Ελληνικό Δίκτυο Ανθεκτικών Πόλεων: Δράσεις, στρατηγικές, σημεία-κλειδιά και συνέργειες για το μέλλον της Πολιτικής Προστασίας σε ένα διήμερο forum που τα είχε όλα
Το forum του Ελληνικού Δικτύου Ανθεκτικών Πόλεων, που πραγματοποιήθηκε στην Αργυρούπολη, προσέφερε μια μοναδική ευκαιρία για ουσιαστικό διάλογο μεταξύ 116 δημάρχων από το σύνολο της επικράτειας, οι οποίοι ανέδειξαν τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που προκύπτουν για τη διασφάλιση της ανθεκτικότητας των πόλεων απέναντι στην κλιματική αλλαγή και τα κρίσιμα φαινόμενα, όπως οι πυρκαγιές και οι πλημμύρες -Τι είπαν εθελοντές και νότιοι δήμαρχοι
- 21/03/2025
Τον Μάρτιο του 2024 γεννήθηκε το Ελληνικό ∆ίκτυο Ανθεκτικών Πόλεων (Ελ.∆.Α.Π.) µε σκοπό να διαµορφωθούν οι κατάλληλες προϋποθέσεις προκειµένου οι Δήµοι να αποκτήσουν ανθεκτικότητα στις κρίσεις. Σήµερα, 116 ∆ήµοι είναι µέλη του Ελ.∆.Α.Π. και, ολοκληρώνοντας ένα έτος δραστηριότητας, διοργάνωσαν ένα διήµερο forum, στις 19 και 20 Μαρτίου, στο πολιτιστικό κέντρο του Δήμου Ελληνικού-Αργυρούπολης µε θέµα «Διάλογος για την Ανθεκτικότητα: Ενεργή στήριξη των ελληνικών πόλεων για τον µετριασµό και την προσαρµογή στην κλιµατική αλλαγή», που έφερε κοντά δημάρχους, στελέχη της τοπικής αυτοδιοίκησης, υπουργούς, βουλευτές, επιστήμονες και διακεκριμένους ειδικούς. Τον συντονισμό της εκδήλωσης είχε ο δημοσιογράφος Μάκης Προβατάς.
Στόχος του forum ήταν να ανοίξει έναν ευρύ διάλογο για την ανθεκτικότητα σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης, φέρνοντας στο προσκήνιο τη μεγάλη πρόκληση της εποχής: την πρόληψη και τη θωράκιση απέναντι στους κινδύνους που απειλούν τις τοπικές κοινωνίες, και απέναντι στις καταστάσεις που δημιουργεί πλέον η κλιματική κρίση.
Ο Πρόεδρος του Ελληνικού Δικτύου Ανθεκτικών Πόλεων και Δήμαρχος Ελληνικού-Αργυρούπολης Γιάννης Κωνσταντάτος ως οικοδεσπότης την πρώτη μέρα του forum ανέβηκε στο βήμα και ξεκίνησε μιλώντας για το τι έχει πετύχει το Δίκτυο μέσα στον πρώτο χρόνο λειτουργίας του, ενώ μοιράστηκε το αυτοδιοικητικό όραμα και έργο, παρουσιάζοντας σε ζωντανό χρόνο το Κέντρο Διαχείρισης Κρίσεων που διαθέτει πλέον ο Δήμος Ελληνικού-Αργυρούπολης, θέτοντας ως αναγκαία συνθήκη το να υπάρξει έναν αντίστοιχο Κέντρο σε κάθε δημαρχείο της χώρας, σε πλήρη συνεργασία και διασύνδεση με την Πολιτική Προστασία της χώρας.
Αμέσως μετά αναφέρθηκε στο σχέδιο δράσης για την προστασία του περιβάλλοντος και των πολιτών που έχει κατατεθεί στην κυβέρνηση, τονίζοντας τους τρεις άξονες που αυτό αφορά: «Το τρίπτυχο του σχεδιασμού έχει στην κορυφή τον άνθρωπο και συγκεκριμένα τους εθελοντές. Προσφέρουν ανιδιοτελώς και το μόνο που ζητούν είναι αξιοπρέπεια. Πρέπει να έχουν εκπαίδευση και οργάνωση για να είναι ασφαλείς και να προσφέρουν την ανάλογη υπηρεσία. Η εκπαίδευσή τους είναι το σημαντικότερο. Δεύτερος άξονας είναι οι υποδομές καθώς οι εθελοντές χωρίς υποδομές δεν μπορούν να λειτουργήσουν. Ο τρίτος άξονας είναι οι νέες τεχνολογίες, όπως οι κάμερες τεχνητής ανίχνευσης, τεχνητή νοημοσύνη και drones. Έτσι ώστε όταν ξεσπάσει μία φωτιά ή συμβεί οποιοδήποτε καιρικό φαινόμενο, να είμαστε έτοιμοι».
Χαιρετισμούς στην εναρκτήρια εκδήλωση του forum έκαναν ο Υπουργός Εσωτερικών Θεόδωρος Λιβάνιος, ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου, ο Υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας Γιάννης Κεφαλογιάννης, καθώς και ο Εκπρόσωπος του Προέδρου της Ελληνικής Κυβέρνησης και Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης Κωνσταντίνος Χατζηδάκης. Ο τελευταίος, εκπροσωπώντας τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, ανέφερε πως «το Δίκτυο Ανθεκτικών Πόλεων στην ευρεία έννοια είναι ένα είδος εθελοντισμού. Μία συμμαχία δήμων και δημάρχων για να ανέβει η ποιότητα ζωής και να θωρακιστεί το περιβάλλον. Θα έλεγα να διευρύνουμε τα συγχαρητήρια, να μην τα δώσουμε μόνο στους εθελοντές αλλά και σε όλους τους δημάρχους και το Δίκτυο Ανθεκτικών Πόλεων γιατί δείχνετε τον δρόμο για μία καλύτερη Ελλάδα».
