O νότιος φωτογράφος Μίλτος Κουρμπόγλου αποτυπώνει την Ελλάδα ανά χρώμα
Για πρώτη φορά ένα φωτογραφικό λεύκωμα αποτυπώνει την Ελλάδα ανά χρώμα. Ο Μίλτος Κουρμπόγλου, εμμονικά Νότιος, κάνει τα χρώματα εργαλείο του για να περιγράψει την δική του Ελλάδα στο υπέροχο λεύκωμα Colorific Greece.
- 02/03/2017
Μιλήστε μας για το Colorific Greece. Πώς ήρθε η έμπνευση γι’ αυτό το εντυπωσιακό και διαφορετικό λεύκωμα για την Ελλάδα;
Το Colorific Greece είναι ένα φωτογραφικό λεύκωμα, που κτίστηκε με υλικά το ελληνικό φως και τα μοναδικά χρώματα του τόπου μας. Η έμπνευση για τη δημιουργία του προέκυψε πριν αρκετά χρόνια κατά τη διάρκεια ενός εταιρικού συνεδρίου, στο οποίο συμμετείχα. Εκεί χρειάστηκε να παρουσιάσω συνοπτικά τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τη χώρα μας και τους ανθρώπους της. Προσπάθησα να ανακαλέσω στη μνήμη μου κάθε τι, το οποίο έχω αναπόσπαστα συνδέσει με την Ελλάδα. Με ιδιαίτερη έκπληξη διαπίστωσα πως όλα τα βιώματά και οι αναμνήσεις μου ήταν καταρχάς αίσθηση χρώματος και μετά αντικείμενο ή γεγονός. Κάθε τι Ελληνικό ήταν συνδεδεμένο με ένα χρώμα: Το εκτυφλωτικό λευκό του Αιγαιοπελαγίτικου καλοκαιριού, το ροδακινί δειλινό της Μήλου, το στακτοπράσινο χαλί του ελαιώνα της Άμφισσας, η ώχρα στους τοίχους της Σύμης, Από εκείνη τη στιγμή το χρώμα έγινε η πηγή έμπνευσής μου και το εργαλείο για να περιγράψω την Ελλάδα και τον ελληνικό τρόπο ζωής. Το φωτογραφικό υλικό για τη δημιουργία του λευκώματος συγκεντρώθηκε μέσα σε δύο χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων ταξίδευσα εκτενώς απ’ άκρου εις άκρον της Ελλάδας.
Πως ξεκινήσατε να ασχολείστε με τη φωτογραφία με δεδομένο ότι έχετε άλλο ένα λεύκωμα στο ενεργητικό σας, τους «Δρόμους του Καφέ» ;
Η Φωτογραφία είναι για μένα ένα μακροχρόνιο πάθος και, από ένα σημείο και μετά, εμμονή. Όλα ξεκίνησαν στα εφηβικά μου χρόνια, όταν ανακάλυψα τη Φωτογραφία ως ένα ισχυρό μέσο για να εκφράσω τον εαυτό και τα αισθήματά μου και να επικοινωνήσω με τους συνανθρώπους μου χωρίς κανένα εμπόδιο γλώσσας ή κουλτούρας. Στην πορεία του χρόνου ήρθε και η αγάπη για τα ταξίδια και τον μοναδικό τόπο μας, οπότε επικεντρώθηκα στην προσπάθεια να αποτυπώσω με το φωτογραφικό φακό μου εικόνες και εκφάνσεις της Ελλάδας και του ελληνικού τρόπου ζωής. Το πρώτο μου λεύκωμα “Οι Δρόμοι του Καφέ” ήταν η προσπάθεια να καταγράψω και αποτυπώσω το ρόλο του παραδοσιακού καφενείου ως βασικού κυττάρου του κοινωνικού ιστού της νεότερης Ελλάδας, ως αναπόσπαστου κομματιού του ελληνικού τρόπου ζωής και, κατά συνέπεια, της πολιτιστικής ταυτότητας του τόπου μας. Η τόσο εξαιρετική αποδοχή του βιβλίου από το κοινό με χαροποίησε ιδιαίτερα.
