Γιατί είναι λάθος ο τίτλος «Αθηναϊκή Ριβιέρα», σύμφωνα με έναν καθηγητή πολεοδομίας
Ο Νίκος Μπελαβίλας, καθηγητής πολεοδομίας και ιστορίας της Πόλης στο Πολυτεχνείο, σχολιάζει τον όρο «Αθηναϊκή Ριβιέρα», μιλά για την ελεύθερη πρόσβαση στις παραλίες και τονίζει ότι η Αθήνα διαθέτει μια από τις ωραιότερες αστικές ακτές στον κόσμο, την οποία «καταστρέψαμε συνειδητά».
- 15/05/2023
Πώς πρέπει να ονομάζεται το παραλιακό μέτωπο της Αθήνας και πόσες μελέτες έχουν γίνει για αυτό; Πρέπει, όπως ορίζει το Σύνταγμα, όλες οι παραλίες να είναι ελεύθερες; Ο Νίκος Μπελαβίλας, καθηγητής πολεοδομίας και ιστορίας της Πόλης στο Πολυτεχνείο, βάζει σε μια τάξη τα παραπάνω (και όχι μόνο) δίνοντας τις δικές του απαντήσεις στον Σταύρο Διοσκουρίδη και το news247.gr, ενώ παράλληλα σχολιάζει τις στρεβλώσεις που υπάρχουν στα παράλια της Αττικής.
Ο κ. Μπελαβίλας τονίζει ότι η υιοθέτηση του όρου «Αθηναϊκή Ριβιέρα» υποδεικνύει μια άρνηση της ελληνικής ταυτότητας. «Παρά το γεγονός ότι ο όρος “Αθηναϊκή Ριβιέρα” έχει εμφανιστεί από τη δεκαετία του ’50, μέχρι σήμερα δεν έχει καταφέρει να κυριαρχήσει. Και δεν έχει κυριαρχήσει γιατί η λέξη “Σαρωνικός” είναι ήδη ένα brand name, όπως και η λέξη “Αττική”. Αν δεν είχαμε αντίστοιχα ονόματα να παρουσιάσουμε θα ψάχναμε να βρούμε έναν άλλον τίτλο. Μου φαίνεται βέβαια πολύ ξενόφερτο και περίεργο το ότι αναγκάζονται ή χρειάζονται να δανειστούν έναν τέτοιο όρο, καθώς αυτό δείχνει μια άρνηση της ελληνικής ταυτότητας. Αρνούνται να ζήσουν στη χώρα τους, δεν τους αρέσει. Θα προτιμούσαν να ζήσουν στο Μονακό».
Ο Σταύρος Διοσκουρίδης ρωτά τον καθηγητή αν δείχνει μια αμηχανία το γεγονός ότι δεν ξέρουμε τι να κάνουμε με την παραλία. «Ξέρουμε πολύ καλά τι να κάνουμε με την παραλία. Ο κόσμος θέλει να πηγαίνει για περπάτημα εκεί, να χαζεύει τα ηλιοβασιλέματά του και να δροσίζεται από την αύρα του Σαρωνικού. Έχουμε μια ευλογία στα πόδια μας -μήκους 22 χλμ, που ξεκινά από τον Πειραιά και φτάνει μέχρι τη Βουλιαγμένη, την οποία καταστρέψαμε συνειδητά. Όχι ο κόσμος, αλλά οι πολιτικές ηγεσίες από τον καιρό της δικτατορίας μέχρι σήμερα. Και δεν είναι ζήτημα τουριστικοποίησης. Μιλάμε για εκτάσεις κατεστραμμένες, εγκαταλελειμμένες. Δεν έχουμε ένα φαινόμενο τουριστικής υπερδόμησης, όπως σε αντίστοιχες ριβιέρες. Έχουμε ένα φαινόμενο μεσαίας δόμησης, με τα πρώτα τρία χιλιόμετρα να είναι μπάζα, τα άλλα τρία ιδιωτική μαρίνα, στην οποία σε ρωτούν πού πας και τι θα κάνεις, ενώ τα επόμενα είναι ίσως το μοναδικό ελεύθερο κομμάτι (στο Παλαιό Φάληρο) που απολαμβάνει ο κόσμος. Μετά, αρχίζουν οι ιδιωτικές πλαζ με εισιτήριο και το τεράστιο φράγμα του Ελληνικού μέχρι την ακτή της Γλυφάδας. Μια πολιτεία η οποία έχει ένα τέτοιο διαμάντι, από τις ωραιότερες αστικές ακτές στον κόσμο και την καταστρέφει, την κλειδώνει ή την εγκαταλείπει, είναι μια πολιτεία η οποία δεν μπορεί να διαχειριστεί τον φυσικό της πλούτο», απαντά.