Η δεύτερη ημέρα του forum, στις 20 Μαρτίου, αποτέλεσε ένα σημαντικό σημείο συνάντησης για τους δημάρχους των πόλεων που συμμετέχουν στο Δίκτυο. Αυτή η μέρα προσέφερε την ευκαιρία για εμβριθή συζήτηση γύρω από τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που προκύπτουν για τις τοπικές κοινωνίες, με στόχο την ενίσχυση της ανθεκτικότητας στις πόλεις.
Οι δήμαρχοι μίλησαν για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο καθένας στον τόπο του. Αναφέρθηκαν αναλυτικά οι ελλείψεις σε υποδομές και προσωπικό, οι κίνδυνοι από πλημμύρες, πυρκαγιές και σεισμούς, αλλά και οι διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες λόγω της κλιματικής αλλαγής. Παρουσιάστηκαν περιπτώσεις δήμων που δοκιμάστηκαν σκληρά τα τελευταία χρόνια και τονίστηκε η ανάγκη για άμεση θωράκιση των τοπικών κοινωνιών με σύγχρονα μέσα και επαρκή χρηματοδότηση.
Οι ανάγκες των δήμων στο επίκεντρο: Τι ζητούν στο πλαίσιο της Πολιτικής Προστασίας
Ένα από τα βασικά ζητήματα που τέθηκαν κατά τη διάρκεια του forum αφορούσε τη χρηματοδότηση για την Πολιτική Προστασία, με τους δημάρχους να επισημαίνουν τη σημαντικότητα της κρατικής στήριξης, αλλά και της ενίσχυσης των εθελοντικών ομάδων, όπως πυρόσβεσης και διάσωσης. Οι δημοτικές αρχές υποστήριξαν την ανάγκη για ένα σύστημα εκπαίδευσης και οργάνωσης των εθελοντών, καθώς και την επιτακτική ανάγκη για υποδομές που θα τους επιτρέψουν να λειτουργούν αποτελεσματικά.
Προτάθηκαν μάλιστα από εκπροσώπους δημοτικών αρχών ακόμα και σχέδια για το πώς θα επιτευχθεί η πολύτιμη αυτή χρηματοδότηση, ενώ τονίστηκε ότι θα πρέπει το τέλος ανθεκτικότητας να επιστρέφει στους δήμους, ώστε οι δήμοι να μην βρίσκονται σε θέση επαίτη. «Η αυτοδιοίκηση απαιτεί, δεν επαιτεί», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Η δήμαρχος Πεντέλης, Νατάσα Κοσμοπούλου, μίλησε για την καταστροφική φωτιά της 12ης Αυγούστου του 2024, καταγγέλλοντας την έλλειψη επαρκών κονδυλίων και την ανάγκη τόσο για πρόληψη όσο και για αντιμετώπιση. «Αν είχαμε τέσσερις ρίψεις με ελικόπτερο μετά την τελευταία αναζωπύρωση, η φωτιά θα είχε σταματήσει», δήλωσε. Η ίδια εξήγησε τη σημασία των μεγάλων αντιπυρικών ζωνών και του πλήρους καθαρισμού των ζωνών πάνω από τους οικισμούς της Πεντέλης: «Η φωτιά κατέβαινε με τρομερή δύναμη και καήκαμε από τα πουρνάρια. Το βουνό πάνω από τους οικισμούς πρέπει να είναι κενό, δηλαδή χωρίς πουρνάρια, για 100 μέτρα».
Από την πλευρά του, ο δήμαρχος Κηφισιάς, Βασίλειος Ξυπολυτάς, αναφέρθηκε στην έλλειψη βασικών υποδομών πολιτικής προστασίας στην Αττική και τους δήμους, καταγγέλλοντας ότι ο τρόπος αντιμετώπισης των πυρκαγιών δεν επαρκεί και επισημαίνοντας τη χρησιμότητα των drones στην πρόληψη, καθώς και την αναγκαιότητα για μεγάλες αντιπυρικές ζώνες. «Η κλιματική κρίση είναι δεδομένη. Το μόνο που μένει σε εμάς, τους ανθρώπους της αυτοδιοίκησης, είναι η ανθεκτικότητα», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Στην ανάγκη για άμεση αντίδραση του κράτους αναφέρθηκε και ο Γιώργος Τάτσιος, ∆ήµαρχος Σιντικής, σχολιάζοντας χαρακτηριστικά πως «το κράτος πρέπει να δραστηριοποιηθεί. Να κάνει τα αυτονόητα και να κοιτάξει όλους τους πολίτες ως ίσους».
Αίσθηση προκάλεσε ο Δήμαρχος Βελβεντού, Μανώλης Στεργίου, ο οποίος ήταν ιδιαίτερα αιχμηρός, τονίζοντας τις δραματικές ελλείψεις των δήμων σε επίπεδο Πολιτικής Προστασίας και τη μη ανταπόκριση της Πολιτείας στα σχετικά αιτήματα, ενώ έκλεισε την ομιλία του λέγοντας πως παρά την πρόβλεψη ότι όλο και περισσότερος κόσμος θα συρρέει στα μεγάλα αστικά κέντρα, ο ίδιος πιστεύει ότι «ο αστικός πληθυσμός θα επιστρέψει στα μέρη που θα έχουν νερό. Γιατί οι πόλεις δεν θα έχουν νερό».
