Βοήθησε το παιδί σου να αποκτήσει υγιεινές συνήθειες
Το nou-pou.gr μίλησε με την Μαρία Χριστίνα Αλεξοπούλου, διατροφολόγο με ειδίκευση στο παιδί για το πώς οι μικροί μας φίλοι θα υιοθετήσουν με διασκεδαστικό τρόπο υγιεινές συνήθειες, για το φαινόμενο της παιδικής παχυσαρκίας, αλλά και για τα φαινόμενα bullying που έχει συναντήσει.
- 17/04/2015
Πες μου λίγα λόγια για εσένα. Σπουδές, επαγγελματική εμπειρία.
Το 2004 μπήκα στη σχολή Διαιτολογίας-Διατροφής του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, από το οποίο αποφοίτησα το 2008. Κατόπιν, έκανα Μεταπτυχιακό πάνω στη Δημόσια Υγεία στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης, το οποίο ολοκλήρωσα το Σεπτέμβριο του 2009. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα δούλεψα ως εθελοντής διαιτολόγος σε διάφορους οργανισμούς και αθλητικούς συλλόγους. Επίσης, είμαι μόνιμη επιστημονικός συνεργάτης στο περιοδικό Παιδί ΚΑΙ ΝΕΟΙ ΓΟΝΕΙΣ και στο περιοδικό Διατροφούληδες. Παράλληλα, αρθρογραφώ σε διάφορα sites σχετικά με τη διατροφή των ενηλίκων γενικότερα και των παιδιών πιο συγκεκριμένα. Τέλος, έχω κάνει ομιλίες σε σχολεία της Αττικής, ιδιωτικά ΙΕΚ, αλλά και παιδότοπους. Από τον Ιανουάριο του 2011 είμαι η υπεύθυνη λειτουργίας του Διαιτολογικού Κέντρου για παιδιά και εφήβους “Παιδί-Διατροφή”, που εδρεύει στην οδό Ζακύνθου 10, στην περιοχή της Άνω Γλυφάδας.
Το «Παιδί- Διατροφή» είναι το πρώτο διαιτολογικό κέντρο αποκλειστικά για παιδιά στην Αθήνα;
Ναι, είναι το πρώτο διαιτολογικό κέντρο στην Αθήνα που ειδικεύεται στα παιδιά. Ο χώρος είναι ιδιαίτερα φιλικός και ειδικά διαμορφωμένος για παιδιά, έτσι ώστε αυτά να έρθουν σε επαφή με τη σωστή και υγιεινή διατροφή μέσω ευχάριστων, δημιουργικών και διασκεδαστικών τρόπων. Για το λόγο αυτό, ο χώρος είναι ζωγραφισμένος σαν ένα σούπερ-μάρκετ, με τη μητέρα και τα χαμογελαστά παιδιά να έχουν γεμίσει το καρότσι με υγιεινά τρόφιμα! Στόχος του “Παιδί-Διατροφή” είναι να μάθουν τα παιδιά να τρέφονται σωστά και ισορροπημένα, να αλλάξουν τις ανθυγιεινές και βλαβερές για τη μετέπειτα ζωή τους διατροφικές συνήθειες και να μάθουν να κάνουν τις σωστές επιλογές.
Ποιες είναι οι ηλικίες παιδιών που μπορούν να έρθουν στο «Παιδί- Διατροφή»; Μπορούν και έφηβοι;
Οι ηλικίες που έρχονται στο “Παιδί-Διατροφή” κυμαίνονται από 3 χρονών το μικρότερο ως και 18 ετών το μεγαλύτερο. Συνεπώς, το “Παιδί-Διατροφή” δεν απευθύνεται μόνο σε παιδιά μικρής ηλικίας, αλλά καλύπτει και τους εφήβους.
Συναντάς συχνά φαινόμενα παχυσαρκίας; Είναι υψηλό το ποσοστό παχυσαρκίας στην Ελλάδα; Ποιος ο ρόλος της κληρονομικότητας;
Ναι, δυστυχώς συναντάω αρκετά συχνά φαινόμενα παχυσαρκίας, στα οποία το παιδί απέχει αρκετά από το επιθυμητό βάρος για την ηλικία του. Αυτό οφείλεται σε διάφορους παράγοντες. Σας αναφέρω μερικούς από αυτούς:
- Έλλειψη συστηματικής δραστηριότητας
- Εμπόδια στην άσκηση (γειτονιές χωρίς πεζοδρόμια, δρόμοι χωρίς σήμανση, πυκνοκτισμένα σπίτια που δημιουργούν έλλειψη χώρου, μη ασφαλή πάρκα και παιδικές χαρές, δρόμοι με συχνή διέλευση οχημάτων)
- Οι συσκευασίες των φαγητών και ο τρόπος που πλασάρονται στα ράφια των σούπερ-μάρκετ και των καταστημάτων προσελκύουν τα παιδιά.
