Η ιστορία της Γλυφάδας από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα

O Ιστορικός Κωνσταντίνος Καλπουρτζής καταγράφει για το NouPou την ιστορική πορεία της Γλυφάδας και την εξέλιξη της πρωτεύουσας της Αθηναϊκής Ριβιέρας μέσα στον χρόνο.

• 04/03/2024
• Κείμενο: NouPou.gr

Η Γλυφάδα αποτελεί κοσμοπολίτικο προάστιο της Αθήνας, με σύγχρονες μαρίνες, ξενοδοχεία, εμπορικά καταστήματα, χώρους εστίασης και διασκέδασης, καθώς και ακριβές κατοικίες δίπλα στη θάλασσα. Μία σύγχρονη πόλη ευρωπαϊκών προδιαγραφών, που συνεχώς εξελίσσεται και βελτιώνεται, με μεγάλους δρόμους, χώρους πρασίνου, πάρκα και αμμουδερές παραλίες. Διασχίζεται σε όλο το μήκος της, από βορειοδυτικά προς νοτιοανατολικά, από τη Λεωφόρο Βουλιαγμένης, με την σχεδόν παράλληλη προς αυτήν παραλιακή Λεωφόρο Ποσειδώνος και τοπικά στην Άνω Γλυφάδα και την Οδό Γούναρη.

Είναι έδρα του ομώνυμου Δήμου του Νοτίου Τομέα Αθηνών, που υπάγεται διοικητικά στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής και καθήκοντα Δημάρχου, από την 1η Σεπτεμβρίου 2014, εκτελεί ο Γιώργος Παπανικολάου, δικηγόρος στο επάγγελμα. Εκτός, όμως, από διοικητικό, η Γλυφάδα αποτελεί και θρησκευτικό κέντρο, μιας και ο Ιερός Ναός του Αγίου Κωνσταντίνου είναι ο Μητροπολιτικός Ναός της Ιεράς Μητροπόλεως Γλυφάδας, Ελληνικού, Βούλας, Βουλιαγμένης & Βάρης (Βαρκίζης), με Μητροπολίτη –από τις 20 Μαρτίου 2019– την Αυτού Σεβασμιότητα Αντώνιο (κατά κόσμον Διονύσιο Αβραμιώτη).

Η Αρχαία Αιξωνή

Η Ιστορία της Γλυφάδας χάνεται στα βάθη των αιώνων. Πιο συγκεκριμένα, το Σπηλαιοβάραθρο του Προφήτη Ηλία, που εντοπίζεται στον Υμηττό, υπολογίζεται ότι δημιουργήθηκε πριν από 15 εκατομμύρια χρόνια. Στην Αρχαιότητα, η περιοχή ονομαζόταν «Αιξωνή» –που σήμαινε «η περιοχή των κατσικιών»–, ήταν ένας από τους μεγαλύτερους Δήμους της Αρχαίας Αθήνας και μέλος της Κεκροπίδας Φυλής. Πολλοί κάτοικοί του ασχολούνταν με τη γεωργία, άλλοι με την αλιεία, ενώ ο δήμος ήταν γνωστός για την «αιξωνική τρίγλη» (είδος ψαριού, το μπαρμπούνι).

Στα τέλη του περασμένου αιώνα, στην Πλαζ των Αστεριών, εντοπίστηκε και ερευνήθηκε από την ΚΣΤ΄ Εφορεία Προϊστορικών & Κλασικών Αρχαιοτήτων, τμήμα νεκροταφείου της 3ης Χιλιετίας π.Χ., καθώς επίσης και παράκτιος προϊστορικός περίβολος της προαναφερθείσας Πρωτοελλαδικής, καθώς και της Μεσοελλαδικής Περιόδου (2000 / 1900 – 1650 π.Χ.). Σε αυτόν τον περίβολο, εντός και γύρω απ’ αυτόν, υπάρχει και τμήμα νεκροταφείου της περιόδου της Ύστερης Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (284 – 430 μ.Χ.). Η περιοχή του Αγίου Νικολάου, που βρίσκεται το ομώνυμο Βυζαντινό εκκλησάκι, αλλά και λίγο παρακάτω ο νεότερος μεγάλος Ναός, ήταν κάποτε το κέντρο της Αιξωνής. Ο Ναός πιθανολογείται ότι κτίστηκε παίρνοντας τη θέση κάποιου Αρχαίου Ιερού.