Ποιο είναι το αγαπημένο σας χρώμα από την Ελλάδα του Colorific Greece και γιατί ;
Η αίσθηση του χρώματος δεν είναι απλά ένα οπτικό ερέθισμα. Το χρώμα το αισθανόμαστε με όλες τις αισθήσεις, αγγίζει τον ψυχικό και πνευματικό μας κόσμο. Συγκεκριμένα στην Ελλάδα, τα χρώματα είναι ασύλληπτα, ζωντανά, σχεδόν μαγικά και ασκούν πάνω μου γοητεία και σαγήνη. Έτσι, πολλές φορές γοητεύομαι από το γαλάζιο και αφήνομαι σε νοερά ταξίδια πέρα από τη θάλασσα και τον ουρανό, άλλες φορές χάνομαι κι εγώ μαζί με τις χρυσαφένιες ακτίνες του ήλιου που δύει. Όμως υπάρχει ένα χρώμα που μόνιμα με συνεπαίρνει, σε όποια ψυχική κατάσταση κι αν βρίσκομαι, και που εκφράζει απόλυτα την Ελλάδα: το λευκό. Στον τόπο μας το λευκό είναι καθαγιασμένο από το ελληνικό φως. Μοναδικό, εκτυφλωτικό, αποκαλυπτικό, διάφανο. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως, κατά τη δική μου γνώμη, στο Colorific Greece η εισαγωγική ενότητα του λευκού χρώματος είναι η πλέον εμπνευσμένη.
Ποια είναι η αγαπημένη σας φωτογραφία ;
Η μαγεία κάθε φωτογραφίας έγκειται στη δυνατότητά της να παγώνει τον χρόνο, να αποθηκεύει στη μνήμη της και να κρατά αναλλοίωτα τα αισθήματα και γεγονότα της στιγμής που δημιουργήθηκε. Υπό αυτό το πρίσμα, από όλες τις φωτογραφίες του λευκώματος η φωτογραφία του κοκκινολαίμη στην ενότητα πορτοκαλί είναι μακράν η πλέον αγαπημένη μου. Ανεξάρτητα από την όποια αισθητική απόλαυση μπορεί να προκαλεί σε όποιον τη βλέπει, στα δικά μου μάτια αποπνέει τη μαγεία της στιγμής που δημιουργήθηκε. Ήταν φθινοπωρινό απόγευμα στο κυλικείο του άλσους της Καισαριανής, όταν ο μικρούλης κοκκινολαίμης στάθηκε σε απόσταση μισού μέτρου από το σημείο που απολάμβανα το κολατσιό μου. Κοιταχτήκαμε αστραπιαία και η συμφωνία έκλεισε στη στιγμή: μια υπέροχη πόζα με αντάλλαγμα λίγα ψίχουλα ψωμιού.
Ποιά δύναμη σας παρακινεί να φωτογραφίζετε;
Με συναρπάζει εξαιρετικά η δυνατότητα να δαμάζω τον χρόνο. Σε κάθε φωτογραφία συλλαμβάνω μια στιγμή κι ένα συναίσθημα που έφυγαν για πάντα και δεν θα αναπαραχθούν ποτέ ακριβώς τα ίδια. Μέσω της Φωτογραφίας θέλω να ανοίξω τον εαυτό μου στον κόσμο, να δείξω στους άλλους πως εγώ βλέπω και αντιλαμβάνομαι τα πράγματα. Φωτογραφίζω το όμορφο, το αδιάφορο, το ιδιαίτερο, το κοινότοπο, το ασυνήθιστο. Όλα έχουν κάτι να πουν όταν τα βλέπει κανείς με μια ιδιαίτερη ματιά. Προσπαθώ να είμαι αυθεντικός, αντισυμβατικός και δημιουργικός. Η φωτογραφίες μου είναι η έκθεσή μου στο κοινό. Ανοίγομαι, μοιράζομαι και επικοινωνώ.
