Γρηγόρης Κωνσταντέλλος: Όσα έμαθε ο Δήμος 3Β από τη μεγάλη φωτιά στη Βούλα
Ο Δήμαρχος Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης μίλησε στο Future of Cities Conference για τις δράσεις του Δήμου στη βιώσιμη ανάπτυξη, την ενεργειακή μετάβαση και την ασφάλεια από φυσικές καταστροφές, με έμφαση στη χρήση τεχνολογίας για την πρόληψη πυρκαγιών.
- 15/03/2025
Ο Γρηγόρης Κωνσταντέλλος συμμετείχε στο 13ο Future of Cities Conference, που πραγματοποιήθηκε την Τρίτη 11 Μαρτίου 2025 στον Συνεδριακό Χώρο της Εθνικής Ασφαλιστικής, καταθέτοντας τις απόψεις του σε δύο σημαντικά πάνελ συζητήσεων. Ο Δήμαρχος Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης μίλησε για τη βιώσιμη ανάπτυξη και τις έξυπνες πόλεις, αναδεικνύοντας τόσο τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η τοπική αυτοδιοίκηση όσο και τις λύσεις που εφαρμόζει ο Δήμος για να δημιουργήσει ένα πιο πράσινο, καινοτόμο και ασφαλές περιβάλλον για τους πολίτες.
Στο πρώτο πάνελ με τίτλο “Mission Twin Cities”, στο οποίο συμμετείχε επίσης ο Δήμαρχος Παλαιού Φαλήρου Γιάννης Φωστηρόπουλος, ο κ. Κωνσταντέλλος αναφέρθηκε στη στρατηγική για τη μετατροπή των κατοικημένων περιοχών σε βιώσιμες και κλιματικά ουδέτερες γειτονιές. Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στη συμμετοχή του Δήμου στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα Twin Cities, το οποίο του έδωσε τη δυνατότητα να συνεργαστεί με πόλεις που έχουν πετύχει σημαντικά βήματα στη βιώσιμη αστική ανάπτυξη. «Είχαμε τη μεγάλη τύχη να επιλεχθούμε για το πρόγραμμα Twin Cities και να έρθουμε σε επαφή με κάποιες πόλεις που μπορεί να μην “σου γεμίζουν το μάτι”, αλλά είναι πραγματικά πολύ σπουδαίες και οργανωμένες, πολύ πιο μπροστά από εμάς», ανέφερε χαρακτηριστικά, δίνοντας το παράδειγμα της συνεργασίας τους με την Κλουζ της Ρουμανίας. «Όταν ακούγαμε Ρουμανία, σκεφτόμασταν μια βαλκανική χώρα ξεχασμένη στις δεκαετίες του ‘70 και του ‘80. Αυτό το στερεότυπο σας διαβεβαιώνω ότι δεν υπάρχει. Μιλάμε για μια ευρωπαϊκή πόλη με εξαιρετική τεχνολογία, με καινοτομία στην πρώτη γραμμή και με την τοπική κοινωνία να μοχλεύεται με έναν εξαιρετικό τρόπο και να παράγει αποτέλεσμα. Έχουμε ξεκινήσει να αντιγράφουμε κάποιες καλές πρακτικές τους και φυσικά και εκείνοι εφαρμόζουν δικές μας».
Ο Δήμαρχος αναφέρθηκε στη συνέχεια στη σημασία της ενεργειακής μετάβασης και των δράσεων εξοικονόμησης ενέργειας που έχει αναλάβει ο Δήμος. «Ξεκινήσαμε νομίζω κάπως νωρίς, το 2015. Μέχρι σήμερα έχουμε μετατρέψει 44 κτίρια του Δήμου σε κτίρια μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης. Σε σχολεία, δημοτικά κτίρια και αθλητικές εγκαταστάσεις έχουμε τοποθετήσει φωτοβολταϊκά για την παραγωγή ενέργειας, αντλίες θερμότητας κ.ά.».
Σύμφωνα με τον ίδιο, το αποτέλεσμα αυτών των δράσεων ήταν η μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης κατά 62% από το 2015 στο 2023, όπως μετρήθηκε από το Πολυτεχνείο. Ωστόσο, ο Δήμαρχος υπογράμμισε ότι η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η επέκταση αυτών των πρακτικών στο σύνολο της πόλης: «Το μεγάλο ερώτημα εδώ είναι πώς αυτή η καλή πρακτική θα επεκταθεί και στον υπόλοιπο Δήμο. Διότι δεν είναι μόνο οι δημοτικές εγκαταστάσεις. Είναι τα εμπορικά καταστήματα, οι κατοικίες. Είναι όλη η πόλη. Πώς θα βρεθούν χρήματα για να γίνουν αυτά; Απάντηση δεν υπάρχει σαφής».