Με τη σειρά του, ο Θεόδωρος Τζούμας, δήμαρχος Σκιάθου επεσήμανε ότι πέρα από το γενικό σχέδιο Πολιτικής Προστασίας που προτείνει η Πολιτεία, το οποίο δεν προσαρμόζεται στην τοπικότητα, πρέπει να υπάρχει πρόβλεψη για το πώς ακριβώς θα λειτουργήσει ο εκάστοτε δήμος σε περίπτωση φωτιάς, πλημμύρας ή άλλου έκτακτου φαινομένου.
Αργότερα, ο δήμαρχος Μοσχάτου-Ταύρου, Ανδρέας Ευθυμίου, μίλησε για την ανάγκη για σχεδιασμό και την υλοποίηση των υποδομών που λείπουν από τις πόλεις, τονίζοντας τη διαχρονική απουσία του κράτους από αυτήν την ευθύνη. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε: «Πρέπει η Πολιτεία να δώσει πόρους. Το κράτος λείπει από την ευθύνη του διαχρονικά».
Ο κ. Ευθυμίου κατήγγειλε επίσης την ελλιπή σεισμική θωράκιση των κτιρίων, κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στην ανάγκη για σωστό αντισεισμικό έλεγχο στα σχολεία: «Θα πρέπει να θωρακίσουμε τις πόλεις με υποδομές. Η σεισμική θωράκιση των σχολείων είναι ένα παράδειγμα. Γίνεται μεν ένας προσεισμικός έλεγχος πρώτου βαθμού που είναι οπτικός, όπου μπορούμε να καταλάβουμε ότι το κτίριο δεν θα καταρρεύσει, αλλά ο σωστός σεισμικός έλεγχος θέλει πολλά χρήματα για να γίνει σωστά, και όχι μόνο στα σχολεία».
Ο δήμαρχος Αγράφων, Αλέξης Καρδαμπίκης μίλησε για “μια διαφορετική Ελλάδα”. Για έναν δήμο με χωριά που απέχουν μεταξύ τους μέχρι και 3,5 ώρες, για τεράστιες αποστάσεις, για ένα προβληματικό οδικό δίκτυο με «ατελείωτους χωματόδρομους που πρέπει μετά από κάθε βροχή να καθαριστούν» και για τα τρομερά υποστελεχωμένα κέντρα υγείας. Έθιξε και το θέμα της υπογεννητικοτητας και όσα προσπαθεί να κάνει ο δήμος ώστε να βοηθήσει τις οικογένειες που αποφασίζουν να ζήσουν εκεί -πρωτοβουλίες που όχι απλώς δεν βρίσκουν ανταπόκριση αλλά αντιμετωπίζουν εμπόδια από την κεντρική εξουσία. Ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «το να μεγαλώσεις ένα παιδί στα Άγραφα είναι ηρωισμός». Και εδώ ταιριάζει αυτό που είπε ο δήμαρχος Λίμνης Πλαστήρα, Παναγιώτης Νάνος: «Η κυβέρνηση έχει χρέος να θωρακίσει τους δήμους, τη χώρα, την ορεινότητα».
Ο Ανδρέας Στεργίου, δήμαρχος Αργιθέας και αντιπρόεδρος του Ελ.∆.Α.Π., που έχει υπηρετήσει και ως αντιδήμαρχος Ζωγράφου, αναφέρθηκε στον Ιανό, την κακοκαιρία που έπληξε το 2020 την Καρδίτσα, θυμίζοντας πως οι επιστήμονες τότε -σωστά- έλεγαν πως ήταν “φαινόμενο χιλιετίας”. Όμως, τρία χρόνια αργότερα ήρθε ένα ακόμα τέτοιο φαινόμενο, ο Ντάνιελ, και η βιβλική καταστροφή που έφερε στην ίδια περιοχή. «Οφείλουμε να αλλάξουμε λοιπόν τον σχεδιασμό της πολιτικής προστασίας», κατέληξε.
Αργότερα, η συζήτηση επικεντρώθηκε στον Σύνδεσμο Προστασίας και Ανάπτυξης Υμηττού (ΣΠΑΥ), με τον δήμαρχο Αγίας Παρασκευής, Γιάννη Μυλωνάκη, να αναφέρεται στην αξία του ΣΠΑΥ ως πρότυπης πρακτικής που θα μπορούσε να επεκταθεί σε όλη τη χώρα. Ο κ. Μυλωνάκης τόνισε τη σημασία της πρόληψης και της διαχείρισης, λέγοντας ότι «η πόλη μπορεί να βγει πιο δυνατή μέσα από μια κρίση» και επεσήμανε την ανάγκη για ένα εθνικό σχέδιο διαχείρισης κάθε καταστροφής, με σαφή διαχωρισμό των ρόλων και αρμοδιοτήτων των φορέων: «Τι κάνει ο δήμος, τι η Περιφέρεια, και τι οι άλλοι φορείς; Αυτή η διάκριση είναι ακόμη θολή. Αυτό είναι που μας λείπει».
