Γιατί βάφουμε κόκκινα αυγά την Μεγάλη Πέμπτη;
Αφιέρωμα: Πάσχα 2024
Τα κόκκινα αυγά είναι ένα διάσημο έθιμο του Πάσχα. Όμως πολλές άγνωστες -θρησκευτικές και μη- ιστορίες είναι συνδεδεμένες μαζί του.
- 27/04/2021
Τα κόκκινα πασχαλινά αυγά. Τα βάφουμε τη Μεγάλη Πέμπτη και τα τσουγκρίζουμε μετά την Ανάσταση και κυρίως την Κυριακή του Πάσχα. Είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά έθιμα της συγκεκριμένης γιορτής. Και υπάρχουν διάφορες εκδοχές για τις ρίζες του.
Σύμφωνα με την πιο δημοφιλή θρησκευτική εκδοχή, η Παναγία πήρε ένα καλάθι αυγά και τα πρόσφερε στους φρουρούς του Ιησού, παρακαλώντας τους να μην τον βασανίσουν. Όταν τα δάκρυά της έπεσαν πάνω στα αυγά τότε εκείνα από άσπρα έγιναν κόκκινα.
Μία άλλη ιστορία συνδέει το κόκκινο χρώμα με τη Μαρία Μαγδαληνή. Σύμφωνα με αυτήν, η Μαρία Μαγδαληνή μετά την Ανάσταση πήγε στον Ρωμαίο Αυτοκράτορα Τιβέριο Καίσαρα και του ανακοίνωσε ότι αναστήθηκε ο Χριστός. Τυχαία, κάποιος κρατούσε δίπλα από τον Καίσαρα ένα καλάθι αυγά. Ο Τιβέριος Καίσαρας τότε λέει στην Μαγδαληνή ότι, εάν αυτό που λέει, είναι αλήθεια, τα αυγά από άσπρα θα γίνουν κόκκινα. Όπως και έγιναν.
Μια παραλλαγή αυτής της ιστορίας λέει το εξής: Όταν ο Ρωμαίος αυτοκράτορας ενημερώθηκε για την Ανάσταση του Χριστού, μη πιστεύοντας τι έχει γίνει, αναφώνησε πως αυτό είναι τόσο πιθανό, «όσο και το να βαφτούν τα αυγά κόκκινα». Η Μαρία Μαγδαληνή τότε, χρωμάτισε μερικά αυγά κόκκινα και του τα πρόσφερε θέλοντας να τον κάνει να πειστεί για το αληθές του γεγονότος.
Μία ακόμα εκδοχή της ίδιας ιστορίας θέλει μία άγνωστη γυναίκα να μην πιστεύει την είδηση της Ανάστασης του Ιησού και να λέει: «Όταν τα αυγά που κρατώ θα γίνουν κόκκινα, τότε θα αναστηθεί και ο Χριστός». Και τότε αυτά έγιναν πράγματι κόκκινα.
Τέλος, τα αυγά αποτελούν σύμβολο της έναρξης ενός νέου κύκλου ζωής. Αυτός είναι ένας ακόμη λόγος που βάφονται κόκκινα γιατί συμβολίζουν το Αίμα του Χριστού. Κάποιοι συμπληρώνουν ακόμα πως το αυγό συμβολίζει τον τάφο του Χριστού που ήταν ερμητικά κλειστός, όπως το τσόφλι του αυγού, αλλά έκρυβε μέσα του τη «Ζωή», αφού από αυτόν βγήκε ο Χριστός και αναστήθηκε.
Για την ιστορία, το πρώτο αυγό που βάφεται σε κάθε σπίτι είναι της Παναγίας και δεν πρέπει να το σπάει αλλά να φυλάγεται στο εικονοστάσι μέχρι το επόμενο Πάσχα. Αυτές είναι οι κύριες Χριστιανικές εκδοχές που συνοδεύουν τις ρίζες του εθίμου που «επιτάσσει» τα αυγά να βάφονται κόκκινα. Υπάρχουν ακόμα μερικές, ωστόσο, οι οποίες παρουσιάζουν ενδιαφέρον.
Ενδεικτικά, κατά την προ χριστιανική περίοδο, τα αυγά ως σύμβολο της γέννησης και δημιουργίας, έχουν συνδυαστεί με παγανιστικές παραδόσεις και γιορτές της Άνοιξης για να παραπέμπουν στην αναγέννηση της ζωής μετά το χειμώνα. Πολλοί λαογράφοι εκτιμούν ότι το έθιμο του αυγού έχει τις ρίζες του στην αρχαία Αίγυπτο και την Περσία, όπου φίλοι και συγγενείς αντάλλαζαν αυγά κάθε εαρινή ισημερία. Επιπλέον, στην προχριστιανική περίοδο, τα αυγά χρησιμοποιούνταν για μαντικούς σκοπούς, για την πρόβλεψη του μέλλοντος.
Σε γενικές γραμμές, σύμφωνα με το Folklore, τα αυγά σε όλο τον κόσμο συμβολίζουν τη ζωή και την αναγέννηση. Εμφανίζονται σε κάθε σημαντική στιγμή της ανθρώπινης ζωής. Είτε πρόκειται για γέννηση, είτε για γάμο, είτε για την ανέγερση νέου σπιτιού, στην αρρώστια και στο θάνατο. Σε πολλούς λαούς της αρχαιότητας μάλιστα, έθαβαν αυγά μαζί με τον νεκρό.
Fun Fact: Στην Ελλάδα τα αβγά βάφονται κατά κύριο λόγο κόκκινα (αν και δεν είναι ασυνήθιστη ποικιλία χρωμάτων ή και σχεδίων), ενώ σε άλλες χώρες τα αβγά βάφονται σε περισσότερα χρώματα, αρκετές φορές με περίτεχνα σχέδια.
