Δεσμώτες Φαλήρου: Ολοκληρώθηκε η διαδικασία επιλογής του αναδόχου για το μουσείο τους
Ολοκληρώθηκε η διαδικασία επιλογής του αναδόχου για την κατασκευή του μουσειακού κελύφους για τους «Δεσμώτες του Φαλήρου», στη θέση στην οποία ανακαλύφθηκαν το 2016 κατά τη διάρκεια της ανασκαφής του ΚΠΙΣΝ.
- 04/04/2024
Ένα βήμα πιο κοντά στη μετακίνησή τους στο «μόνιμο σπίτι» τους βρίσκονται οι Δεσμώτες του Φαλήρου, οι 78 ανθρώπινοι σκελετοί που ανακαλύφθηκαν -αλυσοδεμένοι ακόμα μετά τον βίαιο θάνατό τους τρεις περίπου χιλιετίες νωρίτερα- στο πλαίσιο σωστικής ανασκαφής στην Εσπλανάδα του Κέντρου Πολιτισμού «Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος» το 2016.
Η διαδικασία επιλογής του αναδόχου που θα κατασκευάσει το μουσειακό κέλυφος προστασίας και ανάδειξής τους, στο ίδιο σημείο όπου ανασκάφηκαν, ολοκληρώθηκε. Σύμφωνα με απόφαση που αναρτήθηκε στη Διαύγεια, προσωρινός ανάδοχος ανακηρύχθηκε η τεχνική εταιρεία ΜΤ ΑΤΕ. Η εταιρεία αναμένεται να καταθέσει το επόμενο διάστημα τα απαιτούμενα δικαιολογητικά προκειμένου να ελεγχθούν από το Ελεγκτικό Συνέδριο και να κατακυρωθεί το αποτέλεσμα του διαγωνισμού. Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα της Καθημερινής, σειρά τώρα έχει η υπογραφή σύμβασης με το υπουργείο Πολιτισμού και η κατάθεση από τον ανάδοχο της μελέτης εφαρμογής (ώστε να οριστικοποιηθεί η εγκεκριμένη προμελέτη του έργου), η οποία θα χρειαστεί την έγκριση της αρμόδιας διεύθυνσης του ΥΠΠΟ.
Το έργο θα υλοποιηθεί με το σύστημα μελέτης – κατασκευής προς επιτάχυνση της ολοκλήρωσής του, ενώ η προθεσμία εκτέλεσης του έργου ορίζεται από τη διαδικασία επιλογής αναδόχου σε δεκατέσσερις μήνες από την ημέρα υπογραφής της σύμβασης.
Πώς θα είναι το Μουσείο των Δεσμωτών
Σύμφωνα με την προμελέτη του έργου – που με βάση τα σημερινά δεδομένα έχει ορίζοντα υλοποίησης το 2025 – το μουσειακό κέλυφος θα αποτελείται από υπόγειο χώρο περίπου 450 τ.μ. για την προστασία του σκελετικού υλικού, και ενός επίγειου χώρου, έκτασης περίπου 425 τ.μ., που θα φιλοξενεί το εποπτικό υλικό, τις υποδομές λειτουργίας και τους χώρους εξυπηρέτησης των επισκεπτών.
Το έργο επρόκειτο αρχικά να πραγματοποιηθεί με δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, ωστόσο εντάχθηκε τελικά στο Ταμείο Ανάκαμψης, με προϋπολογισμό περίπου 6.500.000 ευρώ.
Ποιοι είναι οι Δεσμώτες του Φαλήρου
Πρόκειται για άνδρες που έχουν εκτελεστεί στο σημείο εκείνο για άγνωστους λόγους και τα σώματά τους τάφηκαν με τις αλυσίδες τους σε τρεις συστάδες.
Η πρώτη συστάδα αποτελείται από δύο ομάδες δεσμωτών. Η στάση του σώματος των δεσμωτών της πρώτης ομάδας δείχνει ότι οι σκελετοί έφεραν ακόμα τα δεσμά τους. Οι δεσμώτες της δεύτερης ομάδας ήταν απλώς δεμένοι με τα χέρια πίσω, χωρίς μεταλλικά δεσμά. Χωρίς μεταλλικά δεσμά ήταν και οι δεσμώτες της δεύτερης συστάδας. Στην τρίτη συστάδα οι σκελετοί φέρουν σιδηρά δεσμά στους καρπούς των χεριών τους. Tο εύρημα χρονολογείται στο β΄ μισό του 7ου αι. π.Χ.
Πού βρίσκονται σήμερα οι Δεσμώτες του Φαλήρου
Οι περίφημοι Δεσμώτες του Φαλήρου αποκαλύφθηκαν από τη Δρα Στέλλα Χρυσουλάκη στο πλαίσιο ανασκαφής στην Εσπλανάδα του Κέντρου Πολιτισμού «Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος» το 2016. Έκτοκτε, βρίκονται υπό προσωρινή “ομηρία”, μέχρι να ολοκληρωθεί το έργο της μόνιμης έκθεσής τους.
Από την αποκάλυψή του έως το τέλος του 2022, το οστεολογικό υλικό δεχόταν την φροντίδα των συντηρητών της Εφορείας Αρχαιοτήτων στο σημείο της ανακάλυψής τους. Όμως, δεδομένων των περιβαλλοντικών συνθηκών, της γειτνίασης με τον υδροφόρο ορίζοντα, τη συνεχή ανερχόμενη υγρασία, σε συνδυασμό με την ύπαρξη αλάτων και την διαρκή ανακρυστάλλωσή τους, αποφασίστηκε -μετά την ομόφωνα θετική γνωμοδότησή του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου- η προσωρινή μετακίνησή του από το χώρο εύρεσής του σε κατάλληλα διαμορφωμένη παρακείμενη θέση. Οι εργασίες μετακίνησης έγιναν στις αρχές του 2023.
Ωστόσο, όπως έχει δηλώσει η Τατιάνα Παναγοπούλου, προϊσταμένη του Τμήματος Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης της ΕΦΑ Πειραιώς και Νήσων, η κατάσταση των Δεσμωτών από την ανακάλυψή τους μέχρι σήμερα έχει επιδεινωθεί. «Γενικά, η κατάσταση διατήρησης του οστεολογικού υλικού από την αποκάλυψή του έως σήμερα έχει επιδεινωθεί σημαντικά», ανέφερε η κ. Παναγοπούλου στο πλαίσιο δράσεων για την Ευρωπαϊκή Ημέρα Συντήρησης τον περασμένο Οκτώβριο, σημειώνοντας ότι ειδικά στη λεγόμενη πρώτη σειρά των Δεσμωτών, που αποτελείται από 47 σκελετούς, η κατάσταση είναι ιδιαίτερα κρίσιμη. Μάλιστα, πολλά οστά εμφανίζονται πλήρως κατακερματισμένα και μη ανατάξιμα.