Ο Δήμος Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης φιλοδοξεί να μειώσει τα πλαστικά απορρίμματα στη θάλασσα

Ο Δήμος Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης εγκαινιάζει τη νέα του συνεργασία με το ευρωπαϊκό έργο «LIFE DEBAG: Ολοκληρωμένη εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τη μείωση της πλαστικής σακούλας στο θαλάσσιο περιβάλλον (LIFE14 GIE/GR/001127)» που υλοποιείται με τη συνεισφορά του χρηματοδοτικού μέσου LIFE της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αποσκοπεί στη μείωση της πλαστικής σακούλας στο θαλάσσιο περιβάλλον.

• 10/03/2017
• Κείμενο: NouPou.gr

 Η νέα συνεργασία επισφραγίστηκε την Πέμπτη 29 Δεκεμβρίου 2016, όπου ο Δήμαρχος του Δήμου Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης, Γρηγόρης Κωνσταντέλλος και ο συντονιστής του έργου LIFE DEBAG Καθηγητής Γιώργος Παπαθεοδώρου, υπέγραψαν Μνημόνιο Συνεργασίας, σε συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στο Δημαρχείο της πόλης.

Στόχος της συνεργασίας είναι υλοποίηση μιας σειράς στοχευμένων και  αλληλοσυμπληρούμενων δράσεων στο Δήμο και η ευρεία ενημέρωση των δημοτών για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της πλαστικής σακούλας στο περιβάλλον και κατ’ επέκταση τον μέγιστο δυνατό περιορισμό της μέσα από μια ολιστική προσέγγιση, με τη χρήση εργαλείων που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο του έργου LIFE DEBAG.

Σε αυτό το πλαίσιο την Τετάρτη 22 Μαρτίου 2017 στις 18:00, στην αίθουσα «Ιωνία» (Λεωφ. Κ. Καραμανλή 18, Βούλα) θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση με στόχο την ολοκληρωμένη ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας σχετικά με το περιβαλλοντικό πρόβλημα των σακουλών και άλλων πλαστικών απορριμμάτων στο θαλάσσιο περιβάλλον, των καλών πρακτικών που μπορούν να εφαρμοστούν για την επίλυσή του αλλά και των δράσεων που θα υλοποιηθούν στο πλαίσιο της συνεργασίας του Δήμου και του LIFE DEBAG.

Βασικό και δεσπόζοντα άξονα των ενημερωτικών δράσεων αποτελεί η πρακτική της «απομόνωσης» της συγκεκριμένης συσκευασίας από την καθημερινότητα των πολιτών και η αντικατάστασή της από επαναχρησιμοποιήσιμες, φιλικές προς το περιβάλλον τσάντες.

Παράλληλα, θα υλοποιηθούν δράσεις που θα προάγουν την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση για τη διαφύλαξη του θαλάσσιου περιβάλλοντος μέσω της υιοθέτησης καλών πρακτικών αλλά και της στοχευμένης ενημέρωσης για τα πλαστικά απορρίμματα στο θαλάσσιο περιβάλλον και όχι μόνο. Παράλληλα οι δράσεις θα περιλαμβάνουν σεμινάριο για εκπαιδευτικούς Α’ Βάθμιας και Β’ βάθμιας εκπαίδευσης και εκδηλώσεις με διαδραστικά, επιμορφωτικά παιχνίδια για τα παιδιά.

Η επιστημονική προσέγγιση των επιπτώσεων της πλαστικής σακούλας στο θαλάσσιο περιβάλλον θα αποτιμηθεί μέσω μιας σειράς δράσεων πεδίου, ούτως ώστε να συνυφανθούν η θεωρητική τεκμηρίωση του ζητήματος της πλαστικής σακούλας με την πρακτική αποτύπωσή του. Οι δράσεις πεδίου θα περιλαμβάνουν καταγραφή παράκτιων απορριμμάτων σε συστηματική βάση με τη συμμετοχή εθελοντικών ομάδων και η ηχοβολιστική αποτύπωση και υποβρύχια βιντεοσκόπηση του πυθμένα σε επιλεγμένες θαλάσσιες περιοχές του Δήμου Βούλας Βάρης Βουλιαγμένης από το Εργαστήριο Θαλάσσιας Γεωλογίας και Φυσικής Ωκεανογραφίας, Πανεπιστημίου Πατρών, και άλλες καινοτόμες επιστημονικές δράσεις.

