Μαρία Ανδρούτσου: Η Δήμαρχος του Αγίου Δημητρίου είναι μια γυναίκα που δεν κέρδισε μόνο τις εκλογές
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, συναντηθήκαμε με τη Δήμαρχο Αγίου Δημητρίου, Μαρία Ανδρούτσου, τη μοναδική γυναίκα Δήμαρχο στα νότια προάστια. Η συμμετοχή της στα κοινά, η διεκδίκηση του Δήμου, ο ρόλος της σε έναν καθαρά ανδροκρατούμενο χώρο είναι μόνο μερικά από τα θέματα που συζητήσαμε.
- 08/03/2020
Πριν ακόμα αποφασίσει να διεκδικήσει τον Δήμο Αγίου Δημητρίου, η Μαρία Ανδρούτσου συμμετείχε ενεργά, από το 1998, στο γονεϊκό κίνημα ως μητέρα δύο παιδιών. Τέσσερα χρόνια αργότερα εκλέχτηκε για πρώτη φορά δημοτική σύμβουλος (με τον συνδυασμό «ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ – ΑΝΑΝΕΩΣΗ» του δημάρχου Παντελή Ειρηνάκη). Διετέλεσε Γραμματέας του Δημοτικού Συμβουλίου, μέλος της Δημαρχιακής Επιτροπής και Αντιπρόεδρος του Δ.Σ. του Πολιτιστικού Οργανισμού. Το 2006 επανεκλέχτηκε δημοτική σύμβουλος και παρέμεινε μέλος του Δ.Σ. του Πολιτιστικού Οργανισμού και της Δημαρχιακής Επιτροπής. Το 2010 τέθηκε επικεφαλής του συνδυασμού ΑλλάΖΟΥΜΕ την ΠΟΛΗ και εκλέχθηκε Δήμαρχος για πρώτη φορά. Από τότε, έχει κερδίσει τρεις εκλογικές αναμετρήσεις και παραμένει Δήμαρχος του Αγίου Δημητρίου μέχρι και σήμερα.
Ανεβαίνω στον δεύτερο όροφο του Δημαρχείου, η ώρα είναι λίγο μετά τις 15:30 το μεσημέρι και η Δήμαρχος έχει μόλις ολοκληρώσει ένα συμβούλιο. Με μια ζεστή χειραψία με υποδέχεται στον χώρο της.
Πριν από λίγους μήνες, καλύπτοντας τις δημοτικές εκλογές, συνειδητοποίησα πως είναι η μοναδική γυναίκα Δήμαρχος των νοτίων προαστίων. «Χρειάζεται να γίνονται πολιτικές στήριξης και καμπάνιες προκειμένου να ενθαρρύνουν τις γυναίκες, αλλά και για να δουν οι πολίτες τη συμμετοχή μας στην πολιτική με μια άλλη ματιά. Στον δήμο Αγίου Δημητρίου καθοριστικό ρόλο έχει παίξει το γεγονός πως υπήρξε γυναίκα Δήμαρχος από το 1982 οπότε τα διαπιστευτήρια είχαν δοθεί και ήταν πιο δύσκολα. Η πρώην Δήμαρχος, Βασιλική Βερυκάκη, είχε στο ενεργητικό της τρεις πετυχημένες τετραετίες, ανοίγοντας τον δρόμο για να μπορέσουμε εμείς να τον διαβούμε με μεγαλύτερη ευκολία. Σίγουρα οι πολίτες του δήμου ήταν εξοικειωμένοι, ωστόσο κάθε περίπτωση είναι διαφορετική» μου εξηγεί.
Αναρωτιέμαι πώς νιώθει που έχει επιλέξει ένα επάγγελμα κυρίως ανδροκρατούμενο. «Πράγματι, είναι ένα ανδροκρατούμενο επάγγελμα. Νιώθω άβολα και άσχημα που δεν αξιοποιείται η γυναίκα όπως θα έπρεπε στα κέντρα λήψης των αποφάσεων. Προσπαθώ ό,τι κάνω να έχει αυτήν τη διάσταση, την οπτική του φύλου. Από εκεί και πέρα, δεν υποτιμώ τους άντρες συναδέρφους, συνεργαζόμαστε πολύ καλά. Τα προτερήματα που έχει μια γυναίκα δεν οφείλονται στο φύλο άλλωστε. Την εκπροσώπηση όμως πρέπει να τη διεκδικούμε γιατί αυτό διαπαιδαγωγεί και τις υπόλοιπες γενιές. Χρειάζεται να σπάσουμε τα στερεότυπα για να γνωρίζουν τα παιδιά μας».