Σαφώς, η βιώσιμη ανάπτυξη δεν αφορά μόνο τις μεγάλες παρεμβάσεις, αλλά και την καθημερινότητα των πολιτών. Ο Δήμαρχος 3Β αναφέρθηκε στην ανάγκη δημιουργίας περιπατητικών και ποδηλατικών διαδρομών, διαμορφώνοντας μια πιο ήσυχη, φιλική και βιώσιμη πόλη. «Πρέπει να φέρουμε την αλλαγή στον άνθρωπο που δεν έβγαινε έξω, που έμενε στο σπίτι του ή έφευγε στην εξοχή, γιατί δεν μπορούσαμε να του δώσουμε την επιλογή μιας βιώσιμης αστικής εμπειρίας» δήλωσε χαρακτηριστικά.
Ένα άλλο κρίσιμο ζήτημα που ανέδειξε είναι η διαχείριση απορριμμάτων. «Η διαχείριση απορριμμάτων δεν είναι δύσκολη, δεν είναι σύνθετη, θέλει όμως πολιτική βούληση. Και πολιτική βούληση δεν υπάρχει», σημείωσε καυστικά, προσθέτοντας ότι το ζήτημα παραμένει «κάτω από το χαλί». Εξήγησε, βέβαια, πως ο Δήμος έχει πετύχει 38% εκτροπή απορριμμάτων από την ταφή, με στόχο να φτάσει το 50% έως το τέλος του 2025.
Κλείνοντας το συγκεκριμένο πάνελ, υπογράμμισε πως η κλιματική αλλαγή δεν είναι μόδα αλλά απειλή και κρίση: «Η γη αντεπιτίθεται μετά από όλα τα δεινά που δημιούργησε ο άνθρωπος τον τελευταίο ενάμιση αιώνα και οι αυτοδιοικητικοί είμαστε εδώ για να το περιορίσουμε τοπικά». Τόνισε ακόμη ότι συχνά καλές προθέσεις μένουν στα χαρτιά λόγω έλλειψης πόρων και πολιτικής βούλησης, ενώ χαμένες ευκαιρίες διαδέχονται η μία την άλλη.
Στο δεύτερο πάνελ, με τίτλο “Πώς μπορεί να γίνουν οι έξυπνες πόλεις ασφαλείς για τους πολίτες”, ο Δήμαρχος ξεκίνησε μιλώντας για ένα από τα πιο δύσκολα περιστατικά που αντιμετώπισε ο Δήμος Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης: την πυρκαγιά του Ιουνίου του 2022. «Αν δεν πάθεις, δεν θα μάθεις. Οπότε εμείς πάθαμε για να μάθουμε», δήλωσε χαρακτηριστικά, περιγράφοντας το πώς μια φωτιά που ξεκίνησε από τον Νότιο Υμηττό μπήκε μέσα στην πόλη. Αν και, ευτυχώς, δεν υπήρξαν απώλειες σε ανθρώπινες ζωές, το οικολογικό αποτύπωμα ήταν σημαντικό. «Χάσαμε έναν πνεύμονα πολύ σημαντικό, έναν χώρο πρασίνου που είχε καεί πολλές φορές. Θυμάμαι τον εαυτό μου παιδάκι να κάνουμε δεντροφυτεύσεις εκεί, προσπαθώντας να αναστήσουμε ένα παλιό πευκοδάσος».
Το περιστατικό αυτό χτύπησε ένα ισχυρό καμπανάκι κινδύνου στη δημοτική αρχή. «Ή μάλλον, όχι καμπανάκι. Χτύπησε η καμπάνα της Παναγίας των Παρισίων», είπε, θέλοντας να δείξει το μέγεθος της κρίσης και την ανάγκη για ριζική αλλαγή στη διαχείριση των καταστροφικών φαινομένων. Το κύριο δίδαγμα ήταν πως η έγκαιρη προειδοποίηση είναι το παν. «Όταν έχεις να αντιμετωπίσεις φωτιά, προλαβαίνεις. Όταν όμως η φωτιά μετατραπεί σε πυρκαγιά, τότε χρειάζεσαι πολλά παραπάνω μέσα για να τη σταματήσεις», υπογράμμισε, εξηγώντας πως το ζητούμενο δεν είναι απλώς η καταστολή, αλλά η πρόληψη πριν η φωτιά ξεφύγει από τον έλεγχο.
