Μαρία Τσιμπινού: «Η ψυχοθεραπεία είναι ένα δώρο ζωής»
Με πάνω από 15 χρόνια εμπειρίας στον χώρο, η γνωστή Ψυχολόγος- Ψυχοθεραπεύτρια με έδρα τη Γλυφάδα μάς μιλάει για την απενοχοποίηση της ψυχανάλυσης, την πανδημία και την αξία του να χαιρόμαστε κάθε στιγμή.
- 06/05/2021
«Το 2021 η ψυχανάλυση δε θεωρείται πλέον ταμπού. Ειδικά οι νότιοι έχουν κατηγορηθεί αρκετά στο παρελθόν ότι βλέπουν την ψυχανάλυση ως μία μόδα, η οποία αναπτύχθηκε μαζί με κάποιες άλλες ανέσεις στην περιοχή κατά τη δεκαετία του ’80. Στην πραγματικότητα όμως η ψυχανάλυση είναι ανάγκη κι αυτό είναι κατανοητό στους ανθρώπους που θέλουν να δουλέψουν με τον εαυτό τους».
Επομένως η συνεδρία με ψυχολόγο έχει πλέον «απενοχοποιηθεί»;
Βλέπω πως ναι και μάλιστα εκτιμώ πως έχει σταματήσει να είναι ταμπού εδώ και τουλάχιστον 20 χρόνια. Οι άνθρωποι έχουν κατανοήσει πως δε συναντάς ψυχολόγο μόνο λόγω ψυχοπαθολογίας, αλλά κυρίως για να φέρουν άλυτες συγκρούσεις του παρελθόντος στην επιφάνεια, να δυναμώσουν και να αλλάξουν πολλά πράγματα από εκείνα που τους τυραννούσαν στο παρελθόν.
Ποια είναι η διαφορά της ψυχοθεραπείας από την ψυχανάλυση;
Η ψυχανάλυση είναι μία θεραπεία, η οποία εντάσσεται στο πλαίσιο της ψυχοθεραπείας. Ξεκίνησε από τον Φρόιντ και συγκίνησε εξαρχής ερευνητές, επιστήμονες και θεραπευτές. Εγώ ακολουθώ την ψυχοδυναμική προσέγγιση, που είναι μία εξέλιξη της ψυχαναλυτικής, και δίνει έμφαση στην εξερεύνηση του ασυνειδήτου. Εκεί όπου βρίσκεται ουσιαστικά ο «σκληρός δίσκος» μας με αποθηκευμένες σκέψεις, συναισθήματα και συγκρούσεις.
Τι ηλικίες ατόμων επιλέγουν να επισκεφθούν ψυχολόγο;
Η αλήθεια είναι ότι η ψυχοθεραπεία δεν έχει ηλικία. Απλά στις μικρότερες ηλικίες πρέπει ο γονιός να παρατηρήσει ότι υπάρχει μία δυσλειτουργία στην επικοινωνία με το παιδί. Σε μεγαλύτερες όμως ηλικίες (εφήβους και πάνω), βλέπω ότι είναι έτοιμοι άνθρωποι που έχουν αντιληφθεί τα θέματα που τους δυσχεραίνουν την καθημερινότητα και γι’ αυτό αποφασίζουν να έρθουν στο γραφείο.
Αυτό που μας οδηγεί συνήθως «στην πόρτα σας» είναι μία άσχημη εμπειρία ή ένα άσχημο συναίσθημα που διαρκεί για καιρό;
Συνήθως και τα δύο, διότι οι άνθρωποι που μπαίνουν στη διαδικασία να ζητήσουν τη βοήθεια ενός ψυχοθεραπευτή έχουν συναισθήματα που τους βαραίνουν καιρό κι ενδεχομένως συνδέονται με κάποιες τραυματικές εμπειρίες. Απλά κάποιοι άνθρωποι έχουμε βαρύτερα τραύματα και κάποιοι πιο ελαφριά.
Τι απαντάτε σ’ εκείνους που με απλά λόγια «δεν πιστεύουν στον ψυχολόγο»;
Αυτό που ήθελα να τους επικοινωνήσω, είναι πως δεν είναι ότι δεν πιστεύουν αλλά φοβούνται γιατί η ψυχοθεραπεία σε φέρνει αντιμέτωπο με σκοτεινά κομμάτια του μυαλού, τα οποία καλείσαι να τα φέρεις στο φως. Θεωρώ λοιπόν ότι η ψυχοθεραπεία είναι για γενναίους ανθρώπους κι αυτό το τονίζω πάντα!