Το 403 π.Χ., στο πλαίσιο της πολεμικής σύγκρουσης ανάμεσα στους Τριάκοντα Τυράννους και τους Δημοκρατικούς του Θρασύβουλου, ο ίππαρχος Λυσίμαχος, του ιππικού των Τριάκοντα, κατέσφαξε –παρά τις εκκλήσεις τους και τα παράπονα ακόμα και των δικών του ιππέων– τους Δημότες Αιξωνέων, οι οποίοι είχαν μεταβεί στα χωράφια για τη συγκομιδή των καλλιεργειών. Λίγους αιώνες αργότερα, στις ακτές της Αιξωνής αποβιβάστηκε ο Απόστολος Παύλος (1ος αιώνας μ.Χ.).

Σ’ ένα χαμηλό σημείο του Υμηττού θα πρέπει να βρισκόταν κατά την Κλασική Περίοδο (480 – 323 π.Χ.) και το Αρχαίο Θέατρο του Δήμου, το οποίο ουδέποτε βρέθηκε σε ανασκαφές και αποτελεί μέχρι και σήμερα μυστήριο η εξαφάνισή του. Σύμφωνα με όσα έχουν γραφτεί, στο Αρχαίο Θέατρο Αιξωνής έχουν διδαχτεί οι πρώτες παραστάσεις έργων του Σοφοκλή (5ος αιώνας π.Χ.).

Το 1950 ο Αρχιτέκτονας και Ακαδημαϊκός Δημήτρης Πικιώνης έδωσε το όνομα «Αιξωνή» σ’ έναν οικοδομικό και κτηματικό συνεταιρισμό στους πρόποδες του Υμηττού, καθώς και σε περιοδικό, στο οποίο δημοσιεύτηκαν, μεταξύ άλλων, μελέτες που αναφέρονταν στον Αρχαίο Δήμο. Ο Άγγελος Σικελιανός προσομοιάζει την ομορφιά της περιοχής με το Δελφικό τοπίο και μία παρέα Ελλήνων διανοουμένων σχεδιάζουν μαζί με τον Πικιώνη έναν ιδανικό οικισμό χειροτεχνών, ο οποίος όμως δεν έγινε ποτέ πραγματικότητα. Από τη φιλοδοξία εκείνη έμεινε μόνο το Εκκλησάκι του Ακάθιστου Ύμνου, στην περιοχή Αιξωνή και το σπίτι του ιερέα.

Τη δεκαετία του 1980 μέσα σ’ ένα παλιό νταμάρι φιλοτεχνήθηκε το σύγχρονο γλυπτό θέατρο της Αιξωνής. Το 1984 ο χώρος εντάχθηκε στο πρόγραμμα αποκατάστασης και ανάπλασης χώρων πρώην λατομείων Αττικής. Η ανάπλασή του έγινε με υπεύθυνη έργου την εικαστικό Νέλλα Γκόλαντα. Εγκαινιάστηκε το 1992 και τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του – τους καλοκαιρινούς μήνες κυρίως – φιλοξένησε σημαντικές παραστάσεις και σπουδαίους Έλληνες καλλιτέχνες και δημιουργούς, μεταξύ των οποίων ο Θανάσης Βέγγος, ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ, ο Θύμιος Καρακατσάνης, ο Νίκος Παπάζογλου, ο Κώστας Καζάκος, ο Γιώργος Νταλάρας, ο Γιάννης Μαρκόπουλος και ο Μίκης Θεοδωράκης. Το σύγχρονο γλυπτό θέατρο της Αιξωνής αποτελεί σήμερα το σημαντικότερο πολιτιστικό αξιοθέατο της Γλυφάδας, έχοντας αποσπάσει διθυραμβικά σχόλια από επιφανείς εκπροσώπους του εγχώριου χώρου της έβδομης τέχνης και όχι μόνο.

Η προπολεμική Γλυφάδα

Η ονομασία «Γλυφάδα» είναι νεότερη και προέρχεται από τα πηγάδια της περιοχής, των οποίων το νερό είναι υφάλμυρο, δηλαδή, γλυφό. Στις αρχές του 20ού αιώνα η παραλιακή περιοχή ήταν πευκόφυτη και ακατοίκητη. Υπήρχε μόνο ένα ξωκλήσι αφιερωμένο στον Άγιο Κωνσταντίνο μέσα στο δάσος κι ένα μικρό πανδοχείο.