- Στα σχολεία πωλούνται αμφίβολης ποιότητας φαγητά
- Διαφήμιση του φαγητού από τα ΜΜΕ
- Αυξανόμενη κυριαρχία των junk food
- Οι κακές διατροφικές συνήθειες της οικογένειας και οι λανθασμένες απόψεις της για την υγεία
- Έλλειψη χρόνου λόγω αυξημένου φόρτου εργασίας για το σχολείο
- Πολλοί γονείς δεν έχουν χρόνο να ασχοληθούν με τα παιδιά τους και αυτά βρίσκουν παρηγοριά στο φαγητό
- Τα παιδιά συχνά μένουν μόνα τους μετά το σχολείο.
Ναι, δυστυχώς είναι πολύ υψηλό το ποσοστό παιδικής παχυσαρκίας στην Ελλάδα. Πρόσφατες ερευνητικές μελέτες εικάζουν ότι τα γονίδια είναι υπεύθυνα για το 30-50% του τρόπου με τον οποίο το σώμα κάποιου ρυθμίζει το βάρος. Όλοι οι ερευνητές συμφωνούν σε ένα: Ακόμα και αν ένα άτομο ανήκει σε μια υπέρβαρη οικογένεια, το «περιβάλλον» παίζει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο. Αν η κληρονομικότητα καθορίζει το 30-50% του βάρους, αυτό σημαίνει ότι ένα ολόκληρο 70-50% αποδίδεται στο περιβάλλον και στο γενικότερο τρόπο ζωής. Με τη σωστή και ισορροπημένη διατροφή και συστηματική άσκηση, τα γονίδια της παχυσαρκίας μπορεί να μην ενεργοποιηθούν ποτέ.
Παιδιά με προβλήματα υγείας έρχονται; Ποια είναι τα συνηθέστερα;
Nαι, έρχονται αρκετά συχνά παιδιά με προβλήματα υγείας. Τα συνηθέστερα είναι η αυξημένη χοληστερίνη, τα ενδοκρινολογικά προβλήματα (όπως ευαισθησία στην ινσουλίνη και διαταραχές στο θυροειδή), κορίτσια με πολυκιστικές ωοθήκες. Έρχονται και παιδιά με χαμηλά επίπεδα σιδήρου και παιδιά με προβλήματα στο έντερο (δυσκοιλιότητα ή σπαστική κολίτιδα).
Πόσο εύκολο είναι να «βάλεις» ένα παιδί σε διαδικασία προσεκτικής διατροφής; Είναι τα παιδιά δεκτικά;
Η αλήθεια είναι, όσο περίεργο και αν σας φαίνεται, ότι τις περισσότερες φορές τα ίδια τα παιδιά ζητάνε από τους γονείς τους να τους πάνε σε κάποιο διαιτολόγο προκειμένου να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα βάρους που έχουν. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, διότι το παιδί έρχεται με τη δική του θέληση του (και όχι επειδή κάποιος το πίεσε), συνεπώς είναι πολύ πιο πιθανό να τηρήσει το πρόγραμμα διατροφής που θα του ετοιμάσω. Τις περισσότερες φορές πάντως τα παιδιά είναι πολύ συνεργάσιμα μαζί μου!
Ποια είναι τα συνηθέστερα διατροφικά λάθη των παιδιών;
Τα συνηθέστερα λάθη των παιδιών είναι ότι για διάφορους λόγους (έλλειψη χρόνου, αίσθημα ναυτίας) παραλείπουν το πρωινό τους γεύμα. Επιπλέον, πολλά παιδιά βλέποντας τους άλλους συμμαθητές τους, θέλουν να αγοράζουν τρόφιμα από το κυλικείο. Και συνήθως επιλέγουν από το κυλικείο ανθυγιεινές επιλογές όπως πίτσες, πεϊνιρλί, κρουασάν του εμπορίου κλπ. Επίσης, αρκετά παιδιά καταναλώνουν συχνά junk food (σουβλάκια, πίτσες, hamburgers) όχι μόνο για μεσημεριανό γεύμα, αλλά και πολλές φορές για βραδινό γεύμα, κάτι το οποίο τους επιβαρύνει με πολύ λίπος και πολλές θερμίδες. Εκτός των προαναφερθέντων, έχω παρατηρήσει ότι πολλά παιδιά αρνούνται να εντάξουν τα φρούτα σαν σνακ στην καθημερινή τους διατροφή με την πρόφαση ότι στο σχολείο τους κοροϊδεύουν.