Οι γονείς ανησυχούν αν το παιδί τους επισκέπτεται ψυχολόγο;
Οι γονείς που μαθαίνουν πως το παιδί τους, ανεξαρτήτως ηλικίας, πηγαίνει σε ψυχολόγο προβληματίζονται. Αρχικά γιατί συνειδητοποιούν ότι το παιδί έχει κάτι που το απασχολεί και στη συνέχεια γιατί οι ίδιοι δε μπορούν να βοηθήσουν. Έτσι αισθάνονται συχνά ενοχές σχετικά με το τι δεν έπραξαν σωστά και το παιδί νιώθει μετά από κάποια χρόνια την ανάγκη να δουλέψει με πρώιμες συγκρούσεις κι εμπειρίες.
Τελικά χρειάζονται όλοι την ψυχοθεραπεία;
Σε μία ιδανική κοινωνία, όλοι οι άνθρωποι θα μπορούσαν να κατανοήσουν ότι η ψυχοθεραπεία είναι ένα δώρο ζωής. Ένα δώρο που προσφέρει ο καθένας στον εαυτό του, ώστε να διώξει ό,τι τον βαραίνει και τον οδηγεί σε επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές και μοτίβα για πολλά χρόνια ζωής χωρίς καν να γνωρίζει τον λόγο! Εκεί έρχεται ο ψυχοδυναμικός θεραπευτής χέρι- χέρι με τον θεραπευόμενο για να ανασύρει παλιές μνήμες και τραυματικές εμπειρίες, που στην πορεία της θεραπείας θα λειτουργήσουν επανορθωτικά.
Τι σας οδήγησε στην ψυχολογία;
Από πολύ μικρή ηλικία είχα την τάση να προσπαθώ ενσυναισθητικά, όσο μπορούσα, να εξετάζω την πλευρά των ανθρώπων γύρω μου. Να αναρωτιέμαι δηλαδή τι είναι αυτό που οδήγησε κάθε άνθρωπο στη συγκεκριμένη συμπεριφορά.
Έχετε κάνει ειδική εκπαίδευση στη θεραπεία Ζεύγους & Οικογένειας στον Οργανισμό Ομαδικής Ανάλυσης που αποτελεί πλήρες μέλος της EFPP for Couples Family (European Federation for Psychodynamic Psychotherapy for Couples & Therapy). Ποιο είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα, με το οποίο έρχονται αντιμέτωπα τα σύγχρονα ζευγάρια;
Τα τελευταία χρόνια έρχονται όλο και πιο συχνά ζευγάρια, με σκοπό να διερευνήσουν τη σχέση και σύνδεσή τους. Το σημαντικό είναι ότι πλέον τα ζευγάρια είναι πολύ εξοικειωμένα με την ψυχοθεραπεία κι αντιλαμβάνονται πλήρως αυτό που εξαιρετικά εύστοχα έλεγε ο Φρόιντ «Όταν ξαπλώνουν δύο άνθρωποι σ’ ένα κρεβάτι, δεν είναι μόνο δύο. Είναι δύο ακόμη από τη μία και δύο ακόμη από την άλλη πλευρά του κρεβατιού, αφού κουβαλούν εμπειρίες, ήθη κι έθιμα των πατρικών οικογενειών τους». Όταν λοιπόν προσπαθούν να ταιριάξουν, βλέπουν ότι έρχονται αντιμέτωποι με τέτοιες άλυτες συγκρούσεις που προκύπτουν από τις δύο πατρικές οικογένειες.
Ομαδική ή ατομική ψυχοθεραπεία;
Η ομαδική ψυχοθεραπεία είναι η πρώτη μου εξειδίκευση και την ξεχωρίζω, γιατί θεωρώ ότι βοηθάει στις περισσότερες περιπτώσεις ψυχοπαθολογίας εξαιρώντας τις πολύ βαριές μορφές. Καλείσαι μέσα από τους καθρεφτισμούς που γίνονται με τα άλλα μέλη να δεις τη δική σου συμπεριφορά μέσα από κάποιον άλλο. Οπότε πολλές φορές έχει συμβεί σε όλους να βλέπουμε ότι ένας άνθρωπος που μέχρι πρότινος δεν τον γνώριζαν καν, μπορεί να προκαλέσει τοσο έντονα συναισθήματα που να μην καταλαβαίνουν το γιατί. Αυτό συμβαίνει γιατί βλέπουν κάτι γνώριμο ή κάτι από το περιβάλλον τους. Αυτή είναι η μαγεία της ομαδικής θεραπείας! Στο σημείο αυτό θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τη HOPE, τον Ελληνικό Οργανισμό Ψυχοθεραπείας INGA και ειδικά την κυρία Κρητικού για την εκπαίδευση και την πολυετή στήριξη.
