Η Σταυρίνα Γαρυφάλλου κερδίζει πάντα «με το σπαθί της»
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, μιλήσαμε με την 17χρονη αθλήτρια ξιφασκίας Σταυρίνα Γαρυφάλλου, που, από μια μικρή αίθουσα προπόνησης στο σπίτι της στη Νέα Σμύρνη, έχει φτάσει μέχρι τα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα. Μαθήτρια της Β' Λυκείου, συνδυάζει με δυναμισμό και αποφασιστικότητα σχολείο και πρωταθλητισμό, μετρά ήδη δυο χρυσά και ένα χάλκινο μετάλλιο σε ευρωπαϊκό έδαφος και στρέφει το ξίφος της προς τον επόμενο στόχο, το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Ξιφασκίας, που θα διεξαχθεί τον Απρίλιο στη Βουλγαρία.
- 06/03/2023
Είναι μόλις 17 ετών και έχει ανέβει ήδη τρεις φορές στα βάθρα μεγάλων ευρωπαϊκών διοργανώσεων, κατακτώντας δύο χρυσά μετάλλια -στο Satu Mare της Ρουμανίας και στο Samorin της Σλοβακίας- και ένα χάλκινο στο Manchester. Η Νεοσμυρνιώτισσα Σταυρίνα Γαρυφάλλου, αθλήτρια ξιφασκίας του ΑΟΞ Αιγάλεω, συνειδητοποίησε ότι η ξιφασκία είναι «το άθλημά της» με το που έπιασε στα χέρια της για πρώτη φορά το ξίφος.
Γρήγορα αψήφησε τις θυσίες που απαιτούνται για να αγωνιστεί κανείς και να φτάσει ψηλά στον αθλητισμό, αδιαφόρησε για τα στερεότυπα που θέλουν ένα δυναμικό άθλημα όπως η ξιφασκία να αφορά περισσότερο «τα αγόρια» και έχει ήδη καταφέρει να κάνει πολλά από τα όνειρά της πραγματικότητα. Συνοδοιπόρος σε όλο το αθλητικό της «ταξίδι», στις καθημερινές προπονήσεις στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο στο σπίτι τους στη Νέα Σμύρνη, στους αγώνες, στις νίκες, στις ήττες, τις απογοητεύσεις και τα δάκρυα χαράς, είναι ο πατέρας της, Στέλιος Γαρυφάλλου.
Πριν από μερικές μέρες, η Σταυρίνα ταξίδεψε με την ομάδα της μέχρι το Ταλίν της Εσθονίας για το ευρωπαϊκό πρωτάθλημα εφήβων/νεανίδων U17, ως η καλύτερη νεανίδα της Ευρώπης, καθώς η φετινή πορεία της επί ευρωπαϊκού εδάφους της είχαν δώσει την πρώτη θέση στην κατάταξη των νεανίδων. Τη συναντήσαμε αμέσως μετά την επιστροφή της για να τη γνωρίσουμε καλύτερα και να μάθουμε όσο περισσότερα μπορούμε για το συναρπαστικό της άθλημα.
Στα μάτια κάποιου “outsider”, η ξιφασκία φαντάζει ένα άθλημα ιδιαίτερο κι εντυπωσιακό. Εσύ πώς αποφάσισες να ασχοληθείς με αυτό;
Πριν από την ξιφασκία, ασχολούμουν με το βόλεϊ. Ασχολήθηκα για περίπου πέντε χρόνια, όμως ποτέ δεν ένιωσα να με γεμίζει αυτό το άθλημα. Η ξιφασκία από την άλλη, μπήκε στη ζωή μου όταν ήμουν 12 χρόνων και, έτσι ξαφνικά, από το τίποτα, έγινε ολόκληρη η ζωή μου. Η πρώτη μου επαφή με το άθλημα έγινε τελείως τυχαία, όταν ο πατέρας μου, ο οποίος είναι γυμναστής, βρέθηκε στον ίδιο χώρο με την αδελφή της προπονήτριας του Συλλόγου Ξιφασκίας του οποίου είμαι πλέον μέλος, του ΑΟΞ Αιγάλεω, και πρότεινε να πάω να δοκιμάσω. Μόλις έπιασα το ξίφος στα χέρια μου, είπα “αυτό είναι το άθλημά μου” και από τότε όλα κύλησαν αβίαστα.
