Παύλος Χατζηαγγελίδης: Από τα σχέδια στο χαρτί, στα φουτουριστικά κτίρια των νοτίων
Σπούδασε Πολιτικός Μηχανικός στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο όμως σύντομα κατάλαβε ότι οι αυστηρές νόρμες αυτού του επαγγέλματος δεν ήταν για εκείνον. Έδωσε κατατακτήριες στην Αρχιτεκτονική και, όντας ακόμα φοιτητής στο τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, ανέλαβε το πρώτο του project, δημιουργώντας την κατοικία Η3, που διακρίθηκε στα 20 δημοφιλέστερα έργα στον κόσμο για το 2013 από το archdaily. Ο Παύλος Χατζηαγγελίδης, ιδρυτής του 314 Architecture Studio, εξηγεί στο NouPou πώς από τις ατελείωτες ώρες που περνούσε ως παιδί στο αρχιτεκτονικό γραφείο του πατέρα του κάνοντας σχέδια πάνω στο χαρτί, έφτασε να αλλάζει σιγά σιγά την εικόνα των κτιρίων στα νότια προάστια.
- 14/03/2023
Ο Παύλος Χατζηαγγελίδης δεν μεγάλωσε στα νότια. Γεννήθηκε στους Αμπελοκήπους και μέχρι τα 30 του χρόνια κατοικούσε εκεί. Ήταν, θα έλεγες, καθαρόαιμο παιδί του “κέντρου”. Στη συνέχεια, μετακόμισε στα βόρεια προάστια και αργότερα μια σειρά από συγκυρίες τον κατέβασε στην παραλία.
Ήταν, θυμάται, το 2012: «Είχαμε δημιουργήσει με την οικογένειά μου μια πολυκατοικία στα νότια, τα διαμερίσματα της οποίας προορίζονταν για πώληση. Όταν έκανε όμως την εμφάνισή της η κρίση, συνειδητοποιήσαμε ότι με τις τιμές που υπήρχαν εκείνη την περίοδο στην αγορά δεν μας συνέφερε τελικά να πουλήσουμε. Επομένως εγκατασταθήκαμε οικογενειακώς σε αυτά και, εννοείται, δεν το μετανιώσαμε ποτέ».
Από παιδί, άλλωστε, ερχόταν συνέχεια στα νότια. Θυμάται τις Κυριακές, όταν «κατέβαιναν» με τους δικούς του στη Γλυφάδα για να φάνε στη Μπιφτεκούπολη και μετά να πάνε για παγωτό, το οποίο ήταν αναπόσπαστο μέρος της βόλτας – μια κανονική ιεροτελεστία. Η παράδοση με τις βόλτες στα νότια προάστια συνεχίστηκε και όσο ήταν έφηβος, αλλά και στην ενήλικη ζωή του. Τα θρυλικά κλαμπ της παραλιακής ήταν για εκείνον και την παρέα του πόλος έλξης, ακόμη και αν έκαναν ολόκληρο «ταξίδι» για να φτάσουν σε αυτά.
Γλυφαδιώτης πια, απολαμβάνει περισσότερο να κάνει βόλτες με το αυτοκίνητό του κατά μήκος της παραλιακής. Αυτές τις βόλτες που ξεκινούν χωρίς προορισμό, ιδανικά με το φως του ηλιοβασιλέματος, που χωρίς να το καταλάβεις, έχεις φτάσει μέχρι το Σούνιο.
Ένα από τα αγαπημένα του μέρη ήταν τα εμβληματικά Δελφίνια στη Γλυφάδα. «Όταν μετακόμισα στην περιοχή, μοιραία έκλεισα το γραφείο που διατηρούσα μέχρι τότε στον Πύργο των Αθηνών και μεταφέρθηκα στα Δελφίνια, εκεί ήταν το “γραφείο” μου. Ήμουν εγώ, ένα τραπέζι και το λάπτοπ μου, εννοείται πως τότε δεν είχα υπαλλήλους. Όμως εκεί κατάφερα και έφτιαξα στην καρδιά της κρίσης το πρώτο μου project στα νότια προάστια, την πολυκατοικία που ονόμασα “H34” στη Βούλα».