Τη δεκαετία του 1920 χτίζεται στο παραλιακό μέτωπο κυνηγετικό περίπτερο, με την ονομασία «Τρουβίλ», το οποίο εξελίχθηκε σ’ ένα από τα ξακουστότερα εξοχικά κέντρα της ευρύτερης περιοχής. Το 1946 ο πρώτος Δήμαρχος Γλυφάδας Άγγελος Μεταξάς –υπηρέτησε στον δημαρχιακό θώκο της πόλης, αρχικά από τον Φεβρουάριο του 1945 μέχρι το Δεκέμβριο του 1948, εν συνεχεία, από το Μάιο του 1951 έως το Μάρτιο του 1959 και τέλος, από τον Ιούνιο του 1959 μέχρι τον Ιούνιο του 1964– το μετέτρεψε σε Δημαρχείο κι έτσι λειτούργησε μέχρι το 1998, οπότε και χτίστηκε το σημερινό Δημαρχιακό Μέγαρο της πόλης, στην Οδό Άλσους 15. Το Παλαιό Δημαρχείο παρέμεινε κλειστό για 15 χρόνια, μέχρι τις 21 Οκτωβρίου 2013, οπότε και πραγματοποιήθηκε η τελετή παράδοσής του στο Δήμο από τον πλοιοκτήτη Θανάση Μαρτίνο, η οικογένεια του οποίου είχε αναλάβει το προαναφερθέν διάστημα όλα τα έξοδα της ανακαίνισής του. Το Παλαιό Δημαρχείο της Γλυφάδας λειτουργεί σήμερα ως χώρος παιδείας και πολιτισμού. Εκεί στεγάζεται και το τμήμα Παιδείας του Δήμου (το μόνο που δεν μεταφέρθηκε στο νέο Δημαρχείο), ενώ στον δεύτερο όροφο τελούνται οι πολιτικοί γάμοι.

Καθώς η Γλυφάδα, στις αρχές του περασμένου αιώνα, εξελίσσεται σταδιακά από ένα ψαράδικο χωριό σε τόπο παραθερισμού, επιφανείς Αθηναίοι μαγεύονται από τις ακρογιαλιές και το κλίμα της και κάπως έτσι αρχίζουν να χτίζονται οι πρώτες παραθεριστικές κατοικίες, απλές στην αρχή και κοντά στη θάλασσα. Κατά το Μεσοπόλεμο γνωστοί Έλληνες και Ευρωπαίοι αρχιτέκτονες κατασκευάζουν ορισμένες από τις ωραιότερες βίλες της Αττικής. Μεταξύ της παραλίας και γύρω από το δάσος, που τώρα βρίσκεται το Γκολφ, ακόμα και σήμερα διατηρούνται κάποια πανέμορφα σπίτια εποχής, που ανήκαν σε γνωστούς δικηγόρους, γιατρούς και πολιτικούς, όπως οι βίλες του πολιτικού και δικηγόρου Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη –παππού του σημερινού δικηγόρου και πρώην Υπουργού Μιλτιάδη Ι. Βαρβιτσιώτη– και του εφοπλιστή Αλκιβιάδη Τατάκη. Στην ίδια τοποθεσία υπήρχε και μία τρίτη βίλα, αυτή του Μιχάλη Γουλανδρή, η οποία δεν υπάρχει σήμερα.

Στις οικίες αυτές έχουν ζήσει και φιλοξενηθεί μεγάλα ονόματα της τέχνης και της επιστήμης, πολιτικοί, μεγιστάνες και γόνοι βασιλικών οικογενειών. Σπίτια αποικιακού στυλ, μπαρόκ, αντιπροσωπευτικά του ρεύματος Bauhaus και του μοντέρνου κινήματος, υπάρχουν ακόμα από την εποχή εκείνη σε αρκετούς δρόμους της Γλυφάδας, κυρίως κάτω από τη Λεωφόρο Βουλιαγμένης, με εξαίρεση το μικρό Παλάτι του Πρίγκιπα Πέτρου της Ελλάδας και της Δανίας –εγγονού του Βασιλιά των Ελλήνων Γεωργίου Α΄– στον ομώνυμο δρόμο, το οποίο γκρεμίστηκε και αντικαταστάθηκε από εμπορικό κέντρο. Ο Πρίγκιπας Πέτρος είχε ζήσει σε αυτό από το 1959 μέχρι το θάνατό του. Πολλές από τις προαναφερθείσες οικίες υπάρχουν μέχρι και σήμερα ανακαινισμένες.

