#ΠρότζεκτΓειτονιές: Η Στέγη Ιδρύματος Ωνάση ονειρεύεται έναν θαυμαστό Νέο Κόσμο
#ΠρότζεκτΓειτονιές
Από τις πρώτες μέρες της λειτουργίας της, η Στέγη επιδίωξε το χτίσιμο μιας οργανικής σχέσης με τη γειτονιά που την περιβάλλει. Δώδεκα χρόνια μετά, η σχέση αυτή μοιάζει να έχει εξελιχθεί σε μια πρότυπη συμβίωση. Η Στέγη βρίσκεται σε μια διαρκή επικοινωνία και αλληλεπίδραση με τον Νέο Κόσμο και οι άνθρωποί της έχουν ήδη σχεδιάσει τις μελλοντικές δημιουργικές παρεμβάσεις στην περιοχή.
- 26/04/2022
Τα αθηναϊκά κτίρια που έχουν ταυτιστεί τόσο πολύ με μια περιοχή ώστε κατά κάποιον τρόπο να την επανονοματοδητήσουν, είναι μετρημένα στα δάχτυλα του ενός χεριού: ο Πύργος Αθηνών, το Χίλτον, το Μέγαρο, το Γκάζι, το Μουσείο. Τα τρία πρώτα είναι κτίρια του περασμένου αιώνα, το άλλα δύο ανήκουν στον πρόπερασμενο -το εργοστάσιο παραγωγής αεριόφωτος ιδρύθηκε το 1857, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών θεμελιώθηκε το 1866- και όλα τους βρίσκονται πολύ κοντά στο κέντρο της πρωτεύουσας.
Το πρώτο οικοδόμημα του 21ου αιώνα που μπορεί να καυχιέται ότι πέτυχε κάτι αντίστοιχο -και μάλιστα οριακά έξω από την περίμετρο του κέντρου της Αθήνας- είναι η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση.
Η Στέγη, που έγινε αρχιτεκτονικό σημείο αναφοράς για ολόκληρη τη λεωφόρο Συγγρού από το πρώτο βράδυ που άναψε τα φώτα της και που απέκτησε το στάτους του εμβληματικού τοπόσημου για την συνοικία που την περιβάλλει από τις πρώτες κιόλας μέρες της λειτουργίας της. Η Στέγη, ένας υλικός φάρος από γυαλί και νέον κι ένας συμβολικός φάρος πολιτισμού αμπαλαρισμένοι στην ίδια συσκευασία, που έλαμψαν για πρώτη φορά πάνω από τη δυτική όχθη του Νέου Κόσμου, πάνω από το Δουργούτι και τον Άγιο Σώστη, τον Δεκέμβριο του 2010.
Σήμερα, δώδεκα χρόνια μετά τα εγκαίνια της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση, οι παλιές αυτές αθηναϊκές συνοικίες είναι απλά «η γειτονιά πίσω από τη Στέγη». Όχι μόνο για την ευκολία του γεωγραφικού τους προσδιορισμού, ούτε επειδή το κοινό που συρρέει για να παρακολουθήσει τις παραστάσεις της Στέγης ευνόησε την ανάπτυξη εκεί μιας ενδιαφέρουσας εναλλακτικής πιάτσας. Αυτά είναι πράγματα που θα συνέβαιναν νομοτελειακά κι έχουν συμβεί και σε άλλες περιοχές. Η Στέγη «κέρδισε» τη γειτονιά της με πολλούς ακόμα τρόπους: διοργάνωσε πάρτι, αναμόρφωσε δημόσιους χώρους, ανέπτυξε καλλιτεχνικές και κοινωνικές δράσεις και, γενικά, έχτισε μια δυναμική συμβιωτική σχέση με την περιοχή που τη φιλοξενεί, η οποία εξελίσσεται διαρκώς και σε διάφορα επίπεδα.
Ζητήσαμε από τους ανθρώπους της Στέγης να μας περιγράψουν την πορεία αυτής της γόνιμης συμβίωσης, από τη σύλληψή της μέχρι σήμερα και μάθαμε από πρώτο χέρι πώς μια επιχείρηση, ένα ίδρυμα ή ένας πολιτιστικός οργανισμός ή μπορεί να επικοινωνήσει δημιουργικά με την περιβάλλουσα περιοχή του, να την αναζωογονήσει και ταυτοχρόνως να αναζωογονηθεί απ’ αυτήν.
Η Στέγη κατάφερε από πολύ νωρίς να επικοινωνήσει και να έρθει σε διάδραση με τη γειτονιά της. Μπορείτε να περιγράψετε τη φιλοσοφία και τις κατευθύνσεις αυτής της διάδρασης;
«Ο Νέος Κόσμος είναι μια γειτονιά με έντονη ταυτότητα, χαρακτήρα και ιστορία και η Στέγη από την πρώτη στιγμή ένιωσε κομμάτι της, καθώς είναι μια από τις ιστορικές συνοικίες της Αθήνας, με επάλληλα στρώματα, αναμείξεις και ενσωματώσεις, ανοιχτή σε αλλαγές. Ένα παλίμψηστο της πόλης που ζούμε με φοβερό ενδιαφέρον, ιστορίες που έπρεπε να ειπωθούν. Η φιλοσοφία της Στέγης είναι να είναι ένας φάρος για τη γειτονιά, φωτεινός για όλους, αλλά χωρίς κατακτητική διάθεση, ένας δυναμικός τόπος συμβίωσης καλλιτεχνών και κατοίκων. Με ιδιαίτερη αγάπη και φροντίδα προς τη γειτονιά για να παραμείνει ο Νέος Κόσμος μια περιοχή ζωντανή και προσβάσιμη προς όλους.
