Μέσα από τα μάτια ενός ατόμου με οπτική αναπηρία (και του σκύλου οδηγού του)
Με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Λευκού Μπαστουνιού, που γιορτάζεται στις 15 Οκτωβρίου, βρεθήκαμε στα παιδικά χωριά SOS στη Βάρη, για να παρακολουθήσουμε μια άκρως ενδιαφέρουσα ενημερωτική εκδήλωση γύρω από το θέμα των ατόμων με οπτική αναπηρία. Ζήσαμε και είδαμε από κοντά τις δυσκολίες στη ζωή ενός ατόμου με προβλήματα όρασης αλλά και τη σχέση ζωής με τον σκύλο οδηγό του.
- 18/10/2021
Αυτά που ορισμένες φορές θεωρούμε δεδομένα, για κάποιους ανθρώπους δεν είναι καθόλου. Το Σάββατο 16 Οκτωβρίου, με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Λευκού Μπαστουνιού, στο παιδικό χωριό SOS στη Βάρη διοργανώθηκε ένα event διαφορετικό: Μια δράση ενημέρωσης με στόχο την ανάδειξη της αξίας του Λευκού Μπαστουνιού αλλά και εκείνη ενός Σκύλου Οδηγού. Οι συμμετέχοντες, παιδιά και φίλοι των Παιδικών Χωριών SOS, είχαν την ευκαιρία να ζήσουν μία εμπειρία ζωής, μαθαίνοντας για την καθημερινότητα ενός Ατόμου με Οπτική Αναπηρία, αλλά και να γνωρίσουν τις δεξιότητες των υπό εκπαίδευση κουταβιών αλλά και της Irma, που είναι πρώην σκύλος οδηγός.
Στο event είχαμε τη χαρά να ενημερωθούμε και να συνομιλήσουμε με την κ. Ζωή Γερουλάνου, Πρόεδρο του Συλλόγου «Σκύλοι Οδηγοί Ελλάδος», αλλά και με τον πρόεδρο της ΑΜΚΕ «Με άλλα μάτια» κ. Βαγγέλη Αυγουλά. Γνωρίσαμε επίσης χειριστές και σκύλους που μας υπενθύμισαν πόσα πράγματα μπορούν να προσφέρουν οι υπέροχοι τετράποδοι φίλοι μας σε ένα άτομο με προβλήματα όρασης. Αυτό που συνειδητοποιήσαμε είναι ότι μπορεί οι προκλήσεις για ένα άτομο με οπτική αναπηρία να είναι πολλές, αυτό που κάνει όμως την καθημερινότητά τους πολύ δυσκολότερη είναι η άγνοια και η αδιαφορία εκ μέρους όλων μας: Από μια επιχείρηση που απαγορεύει σε έναν άνθρωπο με οπτική αναπηρία να έχει μαζί τον σκύλο οδηγό του σε μια έξοδο, μέχρι τον ταξιτζή που αρνείται να επιβιβάσει στο αυτοκίνητό του έναν σκύλο ή τον ασυνείδητο οδηγό που παρκάρει σε μια ράμπα αναπήρων, τα παραδείγματα δυστυχώς είναι αμέτρητα.
Ζήσαμε την εμπειρία μαζί με την Irma
Στα παιδικά χωριά SOS μικροί και μεγάλοι ενημερώθηκαν αρχικά για τη δύσκολη, χρονοβόρα και δαπανηρή εκπαίδευση ενός σκύλου οδηγού, οι οποίοι υπηρετούν άτομα με οπτική αναπηρία. Οι σκύλοι, που τις περισσότερες φορές είναι ράτσας Labrador Retriever, έδειξαν τις ικανότητές τους στα παιδιά των χωριών SOS και στους υπόλοιπους θεατές, πολλοί απο τους οποίους δοκίμασαν να κλείσουν τα μάτια τους, και να περπατήσουν ανάμεσα σε εμπόδια. Είναι κάτι που δεν μπορείς να το καταλάβεις αν δεν το ζήσεις έστω για λίγο: Ζαλίζεσαι, νιώθεις ανασφάλεια και φοβάσαι σε κάθε βήμα (πως θα παραπατήσεις, πως θα πέσεις πάνω σε κάποιο εμπόδιο ή πως θα πατήσεις κατά λάθος τον σκύλο, που περπατά δίπλα σου!). Εμείς το δοκιμάσαμε με την Irma, που είναι πρώην σκύλος οδηγός, και τίποτα από όσα φοβόμασταν δεν συνέβη τελικά, αφού χάρη στην εκπαίδευσή της η Irma δεν χάνει ποτέ τον δρόμο της. Στο τέλος πάντως δεν την χαϊδέψαμε, όπως θα κάναμε με έναν οποιοδήποτε σκύλο, γιατί όπως μας είχαν ήδη ενημερώσει στην εκδήλωση οι χειριστές, εκείνη την ώρα οι σκύλοι δουλεύουν. Όταν ο σκύλος φοράει το σαμάρι του και το λουρί του, είναι στη δουλειά και απαγορεύεται κάποιος να του αποσπάει την προσοχή. Κι αυτό είναι κάτι που όλοι πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας αν συναντήσουμε στον δρόμο έναν σκύλο οδηγό μαζί με τον χειριστή του.
