στάδια αξιολόγησης της απόφασης είναι τα εξής: α) αν θα είναι αθώοι ή ένοχοι, β) αν θα αναγνωριστούν ελαφρυντικά και σε ποιους, γ) ποιο θα είναι το μέγεθος των ποινών (μπορεί και να φτάσουν ως και 30 χρόνια σε βουλευτές με κακουργηματική οπλοκατοχή), δ) αν θα υπάρξουν αναστολές και τι θα γίνει σε ένα χρόνο στο εφετείο.
-Την Τετάρτη το δικαστήριο θα αποφανθεί μόνο επί της ενοχής ή της αθωότητας των 68 κατηγορουμένων, χωρίς αρχικά να επιβάλει ποινές. Στη συνέχεια, εκτός απροόπτου, θα ορίσει νέες δικάσιμους κατά τις οποίες προβλέπεται να υπάρξουν τοποθετήσεις των συνηγόρων υπεράσπισης όσων έχουν κριθεί ένοχοι επί των ελαφρυντικών και επί των ποινών. Ακολούθως προβλέπεται να καταθέσει την πρότασή της επί των ελαφρυντικών και των ποινών η εισαγγελέας. Δεδομένου ότι η ηγεσία της Χρυσής Αυγής κατηγορείται για διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης και όχι για ανθρωποκτονίες ή ηθική αυτουργία σε ανθρωποκτονίες, οι ποινές τους δεν μπορούν φτάσουν τα ισόβια.
Φωτογραφίες: Νίκος Χριστοφάκης
Πηγές:
https://el.wikipedia.org/wiki/Δίκη_της_Χρυσής_Αυγής
https://www.kathimerini.gr/society/561085462/to-megalo-diakyveyma-gia-ti-diki-tis-chrysis-aygis/
https://www.avgi.gr/koinonia/362792_diki-hrysis-aygis-mia-anasa-prin-tin-oristiki-apofasi
https://popaganda.gr/stories/xrisi-avgi-i-ora-tis-apofasis/
https://www.news247.gr/koinonia/kare-dikis-chrysis-aygis.6714938.html
https://gr.euronews.com/2020/10/03/diki-xrisis-aughs
https://www.avgi.gr/koinonia/368213_i-ora-tis-etymigorias
https://www.tovima.gr/2015/03/20/politics/apofylakistikan-o-mixaloliakos-kai-o-lagos/