Τι είναι αυτό που σε κέρδισε στην ξιφασκία;
Θα μπορούσα να μιλάω για ώρες για αυτά που με κέρδισαν, όμως μπορώ να πω το πιο σημαντικό, που είναι το πώς με κάνει να αισθάνομαι η ενασχόληση με το άθλημα. Όσο και αν ακούγεται κλισέ, θα πω πως για εμένα είναι πρώτα απ’ όλα τρόπος έκφρασης. Είναι κάτι το οποίο μου επιτρέπει να έχω το δικό μου στυλ, να εκφράζομαι όπως εγώ θέλω και με βάση τη δική μου προσωπικότητα, μέσα από τον τρόπο με τον οποίο κρατώ το ξίφος μου, τον τρόπο με τον οποίο κινούμαι, μέσα από τα βήματα και τον ρυθμό μου. Κάθε αθλητής έχει τον δικό του τρόπο με τον οποίο ξιφομαχεί και αυτό είναι αυτό που μου αρέσει περισσότερο. Όταν παίζω, νιώθω ότι είμαι ελεύθερη και μοναδική.
Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει ένας αθλητής ξιφασκίας; Ταχύτητα, δύναμη ή κάτι άλλο;
Ένα καλός ξιφομάχος θα πρέπει να μπορεί να διαχειριστεί την ταχύτητα και τη δύναμη του, αλλά και να τα συνδυάζει αυτά με τη σκέψη και τη λογική του, καθώς ο κάθε αντίπαλος αντιμετωπίζεται διαφορετικά. Θα πρέπει σίγουρα να έχει «μελετήσει» τον άνθρωπο που έχει να αντιμετωπίσει από πριν. Από εκεί και πέρα, χρειάζεται να έχει κανείς όλα τα απαραίτητα στοιχεία, σε μια ισορροπία: Ταχύτητα, δύναμη, τεχνική και σίγουρα καλή ψυχολογία και αυτοπεποίθηση, χωρίς ωστόσο να υποτιμά τον αντίπαλο.
Υπάρχει κάποιος κίνδυνος τραυματισμού με το ξίφος, κατά τη διάρκεια ενός αγώνα, ή ακόμη και στην προπόνηση;
Δεν υπάρχει κάποιος σοβαρός κίνδυνος τραυματισμού, καθώς χρησιμοποιείται ειδικός εξοπλισμός που προστατεύει. Από εκεί και πέρα, οι μελανιές και οι κοκκινίλες είναι μέρος της προπόνησης και δεν μπορείς να τις αποφύγεις. Είναι ένα ιδιαίτερο άθλημα, πιστεύω όχι τόσο διαδεδομένο στη χώρα μας, και αν δεν υπήρχε αυτός ο φόβος για τραυματισμό, που πολλοί άνθρωποι νιώθουν, θα το δοκίμαζαν περισσότεροι και θα ήταν περισσότερο ανεπτυγμένο.
Πιθανώς κάποιοι να έχουν στο μυαλό τους την ξιφασκία ως αντρικό άθλημα. Ισχύει κάτι τέτοιο;
Δεν πιστεύω ότι ο αθλητισμός, γενικότερα, έχει γένος. Ο καθένας μπορεί να ασχοληθεί με οποιοδήποτε άθλημα επιθυμεί. Όπως σε όλα τα πράγματα, σίγουρα οι άντρες ήταν αυτοί που είχαν ισχυρότερη θέση στην κοινωνία, τα παλαιότερα χρόνια, και ειδικά όσον αφορά στην ξιφασκία, που είναι ένα δυναμικό άθλημα, υπήρχε στο παρελθόν ένα στερεότυπο και ίσως για αυτό να έχει δημιουργηθεί αυτή η άποψη. Πλέον, θεωρώ ότι το «άνδρας» ή «γυναίκα», δεν παίζει κανέναν ρόλο στην ξιφασκία και στον αθλητισμό γενικότερα.
