Ένας χρόνος εγκλεισμού
Σήμερα, που κλείνουμε ένα χρόνο από το πρώτο κρούσμα κορονοϊού στην Ελλάδα, αναλογιζόμαστε πώς και σε πόσο μεγάλο βαθμό έχει αλλάξει η καθημερινότητά μας, η ψυχολογία μας και τελικά όλο μας το είναι.
- 26/02/2021
Μου φαίνεται εξαιρετικά περίεργο να μπαίνει Μάρτιος και ο προηγούμενος μήνας στην ουσία να είναι… Μάρτιος. Αυτή την αίσθηση έχουν οι περισσότεροι από εμάς, αφού την τελευταία φορά που ζούσαμε κανονικά, πηγαίναμε στις δουλειές μας, βλέπαμε τους φίλους μας (κανονικά, χωρίς μάσκες) ήταν κάπου στις αρχές του περασμένου Μαρτίου. Φυσικά μεσολάβησε ένα αρκετά ‘ελεύθερο’ σε σχέση με τώρα καλοκαίρι, ωστόσο κι αυτό δεν έμοιαζε με κανένα άλλο από τα προηγούμενα. Bar κλειστά από τις 12 το βράδυ, μέσα στο κατακαλόκαιρο, καταμεσής του Αυγούστου, που άλλοτε τέτοια εποχή δεν ξεκολλούσες από τα καλοκαιρινά στέκια αν δεν πήγαινε τουλάχιστον 3. Ακόμη και στις 12 να έφευγες, έφευγες γιατί έτσι ήθελες, γιατί βαρέθηκες και ήθελες να πας στο σπίτι σου να αράξεις. Γιατί είχες την επιλογή.
Σήμερα ακούω ξανά για κάποια εισήγηση των λοιμωξιολόγων για ακόμη μια παράταση του υφιστάμενου lockdown. Αυτό που με ανησυχεί είναι η ‘ανοσία’ που έχω αποκτήσει ως ένα βαθμό απέναντι σε όλα αυτά. Οξύμωρο, ε; Με την έλευση των εμβολιασμών προσπαθούμε εδώ και καιρό να πετύχουμε την πολυπόθητη ανοσία έναντι στον ιό και προς το παρόν η μόνη ‘ανοσία’ που έχουμε πετύχει είναι αυτή απέναντι στα πράγματα που ακούμε καθημερινά, στον βομβαρδισμό ειδήσεων για επερχόμενα σκληρά lockdowns, για έκρηξη κρουσμάτων, για όλα αυτά που άλλοτε θα μας ανησυχούσαν πολύ περισσότερο. Γιατί κάπου εδώ, μετά από ένα χρόνο, έχει επέλθει ο κορεσμός. Κουράστηκες, δεν θέλεις πια να τα ακούς, δεν σου κάνουν πια τόση αίσθηση όπως στην αρχή.
Όταν πρωτοάκουσες για κάποιον περίεργο ιό στην Κίνα, περίμενες ότι μέσα σε ένα χρόνο θα συνέβαιναν όλα αυτά; Ότι θα βγαίνεις έξω μόνο για πολύ συγκεκριμένους λόγους που κρίνονται απαραίτητοι και μόνο εάν στο έχει πρώτα επιτρέψει η Πολιτική Προστασία της χώρας;
Έναν χρόνο πίσω, ξεκινά λοιπόν το πρώτο lockdown. Η εστίαση κλείνει, τα σχολεία το ίδιο, σταδιακά κλείνουν σχεδόν όλες οι δραστηριότητες. Στη ζωή μας μπαίνει το sms στο 13033. Όλοι μιλούν για έναν αόρατο εχθρό, ο οποίος δεν αστειεύεται και γι’ αυτόν τον λόγο θα πρέπει να μπούμε σε μια κατάσταση πρωτόγνωρη, αλλά αναγκαία για την υγεία όλων μας. Το σύνθημα είναι «Μένουμε σπίτι» και πολλοί από εμάς, με όλη τη διάθεση να προστατεύσουμε τον εαυτό μας, τους αγαπημένους μας και το κοινό καλό, το τηρήσαμε και το μοιραστήκαμε στα social media, προτρέποντας τους διαδικτυακούς μας φίλους να μείνουν σπίτι, για το καλό όλων μας. Ούτως ή άλλως, θα ήταν για λίγο. Τι θα μας πείραζε αν απλά μέναμε στο σπίτι μας για λίγο;
Οι μέρες περνούν και όλοι νιώθουμε περίεργα συναισθήματα, όπως αρμόζει σε κάθε πρωτόγνωρη κατάσταση. Όλοι διατυμπανίζουμε πως αυτή είναι μια ευκαιρία να κάνουμε όλα όσα δεν μας επιτρέπει να κάνουμε η απαιτητική και κουραστική καθημερινότητά μας. Βλέπω παντού ιδέες για το πώς να γεμίσεις ποιοτικά τον χρόνο σου στο σπίτι. Πώς να στραφείς στον εαυτό σου, να τον εξελίξεις, τώρα που έχεις χρόνο. Όλοι ξεκινούν διαδικτυακά σεμινάρια, ξεκινούν καινούργια χόμπι, το ρίχνουν στη μαγειρική, τη γιόγκα και την εκμάθηση νέων ξένων γλωσσών. Έκανα και εγώ πολλά από αυτά, δεν το αρνούμαι.
Έναν χρόνο μετά όμως, παρατηρώ πως τίποτα δεν είναι ίδιο.
