Τι κάνουμε σε περίπτωση κεραυνού – Οδηγίες προστασίας και πρώτες βοήθειες

Τι κάνουμε για να προστατευτούμε από τους κεραυνούς; Οδηγίες προστασίας για τις περιπτώσεις που βρισκόμαστε μέσα στο σπίτι, στο αυτοκίνητο ή σε εξωτερικό χώρο, αλλά και οι πρώτες βοήθειες που πρέπει να εφαρμόσουμε σε περίπτωση που έχει χτυπήσει κάποιον κεραυνός.

• 05/09/2023
• Κείμενο: NouPou.gr

Η καταιγίδα, γνωστή και ως ηλεκτρική καταιγίδα, είναι ένα μετεωρολογικό φαινόμενο που συνοδεύεται από αστραπές, κεραυνούς, μερικές φορές χαλάζι και σχεδόν πάντα με έντονη βροχόπτωση και ισχυρούς ανέμους. Ο κεραυνός είναι η ηλεκτρική εκκένωση που αποτελεί τη φυσική διαδικασία απομάκρυνσης του ηλεκτρικού φορτίου από τα καταιγιδοφόρα νέφη. Ας ξεχωρίσουμε όμως μεταξύ τους τρεις όρους που σχετίζονται με αυτή τη διαδικασία.

Σύμφωνα με τη Βικιπαίδεια,

• Κεραυνός ονομάζεται η εκκένωση που συμβαίνει μεταξύ νέφους και επιφάνειας της Γης (ξηρά ή θάλασσα).
• Αστραπή ονομάζεται η λάμψη της ηλεκτρικής αυτής εκκένωσης.
• Βροντή ονομάζεται ο κρότος που συνοδεύει αυτή την εκκένωση. Η αστραπή φαίνεται πριν ακουστεί η βροντή. Αυτό είναι συνέπεια του ότι η ταχύτητα του φωτός είναι πολύ μεγαλύτερη από την ταχύτητα του ήχου. Μια πολύ φωτεινή αστραπή και ένας σχεδόν ταυτόχρονος απότομος κρότος βροντής δείχνει ότι η αστραπή ήταν πολύ κοντά. Αν το καταιγιδοφόρο νέφος βρίσκεται πολύ μακριά, πιθανώς η βροντή να μην ακούγεται.

Στην πραγματικότητα, λίγοι από εμάς γνωρίζουμε ποιες είναι οι βασικές οδηγίες προστασίας από τους κεραυνούς, αλλά και τι πρέπει να κάνουμε σε περίπτωση που ένας άνθρωπος χτυπηθεί από κεραυνό.

Η διάρκεια ενός κεραυνού είναι μικρότερη από ένα δευτερόλεπτο, αλλά η θερμοκρασία που αναπτύσσεται είναι 10.000 βαθμοί Κελσίου. Τα ισχυρά ρεύματα του κεραυνού μπορούν να προκαλέσουν πυρκαγιά στο δάσος, να δημιουργήσουν σοβαρή βλάβη στις ηλεκτρικές γραμμές και να καταστρέψουν απροστάτευτες εγκαταστάσεις.

Πώς θα προστατευθούμε από τον κεραυνό

Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως οι κεραυνοί μπορούν να παρατηρηθούν μέχρι και σε απόσταση αρκετών χιλιομέτρων από το σημείο της εντονότερης βροχόπτωσης. Επομένως, υπάρχει κίνδυνος κεραυνού, ακόμα και σε περιοχές όπου δεν βρέχει ή βρέχει ασθενώς.

Για τις περιπτώσεις έντονης κακοκαιρίας, η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας έχει εκδώσει συγκεκριμένες οδηγίες προς τους πολίτες για την προστασία από τους κεραυνούς.

