15 πράγματα που δεν ξέρεις για το Νότιο Υμηττό
Ο πνεύμονας πρασίνου της Αθήνας αλλά και συγκεκριμένα του Νότου μας είναι η τρανταχτή απόδειξη πως η φύση μας φροντίζει. Και εμείς με τη σειρά μας θα πρέπει να γνωρίζουμε για τον Υμηττό, ώστε να μπορέσουμε να ανταποδώσουμε. Γιατί η σχέση φύσης και ανθρώπου δεν μπορεί να είναι τίποτα άλλο από αμοιβαία.
- 23/04/2016
1. “Τρελός” ήταν η λαϊκή ονομασία του όρους Υμηττός. Λες γι’αυτό να βγήκαμε έτσι τρελιάρηδες οι Νότιοι;;
2. Σύμφωνα με τον Ν. Νέζη, συγγραφέα και ορειβάτη, η λέξη Υμηττός προέρχεται από την προελληνική λέξη Ουμάιτ ή Ύμητ, που σήμαινε σκληρός, βραχώδης τόπος. Κατά κάποια άλλη εκδοχή, προέρχεται από διαδοχικές παραφθορές της λέξης θύμος (=θυμάρι). Θύμος – θυμέτ – υμέτ – Υμηττός. Σ’ ένα τούρκικο ταπί (κτηματικός τίτλος) του 1761 εμφανίζεται το βόρειο τμήμα του Υμηττού ως Ντελή Νταγ (Τρελοβούνι) και το νότιο τμήμα ως Καρά Νταγ (Μαυροβούνι). Σ’ ένα σιγίλλιο (εκκλησιαστικό έγγραφο) του 1782 το βουνό αναφέρεται ως Υμήττειον όρος. Ο Παυσανίας πάντως στα “Αττικά” του έγραφε: “…όρη δε Αθηναίοις εστί … και Υμηττός”.
3. Ο νότιος Υμηττός, στην περιοχή της Βάρης σχηματίζει ένα μικρό ακρωτήριο, τον Ζωστήρα όπως το ονόμαζαν οι αρχαίοι, επειδή εκεί, σύμφωνα με την μυθολογία, η Λητώ, η μητέρα του Απόλλωνα και της Αρτέμιδος, πέταξε την ζώνη που της έσφιγγε την κοιλιά, όταν ήρθε η ώρα να γεννήσει τα θεϊκά της παιδιά στη Δήλο.
4. Υπάρχει Εθελοντική Δασοπροστασία Νοτίου Υμηττού (Ε.Δ.Ν.Υ.). Ένας αμιγώς εθελοντικός, μη κερδοσκοπικός οργανισμός που απαρτίζεται από απλούς κατοίκους της Αττικής, οι οποίοι αγαπούν τη φύση και επιθυμούν να προστατεύσουν το φυσικό περιβάλλον και το συγκεκριμένο οικοσύστημα που, αν και δίπλα στην πρωτεύουσα, παραμένει άγνωστο και απειλούμενο, γεμάτο συναρπαστικά μυστικά! Γίνε κι εσύ μέλος και νιώσε την τεράστια ικανοποίηση ότι συνδράμεις στην προστασία του πρασίνου της πόλης μας.
5. Η Ε.Δ.Ν.Υ μάλιστα, διοργανώνει αγώνες Orienteering (αγώνες προπόνησης προσανατολισμού), μια δραστηριότητα που κάνει πάταγο πανευρωπαϊκά και δίνει την ευκαιρία στους συμμετέχοντες να διασκεδάσουν, να περιηγηθούν και να γνωρίσουν τον Νότιο Υμηττό μέσα από τρεις διαδρομές διαφορετικής δυσκολίας ώστε να μπορούν να συμμετέχουν όλες οι ηλικίες.
6. Ο περιηγητής του 17ου αι. Ε.Τσελεμπί ανέφερε ότι το νερό και το μέλι του Υμηττού είναι μοναδικά και πως τα βότανά του θεραπεύουν σχεδόν όλες τις αρρώστιες. Την ίδια εποχή, γιατροί απ΄ όλο τον κόσμο, έφταναν στον Υμηττό για να μαζέψουν βότανα, πληρώνοντας αρκετό φόρο τον χρόνο στον σουλτάνο. Δεν είναι κακή ιδέα για να βγάλουμε και το 2016 τα σπασμένα…
7. Ο Υμηττός αποτελεί ένα πλούσιο οικοσύστημα με πάνω από 600 είδη φυτών. Υπάρχουν επίσης πάνω από 100 είδη πουλιών (το ¼ περίπου όλων των ειδών της Ελλάδας) και αρκετά είδη θηλαστικών, ερπετών, εντόμων, νυχτερίδων και αμφιβίων.