Μετά από ένα καλοκαίρι χαλάρωσης των μέτρων, ερχόμαστε πάλι μπροστά σε αυτό που δεν πιστεύαμε ότι θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε ξανά. Ένα δεύτερο lockdown. Αποχαιρετάμε και πάλι τους καφέδες, τις μπύρες και το φαγητό έξω με την παρέα, τα παιδιά αποχαιρετούν για δεύτερη φορά τις τάξεις και τους συμμαθητές τους και όλοι λέμε «εντάξει, το ζήσαμε μια φορά, θα το ξεπεράσουμε». Αν με ρωτάς, σε αυτό το δεύτερο lockdown όλα είχαν αλλάξει. Κανένας δεν το είδε σαν ευκαιρία αυτογνωσίας και αυτοβελτίωσης, κανένας δεν είχε όρεξη για καθημερινές μαγειρικές εξερευνήσεις, όλοι ήμασταν ήδη εξαιρετικά κουρασμένοι ψυχολογικά. Ακόμη και τότε, μας είπαν (και είπαμε στους εαυτούς μας), θα είναι για λίγο. Να κρατήσει μέχρι και λίγο πριν τα Χριστούγεννα; Μέχρι εκεί, όχι παραπάνω.
Κι όμως, τα δεδομένα μας διέψευσαν και πάλι. Και όλο το Νοέμβριο μείναμε στο σπίτι και Χριστούγεννα κάναμε χωρίς εξόδους, χωρίς θέατρα, χωρίς σινεμά, αλλά και χωρίς αυτά που μέχρι πέρυσι θεωρούσαμε αυτονόητα. Χωρίς τους αγαπημένους μας ανθρώπους, χωρίς να μπορέσουμε να ανταλλάξουμε δώρα από κοντά, κάποιοι χωρίς να μπορούμε να κάνουμε καν μια βόλτα στη χριστουγεννιάτικη Αθήνα, να βγάλουμε μια φωτογραφία στο Σύνταγμα με φόντο το έλατο της πλατείας. Αντ’ αυτού, αναγκαστήκαμε να γιορτάσουμε δυο ρεβεγιόν με περιορισμό 9 συγγενικών ατόμων στο σπίτι. Στολίσαμε και είδαμε χριστουγεννιάτικες ταινίες. Και αυτό ήταν όλο.
Μέχρι και σήμερα, η διασκέδαση περιορίζεται στο να βγεις έξω για περπάτημα ή για τρέξιμο, να δεις τον ήλιο, να αγναντέψεις τη θάλασσα, να πας μια βόλτα στο βουνό. Ίσως να δεις και κανένα φίλο σου, αλλά πάντα περιορισμένα. Όσο για τη διασκέδαση μέσα στο σπίτι; Βράδια με ατελείωτους μαραθωνίους Netflix έρχονται να κλείσουν με μοναδικό τρόπο τη μέρα κατά την οποία έχεις ήδη επιβαρύνει τα μάτια σου με ένα 8αωρο – στην καλύτερη περίπτωση – μπροστά σε μια οθόνη υπολογιστή λόγω της τηλεργασίας. Και πριν κοιμηθείς; Θα ‘χαζέψεις’ και λίγο στο κινητό, τι άλλο να κάνεις άλλωστε. Δοκίμασε απλά μια μέρα να μετρήσεις τις ώρες της ημέρας που βρίσκεσαι μπροστά σε μια οθόνη και το αποτέλεσμα θα σε εντυπωσιάσει.
Και, κάπου εδώ, ερχόμαστε στο θέμα της τηλεργασίας. Άλλη μια πρωτόγνωρη κατάσταση για όλους μας. Όσοι στην αρχή είχαμε τη διάθεση να δημιουργήσουμε μια home office ατμόσφαιρα, να ντυθούμε και να ετοιμαστούμε κανονικά, σαν να πηγαίναμε στο γραφείο, προκειμένου να μην επιτρέψουμε στον εαυτό μας να πέσει ψυχολογικά, έχουμε πλέον κάνει την πιτζάμα, τη νέα τάση της μόδας. Το ίδιο ισχύει βέβαια και για την τηλεκπαίδευση.
Η αλήθεια είναι πως η όλη κατάσταση έχει γίνει πλέον ‘σώμα’ μας. Θέλουμε να κάνουμε πολλά, όμως τα δεδομένα και η ψυχική κυρίως κούραση, μας αποτρέπουν. Πόσες φορές έχεις νιώσει πως το μόνο που θέλεις να κάνεις σήμερα είναι να μείνεις ξαπλωμένος στον καναπέ και να δεις απλά μια ανάλαφρη ταινία, ώστε να μην μπεις καν στον κόπο να σκεφτείς άλλο; Σίγουρα πολλές. Ο οργανισμός έχει πέσει, έχει ‘βολευτεί’ σε αυτή την καθημερινότητα και λειτουργεί στον αυτόματο.
Είναι αμφίβολο, αν μας έλεγαν πως αύριο το πρωί όλα ανοίγουν, κατά πόσο θα ‘τρέχαμε’ όλοι κατευθείαν να μπούμε ξανά στην κανονικότητα. Παρότι η ψυχή μας το λαχταρά, το σώμα μας είναι βαρύ και μας κρατά πίσω.
Πού θα βγει όλο αυτό, κανείς δεν ξέρει. Το βέβαιο είναι πως εμείς κάποια στιγμή θα βγούμε έξω. Μέχρι τότε, ας προσπαθήσουμε να χαρούμε όλα αυτά που πριν δεν μας έκαναν καμία αίσθηση. Πόσο χαίρεσαι τώρα με μια βόλτα στη φύση και τον ήλιο; Ίσως αυτό είναι ένα μάθημα για το μετά. Ας κρατήσουμε αυτό λοιπόν.