To συγκεκριμένο κτίριο μάλιστα πουλήθηκε σε «ασύλληπτες» για την εποχή τιμές, ενώ παράλληλα εκπροσώπησε τη χώρα μας στα διεθνή βραβεία αρχιτεκτονικής «Mies Van Der Rohe» το 2012. «Μπορώ να πω πως ήταν και η πρώτη πολυκατοικία της νέας εικόνας των κτιρίων στα νότια προάστια», λέει ο ίδιος.
Ένας πολιτικός μηχανικός που πάντα ονειρευόταν να γίνει αρχιτέκτονας
Ο πατέρας του ήταν αρχιτέκτονας, και αυτό ήταν κάτι που ο ίδιος πάντα θαύμαζε. Θυμάται ότι από μικρή ηλικία, το γραφείο του μπαμπά του ήταν για εκείνον ένα «καταφύγιο», στο οποίο πήγαινε για να περνά ώρες και να σχεδιάζει πάνω στο χαρτί, με τον παραδοσιακό τρόπο που χρησιμοποιούσαν τότε οι αρχιτέκτονες.
Μεγαλώνοντας αποφάσισε πως θέλει να ακολουθήσει επαγγελματικά τον κλάδο και να σπουδάσει αρχιτεκτονική, όμως τα σχέδιά του ανακόπηκαν από διάφορα γεγονότα. «Όταν τελείωνα το σχολείο, ήταν η εποχή της “αντιπαροχής” και οι πολιτικοί μηχανικοί είχαν πολύ περισσότερη δουλειά από τους αρχιτέκτονες. Με παρότρυνση του πατέρα μου, λοιπόν, βρέθηκα στη Σχολή Πολιτικών Μηχανικών στην Αθήνα, μετά από αρκετό κόπο, διότι, λόγω του γεγονότος ότι έχω δυσλεξία δυσκολεύτηκα αρκετά και αναγκάστηκα να δώσω Πανελλήνιες δυο φορές, ώστε να περάσω στη σχολή. Εν τέλει, τα κατάφερα και αφού ολοκλήρωσα τις σπουδές μου, μετά από 7 χρόνια, διότι παράλληλα δούλευα σε κατάστημα το οποίο διατηρούσε η μητέρα μου, συνειδητοποίησα ότι δεν είναι αυτό που θέλω να κάνω».
Αργότερα, αποφάσισε να κάνει πραγματικότητα το παιδικό του όνειρο και, δίνοντας κατατακτήριες εξετάσεις, μπήκε στη σχολή της Αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, παράλληλα με την στρατιωτική του θητεία. «Όταν ξεκίνησα τις πρώτες μου δουλειές ως πολιτικός μηχανικός, κατάλαβα ότι αυτό είναι κάτι εντελώς έξω από τα νερά μου».
Όπως λέει, αυτό που τον κέρδισε ήταν στην ουσία η δημιουργία στο χαρτί, αυτό που έκανε από παιδί, το να φαντάζεται πράγματα και να τους δίνει μορφή.
Όταν η 314 πήρε σάρκα και οστά
Ο Παύλος Χατζηαγγελίδης ήταν ακόμη φοιτητής στο δεύτερο, πια, πτυχίο στην αρχιτεκτονική, όταν ανέλαβε το πρώτο του κτίριο. Τότε, ένας κατασκευαστής είδε τη δουλειά του και αποφάσισε να του αναθέσει τον σχεδιασμό μίας κατοικίας στο Πικέρμι. «Έτσι, φτιάχτηκε το H2, ένα πολύ ιδιαίτερο project που εμπνεύστηκα από μια μακέτα υδροπλάνου που έπρεπε να φτιάξω για τη σχολή μου. Προσάρμοσα τη μελέτη και έφτιαξα μια μακέτα από χαρτόνι – γιατί τότε δεν ήξερα καν να δουλεύω 3D -, του το έδειξα και του άρεσε και έτσι δημιουργήθηκε αυτό το πολύ ιδιαίτερο κτίριο. Τότε δεν με ήξερε κανείς, οπότε πιστεύω ότι, μετά τους γονείς μου, εκείνος ο άνθρωπος ήταν κομβικής σημασίας, για να μπορέσω να αποδείξω τι άξιζα και τι μπορούσα να κάνω».
