Από τις σανίδες του σέρφ, στις βάρκες της ανθρωπιάς
Ο Ισίδωρος Πλυτάς με την ομάδα Lifeguard Hellas, αφιέρωσε το χειμώνα του για τη διάσωση προσφύγων στη Λέσβο
- 25/04/2016
Ο Ισίδωρος Πλυτάς είναι ένας από τους καλύτερους surf instructors της Ελλάδας. Η αγαπημένη του γειτονιά, το Παλαιό Φάληρο, κρατάει καθημερινά ζωντανή τη σχέση του με το υγρό στοιχείο. Τα καλοκαίρια θα τον δεις να σερφάρει στη Μεσακτή της Ικαρίας, όπου έχει ιδρύσει τη δική του σχολή σερφ μαζί με τον φίλο του Βασίλη Μίσσα.
Το χειμώνα που μας πέρασε είχε αποφασίσει να κάνει ένα διάλειμμα από τις υποχρεώσεις του και ν’ αφιερώσει λίγο χρόνο στον εαυτό του. Όμως όλα άλλαξαν όταν έμαθε για τις συνθήκες που επικρατούσαν στο βορειοανατολικό Αιγαίο. Μόλις είχε πάρει το ναυαγοσωστικό πτυχίο του στην Lifeguard Hellas, όταν πληροφορήθηκε από την ομάδα για την εθελοντική αποστολή διάσωσης προσφύγων που οργάνωναν στη Λέσβο. Έβαλε σε ένα σάκο τα απαραίτητα και κάπου στα μέσα Νοέμβρη τους ακολούθησε.
Βρέθηκα με τον Ισίδωρο στη Βάρκιζα, λίγες ημέρες αφού είχε επιστρέψει από το νησί. Είχε να μου διηγηθεί δύσκολες εμπειρίες και συγκινητικές στιγμές, έπειτα από την πρώτη του στάση στην αποστολή του εθελοντισμού. Ένα ταξίδι ζωής.
φωτογραφίες: Μιχαήλ Βαρθακούρης
Ξεκίνησε να μου μιλάει για την ανάγκη και τη δύναμη της συνεργασίας, της σύμπραξης, της συνεισφοράς. Η ομάδα Lifeguard Hellas κυμαινόταν από 6-16 άτομα από όλα τα μήκη και πλάτη της Γης. Την Τουρκία, τη Χαβάη και τη μακρινή Αυστραλία. Μέσα από ένα διαδικτυακό fundraising, η ομάδα κατάφερε να μαζέψει ένα σημαντικό ποσό, το οποίο θα κάλυπτε τη διαμονή και τη διαβίωση των εθελοντών για δύο μήνες. Σύντομα βρέθηκαν ανεξάρτητοι εθελοντές που έκαναν δωρεές, οι οποίες επέκτειναν την αποστολή για σχεδόν ένα χρόνο. Η Blue Star κάλυπτε όλα τα ακτοπλοϊκά και η Aegean τα αεροπορικά εισιτήρια των εθελοντών.
«Η πρώτη μας βάση ήταν στη Βόρεια πλευρά της Λέσβου, στην ακτογραμμή από τον Μόλυβο μέχρι την Σκάλα Συκαμινέας, σε μια παραλία με απόκρυμνα βράχια, αρκετά επικίνδυνη για τις βάρκες που πλησίαζαν την ακτή. Κύριο μέλημα μας ήταν να κρατάμε τη βάση 24 ώρες το 24ωρο. Για αυτό είχαμε στήσει μια σκηνή στην παραλία για τη βραδινή βάρδια. Κάναμε καθημερινά αρκετές ώρες εκπαίδευση για να είμαστε σε ετοιμότητα εάν συνέβαινε κάτι κακό. Τον Νοέμβρη έφταναν στην παραλία μας 10-15 βάρκες την ημέρα, ενώ στη βόρεια πλευρά του νησιού συνολικά, υπήρξαν μέρες που κατέφταναν μέχρι και 5.000 άνθρωποι. Η ευθύνη ήταν μεγάλη».