Η περίοδος της πολιτισμικής άνθισης

Μπορεί τα τελευταία χρόνια και συγκεκριμένα μετά τη δεκαετία του 1980, η Γλυφάδα να έγινε περισσότερο γνωστή λόγω της νυχτερινής ζωής της, των αμερικανικών μπαρ, των κέντρων της Παραλιακής και του εμπορικού της κέντρου, όμως είναι μία πόλη με σπουδαία πολιτιστική ιστορία.

Στις αρχές του 20ού αιώνα, ο σημαντικός θεατρικός σκηνοθέτης Δημήτρης Ροντήρης, στο σπίτι του στα Δικηγορικά έγραφε, σκηνοθετούσε και φιλοξενούσε ορισμένα από τα σπουδαιότερα ονόματα του Ελληνικού και Διεθνούς Θεάτρου, αλλά και της Τέχνης γενικότερα. Ο βραβευμένος με Nobel Λογοτεχνίας και Pulitzer John Steinbeck, ο βραβευμένος με Oscar Σκηνοθεσίας Elia Kazan, η Ρωσίδα χορεύτρια του μπαλέτου Galína Ulánova, ο Στράτης Μυριβήλης και ο πολυβραβευμένος Αρμένιος μουσικοσυνθέτης Aram Khachaturian, εμπνέονταν και δημιουργούσαν στον κήπο αυτού του σπιτιού.

Στα Δικηγορικά, περιοχή στην οποία έχτισαν τις εξοχικές τους κατοικίες μεγαλοδικηγόροι των Αθηνών, βρισκόταν και το σπίτι της πρώτης Ελληνίδας ενδυματολόγου Θεώνης (Ντένης) Βαχλιώτη – Aldredge, η οποία το 1974 βραβεύτηκε με Oscar Ενδυματολογίας για τη δουλειά της στην ταινία «Ο Υπέροχος Γκάτσμπυ» (“The Great Gatsby”).

Από το 1958 μέχρι και το 1975, ο Ανδρέας Εμπειρίκος παραθέριζε στο σπίτι που νοίκιαζε στη Λεωφόρο Ποσειδώνος. Εκεί έγραψε ένα μεγάλο μέρος του έργου του, μεταξύ των οποίων και η «Οκτάνα», καθώς κι ένα διήγημα με τον τίτλο «Γλυφάδα». Στο εξοχικό αυτό, το οποίο δεν υπάρχει σήμερα, ο Εμπειρίκος φιλοξένησε σημαίνουσες μορφές των γραμμάτων, όπως ο φίλος του Οδυσσέας Ελύτης, ο Μ. Καραγάτσης, ο ποιητής, πεζογράφος, δοκιμιογράφος και θεωρητικός της λογοτεχνίας Νάνος (Ιωάννης) Βαλαωρίτης και ο επί σειρά ετών Καθηγητής της Νεοελληνικής Φιλολογίας και Διευθυντής του Νεοελληνικού Ινστιτούτου της Σορβόννης (Paris IV) Michel Saunier.

Ο Βασίλης Τσιτσάνης, κάτοικος Γλυφάδας επίσης, στο σπίτι του στο Γκολφ, έγραψε ορισμένα από τα ωραιότερα τραγούδια του. Προς τιμήν, λοιπόν, της σημαντικής αυτής φυσιογνωμίας του ρεμπέτικου και γενικά της ελληνικής λαϊκής μουσικής του 20ού αιώνα, ο Δήμος Γλυφάδας μετονόμασε την Οδό Βάου σε Οδό Βασίλη Τσιτσάνη.

Η ζωγράφος και διακεκριμένη χαράκτρια Βάσω Κατράκη κατοικούσε σε μία μονοκατοικία στην Οδό Σάκη Καράγιωργα (τότε Οδός Καραπάνου), ενώ η σπουδαία Ελληνίδα χορογράφος Ζουζού Νικολούδη, στο πυργόσπιτο που σχεδίασε και κατασκεύασε ο αρχιτέκτονας πατέρας της, Αλέξανδρος Νικολούδης. Σε μία μονοκατοικία της Άνω Γλυφάδας έζησε και απεβίωσε ο Ράλλης Κοψίδης, χαράκτης και ζωγράφος από τη Λήμνο, μαθητής του Μικρασιάτη λογοτέχνη, ζωγράφου, αγιογράφου και μεταφραστή Φώτη Κόντογλου, κοντά στον οποίο και μαθήτευσε από το 1953 μέχρι το 1959. Παράλληλα, εκείνη την περίοδο συνεργάστηκε μαζί του στην εικονογράφηση Εκκλησιών.