Έχει κάποια σχέση η ξιφασκία με την ξιφομαχία, όπως την έχουμε στο μυαλό μας για παράδειγμα, από τις ταινίες εποχής; Έχει επηρεαστεί από αυτήν;
Η αλήθεια είναι ότι η ξιφομαχία και η ξιφασκία δεν είναι το ίδιο. Η ξιφομαχία ήταν στο παρελθόν ένα είδος επίλυσης διαφορών μεταξύ ξιφομάχων, που μπορούσε να επιφέρει τραυματισμό ή ακόμη και θάνατο. H ξιφασκία, από την άλλη, δεν έχει αυτή την επιθετικότητα. Είναι πιο «τεχνική» διαδικασία. Ωστόσο ναι, η βάση του προέρχεται ως ένα σημείο από την ξιφομαχία. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι μια εξέλιξή της, όμως διαφοροποιείται ακόμη και ως προς το ξίφος. Στην ξιφασκία, για παράδειγμα, το ξίφος είναι πιο μακρύ και πολύ πιο λεπτό, όπως εύκολα μπορεί κανείς να διακρίνει.
Αν έμπαινες σε μια χρονοκάψουλα και μεταφερόσουν στον Μεσαίωνα ή στην εποχή που οι ευγενείς έλυναν τις διαφορές του μονομαχώντας με ξίφος, θα μπορούσες, με τις δεξιότητες που έχεις τώρα, να αντιμετωπίσεις κάποιον με το ξίφος σου;
Σαν ιδέα το ταξίδι στον Μεσαίωνα δεν ακούγεται κακό! Μ’ αρέσει το καινούργιο και θα ήθελα να το δοκιμάσω. Οπότε θεωρώ πως ναι, παρά τις βασικές διαφορές τους, με την τεχνική που έχω αποκτήσει από την αγωνιστική μου πορεία στην ξιφασκία, θα μπορούσα να ανταποκριθώ, όπως το φαντάζομαι τουλάχιστον, χωρίς να είμαι απόλυτα σίγουρη. Τώρα, βέβαια που το ξανασκέφτομαι, ίσως να με δυσκόλευε το ξίφος, διότι όπως ανέφερα και παραπάνω, είναι διαφορετικό.
Έχει ημερομηνία λήξης για κάποιον η ξιφασκία; Μέχρι ποια ηλικία μπορεί κάποιος να αγωνίζεται;
Δεν υπάρχει κάποιο όριο. Δεν μπορεί κάποιος δηλαδή να απαγορέψει σε κάποιον να αγωνίζεται, απλά σωματικά, όσο περνούν τα χρόνια, όπως και σε όλα τα αθλήματα, αλλάζουν οι αντοχές και δεν έχει κανείς την ίδια απόδοση, οπότε οι περισσότεροι οικειοθελώς αποσύρονται.
Θα μπορούσε το άθλημα να μην διαχωρίζεται σε ανδρικό και γυναικείο; Χρειάζεται συγκεκριμένη δύναμη και σωματική διάπλαση, ή θα μπορούσαν να αγωνιστούν στα ίσα ως αντίπαλοι ένας άνδρας και μια γυναίκα;
Πιστεύω ότι αυτός ο διαχωρισμός είναι απαραίτητος, καθώς όλα σχεδόν τα αθλήματα χωρίζονται σε γυναικείο και ανδρικό. Δεν θα έλεγα ότι οφείλεται τόσο στη σωματική διάπλαση, αλλά στον τρόπο με τον οποίο αγωνίζονται τα δυο φύλα. Δεν υστερεί σε κάτι κάποια από τις δυο πλευρές, ωστόσο, ακόμη και ο ίδιος ο αγώνας είναι διαφορετικός, όταν έχουμε να κάνουμε με ανδρικό και γυναικείο. Είναι άλλος ο ρυθμός, ο τρόπος κίνησης. Ο ανδρικός αγώνας, για παράδειγμα, ολοκληρώνεται πιο γρήγορα, γιατί οι άντρες παίζουν πιο δυναμικά από τις γυναίκες.
Θεωρείς πως οι γυναίκες αθλήτριες είναι εξίσου προβεβλημένες με τους άντρες; Οι χορηγοί “έρχονται” το ίδιο εύκολα -ή δύσκολα- σε αθλητές και των δύο φύλων;
Για να είμαι ειλικρινής, θεωρώ πως δεν υπάρχει κάποια διάκριση μεταξύ ανδρών και γυναικών όσον αφορά την προβολή τους. Όσο για τους χορηγούς, αυτοί εστιάζουν περισσότερο στα αποτελέσματα και τις επιτυχίες τους στις διάφορες διοργανώσεις, παρά στο φύλο των αθλητών. Νομίζω πως δεν έχει νόημα, άλλωστε, να γίνεται τέτοιος διαχωρισμός. Από τη στιγμή που ένας αθλητής ή αθλήτρια διαγράφει μια σημαντική και αξιέπαινη πορεία, αξίζει να επενδύσει σε αυτόν ή αυτή ένας χορηγός.