Η ιστορία της Νικολέττας Μπακοπάνου και η ζωή της τον τελευταίο χρόνο με σκύλο οδηγό
Η Νικολέττα Μπακοπάνου γεννήθηκε στην Αθήνα και έζησε στην Ηλεία και τη Θεσσαλονίκη. Τον τελευταίο χρόνο η ζωή της έχει αλλάξει προς το καλύτερο, αφού έχει στο πλευρό της τον σκύλο οδηγό της. Η ιστορία της Νικολέττας ξεκινάει στα 11 χρόνια της, όταν έχασε την όρασή της. Από τότε και για 27 χρόνια έβλεπε μόνο σκιές. Από τα 38 και μέχρι σήμερα (έχει περάσει πλέον τα 40) έχασε και εκείνο το μικρό ποσοστό όρασης. Πλέον όμως στη ζωή της έχει έρθει η Ilia, λύνοντάς της τα χέρια.
«Μου λείπουν οι σκιές που έβλεπα. Εγώ προσωπικά χειριζόμουν πολύ καλά τις σκιές μου και ένιωθα άνετα. Αφού έχασα και αυτές, έπρεπε να κάνω κάτι. Η ζωή είναι εκεί και προχωράει και πρέπει να επιλέξεις να ζήσεις και να προχωρήσεις παρακάτω. Η κατάσταση με το μπαστούνι με εξάντλησε, τώρα με την Ilia είναι καλύτερη. Όταν πήγαινα στο ΟΑΚΑ για προπόνηση, χανόμουν στο parking. Αλλά είχα και τα τυχερά μου εκεί, μιας και γνώρισα τον άνδρα μου, ο οποίος με μάζεψε μια μέρα και με πήγε στην πισίνα».
«Για χρόνια έκανα κολύμβηση, στίβο, τρίαθλο, αγώνες κολύμβησης σε ανοιχτή θάλασσα και πλέον κάνω crossfit. Ο αθλητισμός με βοηθάει πολύ στην ψυχολογία μου. Πήρα τον σκύλο στις 3 Νοεμβρίου και ήμασταν μέσα συνεχώς στο lockdown. Ήταν μια πολύ δύσκολη περίοδος, διότι ο πρώτος καιρός είναι αυτός της προσαρμογής που πρέπει να είσαι συνέχεια βόλτες για να μάθει ο ένας τον άλλο. Εγώ δεν είχα πού να περπατήσω με την Ilia, αλλά πλέον είμαστε πολύ καλά. Η Ilia είναι 3,5 χρονών, την εμπιστεύομαι πολύ και είμαστε πάντα και παντού μαζί».
«Μου αρέσει πολύ όταν ακούω στον δρόμο γονείς να ενημερώνουν τα παιδιά τους για τα άτομα με οπτική αναπηρία, για το λευκό μπαστούνι ή τον σκύλο οδηγό. Μου αρέσει που τους τονίζουν ότι δεν πρέπει να αποσπούν την προσοχή του σκύλου μας στο δρόμο».
«Αυτό που ζητάω είναι να καταλάβει ο κόσμος ότι δεν έχουμε ιδιοτροπία και θέλουμε να βάλουμε τον σκύλο σε ένα μαγαζί ή σε ένα ταξί. Είναι αναγκαιότητα, είναι τα μάτια μου. Ο κόσμος πρέπει να καταλάβει πως είναι ψυχοφθόρο να προσπαθείς να αποδείξεις τα αυτονόητα».
«Υπάρχει νομοσχέδιο που επιτρέπει την είσοδο των σκύλων οδηγών παντού, όμως κάποιοι εξακολουθούν να την αρνούνται»
Μία από τις ομιλήτριες της εκδήλωσης ήταν η πρόεδρος της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Οργάνωσης «Σκύλοι Οδηγοί Ελλάδος», κ. Ζωή Γερουλάνου. Η ίδια εξήγησε στο NouPou αφενός τη δυσκολία της εκπαίδευσης ενός τέτοιου σκύλου και αφετέρου τόνισε πως η συμπεριφορά του κόσμου απέναντι στα άτομα με οπτική αναπηρία και τους σκύλους οδηγούς τους πρέπει να αλλάξει.