Το 1955 στην Οδό Ζησιμοπούλου άνοιξε το πρώτο μουσικό σχολείο της πόλης από την Καθηγήτρια Πιάνου Κική Μαριδάκη, το οποίο κατέστη φυτώριο νέων μουσικών, πολλοί εκ των οποίων έγιναν αργότερα διάσημοι. Η σχολή αυτή εξελίχθηκε σε παράρτημα του Εθνικού Ωδείου και το 1984, επί Δημαρχίας Θεόδωρου Σπονδυλίδη (Ιανουάριος 1983 – Δεκέμβριος 1986 & Ιανουάριος 1991 – Δεκέμβριος 1998), ιδρύθηκε το Δημοτικό Ωδείο Γλυφάδας, το οποίο λειτουργεί μέχρι σήμερα και παρέχει υψηλού επιπέδου μουσικές σπουδές στους κατοίκους.

Η μεταπολεμική οικιστική ανάπτυξη

Η Γλυφάδα είναι ίσως το μεγαλύτερο υπαίθριο mall της χώρας. Η κεντρική Λεωφόρος Δημάρχου Αγγέλου Μεταξά ξεκινάει από την Πλατεία του Αγίου Κωνσταντίνου και φτάνει μέχρι τα όρια του Δήμου με τη Βούλα. Γεμάτη από εμπορικά κέντρα, καταστήματα, καφέ και εστιατόρια, είναι ένας από τους πιο κοσμοπολίτικους δρόμους της Ελλάδας.

Η αγορά ανθίζει τη δεκαετία του 1950, γύρω από την Πλατεία Γλυφάδας, που χτίζεται και το «Μαϊάμι», ο πρώτος κινηματογράφος. Λίγο παραπάνω, στην Οδό Κωνσταντινουπόλεως, το χασάπικο της εποχής, του Γιώργου, εξελίσσεται στη γνωστή ταβέρνα και μερικά χρόνια αργότερα στο “George Steak House”. Ο δρόμος γεμίζει εστιατόρια και μπαρ και γίνεται γνωστός σε όλη την Ελλάδα, αλλά και το εξωτερικό ως «Μπιφτεκούπολη».

Σήμερα η αγορά της Γλυφάδας δεν περιορίζεται στην Λεωφόρο Δημάρχου Αγγέλου Μεταξά και τους παράδρομούς της. Αξιόλογο εμπορικό κέντρο υπάρχει και στην Άνω Γλυφάδα, στις Οδούς Δημητρίου Γούναρη και Γεωργίου Γεννηματά.

Μπορεί η σημερινή Γλυφάδα να διαθέτει όλα τα χαρακτηριστικά μίας σύγχρονης ανεπτυγμένης πόλης, ωστόσο, η ιστορική διαδρομή της αποδεικνύει ότι ο εκσυγχρονισμός και ως εκ τούτου η ανάπτυξη αποτελούν διαδικασίες, των οποίων οι απαρχές τοποθετούνται στα 1960. Εκείνη ακριβώς την περίοδο είναι που η περιοχή της Τερψιθέας (Άνω Γλυφάδα) αρχίζει να αναπτύσσεται.

Παλαιότερα στη Γλυφάδα (Άνω και Κάτω) υπήρχαν μονοκατοικίες, διπλοκατοικίες, το πολύ τριπλοκατοικίες με κήπους. Στη διαμόρφωση του αστικού χαρακτήρα και της μεταπολεμικής ανάπτυξης συνέβαλε αποφασιστικά και η αμερικανική παρουσία στην περιοχή. Πιο συγκεκριμένα, από τα τέλη της δεκαετίας του 1940 –εντός του γενικότερου πλαισίου εισόδου της Ελλάδας στην αμερικανική σφαίρα επιρροής– και μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1990, στο Ελληνικό λειτούργησε Βάση της Πολεμικής Αεροπορίας των Η.Π.Α. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι περισσότεροι Αμερικανοί αξιωματούχοι να επιλέξουν ως τόπο διαμονής τους τη Γλυφάδα και να επιδράσουν καταλυτικά στη διαμόρφωσή της σε όλα τα επίπεδα.