Σε μία ομάδα θεραπείας πως μπορείς να νιώσεις «ασφαλής» σε ό,τι εμπιστεύεσαι;
Το άτομο που θα συμμετέχει σε μία ομάδα, θα έχει πρώτα περάσει από ατομικές συνεδρίες. Επομένως θα έχει πρώτα εμπιστευτεί τον θεραπευτή του. Στη συνέχεια ο θεραπευτής γνωρίζει τι ταιριάζει στον θεραπευόμενο και θα τον εντάξει σε μία ομάδα με μέλη που έχουν περάσει από την ίδια διαδικασία, άρα γνωρίζουν τη σημασία του απορρήτου, και έχουν παρόμοιες εμπειρίες. Να πω ότι δεν έχω συναντήσει ποτέ μα ποτέ πρόβλημα εμπιστοσύνης ή εχεμύθειας σε κάποια ομάδα μου, παρόλο που έχω αρκετά αναγνωρίσιμους στο ευρύ κοινό, θεραπευόμενους.
Το διάστημα από την έναρξη της πανδημίας και έπειτα, βλέπετε να έχει αυξηθεί η ανάγκη στήριξης από έναν ψυχολόγο;
Πολύ πιο έντονα κι αυτό διότι η πανδημία μάς ανάγκασε να κλειστούμε, λόγω καραντίνας, να ξανασυστηθούμε με τους ανθρώπους που μένουμε μαζί και να συνταιριάξουμε τις υποχρεώσεις. Πολλά πράγματα τα οποία πριν καλύπτονταν από διαφορετικές δραστηριότητες του κάθε ατόμου, τώρα ήρθαν στην επιφάνεια. Όμως πράγματι αυξήθηκαν τα άτομα που είχαν ανάγκη από μία στήριξη, ακόμη κι αυτό σήμαινε ότι θα πρέπει να πάνε στο αυτοκίνητο για να μη χάσουν τη συνεδρία τους!
Ένα άτομο με ασθενή από καρκίνο ή κάποια άλλη ασθένεια στην οικογένειά του, χρειάζεται και το ίδιο ψυχολογική υποστήριξη;
Σαφέστατα, για να μη σας πω ότι πολλές φορές η ανάγκη είναι ακόμη μεγαλύτερη διότι καλείται, στη ζωή των ανθρώπων που νοσούν, να υποστηρίξει τον άνθρωπό του και να αντέξει. Οπότε έχει ανάγκη να εκφράσει τις αγωνίες του, τα άγχη του και να νιώσει ότι έχει ένα κράτημα, μία αγκαλιά.
Έχετε εργαστεί εθελοντικά στο Κέντρο Ημέρας Ψυχολογικής υποστήριξης Καρκινοπαθών και των Οικογενειών τους στην Εταιρεία Κοινωνικής Ψυχιατρικής του Καθ.
Σακελλαρόπουλου. Πείτε μας δύο αισιόδοξες ιστορίες, όπως τις έχετε βιώσει με κάποιους ασθενείς και τις οικογένειές τους.
Μία πολύ έντονη περίπτωση που μου έχει μείνει, είναι όταν ήρθε ένας κύριος 78 ετών με καρκίνο στον προστάτη. Ένας άνθρωπος που δεν είχε κάνει ποτέ του πριν ψυχανάλυση, ήρθε σε αυτή την ηλικία! Είδα όμως από την αρχή πως είχε όρεξη να ζήσει, να προσπαθήσει, να δουλέψει με τον εαυτό του. Έτσι μπήκε στη διαδικασία να μοιραστεί, να συνδεθεί και μάλιστα πήγε πάρα πολύ καλά. Το ξεπέρασε και σήμερα είναι υγιής από κάθε άποψη, στα 88 έτη του!
Θα ήθελα να κλείσουμε τη συνέντευξή μας, δίνοντας κάποιες βασικές συμβουλές στον σύγχρονο άνθρωπο που ταλαιπωρείται από την καθημερινή πίεση, το στρες, την
πανδημία και τις όποιες προκλήσεις έχει φέρει αυτή η νέα περίοδος. Πως μπορούμε να βοηθήσουμε τον εαυτό μας και τους γύρω μας;
Αυτό που λέω πάντα στους ανθρώπους που συνεργάζομαι, είναι να μάθουν να γεύονται και να χαίρονται κάθε στιγμή της ζωής τους. Υπάρχουν πολλά μικρά πράγματα που δεν κατανοούσαμε πόσο σημαντικά είναι για τη ζωή μας και δε μπορούσαμε να τα χαρούμε μέσα στους ρυθμούς της ζωής μας. Οπότε μέσα σε όλα τα αρνητικά που έχει αυτή η κατάσταση, μας βοήθησε να απολαύσουμε τα μικρά σαν μία βόλτα στη θάλασσα, ένα ηλιοβασίλεμα, την ανθρώπινη επικοινωνία χωρίς να θεωρούμε κάποια πράγματα αυτονόητα.
Μαρία Τσιμπινού, Ψυχολόγος- Ψυχοθεραπεύτρια
Αγίου Νικολάου 29, Γλυφάδα