«Η ιστορία των σκύλων οδηγών ξεκινάει Παγκοσμίως από την Αμερική πριν από 100 χρόνια. Στην Αγγλία, στην Ολλανδία και γενικά στην Ευρώπη ήρθε αργότερα. Στην Ελλάδα ήρθε το 2008. Όχι επειδή δεν υπήρχε νοοτροπία, αλλά το κόστος είναι πολύ μεγάλο για την εκπαίδευσή τους. Η τεχνογνωσία ήρθε από έναν Ολλανδό εκπαιδευτή με εμπειρία 35 χρόνων. Από το 2011 έχουν εκπαιδευτεί 24 σκύλοι. Σήμερα που μιλάμε, έχουμε έναν σκύλο για συνταξιοδότηση και έρχονται ακόμη 15 νέοι σκύλοι. Οι σκύλοι οδηγοί, πριν πάνε σε ένα άτομο με οπτική αναπηρία, αρχικά μένουν σε σπίτια εθελοντών και μετά στα σπίτια των εκπαιδευτών οι οποίοι δεν μπορούν να έχουν παραπάνω από έναν σκύλο στο σπίτι τους».
«Αν κυκλοφορήσετε, θα δείτε πως ο κόσμος δεν ενδιαφέρεται για τα άτομα αυτά, γι’ αυτό παρκάρει στις ράμπες. Οι ποινές πρέπει να εφαρμόζονται και να γίνεται ενημέρωση. Υπάρχει νομοσχέδιο το οποίο επιτρέπει την είσοδο των σκύλων οδηγών παντού, αλλά υπάρχουν περιπτώσεις που οδηγοί λεωφορείων, ταξί ή καταστηματάρχες δεν τους δέχονται. Ο σκύλος οδηγός δεν είναι μόνο μία υπηρεσία, είναι πολλά περισσότερα».
Η πρώτη συνταξιοδότηση Σκύλου Οδηγού έγινε τον Απρίλιο του 2021 μετά από μία ενδιαφέρουσα σταδιοδρομία δίπλα στον Μαραθωνοδρόμο Χρήστο Ζώτο. Σε κάθε περίπτωση, όταν ένας σκύλος αποσύρεται, το Κέντρο φροντίζει να του βρει μια κατάλληλη υιοθεσία, με στόχο όλα τα σκυλιά να έχουν μια καλή ζωή, γεμάτη αγάπη.
Από την πλευρά του, ο κ Βαγγέλης Αυγουλάς, πρόεδρος της ΑΜΚΕ «Με άλλα μάτια» που ιδρύθηκε το 2018 από μία ομάδα ανάπηρων επιστημόνων με οπτική, κινητική και ακουστική βλάβη, μας εξήγησε πως σύντομα οι δράσεις ενημέρωσης θα μπουν στα σχολεία του Δήμου Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης, με σκοπό τα παιδιά να μάθουν αλλά και να ευαισθητοποιηθούν: «Με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Λευκού Μπαστουνιού, συμφωνήσαμε με τους αντιδημάρχους Παιδείας και Πολιτικής Αγωγής η δράση αυτή να επεκταθεί τους επόμενους μήνες στα σχολεία των 3Β. Στόχος είναι να ενημερώσουμε τα παιδιά για το λευκό μπαστούνι, για τους χειριστές, τους σκύλους οδηγούς και την ανάγλυφη γραφή. Ο πληθυσμός των αναπήρων ανέρχεται στο 10% των Ελλήνων πολιτών, ωστόσο δεν μας βλέπουνε συχνά επειδή οι δυσκολίες που έχουμε για τις εξόδους μας τις κάνουν απαγορευτικές. Το μέλλον είναι τα παιδιά, και σε αυτά ποντάρουμε για να υπάρξει ισότητα για όλους. Ένας τέλειος κόσμος για εμάς θα είναι αυτός όπου θα βγαίνουμε έξω και δεν θα έχουμε φόβο, δεν θα νιώθουμε ανάπηροι. Δηλαδή δεν θα χρειαζόμαστε τη βοήθεια κάποιου για οτιδήποτε, δεν θα υπάρχουν παραλήψεις, αδιαφορία και αδράνεια – ούτε από την πλευρά των συμπολιτών μας, ούτε από εκείνη της πολιτείας».
