10+5 μαθήματα ζωής για το 2025
Τι μπορεί να φέρει το 2025 για τον καθένα προσωπικά αλλά και για όλους μας ως σύνολο; Αντλήσαμε από τις πολλές και ενδιαφέρουσες συνεντεύξεις του 2024 μικρά και μεγάλα «μαθήματα ζωής» και τα κρατάμε ως οδηγό για ένα πιο δημιουργικό, πιο σοφό, πιο ανθρώπινο, αληθινά καλύτερο 2025.
- 01/01/2025
«Προσωπικά, ήξερα από την αρχή ποια είμαι και τι ήθελα να κάνω. Προτεραιότητά μου μόλις επανήλθα μετά το τροχαίο ήταν να βγω από το νοσοκομείο και να κάνω όλα όσα ήθελα. (…) Η αλήθεια είναι πως οι δυσκολίες είναι πολλές. Το πιο σημαντικό όμως είναι να βλέπεις το ποτήρι μισογεμάτο και όχι μισοάδειο. Για όλους μας υπάρχουν καθημερινές δυσκολίες, απλώς για τα άτομα με αναπηρία είναι ακόμη περισσότερες κυρίως λόγω πρόσβασης. Αν ξεπεράσεις το ψυχολογικό κομμάτι, που εκεί οι περισσότεροι κολλάνε, αν σταματήσεις να αναρωτιέσαι “γιατί σε εμένα”, τότε θα βγεις εκεί έξω ακόμη πιο δυνατός. (…) Ποτέ δεν είχα σκεφτεί ότι θα ήμουν σε αναπηρικό αμαξίδιο. Χωρίς αυτό όμως δεν θα βρισκόμουν ποτέ εδώ που είμαι σήμερα. (…) Είμαι παραπάνω από ικανοποιημένη και περήφανη για όσα έχω κάνει γιατί δεν έχω βοηθήσει μόνο τον εαυτό μου αλλά και γενικά ανθρώπους με ή χωρίς αναπηρία. Πάντα ήθελα να είμαι ένα καλό παράδειγμα και πιστεύω το έχω καταφέρει. Είμαι μια καλή εκδοχή του εαυτού μου» – Γεωργία Καλτσή, μοντέλο, αθλήτρια, εκπαιδεύτρια ΑμεΑ
«Πάντα την ιστορία μας τη διδασκόμαστε εξωραϊσμένη. Είμαστε οι καλύτεροι, είμαστε νικητές, είμαστε οι υπερασπιστές του Καλού απέναντι στον εκάστοτε κακό εχθρό. Για να το πω ευγενικά, δεν μπορώ καν ν’ αρχίσω να απαριθμώ αυτά που κατά καιρούς έχουμε διδαχθεί με τρόπους που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε λανθασμένη αντίληψη της Ιστορίας. (…). Το νεκροταφείο (σ.σ.: του Φαλήρου) μας βοήθησε να αντιληφθούμε τους κοινωνικούς συσχετισμούς στην Αθήνα εκείνης της περιόδου: λίγοι πλούσιοι και πάρα πολλοί φτωχοί. Ανακαλύψαμε πυρρές που είχαν διασωθεί τα ξύλα τους, είδαμε πράγματα μοναδικά. Κυρίως, όμως, είδαμε κάτι που θα συζητιέται για χρόνια και όχι μόνο στους αρχαιολογικούς κύκλους – θα απασχολεί ιστορικούς, ιστορικούς του Δικαίου και κοινωνιολόγους: υπάρχει εδώ ένα τεράστιο ποσοστό ανθρώπων που βρήκαν βίαιο θάνατο, είτε ως ποινικοί είτε ως πολιτικοί. Και όσο κι αν φαίνεται σκληρό, είναι μια πλευρά της κοινωνίας που εγώ δεν βλέπω καθόλου ως υποτιμητική για την ιστορία της Αθήνας. Είναι μια αληθινή πτυχή της, την οποία δεν θα βρούμε εύκολα στα αρχαία κείμενα ή τουλάχιστον δεν θα την αναγνωρίσουμε εύκολα, καθώς συνήθως υπονοείται. Για μας είναι πολύ σημαντική, γιατί μας βοηθάει να δούμε σφαιρικά μια κοινωνία της αρχαιότητας» – Στέλλα Χρυσουλάκη, αρχαιολόγος, επικεφαλής της αρχαιολογικής ανασκαφής του ΚΠΙΣΝ, που έφερε στο φως τους Δεσμώτες του Φαλήρου