Ποιο είναι το πρώτο μετάλλιο που κατέκτησες; Σε ποιους αγώνες και σε τι ηλικία;
Το πρώτο μου μετάλλιο το κατέκτησα αρκετά νωρίς, μόλις έναν χρόνο από τότε που ξεκίνησα την ξιφασκία. Βγήκα πρώτη σε έναν αγώνα παγκορασίδων και αυτή η μέρα ήταν από τις καλύτερες της ζωής μου, καθώς δεν το περίμενε κανείς και έκανα την έκπληξη. Στην αρχή δεν το πίστευα, γιατί η αθλήτρια με την οποία αγωνίστηκα ήταν φαβορί και την κέρδισα για έναν πόντο. Η πρώτη μου αντίδραση ήταν να βάλω τα κλάματα. Ήταν κάτι τεράστιο για εμένα. Ακόμη και στη φωτογραφία στην οποία κρατώ το κύπελλο, φαίνεται ότι είμαι βουρκωμένη.
Τι περιλαμβάνουν οι προπονήσεις σου εκτός από την εξάσκηση με το ξίφος; Ασκήσεις ενδυνάμωσης, φυσικής κατάστασης ή ταχύτητας για παράδειγμα;
Για να φέρεις κάποιο αποτέλεσμα θα πρέπει να είσαι δυνατή σε όλους τους τομείς, επομένως οι ασκήσεις ενδυνάμωσης και ταχύτητας είναι στο καθημερινό πρόγραμμα προπονήσεών μου. Αυτές γίνονται σε καθημερινή βάση, σε ειδικό προπονητήριο που έχει δημιουργήσει ο πατέρας μου, στο σπίτι μας στη Νέα Σμύρνη. Αυτές οι προπονήσεις γίνονται τα μεσημέρια, μετά το σχολείο, και στη συνέχεια πηγαίνω στον Σύλλογό μου, που βρίσκεται στο Αιγάλεω, και προπονούμαι στην ξιφασκία. Επίσης, προπονούμαι στο ΟΑΚΑ με την Εθνική Ομάδα.
Ποια είναι η πιο έντονη ανάμνηση από την αθλητική σου πορεία;
Η πιο έντονη ανάμνησή μου στην ξιφασκία ήταν φέτος τον Σεπτέμβριο που κατέκτησα το χρυσό μετάλλιο στο ευρωπαϊκό κύπελλο της Ρουμανίας, καθώς ήταν ένα μεγάλο όνειρο που πραγματοποιήθηκε. Σημείωσα έξι στις έξι νίκες στον προκριματικό γύρο και ακόμη πέντε στο κυρίως ταμπλό, ώστε να φτάσω στο χρυσό.
Τι θυμάσαι από αυτόν τον αγώνα;
Η πρώτη θέση ήταν ένας από τους στόχους μου για φέτος. Ξεκίνησα πολύ δυναμικά και ήμουν πάρα πολύ προσηλωμένη για να πάρω ένα μετάλλιο που τόσο ονειρευόμουν. Στην αρχή, είχα αρκεστεί στο χάλκινο, το οποίο είχα ήδη κατακτήσει και αγωνιζόμουν πια για το χρυσό. Μπορώ να πω ότι, έχοντας εξασφαλίσει το χάλκινο, δεν προσπαθούσα ιδιαίτερα για το παραπάνω. Όταν όμως βρέθηκα να χάνω με σκορ 11-8, συνειδητοποίησα ότι η διαφορά δεν ήταν τόσο μεγάλη και ότι μπορούσα να φτάσω στην κορυφή και είπα στον εαυτό μου “Ρε Σταυρίνα, γιατί να το αφήσεις;”. Σε εκείνο το σημείο έκανα μια τεράστια αλλαγή στον τρόπο που αγωνιζόμουν και κατάφερα να νικήσω. Με το που έληξε ο αγώνας, άρχισα να φωνάζω, έτρεξα πάνω στον πατέρα μου και τον αγκάλιασα, αρχίσαμε και οι δυο να κλαίμε και ήταν μια μεγάλη στιγμή, γενικώς.