Το παραλιακό μέτωπο

Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 ξεκινούν να χτίζονται και τα πρώτα ξενοδοχειακά καταλύματα. Τότε είναι που αναμορφώνεται και η Πλαζ των Αστεριών, με τα πρώτα bungalows. Μεταπολεμικά η Πλαζ γράφει Ιστορία. Από την αμμουδιά και τα νυχτερινά κέντρα της παρέλασαν σημαίνουσες διεθνείς προσωπικότητες της εποχής, βασιλείς, μεγιστάνες και αστέρες του Χόλιγουντ, ενώ στις καμπάνες του συγκροτήματος φιλοξενήθηκαν διασημότητες διεθνούς φήμης και εμβέλειας. Μετά το 1950, που από τα Αστέρια της Γλυφάδας παρελαύνουν μεγάλα ονόματα του ελληνικού πενταγράμμου, αλλά και της διεθνούς μουσικής σκηνής, η Γλυφάδα γίνεται τόπος μόνιμης κατοικίας πολλών καλλιτεχνών, οι οποίοι εμφανίζονται στα νυχτερινά κέντρα που δημιουργούνται στην Παραλιακή με το πέρασμα του χρόνου, αλλά και συμμετέχουν σε εκδηλώσεις που διοργανώνει ο Δήμος.

Στην ανάδειξη του παραλιακού μετώπου της Γλυφάδας αναμφισβήτητα έχει συμβάλλει και η παρουσία των μαρίνων. Κατασκευάστηκαν από τον Δήμαρχο Σάββα Λαζαρίδη (Σεπτέμβριος 1964 – Σεπτέμβριος 1974 & Ιούνιος 1975 – Δεκέμβριος 1982), ο οποίος θέλησε να δημιουργήσει μία εναλλαγή από προβλήτες για τα σκάφη και αμμώδη παραλία κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Στις μαρίνες αυτές έχουν δέσει στο παρελθόν σκάφη μεγιστάνων, όπως του Αριστοτέλη Ωνάση, του Σταύρου Νιάρχου και προσωπικοτήτων διεθνούς βεληνεκούς. Εκτός από τα έσοδα που φέρνει στο Δήμο η μαρίνα, σε συνδυασμό με τις παραλίες, αποτελεί και έναν από τους ωραιότερους περιπάτους της Γλυφάδας.

Η Γλυφάδα του σήμερα

Τη δεκαετία του 1980 πολλά από τα παλιά κτήρια κατεδαφίζονται και στο κέντρο της πόλης αρχίζουν να εμφανίζονται στη θέση τους μεγάλα εμπορικά κέντρα. Ωστόσο, την εποχή της άναρχης ανοικοδόμησης η Γλυφάδα, τόσο λόγω του Διεθνούς Αεροδρομίου του Ελληνικού, που απαγόρευε την κατασκευή πολύ ψηλών κτηρίων, όσο και του σχεδίου πόλεως, που προέβλεπε φαρδείς δρόμους, μεγάλες πρασιές και πολλές πλατείες, παρέμεινε μία πόλη όμορφη και ανθρώπινη, προσιτή στους επισκέπτες και τους κατοίκους της.

Σήμερα η πόλη έχει κατακλυστεί από μεγάλες πολυκατοικίες, όπως συμβαίνει σε όλα τα προάστια του λεκανοπεδίου. Μία ελαφρά αντίσταση προβάλλεται μόνο από την Άνω Γλυφάδα, εκεί όπου διατηρούνται ακόμα αρκετές μονοκατοικίες ή διώροφα οικήματα. Εκεί η περιοχή είναι πιο ήσυχη και κοντά στον Υμηττό. Αντιθέτως, η Κάτω Γλυφάδα είναι πολύβουη, έχει το εμπορικό κέντρο, χώρους διασκέδασης, με λίγα λόγια είναι εφάμιλλη μίας σύγχρονης πόλης.