«Οι καλλιτέχνες ψάχνουν πάντα την παιδική τους δημιουργικότητα», λέει και παραδέχεται πως ακόμη και τότε, στις πρώτες του δουλειές, η σκέψη του ήταν άγουρη και ονειροπόλα. Τώρα όμως, τα θυμάται όλα με νοσταλγία και νιώθει περήφανος για όσα κατάφερε. «Όταν είσαι στα πρώτα σου βήματα, και μάλιστα μέσα στην κρίση, προσπαθείς να μάθεις να δουλεύεις χωρίς δικλείδα ασφαλείας, και δουλεύοντας με λίγα υλικά και με μετριοπάθεια, να φτιάχνεις έργα που θα κινήσουν το ενδιαφέρον».
Πού οφείλεται η άνθηση των οικιστικών επενδύσεων στα νότια τα τελευταία χρόνια; «Μέσα στην κρίση, όσο και αν μας φαίνεται περίεργο, υπήρχαν ευκαιρίες», λέει ο κ. Χατζηαγγελίδης. «Υπήρχαν οικόπεδα, τα οποία είχαν χάσει το 50% της αξίας που είχαν προ κρίσης. Τα νότια προάστια, λόγω της θέσης που έχουν και του κλίματός τους, αλλά και η Ελλάδα γενικότερα, με τα νησιά της, αποτελεί πόλο έλξης για τους Ευρωπαίους και μια εφικτή για εκείνους ευκαιρία να βρεθούν σε μια χώρα με ήλιο, θάλασσα και καλό κλίμα. Παράλληλα, όσον αφορά ειδικά τα νότια προάστια, έχει να κάνει σε μεγάλο βαθμό η επένδυση του Ελληνικού, η οποία συζητιόταν ήδη για περίπου 15 χρόνια και προσέλκυσε επενδυτές στο παραλιακό μέτωπο της Αθήνας».
Τα projects της 314 που ξεχωρίζει ο Παύλος Χατζηαγγελίδης
Καθόλου άδικα, ένα από τα αγαπημένα projects του κ. Χατζηαγγελίδη στα νότια προάστια είναι το «Η34», η πρώτη του δουλειά, με την οποία είναι συναισθηματικά δεμένος. «Ξεχωρίζω επίσης το Domes of Eternity, στη συμβολή της λεωφόρου Ποσειδώνος με την οδό Ναυσικάς στη Βούλα. Είναι κάτι αρκετά πιο σύγχρονο και μας εκπροσωπεί σίγουρα ως αρχιτεκτονικό γραφείο».
Ομολογουμένως, τα κτίρια που έχει σχεδιάσει το αρχιτεκτονικό γραφείο 314 στα νότια προάστια είναι ευδιάκριτα. Πάντα κυριαρχεί η minimal λογική, το λευκό χρώμα και η φουτουριστική αισθητική, κάτι που προδίδει στα έργα μια ιδιαίτερη ταυτότητα. Το πιο χαρακτηριστικό είναι ίσως το κτίριο «πεταλούδα». Πρόκειται για ένα ακίνητο στον Λαιμό της Βουλιαγμένης, επί της οδού Λιτούς, που αποτελείται από τέσσερις μονοκατοικίες σε σχήμα πεταλούδας. «Τα κτίρια είναι επηρεασμένα από οργανικές φόρμες, και πάντα δημιουργούμε ιδιαίτερους σχηματισμούς, που πάντα όμως εξυπηρετούν και πρακτικές ανάγκες των ενοίκων, όπως η δημιουργία σκιάς».