«Είμαι vegan, αλλά προσπαθώ να μην το λέω πολύ. Πιστεύω ότι οι άνθρωποι γύρω μου είναι πιο ανοικτοί στο να συζητήσουν τις διατροφικές τους προτιμήσεις όταν δεν μπαίνουν ταμπέλες. Και αν πω εγώ ότι είμαι vegan, προσπαθούν με κάποιον τρόπο να δικαιολογήσουν το γιατί επιλέγουν εκείνοι να τρώνε κρέας. Δεν ξέρω γιατί, αλλά εγώ δεν το θέλω αυτό. Δεν θέλω να βάζω έναν άνθρωπο σε μία κατάσταση να μου εξηγήσει γιατί κάνει κάτι. Δεν με ενδιαφέρει αυτό, δεν θέλω να κρίνω κανέναν. (…) Θεωρώ πως, για να κατανοήσουμε το οτιδήποτε, έχει πολύ μεγάλη σημασία η ιστορία που θα ακούσουμε ή θα διαβάσουμε. Για παράδειγμα, για την κλιματική κρίση μιλούν πολλοί επιστήμονες, που μας υπενθυμίζουν ότι δεν έχουμε πολύ χρόνο για να αλλάξουμε τις συνήθειές μας, αλλά κάποιοι άνθρωποι δεν ενδιαφέρονται να τους ακούσουν γιατί ίσως είναι πολύ εξειδικευμένος ο τρόπος τους. Πιστεύω πως, όταν θέλεις να εξηγήσεις κάτι σε κάποιον, το καλύτερο που μπορείς να κάνεις είναι να του μιλάς όπως σε ένα παιδί» – Μαρίζα Καρύδη, social media influencer, περιβαλλοντική ακτιβίστρια
«Υπάρχει έντονη έλλειψη εθελοντών. Κάθε πέρυσι και καλύτερα. (…). Όλη η κοινωνία έχει πάρει λάθος στροφή. Αν ο καθένας έπαιρνε την ευθύνη για τον δικό του κήπο, για τη δική του γειτονιά, δεν θα ήταν έτσι τα πράγματα. Θέλω να προκαλέσω τον κόσμο, σε όποιον δήμο και αν ανήκουν, να βρουν μια εθελοντική ομάδα, ένα σωματείο, είτε είναι για ζώα είτε για παιδιά και να αφιερώσουν λίγο από τον ελεύθερο χρόνο τους εκεί. Αλλά να το κάνουν συστηματικά, όχι μόνο για έναν μήνα. Οι περισσότερες εθελοντικές ομάδες δεν απαιτούν έξοδα, αλλά χρόνο. Να πας έναν σκύλο βόλτα, μια γάτα στον γιατρό, να φτιάξεις πέντε πράγματα για ένα μπαζάρ, να έρθεις να βοηθήσεις σε μεταφορές, πολλά. Αν δεν είναι ο ΣΠΑΖ, ας είναι για κάποιον άλλο καλό σκοπό» – Φώφη Δημητριάδου, Πρόεδρος του ΣΠΑΖ (Σύλλογος Προστασίας Αδέσποτων Ζώων Γλυφάδας)
«Κάθε μέρα στο Κέντρο είναι και μια πρόκληση, άλλα σχολεία από άλλες βαθμίδες, διαφορετικά παιδιά με διαφορετικά ενδιαφέροντα… Μετά απο τις επισκέψεις των σχολείων τα παιδιά κάθε τάξης υιοθετούν όλα μαζί μια χελώνα. Χάρη σε αυτές τις επισκέψεις εμείς μπορούμε να συνεχίσουμε το έργο μας και από την πλευρά τους τα παιδιά μπορούν να δουν τον πρακτικό αντίκτυπο της επίσκεψής τους γιατί τους στέλνουμε στοιχεία, εικόνες και πληροφορίες για την χελώνα τους και όταν απελευθερώνεται τους στέλνουμε το βίντεο, για να καταλάβουν ότι πρέπει να είμαστε οικολόγοι όχι μόνο στην ιδέα, αλλά να συνδεθούν με αυτό. (…) Είμαστε ιδιαίτερα χαρούμενοι που μας στηρίζουν τα σχολεία γιατί πραγματικά κάνουμε δουλειά. Υπάρχει ένας κατάλογος στο μαγαζάκι του Κέντρου, όπου είναι αναγραμμένο σε τι αντιστοιχεί κάθε χρηματική προσφορά (φάρμακα, τροφή κοκ). Κάθε φορά τα δείχνω στα παιδιά γιατί είναι σημαντικό για εμάς να καταλάβουν την αξία της προσφοράς και του εθελοντισμού. Να ξέρουν ότι όλα αυτά τα παιδιά που βλέπουν στο Κέντρο με τα μπλε μπλουζάκια είναι εθελοντές» – Άννα Κοντολέων, υπεύθυνη εκπαιδευτικών δράσεων του Κέντρου Διάσωσης Θαλάσσιων Χελωνών του συλλόγου «ΑΡΧΕΛΩΝ» στη Γλυφάδα