Ο Ισίδωρος Μάδης, Πρόεδρος του ΣΠΑΥ, μίλησε για τη συνεχιζόμενη δράση του συνδέσμου, τονίζοντας ότι, ενώ όλοι οι σύνδεσμοι στην Αττική παράγουν έργο, «ο ΣΠΑΥ το κάνει λίγο καλύτερα». Ο ίδιος εξήγησε ότι η δύναμη του ΣΠΑΥ έγκειται στο προσωπικό του και τους εθελοντές, οι οποίοι εργάζονται αδιάκοπα για τη φροντίδα του Υμηττού καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, και όχι μόνο κατά την αντιπυρική περίοδο. «Δώδεκα μήνες τον χρόνο, ο σύνδεσμος αναλαμβάνει καθαρισμούς, φυτεύσεις, ποτίσματα και άλλες δράσεις για την προστασία του Υμηττού. Είμαστε εδώ για να κάνουμε πολλά περισσότερα», πρόσθεσε, χαρακτηρίζοντας τον Υμηττό ως τον «μοναδικό πνεύμονα πρασίνου στην Αττική».
Δήμος Αγίου Δημητρίου – Στέλιος Μαμαλάκης: «Είναι υποχρέωση και ανάγκη να παρθούν μέτρα για την Πικροδάφνη»
Ο δήμαρχος Αγίου Δημητρίου, κ. Μαμαλάκης, αναφέρθηκε με έμφαση στην ανάγκη για άμεση και συντονισμένη δράση για την προστασία και αναβάθμιση του ρέματος Πικροδάφνης, το οποίο αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα ανοιχτά ρέματα της Αττικής. Ο δήμαρχος υπογράμμισε τη σημασία της συνέργειας και της συνεργασίας μεταξύ των δήμων και των άλλων αρμόδιων φορέων για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των κοινών προβλημάτων, όπως στην προκειμένη το ρέμα της Πικροδάφνης. «Το Ελ.Δ.Α.Π. νομίζω ότι το κυρίαρχο που μας δίνει είναι η συνέργεια. Μπορεί ένας αστικός δήμος να μην έχει τα ίδια προβλήματα με αυτά που ειπώθηκαν από συναδέλφους νωρίτερα, αλλά υπάρχουν τόσα ακόμη προβλήματα που χρειάζονται κοινή αντιμετώπιση», ξεκίνησε λέγοντας ο κ. Μαμαλάκης.
«Το ρέμα Πικροδάφνης έχει μια ιδιαίτερη σημασία, καθώς είναι το μοναδικό ρέμα που συνδέει το βουνό με τη θάλασσα. Ξεκινάει από τον Δήμο Ηλιούπολης, διατρέχει τον Δήμο Αγίου Δημητρίου, περνά από ένα μικρό μέρος στον Δήμο Αλίμου και καταλήγει στο Φαληρικό Δέλτα. Ο Δήμος μας κατέχει το 50% του ρέματος, με τα 3 από τα 6,5 χιλιόμετρα να περνούν από την περιοχή του», είπε ο κ. Μαμαλάκης, αναδεικνύοντας τη σημασία του ρέματος και την ανάγκη για αποτελεσματική διαχείριση.
Τόνισε ότι η αντιμετώπιση του ρέματος πρέπει να είναι ολιστική και να συμπεριλαμβάνει όλους τους αρμόδιους φορείς και δήμους που επηρεάζονται. Πέρυσι, κατά τη διάρκεια του πρώτου forum του Ελ.Δ.Α.Π., είχε καταθέσει την πρότασή του για τη δημιουργία ενός συνδέσμου που θα περιλάμβανε τουλάχιστον τους τέσσερις δήμους που βρίσκονται κατά μήκος του ρέματος και την Περιφέρεια Αττικής. Η πρότασή του αυτή, όπως είπε, βρήκε υποστήριξη και συμφωνία με τους άλλους φορείς, καθώς όλοι αναγνώρισαν την ανάγκη για ενιαία και συντονισμένη δράση.
Συνεχίζοντας, ο δήμαρχος πρότεινε τέσσερα βασικά σημεία για την αντιμετώπιση των προβλημάτων του ρέματος Πικροδάφνης: «Πρώτον, δημιουργία forum για τη σύγκλιση όλων των αρμόδιων φορέων. Δεύτερον, δημιουργία ενός δικτύου συνεργασίας μεταξύ των εμπλεκόμενων δήμων και της Περιφέρειας Αττικής. Τρίτον, αντιμετώπιση της ρύπανσης του ρέματος, με την καταπολέμηση παράνομων συνδέσεων και τέλος, αντιμετώπιση των πλημμυρικών φαινομένων, με την εφαρμογή συγκεκριμένων παρεμβάσεων που έχουν καταγραφεί».
Κλείνοντας, αναφερόμενος στις υποδομές της περιοχής, ο κ. Μαμαλάκης σημείωσε ένα ακόμη ζήτημα: «Το ρέμα διασχίζει την πόλη και τη χωρίζει στα δύο, ενώ υπάρχουν δύο πεζογέφυρες, εκ των οποίων η μία βρίσκεται κάτω από το όριο πλημμύρας». Αυτός ο συνδυασμός παραμέτρων καθιστά την ανάγκη για ενδελεχή και άμεση αντιμετώπιση του ζητήματος ακόμη πιο επιτακτική. Ο δήμαρχος δήλωσε ότι έχει ήδη θέσει τα συγκεκριμένα θέματα στην Περιφέρεια Αττικής και αναμένει την άμεση λήψη μέτρων για τη βελτίωση της κατάστασης.
