Ένας ερημίτης στη Γλυφάδα
Ο Δήμος Χρυσός είναι ένας «ερημίτης» μες στη Γλυφάδα—μεταφορικά, αλλά και κυριολεκτικά. Δικαστής, πατέρας πέντε παιδιών και πλέον συγγραφέας, ισορροπεί ανάμεσα στην αυστηρότητα της δικαιοσύνης και την ελευθερία της λογοτεχνίας. Μιλήσαμε μαζί του για το πρώτο του βιβλίο, την ερημιά της γραφής και τη δύναμη της επικοινωνίας.
- 06/04/2025
Ένας «ερημίτης» ζει στη Γλυφάδα, μεταφορικά αλλά και κυριολεκτικά! Ο Δήμος Χρυσός, δικαστικός στο επάγγελμα (εφέτης) και πατέρας πέντε παιδιών, εκ πρώτης όψεως μόνο ως ερημίτης δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί, εφόσον οι επαγγελματικές και οικογενειακές του υποχρεώσεις φαντάζουν δυσθεώρητες.
Προσφάτως, απέκτησε την ιδιότητα του συγγραφέα, μετά την κυκλοφορία του βιβλίου του με τίτλο «Ο ερημίτης του Ραχμαντάν και άλλες ιστορίες» από τις εκδόσεις Ιωλκός. Όπως μας εξηγεί ο ίδιος, γράφει ιστορίες για πάρα πολλά χρόνια αλλά τώρα θεώρησε ότι ήταν η κατάλληλη στιγμή για να τις εκθέσει στο ευρύ κοινό. «Γράφω ποιήματα και ιστορίες από μικρό παιδί. Το έργο παρέμενε, όμως, ανολοκλήρωτο, εφόσον δεν είχε συναντήσει τον έξω κόσμο. Πιστεύω ότι σκοπός της λογοτεχνίας είναι η επικοινωνία μεταξύ συγγραφέα και αναγνώστη. Γι’ αυτό και είναι τεράστια η χαρά μου, όταν έρχονται οι αναγνώστες και μου μεταφέρουν τις σκέψεις που τους προκάλεσαν οι ιστορίες μου. Αυτό είναι το στοιχείο που τονίζει όσο τίποτα άλλο την αμφίδρομη σχέση μεταξύ συγγραφέα και αναγνωστών. Ο συγγραφέας εκθέτει τις σκέψεις του όχι για να καθοδηγήσει ή να διαφωτίσει τους αναγνώστες αλλά για να τους δώσει αφορμές να κάνουν εκείνοι τις δικές τους σκέψεις επί αυτών που διάβασαν.»
Τον ρωτάμε αν εκείνος ένιωσε ότι με τη συγγραφή εκθέτει ένα κομμάτι του εαυτού του σε κοινή θέα, αν νιώθει ότι ανοίγει ένα παράθυρο στην ψυχή του μέσα από τα γραφόμενά του. Η απάντησή του είναι απρόσμενη. «Συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο! Ανοίγουν παράθυρα στην ψυχή των αναγνωστών! Θα σας εξηγήσω τι εννοώ… Καθένας που θα διαβάσει ένα βιβλίο αναπτύσσει μια αντίδραση απέναντι σε αυτό. Σχηματίζει εικόνες, κάνει σκέψεις, νιώθει συναισθήματα. Όμως, σε κάθε αναγνώστη συμβαίνει κάτι διαφορετικό. Κάποιος είπε ότι, αν εκατό άνθρωποι διαβάσουν το ίδιο βιβλίο, είναι σαν να γεννιούνται εκατό διαφορετικά βιβλία. Στην πραγματικότητα, λοιπόν, διαβάζοντας ένα βιβλίο, ανακαλύπτουμε ένα κομμάτι του εαυτού μας, γνωρίζουμε καλύτερα τον εαυτό μας. Γι’ αυτό αξίζει να διαβάζουμε… Αν διαβάζαμε απλώς για να μάθουμε κάτι για τον συγγραφέα, αυτό δεν θα είχε ιδιαίτερη αξία».
Ο Δήμος Χρυσός είναι ανώτερος δικαστής. Η δουλειά του απαιτεί πολλές ώρες απομόνωσης και μοναχικής μελέτης. Άραγε, ο ίδιος νιώθει καμιά φορά «ερημίτης»; «Όπως σωστά το θέσατε, η δουλειά του δικαστή είναι μοναχική. Θεωρώ, μάλιστα, ότι αυτό είναι το πιο δύσκολο στοιχείο σε αυτή τη δουλειά αλλά και το πιο ψυχοφθόρο. Ατελείωτες ώρες επεξεργασίας των υποθέσεων και συγγραφής των αποφάσεων σε συνθήκες απομόνωσης. Επομένως, η απάντηση είναι καταφατική. Νιώθω, κατά μία έννοια, ερημίτης και νιώθω και μια πνευματική συγγένεια ή αναλογία ανάμεσα στη δουλειά μου, που απαιτεί στράγγισμα του μυαλού και της ψυχής για να αποδώσεις το δίκαιο, και στην προσπάθεια ενός ασκητή, που αποκομμένος από τον υλικό κόσμο προσπαθεί να κατακτήσει την πνευματική εξύψωση».
Ο τίτλος του βιβλίου του αναφέρεται στον «ερημίτη του Ραχμαντάν». Στην ομώνυμη ιστορία ένας απλός άνθρωπος, που ζει σε ένα αρχαίο βασίλειο της Ινδίας, αποφασίζει να γίνει ερημίτης, εγκαταλείποντας την οικογένειά του και πηγαίνοντας στο ιερό βουνό. Σε λίγο, όμως, πολλοί ακόμα ακολουθούν το παράδειγμά του και αρχίζουν οι δυσλειτουργίες για την κοινωνία του βασιλείου, αρχίζουν, όμως, και μια σειρά από ευτράπελα που καθιστούν την ιστορία σπαρταριστή. Αναρωτιόμαστε πώς ξεκίνησε η έμπνευση για την ιστορία αυτή.