«Ξέρεις, δεν μπορείς να δώσεις σε κάποιον ένα βιβλίο και να του πεις “πρέπει να διαβάσεις”. (…) Στην πραγματικότητα δεν μπορείς να κάνεις κάτι, την ανάγνωση πρέπει να την αγαπάς, δε γίνεται με το ζόρι. Είναι μια διαχρονική ερώτηση στο βιβλιοπωλείο το “τι να πάρω στο παιδί μου για να το κάνω διαβάσει;”, αλλά αν τα πράγματα είναι έτσι, καλύτερα να μην του πάρεις τίποτα, καλύτερα να κάνει κάτι που αυτό προτιμά. Ως γενική αρχή, θα έλεγα ότι πρέπει να διαβάζουν και οι ίδιοι οι γονείς. Αν δεν βρεις ένα βιβλίο μέσα στο σπίτι όταν βαριέσαι, δεν θα το αναζητήσεις αργότερα κάπου αλλού. Κάποιος πρέπει να σου δώσει το πρώτο βιβλίο. Όσα βιβλία κι αν πάρει ένας γονιός αυθόρμητα, πρέπει να υπάρχει στο σπίτι ένα επιπλάκι που λέγεται βιβλιοθήκη. Και αν δεν υπάρχει στο σπίτι για οποιονδήποτε λόγο, θα έπρεπε να υπάρχει στο σχολείο» – Κατερίνα Μαλακατέ, συγγραφέας, δημιουργός της διαδικτυακής ομάδας «ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ», ιδιοκτήτρια του βιβλιοπωλείου Booktalks στο Παλαιό Φάληρο
«Με ενοχλούν όλες αυτές οι ταμπέλες του μαχητή, του ήρωα – οι χαρακτηρισμοί και οι “μαγικές ιδιότητες” που αποδίδονται σε άτομα με αναπηρία. Αυτά δεν υπάρχουν. Είμαστε απλά άτομα με αναπηρία. Το να το πει κάποιος δεν με κάνει να αισθάνομαι μειωμένος. Μάλιστα, γι’ αυτό μου αρέσει τόσο πολύ να μιλάω με τα παιδιά, γιατί μιλούν με αθωότητα και χωρίς φίλτρο. Θυμάμαι χαρακτηριστικά, σε μία από τις επισκέψεις μου σε σχολείο, ένα κοριτσάκι με κοίταξε και μου είπε πολύ αυθόρμητα: “Κύριε, το χέρι σας μου μοιάζει με γλυκοπατάτα”. Άλλα παιδιά μου έχουν πει ότι μοιάζει με πύραυλο. Αυτό δεν μου δημιουργεί κανένα κόμπλεξ ή αίσθημα κατωτερότητας. Είναι φυσικό οι άνθρωποι — και πόσο μάλλον τα παιδιά — να είναι περίεργοι. Νιώθω άνετα να ικανοποιώ την περιέργειά τους και να προχωράμε παρακάτω» – Γιάννης Χατζήμπεης, motivational speaker και ο πρώτος Έλληνας αθλητής με αναπηρία που ολοκλήρωσε τον μαραθώνιο αγώνα Τριάθλου Ironman
«Καταλαβαίνω πραγματικά ότι για κάποιους ανθρώπους είναι πολύ βαρύ το να εμπλακούν [σ.σ σε περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας]. Για παράδειγμα όταν δολοφονήθηκε η Κάρολαϊν, η κόρη μου ήταν ακριβώς στην ηλικία της δικής της. Είχα την εικόνα ενός μωρού μέσα σε όλα αυτά τα τραγικά περιστατικά και μπορούσα να το φανταστώ. Κατανοώ ότι είναι βαρύ, αλλά αν ο καθένας μάθει κάποια βασικά πράγματα και ασχοληθεί, θα μπορέσει να βοηθήσει τον διπλανό του. Ειδικά όσοι έχουν παιδιά θα μπορέσουν να τους δείξουν έναν νέο δρόμο αποβάλλοντας τα στερεότυπα. Έχουμε την ευκαιρία να γαλουχήσουμε μια ολόκληρη γενιά με νέες ιδέες. Ο μόνος τρόπος να αλλάξουνε οι συμπεριφορές είναι αν ο κόσμος προσπαθήσει να μπει στη θέση ενός θύματος έμφυλης βίας. Θα μπορούσε να ζει με αυτό; Δεν θα ήθελε να έχει κάποιον να τον στηρίξει; Από εκεί ξεκινάει η αλλαγή της νοοτροπίας» – Νίκη Τσιμπούρη, ιδρυτικό μέλος της ομάδας «Είμαι Εδώ»