Στο έργο LIFE DEBAG συμμετέχουν  πέντε φορείς με εγνωσμένη εμπειρία στα πεδία της προστασίας του παράκτιου περιβάλλοντος και της διαχείρισης στερεών αποβλήτων και πιο συγκεκριμένα:  το Πανεπιστήμιο Πατρών,  που είναι και ο Συντονιστής του Έργου (Εργαστήριο Θαλάσσιας Γεωλογίας  & Φυσικής Ωκεανογραφίας, Τμ. Γεωλογίας, Τμ. Χημείας, Τμ. Βιολογίας), η TERRANOVA Περιβαλλοντική Τεχνική Συμβουλευτική ΕΠΕ, το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS, η Οικολογική Εταιρία Ανακύκλωσης και το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Αστικού Περιβάλλοντος & Ανθρώπινου Δυναμικού του Παντείου Πανεπιστημίου.  

Εxtra info

1. Η πλαστική σακούλα

To μικρό βάρος, σε συνδυασμό με την υψηλή αντοχή, ήταν οι ιδιότητες που έκαναν τις πλαστικές σακούλες ιδιαίτερα δημοφιλείς και τις κατέστησαν από τη δεκαετία του ’70 ένα από τα χαρακτηριστικότερα σύμβολα της καταναλωτικής κοινωνίας μας. Τα ίδια χαρακτηριστικά είναι αυτά που τις καθιστά απειλή για τα θαλάσσια οικοσυστήματα. Εκτιμάται ότι το 2010 στην Ευρώπη χρησιμοποιήθηκαν 98,6 δις πλαστικές σακούλες μεταφοράς αγαθών, εκ των οποίων το 89% ήταν μιας χρήσης (Bio Intelligence Service, 2011). Σύμφωνα με την ίδια έκθεση, στην Ελλάδα καταναλώνονται 269 σακούλες ανά άτομο/έτος. Η αλόγιστη κατανάλωση/ χρήση της πλαστικής σακούλας έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της παραγωγής στερεών αποβλήτων και τη μη βιώσιμη χρήση των φυσικών πόρων.

2. Το ταξίδι της πλαστικής σακούλας

Οι πλαστικές σακούλες αν δεν καταλήξουν σε χώρους υγειονομικής ταφής, μπορούν να ταξιδέψουν πολύ εύκολα προς το θαλάσσιο περιβάλλον, όσο μακριά και να απορριφθούν από αυτό (π.χ. στο δάσος, στο βουνό, στο ποτάμι, κλπ.). Λόγω του μικρού τους βάρους και της ανθεκτικότητάς τους παρασύρονται από τον άνεμο και τη βροχή και μόλις εισέλθουν στη θάλασσα μπορούν να διανύσουν μεγάλες αποστάσεις ταξιδεύοντας στην επιφάνεια της θάλασσας η/και στα μεσόνερα (μεταξύ της επιφάνειας της θάλασσας και του πυθμένα), προκαλώντας μια σειρά από δυσμενείς επιπτώσεις. Σε έρευνες που έχουν υλοποιηθεί στο βυθό της Μεσογείου γύρω από τις ακτές της Ισπανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας, και της Ελλάδας έχουν αναφερθεί υψηλές συγκεντρώσεις απορριμμάτων (Galgani al., 1995, Ioakeimidis, et al., 2014), όπου περίπου το 77% αυτών ήταν τα πλαστικά και από αυτό, σχεδόν το 90% ήταν πλαστικές σακούλες.