Για να αποφευχθεί κάποιο ατύχημα, οι ομάδες και οι οργανισμοί που βρίσκονταν εκεί είχαν φτιάξει ένα σύστημα ενδοεπικοινωνίας, με ό,τι μέσα διέθεταν, για να συνεργάζονται άμεσα και αποτελεσματικά.«Σε ένα ψηλότερο μέρος της παραλίας, υπήρχε ένα τηλεσκόπιο με το οποίο μπορούσε κανείς να δει από που αναχωρούν οι βάρκες και έτσι να προβλέψουν περίπου που θα βγουν. Μέσω της εφαρμογής whatsapp μας ενημέρωναν για τις βάρκες που θα κατέφθαναν στην παραλία μας. Με αυτό το σύστημα ήμασταν σχεδόν πάντα προετοιμασμένοι. Παρακολουθούσαν τη βάρκα σε όλη τη διαδρομή κι εάν διέκριναν κάποιο πρόβλημα στην πορεία, εμείς πηγαίναμε εκεί με το σωστικό σκάφος και συνοδεύαμε τη βάρκα με ασφάλεια στη στεριά. Φροντίζαμε να βγάλουμε τους ανθρώπους που επέβαιναν όσο πιο στεγνούς γινόταν, τσεκάραμε εάν υπήρχαν προβλήματα υγείας και να δίναμε τις πρώτες βοήθειες. Στην παραλία υπήρχαν τέντες με εθελοντές που έφτιαχναν τσάι και φαγητό για τους ταλαιπωρημένους πρόσφυγες και έδιναν στεγνά ρούχα σε όσους είχαν βραχεί».
Όλη η ομάδα έπρεπε να είναι συνεχώς σε επιφυλακή για να βγάλει εις πέρας κάθε αποστολή. Ακόμα κι ένα μικρό λάθος μπορούσε να οδηγήσει σε μεγάλα προβλήματα. Ο Ισίδωρος έχει να μου διηγηθεί την πιο δύσκολη αποστολή της ομάδας στο δικό του ταξίδι. «Είχε ομίχλη, κύμα και βροχή, όταν μας ειδοποίησαν ότι υπήρχε μια ξύλινη βάρκα μέσα στο νερό. Τα περισσότερα δυστυχήματα είχαν γίνει με ξύλινες βάρκες, για αυτό η είδηση αυτή μας ανησύχησε πολύ. Δεν χάσαμε χρόνο. Βγήκαμε με το σωστικό μας σκάφος και μαζί με δύο ακόμα σκάφη στα οποία επέβαιναν ομάδες από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα και την Greenpeace, αρχίσαμε να ψάχνουμε όλοι μαζί για τη βάρκα. Στα 500 μέτρα, κοντά στα τούρκικα σύνορα, συναντήσαμε το ξύλινο τουριστικό υπερφορτωμένο σκάφος. Υπήρχαν 300 άτομα μέσα. Μας πήρε μια ώρα μέχρι να το οδηγήσουμε σε μια ασφαλή παραλία και καθ’όλη τη διάρκεια, όλοι οι διασώστες, είχαμε στο μυαλό μας το χειρότερο σενάριο. Ήταν, θυμάμαι, ένα κοριτσάκι στην πρύμνη του σκάφους, που μας έστελνε φιλάκια και μας έλεγε ευχαριστώ. Θέλαμε πολύ να του χαμογελάσουμε αλλά δεν μπορούσαμε. Ήμασταν συγκεντρωμένοι ώστε να αποτρέψουμε οτιδήποτε κακό μπορούσε να συμβεί στο ταξίδι. Και τα καταφέραμε. Βγήκαν όλοι σώοι και αβλαβείς».