Τι σκέφτεστε πριν πατήσετε το κουμπί της φωτογραφικής σας;
Το πάτημα του κουμπιού της φωτογραφικής μηχανής προκύπτει συνήθως αυθόρμητα και στιγμιαία. Συμβαίνει τη μαγική εκείνη στιγμή, όπου διαπιστώνεις πως στο συγκεκριμένο κλάσμα του δευτερολέπτου όλα έχουν συνωμοτήσει για να βγάλεις την τέλεια φωτογραφία. Το φως, το θέμα, η σύνθεση όλα είναι μαζί σου. Η διαπίστωση πως τώρα είναι η στιγμή για το πάτημα του κουμπιού έρχεται από μέσα σου, είναι αυθόρμητη και αντικατοπτρίζει όλα όσα κουβαλάς: Βιώματα, παιδεία, αισθητική αντίληψη. Βέβαια, αρκετές φορές χρειάζεται να έχεις δουλέψει από πριν τα θέματα που φωτογραφίζεις, να έχεις κάνει πλάνο, προεργασία, τεχνική προπαρασκευή. Να έχεις προετοιμάσει και σκηνοθετήσει τη φωτογραφία που θα πάρεις. Πάλι, όμως, η εντολή για το πάτημα του κουμπιού θα έρθει από μέσα σου όταν αισθανθείς πως όλοι και όλα συνωμοτούν υπέρ σου.
Μένετε στη Γλυφάδα με την οικογένειά σας, πόσα χρόνια ζείτε εκεί και τι αγαπάτε πιο πολύ στην καθημερινότητά σας;
Στη Γλυφάδα μένω από το 1990 ως εργένης, από το 1993 ως παντρεμένος και από το 2001 ως πατέρας τριών παιδιών (τριδύμων). Η διαμονή στα Νότια Προάστια υπήρξε συνειδητή επιλογή. Έχοντας μεγαλώσει στις νότιες παρυφές της πόλης, συγκεκριμένα στην Καλλιθέα, και έχοντας περάσει τα καλύτερα και πιο γοητευτικά χρόνια της εφηβείας μεταξύ Τζιτζιφιών και Γλυφάδας, νομίζω πως δεν θα μπορούσα να ζήσω παρά μόνο στα Νότια Προάστια: δίπλα στη θάλασσα, παρέα με την αύρα. Πιστεύω πως η ζωή δίπλα στη θάλασσα δίνει στον άνθρωπο ευεξία και κέφι, τον κάνει ανοικτόμυαλο, ονειροπόλο, δημιουργικό. Όλα αυτά τα έχω βιώσει, και συνεχίζω να τα βιώνω, ζώντας τόσα χρόνια στα Νότια Προάστια. Όσο άγχος και ένταση μπορεί να σωρεύει η καθημερινότητα, ιδίως στη σημερινή Ελλάδα της κρίσης, αρκεί μια βόλτα στο παραλιακό μέτωπο της πόλης, μια ματιά στον ορίζοντα που χάνεται πίσω από την Αίγινα κι ένα χάιδεμα της θαλασσινής αύρας για να ξεχαστούν όλα.
Ποια είναι η αγαπημένη σας εικόνα από τα Νότια Προάστια;
Σαρωνικός, αττικός ήλιος, ανοικτός ορίζοντας, διαυγής ατμόσφαιρα, βλέμμα που φτάνει εκεί που ο ουρανός σμίγει με τη θάλασσα. Αυτή είναι για μένα η αγαπημένη εικόνα, η πεμπτουσία των Νοτίων Προαστίων. Δεν υπάρχει πιο μοναδικό σημείο για να την απολαύσει κανείς από το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία στη Τερψιθέα της Άνω Γλυφάδας. Ιδίως κατά το σούρουπο, λίγο πριν δύσει ο ήλιος, η θέα από την πλαγιά του Υμηττού κόβει την ανάσα. Τα φώτα στα κτίρια και του δρόμους των Νοτίων Προαστίων ανάβουν και αχνοφέγγουν, στο βάθος η θάλασσα αρχίζει να παίρνει μωβί χρώμα και πέρα από τον ορίζοντα ο ήλιος βάφει τον ουρανό χρυσαφί. Η απόλυτη μαγεία!