3. Οι επιπτώσεις

Οι πλαστικές σακούλες αποτελούν απειλή για τα ζώα και τα πουλιά που ζουν στη θάλασσα. Τουλάχιστον 1.000.000 πουλιά και 100.000 θαλάσσια θηλαστικά πεθαίνουν κάθε χρόνο από πλαστικά και άλλα σκουπίδια που καταλήγουν στο περιβάλλον (UNEP, 2006). Τα ζώα οδηγούνται στον θάνατο είτε έμμεσα λόγω παγίδευσης ή τραυματισμού όπου και περιορίζεται η δυνατότητα κίνησής τους, επηρεάζοντας με αυτόν τον τρόπο τη δυνατότητά τους να βρουν τροφή ή να αποφύγουν τους θηρευτές τους, είτε άμεσα λόγω ασιτίας, ασφυξίας ή πνιγμού.

Επίσης, προκαλούν αισθητική ρύπανση μειώνοντας την τουριστική αξία παράκτιων περιοχών, αυξάνουν το κόστος της εμπορικής αλιείας καθώς μπλέκονται στον αλιευτικό εξοπλισμό και προκαλούν προβλήματα στη ναυσιπλοΐα και στις προπέλες των σκαφών, αντίστοιχα.

Μια ακόμα αρνητική διάσταση των πλαστικών σακουλών, είναι ότι μπορούν να παρέχουν τις κατάλληλες προϋποθέσεις για τη μετανάστευση ειδών της βενθικής μακροπανίδας, όπως καταφύγιο, τροφή, κατάλληλο υπόστρωμα ή και το «μεταφορικό μέσο» για αποίκιση, καθώς λόγω της υψηλής πλευστότητάς τους μπορούν να διανύουν μεγάλες αποστάσεις επιπλέοντας στο θαλασσινό νερό, που μπορεί αποδεδειγμένα να οδηγήσει σε διαταραχή των τοπικών οικοσυστημάτων.

4. Τα μικροπλαστικά της πλαστικής σακούλας

Οι πλαστικές σακούλες δεν παραμένουν ατόφιες για εκατοντάδες χρόνια στο θαλάσσιο περιβάλλον, αλλά κατακερματίζονται σε αμέτρητα μικροσκοπικά σωματίδια διαμέτρου μικρότερης των 5 χιλιοστών (μικροπλαστικά), σε χρονικό διάστημα μηνών ή ετών, λόγω της επίδρασης της  υπεριώδους ακτινοβολίας και των κυμάτων/ρευμάτων και άλλων μηχανικών διεργασιών. Τα μικροπλαστικά είτε καταλήγουν στα ιζήματα του βυθού είτε αιωρούνται στην υδάτινη στήλη και εισέρχονται στην τροφική αλυσίδα μέσω των οργανισμών που τα καταναλώνουν μαζί με το φυτοπλανκτόν, το οποίο κυμαίνεται στις ίδιες περίπου διαστάσεις.

Σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύτηκε στο πλαίσιο της Σύμβασης για τη Βιολογική Ποικιλότητα, τα θαλάσσια απορρίμματα επηρεάζουν δυσμενώς 663 θαλάσσια είδη. Το 11% περίπου των περιπτώσεων αφορούσε συγκεκριμένα σε κατάποση μικροπλαστικών.

Ορισμένα είδη ψαριών, πουλιών και άλλων ζώων αποβάλλουν το πλαστικό εύκολα, αλλά υπάρχουν και είδη που δεν έχουν αυτήν την ικανότητα, λόγω της κατασκευής του πεπτικού τους συστήματος, με αποτέλεσμα το πλαστικό να συσσωρεύεται στο σώμα τους. Τα μικροπλαστικά αποτελούν ένα «τοξικό χάπι» για τους οργανισμούς που τα καταπίνουν, καθώς εκτός από τις τοξικές ουσίες που περιέχουν από την παραγωγή τους (επιβραδυντικά καύσης, σταθεροποιητές, κ.α.) και πολλές από αυτές φαίνεται να επηρεάζουν το ορμονικό σύστημα,  μπορούν να συσσωρεύουν στην επιφάνειά τους έμμονους οργανικούς ρύπους (POPs), (π.χ., PCBs και φυτοφάρμακα όπως το DDT), σε συγκεντρώσεις δέκα χιλιάδες φορές υψηλότερες σε σχέση με το θαλασσινό νερό που τα περιβάλλει.