• Να ασφαλίσουν αντικείμενα τα οποία αν παρασυρθούν από τα έντονα καιρικά φαινόμενα ενδέχεται να προκαλέσουν καταστροφές ή τραυματισμούς.
• Να βεβαιωθούν ότι τα λούκια και οι υδρορροές των κατοικιών δεν είναι φραγμένα και λειτουργούν κανονικά.
• Να αποφεύγουν να διασχίζουν χειμάρρους και ρέματα, πεζή ή με όχημα, κατά τη διάρκεια καταιγίδων και βροχοπτώσεων, αλλά και για αρκετές ώρες μετά το τέλος της εκδήλωσής τους
• Να αποφεύγουν τις εργασίες υπαίθρου και δραστηριότητες σε θαλάσσιες και παράκτιες περιοχές κατά τη διάρκεια εκδήλωσης των έντονων καιρικών φαινομένων (κίνδυνος από πτώσεις κεραυνών).
• Να προφυλαχτούν αμέσως κατά τη διάρκεια μιας χαλαζόπτωσης. Να καταφύγουν σε κτίριο ή σε αυτοκίνητο και να μην εγκαταλείπουν τον ασφαλή χώρο, παρά μόνο όταν βεβαιωθούν ότι η καταιγίδα πέρασε. Η χαλαζόπτωση μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνη και για τα ζώα.
• Να αποφύγουν τη διέλευση κάτω από μεγάλα δέντρα, κάτω από αναρτημένες πινακίδες και γενικά από περιοχές, όπου ελαφρά αντικείμενα (π.χ. γλάστρες, σπασμένα τζάμια κλπ.) μπορεί να αποκολληθούν και να πέσουν στο έδαφος (π.χ. κάτω από μπαλκόνια).
• Να ακολουθούν πιστά τις οδηγίες των κατά τόπους αρμοδίων φορέων, όπως Τροχαία κλπ.

Σε περιοχές που εκδηλώνεται έντονη κεραυνική δραστηριότητα:

Αν βρίσκεστε στο σπίτι

• Μην κρατάτε ηλεκτρικές συσκευές ή το τηλέφωνο διότι ο κεραυνός μπορεί να περάσει μέσα από τα καλώδια. Αποσυνδέστε τις συσκευές τηλεόρασης από την κεραία και την παροχή του ηλεκτρικού ρεύματος.
• Αποφύγετε να αγγίξετε τις σωληνώσεις των υδραυλικών (κουζίνα, μπάνιο) καθώς συνιστούν καλούς αγωγούς του ηλεκτρισμού.

Αν βρίσκεστε στο αυτοκίνητο

• Ακινητοποιείστε το στην άκρη του δρόμου και μακριά από δέντρα που ενδέχεται να πέσουν πάνω του.
• Μείνετε μέσα και ανάψτε τα προειδοποιητικά φώτα στάσης (φώτα έκτακτης ανάγκης) μέχρι να κοπάσει η καταιγίδα.
• Κλείστε τα τζάμια και μην ακουμπάτε σε μεταλλικά αντικείμενα.
• Αποφύγετε τους πλημμυρισμένους δρόμους.

Αν βρίσκεστε σε εξωτερικό χώρο

• Καταφύγετε σε κτίριο ή σε αυτοκίνητο διαφορετικά καθίστε αμέσως στο έδαφος χωρίς να ξαπλώσετε.
• Προστατευτείτε κάτω από συμπαγή κλαδιά χαμηλών δέντρων στην περίπτωση που είστε μέσα σε δάσος.
• Μην καταφύγετε ποτέ κάτω από ένα ψηλό δέντρο σε ανοιχτό χώρο.
• Αποφύγετε τα χαμηλά εδάφη για τον κίνδυνο πλημμύρας.
• Μην στέκεστε πλάι σε πυλώνες, γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος, τηλεφωνικές γραμμές και φράκτες.
• Μην πλησιάζετε μεταλλικά αντικείμενα (π.χ. αυτοκίνητα, ποδήλατα, σύνεργα κατασκήνωσης κλπ.).
• Απομακρυνθείτε από ποτάμια, λίμνες ή άλλες μάζες νερού.
• Αν είστε μέσα στη θάλασσα βγείτε αμέσως έξω.
• Αν βρίσκεστε απομονωμένοι σε μια επίπεδη έκταση και νιώσετε να σηκώνονται τα μαλλιά σας (γεγονός που δηλώνει ότι σύντομα θα εκδηλωθεί κεραυνός), κάντε βαθύ κάθισμα με το κεφάλι ανάμεσα στα πόδια (ώστε να ελαχιστοποιήσετε την επιφάνεια του σώματός σας και την επαφή σας με το έδαφος) πετώντας τα μεταλλικά αντικείμενα που έχετε επάνω σας.