Τι πρέπει να προσέχουν οι γονείς αλλά και τα σχολεία/ παιδικοί σταθμοί σχετικά με το παιδί και την διατροφή; Τα κυλικεία στα σχολεία τι θα πρέπει να αποφεύγουν; Οι γονείς στο σπίτι;
Γενικά οι γονείς αλλά και τα σχολεία/ παιδικοί σταθμοί θα πρέπει να αποφεύγουν να παρέχουν στο παιδί τροφές πλούσιες σε αλάτι, κορεσμένο λίπος, ζάχαρη και θερμίδες. Τα κυλικεία στα σχολεία θα πρέπει να αποφεύγουν τροφές, όπως είναι οι τυρόπιτες, πίτσες, πεϊνιρλί, πατατάκια, γαριδάκια, αλλά και τις σοκολάτες, τα κρουασάν, τα αναψυκτικά. Τα ίδια τρόφιμα θα πρέπει να αποφεύγουν και οι γονείς στο σπίτι και να προσπαθούν να τα αντικαθιστούν με πιο υγιεινές επιλογές (φρούτα, φυσικοί χυμοί) οι οποίες θα προσφέρουν στο παιδί βιταμίνες και θρεπτικά συστατικά.
Πόσο σημαντική είναι η άθληση και η γυμναστική;
Η άθληση και η γυμναστική είναι πολύ σημαντικές για τα παιδιά. Δεν αρκεί μόνο ένα σωστό και ισορροπημένο πρόγραμμα διατροφής για την απώλεια των παραπανίσιων κιλών που ενδεχομένως έχει ένα παιδί. Πρέπει αυτό να συνδυάζεται με κάποια μορφή άσκησης, η οποία θα γίνεται συστηματικά και με χαρά από το παιδί, γιατί αν δεν το ευχαριστεί μετά από κάποιο διάστημα θα την εγκαταλείψει. Δυστυχώς, έχω παρατηρήσει ότι λίγα παιδιά τη σημερινή εποχή καταπιάνονται με κάποιο σπορ είτε γιατί έχουν μεγάλο φόρτο εργασίας για το σχολείο, είτε γιατί οι γονείς εστιάζουν περισσότερο στην εκμάθηση των ξένων γλωσσών και παραγκωνίζουν την άθληση, είτε γιατί τα ίδια τα παιδιά προτιμούν να αξιοποιήσουν τον ελεύθερο χρόνο τους μπροστά στον υπολογιστή.
Σε όλους, και ιδιαίτερα στα παιδιά, αρέσουν οι λιχουδιές και το junk food! Πες μας κάποια tips για υγιεινό junk food που μπορούμε να φτιάξουμε και σπίτι μας για τα παιδιά μας;
Σπιτική πίτσα: Μπορείτε να πάρετε μια μεσαία αραβική πίτα ολικής άλεσης, να ρίξετε πάνω της τυρί χαμηλό σε λιπαρά, μπόλικη τριμμένη ντομάτα και άλλα λαχανικά της επιλογής σας, να τη βάλετε στο φούρνο και έτσι να φτιάξετε μια πεντανόστιμη σπιτική πίτσα!
Σπιτικό σουβλάκι: Μπορείτε να πάρετε μια αλάδωτη πίτα, να τη γεμίσετε με ψητό στήθος κοτόπουλου/γαλοπούλας ή με καλαμάκι κοτόπουλο, ντομάτα, τζατζίκι + κρεμμύδι και έτσι να φτιάξετε ένα σπιτικό σουβλάκι!
Σπιτικό hot-dog: Παίρνετε το μαλακό, λευκό ψωμάκι του μπέργκερ, βάζετε ένα λουκάνικο γαλοπούλας και 1 κουτ της σούπας κέτσαπ ή μουστάρδα!
Σπιτικό μπέργκερ: Παίρνετε 2 ψωμάκια για μπέργκερ (πολύσπορα κατά προτίμηση!!), 150 γρ μοσχαρίσιο μπιφτέκι ή 150 γρ μπιφτέκι κοτόπουλου/γαλοπούλας (φτιαγμένο με φρυγανιά ή κουάκερ κατά προτίμηση + χωρίς αυγό!!), λαχανικά όπως ντομάτα + μαρούλι + 1 κουτ της σούπας κέτσαπ ή μουστάρδα. Δεν θα φάει πατάτες τηγανητές μαζί με το μπέργκερ!!