«Η μορφή ενός ερημίτη, που είδα σε μια παλιά ταινία με την Ντέμπορα Κερ, με επηρέασε βαθιά. Ήταν ένας από εκείνους τους λιπόσαρκους ασκητές που όλη μέρα διαλογίζονται, αποκομμένοι από το περιβάλλον. Η εικόνα αυτή άρχισε να μου γεννάει πολλές σκέψεις σχετικά με τις εσωτερικές μάχες που κάθε άνθρωπος έχει να δώσει, ισορροπώντας ανάμεσα στο δίκαιο και το άδικο, το σημαντικό και το ασήμαντο, το αιώνιο και το εφήμερο, το καλό και το κακό, τον εσωτερικό και τον εξωτερικό κόσμο. Και ακόμη τις μάχες κάθε ανθρώπου απέναντι στα μεγάλα ζητήματα της ζωής που πάντα μόνοι μας καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε και τις μεγάλες αποφάσεις που πάντα μόνοι μας καλούμαστε να πάρουμε και να αντιμετωπίσουμε τις συνέπειες. Ο καθένας μας είναι ένας ερημίτης. Ευτυχώς, όμως, έχουμε την θεία ικανότητα της επικοινωνίας και μπορούμε να μοιραζόμαστε με τους άλλους όσα μας απασχολούν, σημαντικά ή ασήμαντα. Έτσι μπορούμε να σηκώσουμε ευκολότερα το φορτίο μας.»
Παρατηρούμε ότι η συγκεκριμένη – ομότιτλη με το βιβλίο – ιστορία είναι αρκετά αστεία. «Πράγματι, στην ιστορία αυτή υπερίσχυσε το κωμικό στοιχείο, γιατί θέλησα να καταδείξω την υποκριτική στάση των ανθρώπων απέναντι στο θείο, το οποίο καλοδεχόμαστε μόνο όσο δεν διαταράσσει την καθημερινότητα ή τα συμφέροντά μας. Ωστόσο, η μορφή του ερημίτη διαχύθηκε σχεδόν σε όλους τους πρωταγωνιστές των ιστοριών του βιβλίου, αφού πρόκειται για ήρωες που δίνουν, ο καθένας μόνος του, έναν εσωτερικό αγώνα απέναντι σε μια μεγάλη πρόκληση.»
Υπάρχει μια ιστορία του βιβλίου, «Το διαμάντι», που μας έκανε ιδιαίτερη εντύπωση. Ένας περιπλανώμενος ανακαλύπτει το μεγαλύτερο διαμάντι του κόσμου. Κι όμως, του είναι εντελώς άχρηστο! Φαίνεται σαν να αντανακλά αυτή η ιστορία την κοσμοθεωρία του συγγραφέα… «Πράγματι, αν και η ιστορία προέκυψε αυθορμήτως, κάθε φορά που την ξαναδιάβαζα, σκεφτόμουν ότι αυτή η ιστορία είμαι εγώ! Αυτό που εξιστορώ είναι η σχέση μας με τα μεγάλα διαμάντια που ανακαλύπτουμε στη ζωή μας. Στη θέση του «διαμαντιού» μπορώ να φανταστώ πολλά άλλα πράγματα. Τα διαμάντια αυτά είναι στην πραγματικότητα δοκιμασίες του χαρακτήρα μας. Ή αυτά θα νικήσουν ή εμείς!»
Ο Δήμος Χρυσός είναι παιδί των νοτίων προαστίων. Μεγάλωσε στη Νέα Σμύρνη τη δεκαετία του ’80, κάποια στιγμή εγκαταστάθηκε στη Γλυφάδα και εργάζεται εδώ και αρκετά χρόνια στον Πειραιά. Ο τόπος που μεγάλωσε έχει άμεση σχέση με το πώς διαμορφώθηκε η ψυχοσύνθεσή του και οι συγγραφικές του εμπνεύσεις. «Μεγάλωσα σε ένα μικρό σπίτι στη Νέα Σμύρνη, όπου από το μπαλκονάκι μας βλέπαμε ολόκληρο τον Υμηττό. Ένα «ιερό» για μας βουνό, σαν αυτό όπου πήγε ο ερημίτης στην ιστορία μου! Διαβιώντας πλέον στη Γλυφάδα, η καθημερινότητά μας εκτυλίσσεται ανάμεσα στο βουνό και στη θάλασσα, δύο αντίθετα στοιχεία, των οποίων η συνύπαρξη φέρνει την ισορροπία, όπως αυτή που πνευματικώς αναζητούν αμφιταλαντευόμενοι οι ήρωές μου!»
Κλείνουμε τη συζήτηση με τη διαπίστωση της εξαιρετικής αισθητικής επιμέλειας του βιβλίου και ενός εξωφύλλου – έργου τέχνης που του προσδίδει ιδιαίτερη ταυτότητα, και τον Γλυφαδιώτη συγγραφέα να μας διαβεβαιώνει ότι τα επόμενα βιβλία του είναι ήδη καθ’ οδόν και ότι μας περιμένουν ακόμη πιο ανατρεπτικές ιδέες και πολλοί ακόμη ήρωες που ανυπομονούν να μας γνωρίσουν!
* Η συλλογή διηγημάτων «Ο ερημίτης του Ραχμαντάν και άλλες ιστορίες» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ιωλκός.