«Θα σου αναφέρω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα από την πρώτη μου θητεία στο δήμο, όταν επισκέφτηκα ένα δημοτικό σχολείο. Τα παιδάκια με καλοδέχτηκαν, μιλήσαμε αρκετή ώρα και μετά με ρώτησαν ‘Κυρία, πότε θα έρθει ο Δήμαρχος;’. Απαντάω ‘Είμαι η Δήμαρχος’ και τα παιδάκια εξεπλάγησαν. Τους εξήγησα λοιπόν πως υπάρχει και ‘η Δήμαρχος’, δεν χρειάζεται να είναι πάντα ‘ο’. Από κει και μετά με την παρουσία μου σε χώρους εκπαίδευσης, στην κατασκήνωση, σε διάφορες δραστηριότητες για παιδιά, έρχομαι σε επαφή μαζί τους οπότε πλέον η εικόνα έχει αποκατασταθεί. Τα παιδιά περιμένουν να δούνε τη Δήμαρχο».
Τη γυρίζω αρκετά χρόνια πίσω, όταν έβαλε για πρώτη φορά υποψηφιότητα διεκδικώντας τον Δήμο. «Ήταν το 2010 που έβαλα για πρώτη φορά υποψηφιότητα και δεν είχα να αντιμετωπίσω μόνο το γεγονός πως ήμουν γυναίκα, αλλά ήμουν νέα και ο συνδυασμός μου κυρίως αποτελούνταν από νέους ανθρώπους. Δεν θα ξεχάσω τότε τους αντιπάλους μου, οι οποίοι σχολίαζαν ‘Η Μαρία και το 15μελες’ θέλοντας να υποτιμήσουν τις προσωπικότητες των ανθρώπων του συνδυασμού γιατί όπως προανέφερα ήταν νέοι και δεν είχαν εμπειρία. Ήταν πολύ δύσκολα, όμως κερδίσαμε την εμπιστοσύνη του κόσμου με αποτέλεσμα τις επόμενες δύο φορές που έβαλα υποψηφιότητα τα πράγματα ήταν πιο εύκολα».
Αλήθεια, πώς την υποδέχτηκαν οι υπάλληλοι του δήμου; «Με γνώριζαν ως δημοτική σύμβουλο οπότε υπήρχε ένα πρόσφορο έδαφος. Στην πορεία είδαν πως εργάζομαι πολύ, ακούω πολύ, βλέπω και επικοινωνώ με όλους και πιστεύω πως έχω κερδίσει την εμπιστοσύνη των συνεργατών μου. Προσπαθούμε όλοι να δουλέψουμε προς την ίδια κατεύθυνση. Θέλω να βελτιώσουμε περισσότερο τον Δήμο, το επίπεδο εξυπηρέτησης που δεν θα έλεγα ότι είναι όσο θα ήθελα, να αξιοποιήσουμε την τεχνολογία, αλλά εκεί συναντάμε έναν τοίχο από τις διαδικασίες και τη γραφειοκρατία -αυτά προσπαθούμε να τα πολεμήσουμε».
Η ίδια, ως γυναίκα, χρειάζεται να δουλέψει παραπάνω για να αποδείξει τα αυτονόητα. «Πολύ παραπάνω, δέκα φορές παραπάνω. Για να αποδείξω τα στοιχειώδη όπως κι όλες οι γυναίκες, ειδικά όταν το περιβάλλον είναι πολύ ανταγωνιστικό» απαντάει με ειλικρίνεια.
«Προσπαθώ να βλέπω πράγματα και όσα συμβαίνουν στη πόλη με τα μάτια των ανθρώπων που ως τώρα πιθανά να αποκλείονταν. Κι αποκλεισμός μπορεί να είναι το άτομο με αναπηρία που δεν έχει πρόσβαση στη πόλη, το μικρό παιδί που δεν έχει αλάνες για να παίξει και πρέπει να φτιάξουμε χώρους και αθλητικές εγκαταστάσεις, η μαμά που έχει μικρά παιδιά και πρέπει να κινείται με ασφάλεια. Ίσως έναν άνδρα συνάδερφο να μην τον είχαν απασχολήσει τέτοια θέματα γιατί ποτέ δεν πήγε το παιδί με καρότσι στο σχολείο. Φυσικά, οι νέοι μπαμπάδες είναι δραστηριοποιημένοι και μπορεί να το έχουν κάνει, αλλά στα δικά μου χρόνια αυτό δεν συνέβαινε. Τέτοια πράγματα έβλεπα και με έκαναν να προσπαθώ να φωτίσω πλευρές της δημοτικής ζωής που μέχρι τότε δεν είχαν φωτιστεί. Επίσης, για μένα ήταν σημαντικό η πόλη να έχει φωτισμό το βράδυ για να μπορούν οι γυναίκες να κυκλοφορούν με ασφάλεια χωρίς να κινδυνεύουν οι ζωές τους. Όταν αισθάνεσαι την επιθετικότητα και την απειλή πρέπει πρώτα να λύσεις τα βασικά θέματα ασφαλείας».