Ποια είναι η αγαπημένη σας βόλτα στα νότια όταν θέλετε να μείνετε μόνος σας;
Όποτε θέλω να αδειάσω το μυαλό μου από προβλήματα και τα άγχη της καθημερινότητας, γεγονός που συμβαίνει πολύ συχνά τα τελευταία χρόνια, κατεβαίνω στην παραλία της Γλυφάδας και περπατώ κατά μήκος της ακτογραμμής. Είναι το αγχολυτικό μου. Κατά έναν μαγικό τρόπο φαίνεται πως η αύρα της θάλασσας συμπαρασέρνει και απομακρύνει όλες τις έγνοιες. Όταν όμως θέλω να εμπνευστώ και να γεννήσω ιδέες, να πάρω αποφάσεις για θέματα που με απασχολούν έχω βρει άλλον αγαπημένο προορισμό στα Νότια Προάστια: τον κυματοθραύστη στον Φλοίσβο. Ιδίως όταν φυσούν νοτιάδες η εμπειρία είναι ανεπανάληπτη. Το κύμα που σπάει στα βράχια, η ένταση, ο παφλασμός, η αίσθηση της αλμύρας και της υγρασίας δημιουργούν μια ανεπανάληπτη, σχεδόν απόκοσμη αίσθηση.
Πού θα ξεναγούσατε ένα φίλο σας από το εξωτερικό στα μέρη σας;
Η Αθήνα έχει πάρα πολλά να προσφέρει στον επισκέπτη από το εξωτερικό. Ιστορία, πολιτισμό, μνημεία, μουσεία, διασκέδαση και οτιδήποτε άλλο θα μπορούσε να ζητήσει κάποιος από μια σύγχρονη μεγαλούπολη. Όμως έχει κι ένα επιπλέον εξαιρετικό προνόμιο. Είναι μία από τις ελάχιστες Ευρωπαϊκές πρωτεύουσες που βρέχεται από τη θάλασσα. Κατά συνέπεια, θα θεωρούσα αδιανόητο να μην έρθει κάποιος ξένος επισκέπτης «από τα μέρη μας» δηλαδή νότια. Προσωπικά θα του πρότεινα να αφιερώσει μια ολόκληρη μέρα για να βιώσουμε μαζί τι σημαίνει «ζω στα νότια». Θα ξεκινούσαμε με πρωινή βόλτα στον Φλοίσβο και μετά στο Καλαμάκι για πρωινό και καφέ. Στη συνέχεια μια βόλτα παραλία της Γλυφάδας είναι επιβεβλημένη. Όλες τις εποχές του χρόνου το περπάτημα δίπλα στην παραλία, με τον αέρα να κτυπά άλλοτε απαλά και άλλοτε με μανία το πρόσωπο, είναι μια αναζωογονητική εμπειρία. Το απογευματάκι μεζεδάκια και ούζο στην παραλία της Βάρκιζας με τα τραπεζάκια κυριολεκτικά στην άμμο, μέχρι την ώρα του δειλινού, οπότε αγναντεύουμε τον ήλιο από τα βραχάκια στο Καβούρι. Τέλος, αποχαιρετούμε τη μέρα απολαμβάνοντας το ποτό μας στη Βουλιαγμένη, εκεί που το κύμα σκάει στα πόδια μας.
Τι άλλο ετοιμάζετε φωτογραφικά;
Ως συνήθως, συνεχίζω τις περιηγήσεις μου ανά την Ελλάδα με ακούραστους συμπαραστάτες και εμψυχωτές μου τη σύζυγο και τα παιδιά μου. Συγκεντρώνω φωτογραφικό υλικό, πάντα με θεματολογία την Ελλάδα και τον ελληνικό τρόπο ζωής. Τα τοπία, η χλωρίδα και η πανίδα, η παραδοσιακή αρχιτεκτονική, τα ήθη και έθιμα είναι στο στόχαστρο της φωτογραφικής μηχανής μου. Αυτή την περίοδο, βέβαια, ετοιμάζω και τη νέα μου δουλειά, ένα φωτογραφικό λεύκωμα στο οποίο παρουσιάζω εικόνες από μια Ελλάδα σχετικά άγνωστη και λιγότερο φωτογραφημένη αλλά εξίσου, αν όχι περισσότερο, γοητευτική με την Ελλάδα του τουριστικών οδηγών.