8. Μεγάλη πυρκαγιά ξέσπασε το 1974, την ημέρα της Τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, όπου μέσα στη γενική σύγχυση των ημερών και τη διάλυση του κρατικού μηχανισμού, έκαψε σχεδόν ολόκληρο το νότιο Υμηττό.
9. Μόνο από το 1980 έως και το 1993 εκδηλώθηκαν 59 μεγάλης κλίμακας πυρκαγιές στο βουνό, που αποτέφρωσαν πάνω από 20.000 στρέμματα δάσους, με τη μεγαλύτερη να εκδηλώνεται στο Κίτσι Κορωπίου καίγοντας 4.536 στρέμματα, ενώ άλλες 5 πυρκαγιές έκαψαν περισσότερα από 1.000 στρέμματα έκαστη.
10. Το Πανόραμα της Βούλας, έχει “σκαρφαλώσει” μέχρι τα 400 μέτρα υψόμετρο στις πλαγιές του νοτιοδυτικού Υμηττού. Ωστόσο, δεν πρόκειται για αυθαίρετη επέκταση, αφού οι πλαγιές του βουνού ρυμοτομήθηκαν από τη δικτατορία, στις αρχές της δεκαετίας του ’70. Μια απόφαση που δυστυχώς δεν αναίρεσαν οι μετέπειτα κυβερνήσεις για τους…προφανείς λόγους.
11. Οι μισές από τις πυκνοδομημένες γειτονιές του Πανοράματος Βούλας είναι καταχωρημένες ως προστατευόμενη περιοχή του Δικτύου «Natura 2000»! Πάντως το όριο του ρυμοτομικού σχεδίου είναι σαφές και αδιαπραγμάτευτο, χωρίς βλέψεις για επέκταση.
12. Ο λόφος «Πευκωτό», στα όρια Βούλας, Βάρης και Βουλιαγμένης, καίγεται επανειλημμένα, με τελευταία την πυρκαγιά της 15ης Αυγούστου 2010.
13. Κάτω από το εξωκκλήσι του Προφήτη Ηλία στην Άνω Γλυφάδα, σε υψόμετρο 365 μέτρων, βρίσκεται ένα εντυπωσιακό σπηλαιοβάραθρο μήκους 45 μέτρων, πλάτους 30 μέτρων και ύψους 35 μέτρων, που ανακαλύφθηκε μόλις το 1969.
14. Σε υψόμετρο 270μ. βόρεια της Βάρης βρίσκεται το σπήλαιο Νυμφών ή Νυμφολήπτου (Αρχεδήμου). Ένα σπήλαιο με μεγάλη αρχαιολογική αξία, γιατί είναι ίσως το μοναδικό στην Ελλάδα που έχει σκαλισμένα αγάλματα στο εσωτερικό του. Ο γλύπτης Αρχέδημος από τη Θήρα εγκαταστάθηκε στο σπήλαιο τον 5ο αι. π.Χ. και το μετέτρεψε σε τόπο λατρείας κυρίως των Νυμφών, του Απόλλωνα, του Πάνα και των Χαρίτων.
15. Ιδιαίτερα έντονη λατομική δραστηριότητα αναπτύχθηκε στον Υμηττό κατά τα μεταπολεμικά χρόνια. Σήμερα η λατομική δραστηριότητα από την ορατή πλευρά του λεκανοπεδίου έχει σταματήσει (από το 1976). Ο Οργανισμός Αθήνας, στα πλαίσια του προγράμματος της αποκατάστασης των ανενεργών λατομείων, προώθησε τις αναπλάσεις σε ορισμένα από αυτά. Τα “νότια” λατομεία (ανενεργά σχεδόν στο σύνολο τους) είναι τα εξής: 1. Περιοχής Κρεβατάκια Βάρης 2. Αιξωνή 3. Πρώην «Παπαμιχαήλ και ΣΙΑ» 4. Τερψιθέας Γλυφάδας 5. Πρώην «Βλάχου» 6. Νεκροταφείο Αργυρούπολης.
Και μην ξεχνάς! Εάν εντοπίσεις ενέργειες ή περιστατικά λαθροϋλοτομίας στον Νότιο Υμηττό κάλεσε αμέσως το Συντονιστικό Κέντρο Δασοπροστασίας στον τηλεφωνικό αριθμό 1591 (μέχρι τις 22:00 και σε αργίες), τις τοπικές αστυνομικές αρχές και την ΕΔΝΥ.
Φωρογραφίες: Ε.Δ.Ν.Υ