Cool Crips: Ανοίγοντας τη συζήτηση για την αναπηρία με τον πιο κουλ τρόπο
Μια συνέντευξη με τον Γρηγόρη και τον Σπύρο, aka Cool Crips στα social media, που μιλούν για τα βιώματα αναπήρων, αναδεικνύοντας τα αστεία αλλά και τα σοβαρά.
- 13/09/2022
Ο Γρηγόρης Χρυσικός και ο Σπύρος Νταντανίδης γνωρίζονταν εδώ και καιρό, όμως η πανδημία τους έφερε πιο κοντά, με την ιδέα για τη δημιουργία του account «Η αναπηρία είναι cool» στα social media, όπου μιλούν για την αναπηρία και για τις εμπειρίες των αναπήρων τις οποίες γνωρίζουν από πρώτο χέρι – πρόσφατα ξεκίνησαν και κανάλι στο YouTube. Στις σελίδες σε Facebook και Instagram γράφουν και οι δύο, με τον Σπύρο να αναλαμβάνει το κομμάτι της ιδεολογίας και των πιο σοβαρών posts και τον Γρηγόρη να είναι υπεύθυνος για το χιούμορ και τα memes.
Στόχος τους ήταν -και παραμένει- το να γίνει η αναπηρία ένα mainstream θέμα, με έναν τρόπο πιο χιουμοριστικό, ενημερωτικό και ουσιαστικό από αυτόν με τον οποίο δρουν τα παραδοσιακά Μέσα εδώ και χρόνια. Κάπως έτσι πλέον, ανεβάζουν περιεχόμενο σχεδόν σε εβδομαδιαία βάση και μετρούν συνολικά περίπου 40 χιλιάδες followers στα social media τους ως Cool Crips.
Πριν τα Cool Crips
Ο Γρηγόρης σπούδασε Οικονομικά στην ΑΣΟΕ. Εργάζεται σε μια ΜΚΟ ενώ προσπαθεί να εξελιχθεί στο πινγκ-πονγκ, ένα άθλημα που αγαπά και στο οποίο έχει διακριθεί σε Ευρωπαϊκούς αγώνες. Ο Σπύρος σπούδασε Κινηματογράφο στην Αγγλία και εργάζεται ως σκηνοθέτης σε διάφορα projects στην Ελλάδα.
Και οι δύο τους έχουν ασχοληθεί με επιπλέον δράσεις που προωθούν το μήνυμα της αναπηρίας – αν και επιλέγουν να μη μιλούν για αυτές τις δράσεις ως ακτιβισμό, καθώς «δεν αφιερώνουμε τη ζωή μας και όλο τον χρόνο μας σε αυτό»-, σε διαφορετικό κομμάτι ο καθένας.
Ο Γρηγόρης, στα πρώτα στάδια του ατυχήματος που προκάλεσε τη βλάβη του (τετραπληγία), πρωταγωνίστησε σε ένα ντοκιμαντέρ που γυρίστηκε στο ΚΑΤ που παρακολουθεί την πορεία κάποιων τραυματιών κατά τη διάρκεια της αποκατάστασής τους.
«Τα γυρίσματα ξεκίνησαν τέλη του 2017. Δεν με πείραζε όλο αυτό, ίσα-ίσα μου άρεσε, πέρναγε και ο χρόνος μου και ήμουν σε καλή -ψυχολογική- φάση τότε. Τελείωσαν τα γυρίσματα τον Δεκέμβρη του 2018 και η ταινία βγήκε το 2019». Η ταινία «Μέχρι τη θάλασσα» απεικόνισε την πραγματικότητα της αποκατάστασης μετά από σοβαρά ατυχήματα και διακρίθηκε σε φεστιβάλ στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς. Παρ’ όλα αυτά, οι ιδέες της κοινωνίας για την αναπηρία δεν άλλαξαν δραστικά και δε συμβάδιζαν με τις δικές του απόψεις και εμπειρίες ως ανάπηρο άτομο. Στο μεταξύ, είχε γνωρίσει και κάποια άτομα -ανάπηρα και μη- από τον σύλλογο ΠΕΡΠΑΤΩ, με τα οποία συμφωνούσε σε αυτές τις απόψεις. Ένας από αυτούς ήταν και ο Σπύρος.
Ο Σπύρος μεγάλωσε ως ανάπηρο άτομο, αφού η βλάβη του διαγνώστηκε σε πολύ μικρή ηλικία. Τη μετέπειτα ζωή και πρόσβασή του βοήθησε ιδιαίτερα ο σύλλογος ΠΕΡΠΑΤΩ που ιδρύθηκε το 2002 από τον Αλέξανδρο Ταξιλδάρη, τον πατέρα του Σπύρου και άλλους ανάπηρους και μη, στην Κομοτηνή. Ουσιαστικά, ο ΠΕΡΠΑΤΩ προέκυψε από «μια παρέα φίλων που είδε ένα κενό στη διεκδίκηση και στη φωνή των αναπήρων στην πόλη και θέλησε να το καλύψει».