«Δεν είναι λίγο ουτοπικό να πούμε ότι όλη η ακτή πρέπει να είναι ελεύθερη;», αναρωτιέται ο δημοσιογράφος, ενώ ο κ. Μπελαβίλας απαντά ξεκάθαρα πως: «Προφανώς είναι ουτοπικό. Πιστεύω ότι τις κλειστές ακτές δεν μπορείς να τις καταργήσεις από τη μια μέρα στην άλλη. Για παράδειγμα, ο Αστέρας της Βουλιαγμένης ή τα Αστέρια Γλυφάδας έχουν ένα status μισού αιώνα, το οποίο λειτουργεί για τους πλούσιους. Δίπλα σε αυτά, ωστόσο, οφείλουν να υπάρχουν ακτές στις οποίες μπορεί να πάει ο κόσμος ελεύθερα με ένα ελάχιστο εισιτήριο. Υπάρχουν οι ακτές των ξενοδοχείων, όπως στον Λαιμό της Βουλιαγμένης και στο Λαγονήσι, υπάρχουν οι ακτές στις οποίες έιναι αποδεκτό να μπουν κάποιες συστοιχίες καταστημάτων αναψυχής, όπως για παράδειγμα η ΕΔΕΜ, και υπάρχουν ακτές όπως τα Λιμανάκια, που κατά τη γνώμη μου πρέπει να μείνουν απείραχτες, καθώς συνιστούν το τελευταίο φυσικό απόθεμα του θαλασσίου μετώπου. Δεν μπορώ να διανοηθώ ότι στα Λιμανάκια μπορεί να χτιστεί ένα ξενοδοχείο στα βράχια. Θα καταστρέψουμε ένα τοπίο μοναδικής ομορφιάς (…) Ο νόμος επιτρέπει ένα συγκεκριμένο ποσοστό της ακτής στο οποίο μπορούν να μπουν ξαπλώστρες και είναι λογικό. Ένα μικρό ποσοστό και η υπόλοιπη οφείλει να μείνει ανοιχτή. Αυτό υπερβαίνεται και παραβιάζεται διαρκώς. Και στη συνέχεια, στο όνομα της καθαριότητας ή στο όνομα της τάξης θα μπουν και τα συρματοπλέγματα για να αποκλείσουν την ελεύθερη πρόσβαση».
Σύμφωνα με τον ίδιο, οι μελέτες που θα ήθελε να εφαρμοστούν στο παραλιακό μέτωπο είναι αυτές του 2004 και του 2018. «Έχουμε ένα πολύ ισχυρό διάταγμα των ακτών από την εποχή των Ολυμπιακών Αγώνων, το 2004, από τον Οργανισμό της Αθήνας. Έχουμε ακόμη μια επικαιροποίηση αυτού του διατάγματος με τη μελέτη του Πολυτεχνείου του 2018, αλλά και ορισμένες επιμέρους μελέτες για το θαλάσσιο μέτωπο και αυτά που περιγράφουν είναι μεγάλα τμήματα των ακτών για δημόσια χρήση ως χώροι πρασίνου, ελεύθερης πρόσβασης και θαλάσσιου περιβάλλοντος. Από εκεί και πέρα, η καινούρια συνθήκη, η οποία επιβάλλεται με την περίπτωση του Ελληνικού, σύμφωνα με την οποία ο Άγιος Κοσμάς, ένα τμήμα πανέμορφου λαϊκού αθλητισμού καταστρέφεται για να φτιαχτεί μια πολυτελής συνοικία με βίλες, είναι μια τραγική εξέλιξη».