Δήμος Παλαιού Φαλήρου – Γιάννης Φωστηρόπουλος: «Πρέπει να συνδεόμαστε βουνό και θάλασσα»
Ο Δήμαρχος Παλαιού Φαλήρου, Γιάννης Φωστηρόπουλος, αναφέρθηκε στη σημασία της συνεργασίας και της σύνδεσης του βουνού με τη θάλασσα, επισημαίνοντας την ανάγκη για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση των φυσικών πόρων της περιοχής. Μεταξύ άλλων, υπογράμμισε την αξία της ύπαρξης του ΣΠΑΥ, καθώς θεωρεί ότι πρόκειται για ένα πρότυπο λειτουργίας που μπορεί να εμπνεύσει άλλες περιοχές. «Αυτή η καλή συνεργασία μεταξύ των δήμων καθώς και τα πρότυπα που δημιούργησαν μεταφέρθηκαν σε όλη την Ελλάδα και ήταν η αφορμή να δημιουργηθεί το Ελληνικό Δίκτυο Ανθεκτικών Πόλεων».
«Εμείς το αντιληφθήκαμε έγκαιρα, ότι δεν πρέπει το μικροσύστημα του Φαλήρου να μείνει μόνο για εμάς, θα πρέπει να αντιληφθούμε τη συνολική εικόνα του λεκανοπεδίου», δήλωσε ο κ. Φωστηρόπουλος, τονίζοντας πως τα φαινόμενα που συμβαίνουν στον Υμηττό δεν περιορίζονται μόνο στην περιοχή, αλλά έχουν αντίκτυπο και στη θάλασσα, η οποία ενδέχεται να επηρεαστεί από αυτά.
Επιπλέον, αναφέρθηκε στην ανάγκη για μια κοινή προσπάθεια ώστε να αναδειχθεί το ρέμα της Πικροδάφνης, το οποίο «είναι μια αρτηρία και πρέπει να λυθεί επιτέλους αυτό το τεράστιο θέμα με την οριοθέτηση». Όπως είπε, «πρέπει να μπορούν να γίνουν αυτά τα μονοπάτια περιπάτου που έχουμε συζητήσει και να καταφέρουμε να συνδεόμαστε βουνό και θάλασσα. Είναι κάτι το οποίο λείπει αυτή τη στιγμή από την πόλη μας».
Αναγνωρίζοντας τη σημασία του περιβάλλοντος στην ποιότητα ζωής, επεσήμανε ότι στο εξωτερικό τα ποτάμια συχνά αποτελούν πηγή ψυχαγωγίας και ευεξίας για τις τοπικές κοινωνίες. «Πρέπει να μάθουμε να απολαμβάνουμε αυτά που έχουμε δίπλα μας», τόνισε, υπογραμμίζοντας την ανάγκη να συνδεθεί η φύση με την καθημερινή ζωή των πολιτών, δημιουργώντας έτσι βιώσιμες και ανθεκτικές πόλεις που σέβονται και αξιοποιούν το φυσικό τους περιβάλλον.
Δήμος Ηλιούπολης – Στάθης Ψυρρόπουλος: «Για να υπάρξει ανθεκτικότητα στην Ηλιούπολη πρέπει να βάλουμε σε ρυθμούς πίεσης την αστική σήραγγα»
Ο Δήμαρχος Ηλιούπολης, Στάθης Ψυρρόπουλος, ξεκίνησε την ομιλία του αναφερόμενος στην ανάγκη διεύρυνσης του ΣΠΑΥ, προκειμένου να συμπεριλάβει όχι μόνο τους 12 δήμους που περιβάλλουν το βουνό, αλλά ολόκληρη την Αττική. «Ο Υμηττός δεν αφορά τους 12 δήμους, αλλά όλη την Αττική. Θεωρώ πως όλοι οι δήμοι πρέπει να συμμετέχουν», δήλωσε ο κ. Ψυρρόπουλος, τονίζοντας τη σημασία της ενιαίας διαχείρισης και προστασίας του φυσικού πλούτου της περιοχής.
Στο πλαίσιο των σύγχρονων τεχνολογιών που εφαρμόζονται για την προστασία του βουνού, αναφέρθηκε στο πρόγραμμα «Τρίτσης», που παρέχει στους δήμους οχήματα για την ενίσχυση των περιπολιών και την αντιμετώπιση κινδύνων. «Μέσα από το πρόγραμμα Τρίτσης κάθε δήμος έχει στη διάθεσή του κάποια οχήματα, ένα από τα οποία μας έχει βοηθήσει πολύ, κυρίως στις περιπολίες στο βουνό», επεσήμανε.
Δεν παρέλειψε βέβαια να αναφερθεί και στη σημασία του Ρέματος Πικροδάφνης, το οποίο αποτελεί ζήτημα για την πόλη του, καθώς προκαλεί σοβαρά προβλήματα, όπως μολύνσεις. «Η Πικροδάφνη είναι ένα πολύ σημαντικό ζήτημα, ένα ζήτημα που αφορά 4 δήμους. Έχουμε φτιάξει μια ομάδα μεταξύ μας, ώστε να προχωρήσουμε σε ανάπλαση της περιοχής του ρέματος», δήλωσε.