Ο Σύλλογος έχει αυξήσει την προσβασιμότητα της πόλης, κάνοντάς τη σήμερα μια από τις πιο φιλικές προς τους ανάπηρους πόλεις της χώρας. Μετά από την ίδρυση και τη δράση του, όπως λέει ο ίδιος, «τα σχολεία, τα αστικά λεωφορεία, οι επιχειρήσεις άρχισαν να γίνονται πιο προσβάσιμα και έτσι τα ανάπηρα άτομα ξεκίνησαν να βγαίνουν έξω στην πόλη, και ανάπηροι από αλλού να μετακομίζουν στην Κομοτηνή». Ο Σύλλογος συνεχίζει τη δράση του και ο Σπύρος συμμετέχει ο ίδιος όσο μπορεί, καθώς «αντιλαμβάνομαι ότι είναι χρέος μου να το διατηρήσω, είναι κληρονομιά μου».
Και οι δύο επισημαίνουν ότι ανήκουν στους τυχερούς: «Ανήκαμε σε μια καλή σχετικά οικονομική τάξη και είχαμε στήριξη από τον κύκλο μας. Αφού εμείς μπορούμε να δούμε την αναπηρία με αυτόν το τρόπο, πρέπει να βοηθήσουμε και τους υπόλοιπους».
Η αναπηρία είναι cool σε Facebook και Instagram
Η σελίδα τους στο Facebook ξεκίνησε τον Δεκέμβρη του 2020 χωρίς ιδιαίτερη σκέψη ή οργάνωση. Το όνομα (Η αναπηρία είναι κουλ) το εμπνεύστηκαν από μια σελίδα με τελείως διαφορετικό θέμα. Όπως λέει ο Γρηγόρης, «οι ανάπηροι είμαστε cool – όχι η αναπηρία σαν αναπηρία».
Μέσα στην πανδημία πήραν το θέμα της Facebook σελίδας πιο «ζεστά» και οργανωμένα, με το account στο Instagram να έρχεται το καλοκαίρι του 2021. Έτσι, είχαν περισσότερο χρόνο να σκεφτούν το όνομά τους σε αυτό το μέσο και προέκυψαν οι Cool Crips. Κράτησαν το στοιχείο του «coolness», αλλά όπως λένε «το όνομα είναι μια προσπάθεια επανοικειοποίησης του όρου», δηλαδή χρήσης του από την κοινότητα που σχεδιάστηκε να προσβάλλει, καθώς το «crips» σημαίνει σακάτηδες. Έτσι ξεκίνησε η επικοινωνία του μηνύματος της αναπηρίας μέσα από ένα ακόμη μέσο κοινωνικής δικτύωσης.
«Ο σκοπός μας είναι διπλός: αρχικά, θέλουμε να περάσουμε σημαντικά μηνύματα στα μη-ανάπηρα άτομα που ουσιαστικά βάζουν -και μπορούν να αναιρέσουν αντίστοιχα- τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν καθημερινά τα ανάπηρα άτομα. Από την άλλη, θέλουμε να φτιάξουμε μια κοινότητα για τα ΑμεΑ, ενημερώνοντάς τα επίσης, γιατί συχνά αντιμετωπίζουν εσωτερικευμένη μισαναπηρία. Όταν όλος ο κόσμος δίνεται από μια συγκεκριμένη οπτική, λογικό είναι να αντιμετωπίζεις το καθετί διαφορετικό ως ξένο». Ακόμη κι αν αυτό πρόκειται για κάποια βλάβη που έχεις εσύ ο ίδιος ως ανάπηρο άτομο.
«Βλάβη είναι αυτό που μπορεί να έχει το σώμα [ή η ψυχή] όπως παραπληγία, τύφλωση, δυσκολία στη λήψη αποφάσεων κλπ. Η αναπηρία είναι αυτό που βιώνουμε, δηλαδή ο αποκλεισμός και τα εμπόδια στην καθημερινότητά μας. Βασική πηγή της αναπηρίας δεν είναι η βλάβη – π.χ. εγώ δεν μπορώ να μπω στην τράπεζα όχι λόγω της βλάβης μου, αλλά επειδή δεν υπάρχει ράμπα. Αντίστοιχα, αν μια βλέπουσα επισκεφθεί μια πόλη τυφλών, όπου όλα είναι γραμμένα σε Braille, αυτή θα νιώσει αποκλεισμένη – άρα ανάπηρη».
Στις σελίδες ανεβάζουν ενδιαφέροντα facts γύρω από την αναπηρία και αυτοσαρκαστικά memes. Πρόσφατα, οι σελίδες απέκτησαν νομικό πρόσωπο και άρχισαν να πουλάνε merch με μπλουζάκια και φούτερ με το μαύρο πρόβατο, προκειμένου να χορηγήσουν ενέργειες στον πραγματικό κόσμο. Μια από αυτές τις ενέργειες ήταν και το πάρτι που διοργάνωσαν τον Μάϊο.