Η Πλατεία Βάσους Κατράκη, η κεντρική πλατεία της Γλυφάδας, βρίσκεται μεταξύ της Λεωφόρου Δημάρχου Αγγέλου Μεταξά και της Λεωφόρου Ποσειδώνος και καταλαμβάνει επιφάνεια 600 τετραγωνικών μέτρων. Επί Δημαρχίας Σάββα Λαζαρίδη, η πλατεία ενοποιείται, αναμορφώνεται και ονομάζεται Πλατεία Μπιζανίου. Πλατεία Κατράκη θα ονομαστεί επί Δημαρχίας Θεόδωρου Σπονδυλίδη, ενώ επί Ιωάννη Θεοδωρόπουλου (Ιανουάριος 2007 – Δεκέμβριος 2010) θα πάρει τη μορφή που έχει σήμερα. Με την αναμόρφωση του χώρου, που σχεδίασαν οι αρχιτέκτονες Ασπασία Κουζούπη και Νέλλα Γκόλαντα, η Πλατεία Κατράκη κέρδισε έπαινο των Βραβείων «Δομές 2011» στην κατηγορία «Το καλύτερο πραγματοποιημένο έργο των ετών 2008 – 2010». Σήμερα είναι σημείο αναφοράς στο κέντρο της πόλης. Σχεδόν ενοποιημένη με την Πλατεία του Αγίου Κωνσταντίνου, είναι τόπος ανάπαυσης, συνάντησης και αναμονής των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, που έχουν ως αφετηρία ή στάση τους δρόμους που την περιβάλλουν.

Ο Υμηττός

Από τους πρόποδες του Γλυφαδιώτικου Υμηττού, η πόλη φαντάζει ακόμη πιο όμορφη. Οι περιπατητές θα ευχαριστηθούν πεζοπορία, σ’ ένα βουνό που κοιτάζει προς το Σαρωνικό. Το Λατομείο του Βλάχου, στα σύνορα της πόλης με την Αργυρούπολη, αποτελεί πνεύμονα οξυγόνου για τη Γλυφάδα. Εκτός αυτού, υπάρχουν και άλλα επτά σπήλαια (λόγου χάρη, η Σπηλιά του Δρίκου), εκ των οποίων το ένα διαθέτει τη μοναδική φυσική γέφυρα στα Βαλκάνια.

Κωνσταντίνος Σ. Καλπουρτζής, Ιστορικός – Κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Ιστορίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών & Πολιτικών Επιστημών.

_{ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΣ ΥΛΙΚΟ}

• _{GLYFADA FREE PRESS – 15ήμερη ενημερωτική έκδοση για την πόλη της Γλυφάδας, Τεύχος 01 (15 Δεκεμβρίου 2013).}
• _{GLYFADA FREE PRESS – Μηνιαία δωρεάν έκδοση για την πόλη της Γλυφάδας, Τεύχος 3 (Φεβρουάριος 2014).}
• _{GLYFADA FREE PRESS – Μηνιαία δωρεάν έκδοση για την πόλη της Γλυφάδας, Τεύχος 4 (Μάρτιος 2014).}
• _{GLYFADA FREE PRESS – Μηνιαία δωρεάν έκδοση για την πόλη της Γλυφάδας, Τεύχος 5 (Απρίλιος 2014).}
• _{GLYFADA FREE PRESS – Μηνιαία δωρεάν έκδοση για την πόλη της Γλυφάδας, Τεύχος 6 (Μάιος 2014).}
• _{GLYFADA FREE PRESS – Μηνιαία δωρεάν έκδοση για την πόλη της Γλυφάδας, Τεύχος 7 (Ιούνιος 2014).}
• _{GLYFADA FREE PRESS – Μηνιαία δωρεάν έκδοση για την πόλη της Γλυφάδας, Τεύχος 8 (Ιούλιος – Αύγουστος 2014).}
• _{GLYFADA FREE PRESS – Μηνιαία δωρεάν έκδοση για την πόλη της Γλυφάδας, Τεύχος 9 (Σεπτέμβριος 2014).}
• _{GLYFADA FREE PRESS – Μηνιαία δωρεάν έκδοση για την πόλη της Γλυφάδας, Τεύχος 10 (Οκτώβριος 2014).}
• _{GLYFADA FREE PRESS – Μηνιαία δωρεάν έκδοση για την πόλη της Γλυφάδας, Τεύχος 11 (Νοέμβριος 2014).}
• _{GLYFADA FREE PRESS – Μηνιαία δωρεάν έκδοση για την πόλη της Γλυφάδας, Τεύχος 12 (Δεκέμβριος 2014).}
• _{GLYFADA FREE PRESS – Μηνιαία δωρεάν έκδοση για την πόλη της Γλυφάδας, Τεύχος 13 (Μάρτιος 2015).}
• _{GLYFADA FREE PRESS – Μηνιαία δωρεάν έκδοση για την πόλη της Γλυφάδας, Τεύχος 14 (Απρίλιος 2015).}
• _{GLYFADA FREE PRESS – Μηνιαία δωρεάν έκδοση για την πόλη της Γλυφάδας, Τεύχος 15 (Ιούνιος 2015).}
• _{GLYFADA FREE PRESS – Μηνιαία έκδοση για την πόλη της Γλυφάδας, Τεύχος 2 (Ιανουάριος 2014).}