Ωστόσο, ο Δήμαρχος Ηλιούπολης επικεντρώθηκε και σε ένα άλλο κρίσιμο ζήτημα για την ανθεκτικότητα της πόλης του: την ανάγκη πίεσης για την ολοκλήρωση της αστικής σήραγγας, η οποία θα ανακουφίσει την πόλη από την υπερβολική κυκλοφορία. «Για να υπάρξει ανθεκτικότητα στην Ηλιούπολη πρέπει να βάλουμε σε ρυθμούς πίεσης την αστική σήραγγα. Δεν μπορεί η περιοχή να δέχεται τα τόσα οχήματα που περνούν από την πόλη, τους δρόμους που υπάρχουν σχολεία. Πρέπει το αρμόδιο Υπουργείο και το Κράτος να πουν ναι στη χρηματοδότηση», τόνισε, ενώ επεσήμανε και το γεγονός ότι η Ηλιούπολη δεν μπορεί να μείνει “εκτός” της επένδυσης του Ελληνικού. «Δεν μπορεί η Ηλιούπολη να θεωρηθεί ανθεκτική πόλη και να μείνει εκτός της επένδυσης. Είμαστε υπέρ της από την πρώτη στιγμή».
Δήμος Ελληνικού Αργυρούπολης & Ελ.Δ.Α.Π – Γιάννης Κωνσταντάτος
Ο Δήμαρχος Ελληνικού Αργυρούπολης και πρόεδρος του Ελ.∆.Α.Π., Γιάννης Κωνσταντάτος, αναφέρθηκε με έντονο προβληματισμό στην έλλειψη απαντήσεων από τους υπουργούς στα κρίσιμα ζητήματα που έθεσε κατά τη διάρκεια της συζήτησης την πρώτη μέρα του forum. «Χθες οι υπουργοί δεν απάντησαν στα ερωτήματα και τα θέματα που έθεσα», τόνισε και πρόσθεσε πως κάλεσε τους υπουργούς να παραστούν και τη δεύτερη μέρα του συνεδρίου ώστε να ακούσουν τα ζητήματα των δήμων.
Επεσήμανε επίσης την πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι δήμοι, υποστηρίζοντας πως «δεν είμαστε ειδήμονες, ούτε εκπαιδευμένοι δήμαρχοι πάνω σε θέματα πολιτικής προστασίας. Ρωτώντας και παθαίνοντας, μαθαίνουμε» και ότι αυτή η διαδικασία είναι συνεχής, με τους δήμους να γίνονται «σοφότεροι» κάθε φορά που έχουν να αντιμετωπίσουν μια κρίση. Ωστόσο, επεσήμανε την αδικία του να είναι «οι δήμαρχοι εκείνοι που στο τέλος της ημέρας καλούνται να λογοδοτήσουν για όλα».
Ο κ. Κωνσταντάτος αναφέρθηκε τέλος στο Ελληνικό Δίκτυο Ανθεκτικών Πόλεων, το οποίο χαρακτήρισε «δίκτυο αλληλεγγύης και καλής πρακτικής», ωστόσο, εξέφρασε αμφιβολίες για το πόσο ακόμη θα μπορεί να το “τρέξει” υπό τις υπάρχουσες συνθήκες. «Καταθέσαμε τη μελέτη, κοστολογημένη, και περιμέναμε από την Πολιτεία να την αγκαλιάσει».
Ο πρόεδρος του Ελληνικού Δικτύου Ανθεκτικών Πόλεων προειδοποίησε πως, χωρίς τη χρηματοδότηση από το κράτος για τα απαραίτητα έργα και δράσεις, η κατάσταση θα παραμείνει στάσιμη και «του χρόνου δεν θα βρισκόμαστε εδώ για να συζητάμε θεωρητικά». Έκλεισε την ομιλία του, τονίζοντας την ανάγκη για πιο δυναμικές κινήσεις και άμεση δράση.
Οι Ευρωπαϊκές Πρωτοβουλίες για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή
Στο Forum αναδείχθηκαν ακόμη καλές πρακτικές από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, καθώς και εργαλεία και χρηματοδοτικά προγράμματα που μπορούν να αξιοποιηθούν για τη δημιουργία ανθεκτικών υποδομών.
Την κεντρική ομιλία της δεύτερης ημέρας έδωσε ο Ευρωπαίος Επίτροπος Βιώσιμων Μεταφορών και Τουρισμού Απόστολος Τζιτζικώστας. Την ομιλία του πλαισίωσαν τρία θεματικά πάνελ, στα οποία συμμετείχαν καταξιωμένοι ομιλητές και ειδικοί από διεθνή δίκτυα πόλεων, ακαδημαϊκοί και εκπρόσωποι θεσμικών φορέων. Οι συζητήσεις επικεντρώθηκαν στις ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, αλλά και στις προοπτικές και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η τοπική αυτοδιοίκηση μέσα στο διαρκώς μεταβαλλόμενο ευρωπαϊκό περιβάλλον.
«Ο Δήμος Ελληνικού Αργυρούπολης καθώς και το Δίκτυο Ανθεκτικών Πόλεων, αποτελεί πρότυπο στην μεγάλη πανευρωπαϊκή προσπάθεια που κάνουμε για να έχουμε πιο ανθεκτικές πόλεις», δήλωσε ο Απόστολος Τζιτζικώστας, σε συνέχεια της επίσκεψής του στο Κέντρο Διαχείρισης Κρίσεων του Δήμου, όπου είχε τη δυνατότητα να παρακολουθήσει τη λειτουργία, τις υποδομές και την στελέχωσή του.