Πέρα από το δύσκολο έργο της διάσωσης των ναυαγοσωστών, είχαν να αντιμετωπίσουν και ένα ακόμη πρόβλημα. Τον φόβο να τους κατηγορήσουν οι αρχές για λαθρεμπόριο. «Εάν οι επιβαίνοντες δεν κινδύνευαν, δεν είχαμε το δικαίωμα να τους βάλουμε στη βάρκα μας. Τις τελευταίες ημέρες της διαμονής μου στη Λέσβο, όλα έγιναν πιο αυστηρά και αρκετές φορές οι Λιμενικοί ερευνούσαν τις περιπολίες μας. Ήταν ένα πολύ λεπτό ζήτημα κι εμείς έπρεπε να είμαστε απόλυτα τυπικοί και να λειτουργούμε σε συνεργασία με τις αρχές».
Κάπου εκεί μου εξομολογήθηκε πως οι εθελοντές διασώστες και ναυαγοσώστες αισθάνονται τυχεροί, σε αυτό το δύσκολο ταξίδι της προσφοράς. Γιατί είναι οι πρώτοι άνθρωποι που αντικρίζουν οι πρόσφυγες στη στεριά. «Άνθρωποι που δεν έχουν ξαναδεί θάλασσα, ξεκληρισμένοι από την πατρίδα τους, έμπαιναν σε βάρκες με καπετάνιους που δεν γνώριζαν, στοιβαγμένοι σε μια βάρκα, χωρίς να ξέρουν κολύμπι. Έβλεπαν σε εμάς την ομαλή κατάληξη ενός δύσκολου ταξιδιού. Μας ευγνωμονούσαν. Εμείς ξέραμε μέσα μας πως κάναμε το αυτονόητο. Θυμάμαι έναν φίλο να μου διηγείται μια πολύ συγκινητική στιγμή, όταν βοήθησε έναν παππού να αποβιβαστεί από ένα σκάφος. Ο παππούς κατέρρευσε και άρχισε να κλαίει. Ο φίλος μου προσπαθούσε να τον πείσει πως είναι πια ασφαλής, όταν ο παππούς γύρισε και του είπε ‘’δεν κλαίω για αυτό. Κλαίω γιατί εάν απέναντι, στην Τουρκία, οι ομόθρησκοι μου είχαν την μισή ανθρωπιά που έχετε εσείς που μας υποδεχτήκατε, τα πράγματα θα ήταν πολύ καλύτερα’’.
Μπορεί να νομίζετε ότι προσφέρουμε πολλά με την εθελοντική μας δράση αλλά η αλήθεια είναι πως το κέρδος μας είναι πολύ μεγαλύτερο. Η ζωή και η καθημερινότητά σου αποκτούν ένα σοβαρό σκοπό. Κερδίζεις αμέτρητες εμπειρίες, γνωρίζεις κόσμο, παρατηρείς τις αντιδράσεις του στις χειρότερες συνθήκες. Η συμβίωση και η συνεργασία στο νησί ήταν ένα φοβερό κοινωνικό πείραμα. Ένα μεγάλο ποσοστό εθελοντών βρίσκεται εκεί με κίνητρο το κέρδος και για να καλλιεργήσει τον εγωισμό και τον ναρκισσισμό του. Σίγουρα δεν μπορείς να απολέσεις από τον εθελοντισμό το εγωιστικό κίνητρο, ωστόσο όταν αποφασίζεις να συνδράμεις σε μια τόσο δύσκολη κατάσταση, καλό είναι να το κάνεις όσο πιο αλτρουιστικά γίνεται. Να αφήνεις το εγώ σου στο σπίτι και να γίνεις μέρος του συνόλου».
Εάν θέλεις να γίνεις κι εσύ μέλος της ομάδας Lifeguard Hellas, μπορείς να επικοινωνήσει με τον Σπύρο και την Μάνια μέσω της ιστοσελίδας lifeguardhellas.gr.