Όπως έχει εξηγήσει ο διευθυντής εκπαίδευσης της Ελληνικής Ομάδας Διάσωσης, Ζαφείρης Τρόμπακας, όταν κάποιος βρίσκεται εκτός αστικού ιστού και πέφτουν κεραυνοί, θα πρέπει να έχει μαζεμένα τα χέρια του, να μην πλησιάζει σε κοντινή απόσταση άλλον άνθρωπο και να βρίσκεται στάσιμος. Εάν απαιτηθεί να μετακινηθεί τότε πρέπει να το κάνει με πολύ μικρά βήματα και με το ένα πόδι δίπλα στο άλλο. «Αυτό που θα πρέπει να γνωρίζει ο κόσμος είναι πως όταν πέφτουν κεραυνοί δε βηματίζουμε, δεν κάνουμε μεγάλους διασκελισμούς, ούτε τρέχουμε». Επίσης, όπως τόνισε, πολύ σημαντικό είναι «σε περίπτωση που υπάρχει μαζί παιδί να μην περπατάμε μαζί χέρι χέρι», και «τα κατοικίδια να μην φορούν λουρί».

«Αν πέσει κεραυνός στα πέντε μέτρα μακριά και είμαστε με ενωμένα τα πόδια, το μόνο που θα μας προκαλέσει είναι το ωστικό κύμα να μας πετάξει και να δημιουργήσει μια περιοδική κώφωση. Γι’ αυτό σκοτώνονται πρώτα τα τετράποδα, όπως κατσίκια, κοπάδια, σκύλοι, άλογα που δεν μένουν ακίνητα και τρέχουν με μεγάλη δρασκελιά», εξηγεί.

Σε ό,τι αφορά τις οδηγίες προστασίας όταν είμαστε σε εν κινήσει αυτοκίνητο, ο κ. Τρόμπακας διευκρίνισε επίσης πως «είναι ασφαλές να βρίσκονται οι πολίτες εντός του οχήματος». Το ίδιο όμως δεν ισχύει για τους δικυκλιστές.

Πρώτες βοήθειες σε περίπτωση που χτυπήσει κάποιον κεραυνός

Όπως τονίζει η Πολιτική Προστασία, δεν είναι επικίνδυνο να αγγίξουμε κάποιον που μόλις χτυπήθηκε από κεραυνό.

• Αν κάποιος χτυπηθεί από κεραυνό ενώ συνεχίζεται η καταιγίδα, πρέπει να μεταφερθεί στο κοντινότερο καταφύγιο.
• Μόλις το άτομο μεταφερθεί στο καταφύγιο, πρέπει να καλέσουμε σε βοήθεια.
• Αν έχουμε εκπαιδευτεί, δίνουμε τις πρώτες βοήθειες. Αν το άτομο δεν αναπνέει, πρέπει να γίνει αμέσως τεχνητή αναπνοή.

«Ο άνθρωπος δεν είναι πυκνωτής, δε θα κρατήσει το ρεύμα για να μεταφερθεί σ’ εμάς ακαριαία. Φεύγει σε ελάχιστα δευτερόλεπτα και προκαλεί συνήθως ανακοπή στην καρδιά όποτε αν υπάρχει απινιδωτής μπορεί να επανέλθει ο άνθρωπος που έχει χτυπηθεί, όπως και με ΚΑΡΠΑ» αναφέρει παράλληλα ο κ. Τρόμπακας.