«Επίσης, έχουμε βάλει τα ζητήματα του συμμετοχικού σχεδιασμού πολύ ψηλά στην ατζέντα και γι’ αυτό προσπαθούμε να διαβουλευόμαστε σε επίπεδο γειτονιάς συστηματικά και με φυσική παρουσία και με πλατφόρμα μέσα από το διαδίκτυο όπου διαβουλευόμαστε για τα μεγάλα θέματα. Αυτό που σίγουρα είναι μοναδικό για τη χώρα μας και σε επίπεδο δήμου είναι ότι έχουμε εισάγει τον απολογισμό της βιώσιμης ανάπτυξης με τις αρχές που διέπονται από το οικουμενικό σύμφωνο του OHE και τις κατευθυντήριες οδηγίες του GRI, (το GRI είναι πρότυπο για τη σύνταξη και δημοσίευση Απολογισμών Βιώσιμης Ανάπτυξης παγκοσμίως), έχοντας συντάξει για δύο συνεχείς χρονιές τον απολογισμό του Δήμου Αγίου Δημητρίου. Ταυτόχρονα, προσπαθούμε να εντάξουμε σε όλες τις δράσεις του δήμου τους 17 Στόχους για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη που έχουν θέσει τα Ηνωμένα Έθνη ως δέσμευση για την αντιμετώπιση της φτώχιας, τα περιβαλλοντικά και άλλα ζητήματα και επιχειρούμε να αποτυπώνουμε έτσι την επίδοση του Δήμου σε κάθε έναν από αυτούς τους Στόχους, ώστε να μπορούμε αποδεδειγμένα να δηλώνουμε ότι έχουμε κάνει συγκεκριμένες ενέργειες, αλλά και παρακολουθούμε την πρόοδο μας χρόνο με το χρόνο βάσει των στόχων που έχουμε θέσει. Μέχρι στιγμής κανένας άλλος δήμος δεν το έχει κάνει. Θεωρούμε πως όλο αυτό έχει μια αξία, εμείς σε επίπεδο διοίκησης το έχουμε κατανοήσει κι ευχόμαστε να το εισπράξουν και οι πολίτες μας».
Το γυναικείο της ένστικτο ήταν πιθανότατα αυτό που την οδήγησε να βάλει στο ψηφοδέλτιο κυρίως νέα άτομα. Ήταν ένα στοίχημα για την ίδια; «Ασφαλώς. Γιατί είναι πολύ σημαντικό να ενεργοποιήσουμε τους πιο νέους ανθρώπους να συμμετέχουν στα κοινά. Είναι σημεία των καιρών οι νέοι να αποστρέφονται από την πολιτική, αλλά ο δήμος είναι άλλο πράγμα. Στο δήμο υπάρχει η διαδικασία της λογοδοσίας, φαίνονται ξεκάθαρα όλα όσα κάνεις και όσα δεν κάνεις. Ο στόχος μας είναι να ανανεωνόμαστε και να φέρνουμε καινούργιες δημιουργικές δυνάμεις από την τοπική κοινωνία, να εμπλέκονται και μακάρι να εκλέγονται!».
Λίγο πριν την αφήσω -η ίδια ετοιμάζεται για το επόμενο δημοτικό συμβούλιο- της ζητάω να μου πει ποια είναι τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει μια πετυχημένη Δήμαρχος. «Το σημαντικότερο είναι η οργανωτικότητα, η δυνατότητα να επαναπροσδιορίζει το όραμα, να μην παρασύρεται από την καθημερινότητα και να παραμένει στο εφικτό. Θα πάμε με το εφικτό, όμως πρέπει να παρακινούμε τους ανθρώπους, να τους εμπνέουμε, να λειτουργούμε με εντιμότητα. Επιπλέον, η πίστη στη δημοκρατία, στη συλλογικότητα, στη συν-απόφαση, στο μοίρασμα των ρόλων και ευκαιριών».
Θα συμβούλευε κι άλλες γυναίκες να πάρουν τα ηνία και να βγούνε μπροστά; «Ασφαλώς! Μέχρι τώρα είχαμε πολλές γυναίκες που κατάφεραν να εκλεγούν με τη δική μας ομάδα κι έχουν αναδειχθεί σε θέσεις ευθύνης. Έχω δώσει ευκαιρίες. Προσωπικά δεν ξεχωρίζω αν είναι άντρας ή γυναίκα, αλλά τα χαρίσματα και τις ικανότητες του καθενός. Επιπλέον, πρέπει να διευκολύνουμε μια γυναίκα για να συμμετέχει, καθώς έχουμε ως φύλο πολλούς ρόλους μέσα στην κοινωνία. Στη δική μας ατζέντα έχουμε ψηλά το κομμάτι που έχει να κάνει με το παιδί – από παιδικούς σταθμούς και κατασκηνώσεις μέχρι δραστηριότητες για να ανακουφίζουν τόσο τη γυναίκα όσο και ολόκληρη την οικογένεια».