«Το να μεγαλώσεις ένα παιδί είναι κυριολεκτικά η πιο δύσκολη δουλειά στον κόσμο γιατί αφήνεις την ταυτότητά σου, τη σχέση σου, τις επιδιώξεις σου και επωμίζεσαι οικονομικά βάρη. Ωστόσο, παρά τις αντιξοότητες, υπάρχουν εκατομμύρια άνθρωποι που πραγματικά λαχταρούν να μπουν στο μονοπάτι της γονεϊκότητας παρόλο που είναι δύσβατο και δοκιμάζει τις αντοχές. Βασικά σε κάνει να αμφισβητείς τον εαυτό σου, “είμαι αρκετός; μπορώ να τα καταφέρω;”. Όλα αυτά είναι λογικά συναισθήματα και είναι καλό για τους γονείς να τους δίνουν χώρο. Είσαι αγχωμένος για το αν κάνεις κάτι καλά, γιατί προσπαθείς να προσφέρεις στο παιδί σου τα πάντα. Και μπράβο σου, γιατί αυτό είναι δείγμα ώριμου χαρακτήρα. Πολλοί γονείς ξεχνούν ότι μαζί με το παιδί μεγαλώνουν κι αυτοί. Πριν γεννηθεί το παιδί δεν υπάρχει γονέας. Πρόκειται για μια εμπειρία εφ’ όρου ζωής που συνταράζει συθέμελα την ύπαρξή σου. Δεν είσαι πια ο άντρας, η γυναίκα, ο σύζυγος, η φίλη, η κόρη. Κάτι που πάντα συμβουλεύω τους γονείς είναι να κοιτούν και τη δική τους προσωπική ιστορία. Έχουμε την τάση να ρίχνουμε όλα τα φώτα στο παιδί και να ξεχνάμε ποιοι ήμασταν πριν από αυτό, αλλά αυτές οι αναζητήσεις είναι κομβικές για τη γονεϊκότητα» – Ιωάννης Γλωσσόπουλος, παιδοψυχολόγος και σύμβουλος γονεϊκότητας, ιδρυτής του Kidnest.gr
«Ακόμη και οι ενήλικες θα πρέπει να μην ξεχνάμε το παιδί που έχουμε μέσα μας, τον ενθουσιασμό και την αγνή του αγάπη γι’ αυτό που κάνει, χωρίς δεύτερες σκέψεις. Έτσι κι εγώ σαν αθλητής, όταν χάνομαι μέσα σε υπεραναλύσεις, σενάρια για τη θέση που μπορεί να βρεθώ σε μία κατάταξη, άγχος για μία πιθανή ήττα και μειώσεις βαθμολογίας, ανακαλώ στη μνήμη μου γιατί ξεκίνησα να ασχολούμαι με το σκάκι, όλες τις ευχάριστες εμπειρίες που έχω ζήσει, τους φίλους που έχω κάνει μέσα από αυτό, και τελικά τον ενθουσιασμό του μικρού παιδιού που είδε για πρώτη φορά σε εκείνο το παιδικό πάρτι αυτά τα περίεργα, περίτεχνα και γοητευτικά πιόνια» – Παντελής Λυκουριώτης, αθλητής και προπονητής σκάκι
«Είμαι μέσα σε αρκετά φόρουμ γονιών με παιδιά με ΔΕΠΥ και διαβάζω πολλές δύσκολες καταστάσεις και αρκετή στεναχώρια και αγωνία να αποτυπώνεται μέσα από το πληκτρολόγιο. Είναι λυπηρό για εμένα και τον άντρα μου να διαβάζουμε απελπισμένους γονείς να ζητάνε βοήθεια για να “συμμορφώσουν” παρεξηγημένα παιδιά, με αποτέλεσμα να ξεχνάνε να εστιάσουν στα θετικά τους και στα χαρίσματά τους και να πέφτουν μέσα στη μαύρη τρύπα, όπως λέω εγώ, στη προσπάθειά τους να τα αλλάξουν, να τα προσαρμόσουν στα εκάστοτε πρέπει. (…) Η πιο βασική συμβουλή που έχω να δώσω σε έναν γονιό που του δίνεται μια διάγνωση είναι να προσπαθήσει να μην αντιμετωπίζει το παιδί του ως “πρόβλημα” και