Πάρτι Break the Bar-riers και πρόσβαση στη διασκέδαση
Η προσβασιμότητα, όπως μού εξηγούν τα παιδιά, δεν αφορά μόνο την πρόσβαση στο σχολείο, στις δημόσιες υπηρεσίες και στα σουπερμάρκετ αλλά και την ισότιμη πρόσβαση στη διασκέδαση και τα χόμπι.
«Κάθε φορά που ξεκινάμε να μιλήσουμε για τον αποκλεισμό των αναπήρων, πιάνουμε πράγματα που έχουν μια πολύ ιατρική ή πολύ θεσμική βάση. Οι άνθρωποι δεν είμαστε μόνο για να πηγαίνουμε στο νοσοκομείο, στο σχολείο και στην τράπεζα ή στην εκκλησία», αναφέρει ο Σπύρος. «Συχνά υποτιμάται η ανάγκη [μας] για διασκέδαση για χαλάρωση ή για έρωτα. Πάντα θεωρείται ότι τα ανάπηρα άτομα έχουν τόσα προβλήματα που πρέπει να ασχολούνται μόνο με την επιβίωσή τους. Αλλά οι άνθρωποι είναι πολύπλευρα όντα». Οι Cool Crips καταλαβαίνουν γιατί αυτά τα προβλήματα μπαίνουν σε πρώτο πλάνο, όμως θεωρούν ότι θα έπρεπε να γίνεται λόγος και για την ανάγκη για πρόσβαση στην ψυχαγωγία.
Προκειμένου να αναδειχθεί αυτή η ανάγκη, έγινε και το Break the Bar-riers Party στις 13 Μαΐου του 2022 στο Σεράφειο του Δήμου Αθηναίων. Το This is Athens, που διοργανώνει events στην πόλη της Αθήνας τον μήνα Μάιο, χρηματοδότησε το πάρτι και προσέφερε το κτίριο. Την ευθύνη της οργάνωσης και του στησίματος του πάρτι ανέλαβαν τα παιδιά, που κατάφεραν να κάνουν ένα πλήρως προσβάσιμο πάρτι για κάθε είδους ανάπηρο. Το πιο ωραίο όπως λένε, ήρθε τη στιγμή του πάρτι διότι ήταν μεν ένα event που εξυπηρετούσε τα ανάπηρα άτομα αλλά δεν ήρθαν μόνο αυτά. «Δεν ήμασταν μισοί ανάπηροι-μισοί όχι. Ήμασταν 15% – 20% ανάπηρα άτομα». Ένα πάρτι μόνο για ΑμεΑ θα ήταν επίσης περιοριστικό, καθώς θα απέτρεπε την επικοινωνία και τη διασκέδαση επί ίσοις όροις, μαζί με άτομα χωρίς κάποια βλάβη.
Η πρόσβαση στη διασκέδαση περιλαμβάνει επίσης τις διακοπές και τα ταξίδια. Όταν τους ρώτησα ποιο θέμα σχετικό με την αναπηρία βρίσκεται στο μυαλό τους τώρα, μου μίλησαν αμέσως για τις διακοπές. «Η πρόσβαση στα ανοιχτά μέρη είναι θεωρητικά πιο εύκολη» λέει ο Σπύρος και, φαινομενικά, έχει δίκιο. Οι στενοί χώροι, ένας από τους μεγαλύτερους περιορισμούς των περισσότερων ατόμων με βλάβες, «ανοίγουν» το καλοκαίρι. Παρόλα αυτά, η πλοήγηση στις πόλεις συνεχίζει να είναι δύσκολη αφού σε πολλά μέρη λείπουν τα στοιχειώδη όπως διαβάσεις τυφλών, σωστά δομημένα πεζοδρόμια και προσβάσιμες παραλίες.
Το μέλλον και τα Νότια Προάστια των Cool Crips
Αναφορικά με τα μελλοντικά τους σχέδια, αναφέρθηκαν στο κανάλι τους στο YouTube που θέλουν να το εξελίξουν με διάφορα βίντεο. Για την ώρα περιέχει κυρίως τη σειρά Cool Crips on Tour, όπου δείχνουν πώς είναι τα ταξίδια σε διαφορετικούς ελληνικούς προορισμούς για άτομα με αναπηρίες.
Φτάνοντας στο τέλος της συνέντευξης, τους ρώτησα για τα αγαπημένα τους μέρη στα Νότια Προάστια. Ο Σπύρος -αν και δήλωσε ότι δεν γνωρίζει από Αθήνα καθώς είναι κάτοικος Κομοτηνής- μίλησε με αγάπη για τις Τζιτζιφιές και τα μαγαζιά της, ενώ και οι δύο έδειξαν ενθουσιασμό μιλώντας για το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, που αποτελεί μια όαση προσβασιμότητας για τα περισσότερα άτομα με αναπηρία στη χώρα. Όπως λένε και οι ίδιοι, «είναι φτιαγμένο εξαρχής για να είναι προσβάσιμο. Δεν είναι εξειδικευμένο σαν κτίριο, είναι όπως θα έπρεπε να είναι όλα τα κτίρια».