Μετά την πυρκαγιά, λοιπόν, ο Δήμος προχώρησε σε μια «πρωτοποριακή στρατηγική πρόληψης, αξιοποιώντας την τεχνολογία στο μέγιστο βαθμό. Η αρχή έγινε με την εγκατάσταση drones για 24ωρη εναέρια επιτήρηση». Ωστόσο, όπως ανέφερε, η πορεία δεν ήταν εύκολη: «Απίστευτα και απίθανα προβλήματα: γραφειοκρατία, αδειοδοτήσεις, εύρεση των κατάλληλων μέσων και συνεργατών».
Παρόλα αυτά, η επιμονή απέδωσε καρπούς. Μέχρι τις αρχές του 2023, ο Δήμος είχε αναπτύξει ένα «πλήρως λειτουργικό σύστημα επιτήρησης και έγκαιρης ειδοποίησης, με θερμικές και ψηφιακές κάμερες τοποθετημένες σε κομβικά σημεία και drones που πραγματοποιούν 24ωρες περιπολίες σε περιοχές υψηλού κινδύνου, προσφέροντας μια real-time μετάδοση εικόνας στα κινητά τηλέφωνα των υπευθύνων και στο επιχειρησιακό κέντρο». Αυτό το σύστημα προσφέρει άμεση ενημέρωση για ύποπτα περιστατικά και δίνει τη δυνατότητα στη δημοτική αρχή να αντιδρά άμεσα και στοχευμένα, πριν η κατάσταση κλιμακωθεί, όπως εξήγησε ο κ. Κωνσταντέλλος.
Ο Δήμος προχωρά και στην υιοθέτηση ενός «νέου, εξελιγμένου συστήματος, το οποίο αναμένεται να τεθεί σε δοκιμή το καλοκαίρι, που προβλέπει την εξέλιξη της πυρκαγιάς και καθορίζει ασφαλείς δρόμους διαφυγής. Αυτό είναι που λείπει», εξήγησε ο Δήμαρχος, «όχι μόνο να βλέπουμε τη φωτιά, αλλά να γνωρίζουμε πού θα κινηθεί και ποιοι δρόμοι είναι ασφαλείς για εκκένωση».
Ο Δήμαρχος στάθηκε έπειτα στις προκλήσεις που συνοδεύουν τη χρήση της τεχνολογίας στην αυτοδιοίκηση. Αν και τα συστήματα αυτά είναι απαραίτητα, η υλοποίησή τους δεν είναι αυτονόητη, όπως είπε. ««Η τεχνολογία πρέπει να είναι χρήσιμη, διαφορετικά χάνεται μέσα στην πολυπλοκότητά της» σχολίασε, παραλληλίζοντας τις σημερινές πρωτοπορίες με τα πρώτα συστήματα AI στην πολεμική αεροπορία, όπου οι κυβερνήτες των αεροσκαφών δεν καταλάβαιναν πάντα τις αποφάσεις των αυτόματων πιλότων. «Τα πρώτα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης λειτούργησαν στην πολεμική αεροπορία κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’80. Τότε ήμουν και εγώ νεαρός συγκυβερνήτης στα ημιαυτόματα. Όταν το αεροπλάνο λειτουργούσε με τους αυτοματισμούς του AI, ρωτούσαν οι κυβερνήτες “τι κάνει τώρα;”. Ήταν προχωρημένη τεχνολογία, χωρίς να σε βάζει στη διαδικασία να το “χωνέψεις” και να το κάνεις δικό σου. Είναι κάτι το οποίο πρέπει να δούμε και με τα συστήματα που σχεδιάζονται σήμερα. Μόνο έτσι θα μπορεί η κάθε νέα τεχνολογία να πραγματικά χρηστική».
Τέλος, ο κ. Κωνσταντέλλος αναφέρθηκε στη χαμηλή χρηματοδότηση για έρευνα και τεχνολογία στην Ελλάδα, που κατατάσσει τη χώρα στην 25η θέση στην Ευρώπη: «Δεν μπορούμε να περιμένουμε πρωτοποριακές εξελίξεις, αν δεν επενδύσουμε στα χρυσά μυαλά που έχουμε στη χώρα μας, τα οποία τελικά καταλήγουν με μεταγραφές στο εξωτερικό».