Πώς μπορούμε να φέρουμε τα παιδιά πιο κοντά στα φρούτα, στα λαχανικά, στα όσπρια ή σε άλλες λιγότερο συμπαθείς τροφές;
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι με τους οποίους μπορείτε να κάνετε το παιδί σας να δοκιμάσει έστω και μια μικρή ποσότητα αυτών των τροφίμων. Πρώτα απ’όλα, βάλτε μικρή ποσότητα του φαγητού που δεν πολυσυμπαθεί στο πιάτο του. Tα παραγεμισμένα πιάτα τρομάζουν τα παιδιά. Δεύτερον, ζητήστε από το παιδί σας να φάει μόνο μια μπουκιά. Εάν, αφού το δοκιμάσει, ακόμα δε θέλει να το φάει, τότε θα πρέπει να το δεχτείτε. Επιπλέον, αγοράστε ένα καλό παιδικό βιβλίο μαγειρικής με ωραίες και χρωματιστές εικόνες και συνταγές και προτείνετε στο παιδί σας να επιλέξει μια συνταγή με λαχανικά, όσπρια ή γενικότερα το φαγητό που αρνείται να δοκιμάσει.
Γενικά, καλό θα ήταν να κόβετε τα φρούτα και να τα προσφέρετε στο τραπέζι σε μορφή φρουτοσαλάτας. Τα κομμένα και καθαρισμένα φρούτα έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να φαγωθούν από εκείνα που περιμένουν ολόκληρα σε ένα μπολ.
Mπορείτε να αναμείξετε χυμό φρούτων και λαχανικών και να φτιάξετε κοκτέιλ. Δοκιμάστε ντοματοχυμό με χυμό πορτοκάλι και λίγο χυμό από λεμόνι ή ό,τι άλλο αρέσει στο παιδί.
Μπορείτε να κάνετε σουβλάκια από φρούτα ή λαχανικά. Βάλτε κομμάτια φρούτων (πεπόνι, μήλο, μπανάνα) σε ένα ξυλάκι από σουβλάκι και αφήστε το παιδί να δημιουργήσει συνδυάζοντάς τα. Το ίδιο μπορείτε να κάνετε και με τα λαχανικά.
Το σημαντικότερο όμως από όλα είναι να είστε οι ίδιοι το παράδειγμα. Εάν κάθεστε στο τραπέζι όλοι μαζί και βλέπουν εσάς να ευχαριστιέστε τα παραπάνω τρόφιμα, θα θελήσουν και αυτά να δοκιμάσουν.
Παιδί και bullying. Έχεις συναντήσει φαινόμενα τέτοια, επειδή ένα παιδί ίσως είναι υπέρβαρο ή έχει κάποιο πρόβλημα υγείας;
Δυστυχώς, πολλά παιδιά μου εκμυστηρεύονται στην πρώτη μας συνάντηση ότι ο λόγος που ζήτησαν από τους γονείς τους να απευθυνθούν σε κάποιο διαιτολόγο είναι γιατί αντιμετώπιζαν κοροϊδίες στο σχολείο από άλλους συμμαθητές τους εξαιτίας των παραπανίσιων κιλών που έχουν. Θυμάμαι χαρακτηριστικά ένα κοριτσάκι να μου λέει ότι οι συμμαθητές της την αποκαλούσαν ‘φάλαινα’ και την είχαν στο περιθώριο. Πολλές είναι και οι περιπτώσεις που παιδιά με αυξημένο βάρος δεν συμπεριλαμβάνονται σε αθλήματα (μπάσκετ, ποδόσφαιρο, βόλεϊ) κατά τη διάρκεια του διαλείμματος, καθώς οι συμμαθητές τους τους χλευάζουν λέγοντάς τους ότι θα οδηγήσουν την ομάδα τους στην ήττα επειδή θα τρέχουν αργά. Ένα αγόρι μου είχε ομολογήσει ότι επειδή οι φίλοι του δεν ήθελαν να παίξει μπάσκετ μαζί τους, αυτό πήρε απογοητευμένο μια μπάλα και έκανε μόνο του σουτάκια στον τοίχο. Καταλαβαίνουμε όλοι πόσο λυπηρά είναι αυτά τα φαινόμενα bullying για την ψυχολογία και τον εσωτερικό κόσμο ενός παιδιού.