Η πεταλούδα προέκυψε κάπως τυχαία. «Ήταν στην ουσία τέσσερις μονοκατοικίες, τις οποίες θέλαμε ουσιαστικά να ενοποιηθούν. Ξεκινήσαμε τους πειραματισμούς και τραβούσαμε λοιπόν γραμμές ώστε να το καταφέρουμε και συνειδητοποιήσαμε πως αυτό που σχεδιάζουμε μοιάζει με πεταλούδα. Μετά βέβαια, προσανατολιστήκαμε προς τα εκεί και ξεκινήσαμε μια έρευνα για το πώς θα μπορούσε όντως να γίνει ένα κτίριο σε σχήμα πεταλούδας».
Η συνεργασία με την καταριανή κατασκευαστική εταιρία QG Investments
Ένα από τα έργα των οποίων τον σχεδιασμό έχει πραγματοποιήσει η 314 και βρίσκεται αυτή την περίοδο σε εξέλιξη είναι η οικιστική επένδυση στον χώρο όπου στεγαζόταν κάποτε η ψυχιατρική κλινική «Κασταλία» στο Ελληνικό.
Πρόκειται για το τέταρτο έργο της συνεργασίας της 314 με την καταριανή εταιρία QG Investments, με έδρα τη Γλυφάδα. «Με την QG Investments συνεργαζόμαστε σε διάφορα projects. Αυτή τη στιγμή “τρέχουμε” μεταξύ άλλων ένα κτίριο το οποίο θα πάρει σάρκα και οστά, στο σημείο όπου βρισκόταν κάποτε η ψυχιατρική κλινική “Κασταλία”, στο Ελληνικό, δίνοντάς του και πάλι ζωή. Θα είναι μια κατασκευή που θα περιλαμβάνει high end διαμερίσματα υψηλών παροχών, σε οργανική φόρμα», εξηγεί ο κ. Χατζηαγγελίδης.
Τα έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη
Όπως μας ενημερώνει ο κ. Χατζηαγγελίδης, αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε εξέλιξη 30 περίπου έργα της εταιρίας του. Μεταξύ αυτών και κάποια που αποτελούν για εκείνον ορόσημα: «Θα ξεχώριζα την πολυκατοικία στην οδό Κάδμου στη Γλυφάδα, που είναι εμπνευσμένη από τα πυργάκια που φτιάχνουν τα παιδιά στην άμμο. Παράλληλα ξεκινά η υλοποίηση μιας πολυκατοικίας στην οδό Ερμού και Ελευθερίας, η οποία χαρακτηρίζεται από minimal αισθητική και θυμίζει αρκετά ιαπωνικούς ναούς. Τέλος, είμαι πολύ περήφανος για το project στην οδό Εθνικής Αντιστάσεως στη Γλυφάδα, που προκαλεί εντύπωση γιατί θυμίζει φύλλα φτέρης. Λέγεται “Through ferns” και είναι στην ουσία ένα κτίριο διαμερισμάτων που δεν μοιάζει με κανένα άλλο.
Η 314 εκτός «συνόρων»
Projects της εταιρίας βρίσκουμε όμως και σε νησιά όπως η Μύκονος αλλά και η Τζια. «Δεν είμαστε καθόλου τοπικιστές, ώστε να ασχολούμαστε μόνο με τα νότια προάστια, ή με την Αθήνα γενικότερα. Είμαστε ανοικτοί και σίγουρα θα δημιουργήσουμε κι άλλα κτίρια σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας», λέει με σιγουριά ο Παύλος Χατζηαγγελίδης.
Όσο για τους επόμενους στόχους του; Το motto του είναι «just go with the flow», δεν του αρέσουν τα μεγαλεπήβολα σχέδια και προτιμά να παρακολουθεί τις τάσεις και τις ανάγκες της αγοράς, ώστε να κινείται ανάλογα.