Έπειτα, ακολούθησε δημόσια πρόσκληση–κάλεσμα από τον κ. Τζιτζικώστα ώστε να μεταβεί αντιπροσωπεία του Δικτύου στις Βρυξέλλες προκειμένου να γίνει η παρουσίαση του ολοκληρωμένου και κοστολογημένου σχεδίου σύγχρονων υποδομών πολιτικής προστασίας και θωράκισης απέναντι στις κλιματικές προκλήσεις, που μπορεί να υλοποιηθεί και στους 365 Δήμους της χώρας και να εξασφαλιστεί η αντίστοιχη χρηματοδότηση για την επίτευξή του.
Μαθητές σε ρόλο «δημοσιογράφου»
Αξίζει να τονιστεί ότι στο forum μαθητές από σχολεία της Αττικής ανέλαβαν τον ρόλο «δημοσιογράφου» και, εξοπλισμένοι με ερωτήσεις, είχαν την ευκαιρία να συναντήσουν και να συνομιλήσουν με προσκεκλημένους Δημάρχους από όλη τη χώρα.
Οι νέοι δημοσιογράφοι κατέθεσαν τις δικές τους απορίες και προβληματισμούς σχετικά με τις φυσικές καταστροφές, την πρόληψη, αλλά και τη δική τους συμβολή ως ενεργοί πολίτες στη διατήρηση και προστασία του περιβάλλοντος. Οι δήμαρχοι με τη σειρά τους, ενθάρρυναν τους μαθητές να συνεχίσουν να ενδιαφέρονται και να συμμετέχουν ενεργά σε δράσεις ευαισθητοποίησης και προσφοράς.
Μέσα από αυτή τη δράση, οι μαθητές ήρθαν σε επαφή με σημαντικά ζητήματα και ενημερώθηκαν για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι τοπικές κοινωνίες, αλλά και για τις καλές πρακτικές που εφαρμόζονται σε διαφορετικούς δήμους της χώρας.
Συμμετείχαν τα σχολεία: 2ο Γυμνάσιο Ελληνικού, 3ο Γυμνάσιο Αργυρούπολης, 1ο Λύκειο Ελληνικού (σχολική δημοσιογραφική ομάδα), 1ο Λύκειο Αργυρούπολης, 2ο Λύκειο Αργυρούπολης, 3ο Λύκειο Αργυρούπολης, Εκπαιδευτήρια Γεωργίου Ζώη (σχολική δημοσιογραφική ομάδα) και το 2ο Γυμνάσιο Μοσχάτου Ιλισσιάδειο (μαθητική εφημερίδα “Μαθητικές ματιές” – σχολική δημοσιογραφική ομάδα.
Εθελοντές: «Όλες οι εθελοντικές ομάδες σάς περιμένουμε»
Συγκινητική ήταν η στιγμή που ο συντονιστής του συνεδρίου, Μάκης Προβατάς, υποδέχθηκε στη σκηνή εκπροσώπους εθελοντικών ομάδων πυρόσβεσης. Μετά την παρέμβασή τους, ζήτησε από το κοινό να αποδώσει standing ovation στους ανθρώπους αυτούς, οι οποίοι, όπως ανέφεραν λίγα λεπτά νωρίτερα, προσφέρουν ανιδιοτελώς τη ζωή τους για να προστατέψουν τα δάση και να εξασφαλίσουν το μέλλον για τις επόμενες γενιές.
«Όλες οι εθελοντικές ομάδες σάς περιμένουμε. Είμαστε ανοιχτοί σε εσάς, θα σας καλοδεχτούμε», είπαν οι εθελοντές δασοπυροσβέστες στο κοινό, και ιδιαίτερα στους μαθητές που παρακολουθούσαν το συνέδριο, τονίζοντας ωστόσο τη σημασία της οργάνωσης στις εθελοντικές ομάδες, οι οποίες παρέχουν όχι μόνο τεχνογνωσία αλλά και την απαραίτητη προστασία. «Δεν είναι εθελοντισμός να πηγαίνω χωρίς να γνωρίζω. Δεν είναι εθελοντισμός να πηγαίνω στη φωτιά, για παράδειγμα, με κοντό παντελόνι», είπε ο Ευστάθιος Ανθόπουλος, εθελοντής στο Σωματείο Εθελοντών Πολιτικής Προστασίας Β/Α Τομέα Υμηττού, ο οποίος έχει υπηρετήσει 25 χρόνια στην Ειδική Ομάδα Αντιμετώπισης Καταστροφών του Πυροσβεστικού Σώματος, υπογραμμίζοντας τη σημασία της σωστής προετοιμασίας και ασφάλειας για όλους.
Ο Σταμάτης Βογιατζόπουλος, Πρόεδρος της Εθελοντικής Ομάδας Δασοπροστασίας Πυρόσβεσης Ηλιούπολης και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας, ανέφερε: «Τα παιδιά πρέπει να ακολουθήσουν το παράδειγμα του εθελοντισμού. Ένα κράτος με εθελοντισμό είναι ένα πολύ καλό κράτος. Πρέπει όλοι μαζί να προσέξουμε και να βοηθήσουμε την πατρίδα μας. Κανείς δεν περισσεύει, όλοι μαζί μπορούμε να βοηθήσουμε το δάσος. Χωρίς αυτό, δεν θα υπάρχουμε ούτε εμείς».