_{ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ}

• _{ΑΘΗΝΑΪΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ – ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΡΟΑΓΩΓΗΣ ΕΡΕΥΝΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ – ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ (εκδ.), Ανίχνευση του κοινωνικοπολιτιστικού πλαισίου ζωής στους Δήμους Αλίμου, Αργυρούπολης, Γλυφάδας, Ελληνικού, Αθήνα 1999.}
• _{Γεωργία ΒΑΜΒΑΚΕΡΟΥ (συγγραφή – επιμέλεια), Γλυφάδα. Αιξωνέων Τόπος, χ.έ., Γλυφάδα 2018.}
• _{Ελένη ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ – ΚΟΝΣΟΛΑΚΗ, Γλυφάδα: Ιστορικό Παρελθόν και Μνημεία, Αθήνα 1990.}
• _{ΔΗΜΟΣ ΓΛΥΦΑΔΑΣ, Γλυφάδα: Όψεις της Ιστορίας της Πόλης και του Δήμου, Εκδόσεις Αλέξανδρος Ε.Π.Ε., Αθήνα 2019.}
• _{Θ. ΔΡΙΚΟΣ, Γλυφάδα², Δήμος Γλυφάδας – «ΠΑΛΛΗΣ» Ανώνυμη Βιομηχανική Εμπορική Εταιρεία (Α.Β.Ε.Ε.), Αθήνα 2001.}
• _{Βασιλική ΠΑΝΟΥΣΗ – ΠΑΠΑΔΑΚΗ, Οι πρώτοι Νομάρχες και Δήμαρχοι της τρίτης χιλιετίας: Who is who?, Εκδόσεις «Νέα Λάμψη των Νοτίων Προαστίων», Γλυφάδα 2000.}
• _{Σ. ΠΑΤΡΙΚΟΥΝΑΚΟΣ, Γλυφάδα: Τα Δικηγορικά – Ο Βόσπορος – Η Νέα Ευρυάλη, χ.έ., Αθήνα 2010.}
• _{Α. ΣΑΡΡΗΚΩΣΤΑΣ, Αναμνήσεις ενός Έλληνα Φωτορεπόρτερ, Εκδόσεις Ποταμός, Αθήνα 2006.}
• _{Α. ΣΑΡΡΗΚΩΣΤΑΣ, Γκολφ Γλυφάδας «Κωνσταντίνος Γ. Καραμανλής», Πρόλογος: Στέλιος Λανδράκης, Δήμος Γλυφάδας, Γλυφάδα 2000.}
• _{Α. ΣΑΡΡΗΚΩΣΤΑΣ, «Ζην επικινδύνως» – 40 χρόνια φωτορεπορτάζ, Εκδόσεις Μένανδρος, Αθήνα 2018.}
• _{Α. ΣΑΡΡΗΚΩΣΤΑΣ, Φωτογραφικό οδοιπορικό: 1963 – 1998, Δήμος Γλυφάδας – Πινακοθήκη Πιερίδη, Γλυφάδα 1998.}
• _{Γ. ΣΙΜΩΝΕΤΗΣ, Η Αθήνα κάποτε: Γειτονιές που χάθηκαν, Εκδόσεις Φιλιππότη, Αθήνα 2004.}
• _{ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΙΛΩΝ ΠΑΙΔΩΝ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ «ΕΛΠΙΔΑ» – ΔΗΜΟΣ ΓΛΥΦΑΔΑΣ (εκδ.), Οι καλές τέχνες στο πλευρό της «Ελπίδας»: Έκθεση Πινακοθήκη Πιερίδη (20 Οκτωβρίου 1997), Αθήνα 1997.}
• _{VOLTA – Τριμηνιαίο Free Press Περιοδικό Νοτίων Προαστίων, Τεύχος 36 (Φθινόπωρο 2018).}