»Οι κατευθύνσεις αυτής της διάδρασης είναι πολλές, από εκπαιδευτικά προγράμματα στα σχολεία της περιοχής, μέχρι μουσικές εκδηλώσεις στο Δουργούτι, ηχητικούς περιπάτους, παραστάσεις που ξεκινούν από τη γειτονιά και καταλήγουν μέσα στη Στέγη, στα street parties, σε ειδικές τιμές για τους κατοίκους της περιοχής κ.α. Μια ζωντανή κυψέλη που πιστεύει και επενδύει στον πολιτισμό της καθημερινότητας. Φέτος, μετά από δύο δύσκολες χρονιές που στερηθήκαμε την επαφή με τη γειτονιά, γιορτάσαμε την επιστροφή στα ζωντανά θεάματα με τη νέον επιγραφή “Νέος Κόσμος” στην πρόσοψή μας που αποτίνει φόρο τιμής στη γειτονιά μας, μια γειτονιά που συνδέει το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον και παράλληλα σηματοδοτεί τη νέα μετά πανδημίας ζωή».
Πώς ανταποκρίνεται η γειτονιά στις δράσεις αυτές και στα προγράμματα της Στέγης;
«Η γειτονιά συμμετέχει ενεργά σε πολλές δράσεις της Στέγης, παρακολουθεί παραγωγές και προγράμματα, κάνει χρήση των εκπτωτικών τιμών για τους κατοίκους. Οι δράσεις στη γειτονιά, είτε πρόκειται για πάρτι, είτε για όποια άλλη δράση, γίνονται πάντα σε συνεννόηση με τη γειτονιά. Στα πάρτι ενεργοποιούμε πχ από τον φούρνο με τα κουλούρια, μέχρι τον dj που μένει στη διπλανή πολυκατοικία από τα γραφεία μας».
Ποιες θεωρείτε ότι είναι οι πιο σημαντικές μέχρι σήμερα παρεμβάσεις της Στέγης στην περιοχή που την περιβάλλει;
«Από τις παρεμβάσεις χωροταξικού χαρακτήρα, ξεχωρίζουμε τα νέον γράμματα “All we have is words, all we have is worlds” του Tim Etchells που βλέπει κανείς ακόμα και από τo αεροπλάνo καθώς φτάνει στην Αθήνα και τις ολικές ανακαινίσεις σε γήπεδα και παιδικές χαρές της περιοχής, για μια πιο οικολογική, “πράσινη” προσέγγιση της αστικής ταυτότητας.
»Για το “δέσιμο” με τη γειτονιά, θεωρούμε σημαντικά τα street parties έναρξης της καλλιτεχνικής χρονιάς της Στέγης, με χιλιάδες κόσμου να πλημμυρίζουν τους γύρω δρόμους και τις παραγωγές που ενεργοποιούν τη γειτονιά όπως οι “Έξι συναντήσεις με τα Project Files του Γιάννη Χρήστου σε σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινού” ή τα site-specific εργαστήρια με τίτλο Dourgouti Island Hotel Project (DIH), με την ομάδα “Όχι παίζουμε” όπου οι συμμετέχοντες μπορούν να χρησιμοποιήσουν υλικό από προφορικές μαρτυρίες κατοίκων. Και βέβαια, την ιστορική και αισθητηριακή χαρτογράφηση της περιοχής στο Music for the New World, που υλοποιήθηκε σε συνεργασία με το Urban Dig Project και το σύνολο σύγχρονης μουσικής ARTéfact Ensemble.
»Ξεχωριστά είναι για μας και τα διάφορα εκπαιδευτικά προγράμματα για όλες τις ηλικίες, αλλά και ο οπτικοακουστικός περίπατος στον άγνωστο “Νέο Κόσμο” και το Soundscapes Landscapes 1, με μια καλλιτεχνικά επιμελημένη ψηφιακή χαρτογράφηση για real-time βόλτες στην περιοχή μέσα από την ενεργοποίηση μιας απλής εφαρμογής για smartphone ή tablet».
Έχετε ήδη αποφασίσει τις επόμενες δράσεις στη γειτονιά;
«Τον Μάιο έρχεται για άλλη μια φορά το ευρωπαϊκό φεστιβάλ Big Bang Festival με μουσικές δράσεις για νεαρούς μουσικόφιλους 0-12 ετών και τους γονείς τους έξω από τη Στέγη, στη γειτονιά του Νέου Κόσμου, στο Πάρκο Δουργουτίου. Αλλά και νέες τοιχογραφίες και πολλά άλλα που θα ανακοινωθούν εν καιρώ και θα κάνουν την καθημερινότητά μας πιο όμορφη».
Ανακάλυψε περισσότερα για τις περιοχές που αγαπάμε μέσα από το #ΠρότζεκτΓειτονιές του NouPou. Κι άλλες γειτονιές έρχονται σύντομα.