Με τη σειρά του, ο Θανάσης Ντούλας, πρόεδρος των Εθελοντών Κρυονερίου Αττικής και μέλος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας, επεσήμανε ότι οι εθελοντικές ομάδες είναι ανοιχτές και σε νέους κάτω των 18 ετών, χωρίς να χρειάζεται να συμμετέχουν σε επικίνδυνες επιχειρήσεις. «Μπορούν να ενταχθούν σιγά-σιγά σε άλλους τομείς του εθελοντισμού», είπε.
Αργότερα, κι άλλοι εκπρόσωποι εθελοντικών ομάδων πήραν τον λόγο και μοιράστηκαν με το κοινό τις πιο χαρούμενες αλλά και τις πιο δύσκολες στιγμές που έχουν βιώσει στο πεδίο.
«Μία από τις πιο συγκινητικές στιγμές ήταν στις πλημμύρες στον Παλαμά. Όταν τελειώσαμε τη δουλειά μας και φύγαμε, όλη η πόλη σηκώθηκε και μας χειροκρότησε. Για εμάς, αυτό ήταν η μεγαλύτερη επιβράβευση. Η πιο δύσκολη στιγμή τώρα ήταν στα Τέμπη, όταν βρισκόμουν εκεί για να μαζέψω βιολογικό υλικό και έβλεπα τους γονείς ντυμένους στα μαύρα στη γέφυρα, γνωρίζοντας ότι δεν είχα να τους πω κανένα καλό νέο», είπε εθελόντρια από τη Θέρμη.
«Η πιο ευτυχισμένη στιγμή; Γεννήθηκε το παιδί μου και εγώ ήμουν σε πυρκαγιά. Και το παιδί μου θα συνεχίσει στο πυροσβεστικό σώμα. Η πιο δύσκολη είναι όταν σε συμβάντα βρίσκουμε θύματα. Ο εθελοντισμός είναι πολιτισμός και ένα πράγμα που με ευχαριστεί σαν εθελοντή είναι ότι το έχουμε μεταλαμπαδεύσει στα παιδιά μας. Πιστεύω ακράδαντα πως θα πρέπει να διδάσκεται και στα σχολεία μας», εξήγησε ένας άλλος εθελοντής.
«Οι όμορφες στιγμές είναι αναρίθμητες. Είναι όταν έχεις εισπράξει το ευχαριστώ από τον απλό πολίτη, γυρνάς σπίτι σου και κάνεις μια ανασκόπηση του τι έκανες εκείνη τη μέρα και τι κατάφερες», ανέφερε ο Νίκος Δέδες, 24χρονο μέλος της ομάδας Βάρης, ενώ παράλληλα θέλησε να ζητήσει από την πολιτική ηγεσία και όλους τους φορείς που έχουν λόγο πίσω από τις εθελοντικές ομάδες «ηθική και εντιμότητα».
Ο εθελοντής Βασίλης Ζαβιτσάνος από τη Σάμο τόνισε πως «Εμάς δεν θα μας δείτε στις τηλεοράσεις, παρά μόνο στο πεδίο της μάχης. Εκεί που χρειαζόμαστε. Αλλά είναι σημαντικό να ξέρετε ότι έχουμε και μεγάλες ανάγκες. Οι πιο πολλοί σύλλογοι στηρίζονται από ιδίους πόρους. Πρέπει να βρεθούν προγράμματα για να μας στηρίξουν».
Ο Παύλος Αφένδρας, από το Κέντρο Προστασίας Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος του Βύρωνα, εξέφρασε την ανησυχία του για την έλλειψη προετοιμασίας ενόψει της αντιπυρικής περιόδου. «Βρισκόμαστε μόλις έναν μήνα πριν την αντιπυρική περίοδο, αλλά για μένα και για το κέντρο μου η αντιπυρική περίοδος δεν θα έπρεπε να σταματά ποτέ. Έναν μήνα πριν και ακόμη συζητάμε για άλυτα προβλήματα», δήλωσε. Στη συνέχεια, επεσήμανε πως οι κύριοι χρηματοδότες των εθελοντικών οργανώσεων είναι – ή τουλάχιστον θα έπρεπε να είναι – οι δήμοι. Ωστόσο, όπως εξήγησε, «το Υπουργείο Εσωτερικών άλλαξε πρόσφατα έναν νόμο, ο οποίος στερεί τη δυνατότητα από τους δήμους να χρηματοδοτούν τις εθελοντικές ομάδες, ενώ αντίθετα επιτρέπει τη χρηματοδότηση πολιτιστικών συλλόγων και χορευτικών ομάδων».
Ανέφερε, επίσης, ότι οι εθελοντικές ομάδες πολιτικής προστασίας πλέον υπάγονται στην Περιφέρεια, και εξήγησε ότι από το 2007 δεν έχει παραχωρηθεί καμία υλική βοήθεια, εκτός από τις ιδιωτικές πρωτοβουλίες. «Οι εθελοντές βάζουν το χέρι στην τσέπη τους», είπε, περιγράφοντας την καθημερινή πραγματικότητα των εθελοντών. «Προσωπικά, πληρώνουμε τέλη κυκλοφορίας για τα πυροσβεστικά οχήματα, τέλη τηλεπικοινωνιών και ΦΠΑ για τα μέσα ατομικής προστασίας που αγοράζουμε, προκειμένου να μπορούμε να δραστηριοποιηθούμε». Ο Παύλος Αφένδρας έκλεισε την παρέμβασή του καλώντας για συνεργασία και συνεννόηση: «Πρέπει να καθίσουμε όλοι μαζί και να βρούμε λύσεις, ώστε να κάνουμε το επόμενο βήμα μπροστά».