να μη προσπαθεί να το “θεραπεύσει” διαρκώς. Το να συμβουλεύσω να μην έχουν άγχος οι γονείς, είναι ουτοπία, ούτε εμείς το έχουμε κατακτήσει ακόμα αυτό, αλλά δουλεύουμε καθημερινά. Αλλά οι γονείς θα πρέπει να επικεντρωθούν και να εκθειάζουν τα θετικά στοιχεία του παιδιού, να το αγκαλιάσουν με απόλυτη αποδοχή, να εστιάσουν στα ταλέντα και τις μοναδικότητές του και να αγνοούν όσο γίνεται τις προκλήσεις και τις δύσκολες συμπεριφορές του» – Μαριλένα Σαρίδη, μητέρα παιδιού που έχει διαγνωστεί με Διαταραχή Ελλειματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητα
«Οι άνθρωποι δύσκολα πείθονται πως τους αξίζει κάτι καλύτερο. Δύσκολα θα μπουν στη διαδικασία να επεξεργαστούν κάτι καινούριο από αυτό που έχουν συνηθίσει. (…) Οι πόλεις μας είναι ελάχιστα σχεδιασμένες – και ρυμοτομικά και αρχιτεκτονικά. Και ο κόσμος δεν πιστεύει πως του αξίζει κάτι καλύτερο. Με κάποιον τρόπο συμβιβάζεται με αυτό που έχει» – Τίνα Βαρδαλάχου, αρχιτέκτονας
«Πρέπει να διατηρήσουμε την παράδοση, με νύχια και με δόντια, γιατί αυτή μας κάνει ιδιαίτερους. Να της δώσουμε νέες διαστάσεις και καινούργιες ιδέες και στυλ αλλά να μην αντιγράφουμε τις ξένες μόδες. Δεν μπορεί να έρχεσαι στην Κρήτη και να σου δίνουν να φας, καλοκαίρι, μαρμελάδα ντομάτας που τρώνε οι αγγλοσάξονες στον Βορρά – ενώ δεν έχουν καν ντομάτες! Εννοώ πως εμείς πήραμε μία παράδοση και έχουμε αναμνήσεις γεύσεων από τους προηγούμενους, τι θα αφήσουμε στις επόμενες γενιές, τη μαρμελάδα ντομάτας;» – Γιάννης Μπαξεβάνης, βραβευμένος σεφ
«Η μεγαλύτερη πρόκληση του να είσαι vegan είναι οι άνθρωποι. Η χρήση ζώων για τις ανάγκες των ανθρώπων είναι τόσο κανονικοποιημένη και βαθιά ριζωμένη στην κουλτούρα μας, που το να υπάρχει απλά ένα βίγκαν άτομο εκλαμβάνεται ως απειλή. Η ύπαρξή μας και μόνο ξυπνάει ένα απίστευτο μίσος. Το ίδιο μίσος συναντάμε ενάντια στα φεμινιστά θέματα, επειδή διεκδικούν δικαιώματα για τις γυναίκες, και στα αντιρατσιστά επειδή διεκδικούν δικαιώματα για όλα τα άτομα ανεξαρτήτως φυλής και για κάθε άτομο που αντιτάσσεται σε κοινωνικές διακρίσεις. Ζούμε σε μια εγωπαθή κοινωνία που φοβάται πως θα χάσει τα δικαιώματά της αν κάποια υποκείμενα αποκτήσουν τα δικά τους» – Κρύστα Παραμύθη, vegan blogger και ακτιβίστρια, συνδιοργανώτρια του Vegan Life Festival
«Η δημοσιογραφία, αν θέλει να υπηρετεί τον ρόλο της, θα πρέπει να υπηρετεί τα συμφέροντα των πολλών. Θα έπρεπε να είναι μια ντουντούκα, μια κάμερα, ένα μικρόφωνο, ένα πλάνο, ένα χαρτί για εκείνους που η φωνή τους κανονικά δεν ακούγεται. Για όσους δεν βρίσκουν εύκολα βήμα σε έντυπα, ραδιόφωνα, τηλεοράσεις, ιστοσελίδες. Εγώ γι’ αυτό έγινα δημοσιογράφος, γιατί θεωρώ ότι χρέος όλων ημών που μας νοιάζει αυτό που λέμε “κοινωνική δικαιοσύνη”, είναι να δώσουμε μικρόφωνο, φωνή σ’ αυτόν τον κόσμο» – Νατάσα Γιάμαλη, δημοσιογράφος, ραδιοφωνική παραγωγός, τηλεοπτική παρουσιάστρια