Πώς συνδυάζεται η μαθητική ζωή με την αθλητική; Αναγκάζεσαι να λείπεις από το σχολείο όταν πηγαίνεις για αγώνες;
Είμαι μαθήτρια της Β’ Λυκείου και μπορώ να πω με σιγουριά ότι είναι αρκετά δύσκολο να μπορέσει κανείς να συνδυάσει το σχολείο με την αθλητική επίδοση σε άριστο επίπεδο. Πιστεύω ωστόσο ότι αν υπάρχει θέληση, όλα μπορούν να επιτευχθούν. Όσον αφορά στο πρόγραμμα των αγώνων, αυτό είναι γεμάτο και έχει χρειαστεί αρκετές φορές να λείψω από το σχολείο ακόμη και για μέρες. Ωστόσο όλοι έχουν γνώση, κατανοούν τη θέση μου και είμαι πολύ τυχερή γιατί φροντίζουν και έχω την απαραίτητη βοήθεια από το σχολείο μου, τα εκπαιδευτήρια Λαμπίρη, ώστε να αναπληρώνω τα κενά.
Με αφορμή το κίνημα του MeToo, που στην Ελλάδα ξεκίνησε από τον χώρο του αθλητισμού μέσα από την καταγγελία της Σοφίας Μπεκατώρου και ανέδειξε μια προβληματική πλευρά του αθλητισμού, θα ήθελα να σε ρωτήσω αν έχεις παρατηρήσει τέτοια φαινόμενα στον χώρο της ξιφασκίας.
Δεν έχω αντιμετωπίσει κάποιο τέτοιο θέμα, καθώς σε όλους τους αγώνες συνοδεύομαι από τον πατέρα μου ο οποίος βρίσκεται πάντα δίπλα μου και είναι εκεί όποτε τον χρειαστώ. Για την ακρίβεια, δεν με αφήνει δευτερόλεπτο. Με βοηθά με την ενδυνάμωσή μου και γενικώς, με στηρίζει σε όλα. Είναι πολύ σημαντικό να τον έχω στο πλάι μου και νιώθω μεγάλη ασφάλεια. Επομένως, επειδή έχω αυτή την ασφάλεια, δεν έχω παρατηρήσει τέτοια φαινόμενα στον χώρο.
Μίλησέ μας για τις επιδόσεις σου στο Ταλίν. Αγωνίστηκες στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα εφήβων/νεανίδων που διεξήχθη πριν από λίγες ημέρες εκεί, ως η καλύτερη νεανίδα της Ευρώπης. Πώς πήγε αυτό;
Το άγχος και το “βάρος” για να κρατηθώ στην πρώτη θέση της Ευρώπης με κατέλαβε και η απόδοση μου δεν ήταν αυτή που ήθελα στο Ταλίν. Κατά τη διάρκεια των αγώνων δεν σκεφτόμουν πώς θα κερδίσω, αλλά το ότι πρέπει να κερδίσω και αυτό ήταν μια παγίδα που διέσπασε την προσοχή μου από τον στόχο. Ωστόσο, με την 18η θέση στο ατομικό και την 8η στο ομαδικό, κατέλαβα τελικά την 2η θέση στη γενική ευρωπαϊκή κατάταξη, και αυτό, τελικά, δεν είναι λίγο. Ο επόμενός μου αγώνας είναι εξίσου σημαντικός για την αθλητική μου καριέρα, το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα, που θα διεξήχθη σε έναν μήνα στην Βουλγαρία και εκεί θα προσπαθήσω να φέρω το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Είναι μέσα στα όνειρά σου να συμμετάσχεις στους Ολυμπιακούς αγώνες;
Ήδη, πριν ασχοληθώ με την ξιφασκία, λόγω της ενασχόλησής μου με το βόλεϊ, ονειρευόμουν να πάω κάποια στιγμή στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Δεν ήμουν σίγουρη με ποιο άθλημα θα πήγαινα, αλλά ήμουν βέβαιη ότι κάποια στιγμή θέλω να έχω αυτή την τιμή και να αγωνιστώ εκεί. Οι Ολυμπιακοί αγώνες είναι ίσως το πιο μεγάλο όνειρό μου και ελπίζω ότι κάποια στιγμή στο μέλλον θα καταφέρω να το πραγματοποιήσω. Προς το παρόν βέβαια, ο στόχος μου είναι το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα, καθώς είναι η τελευταία μου χρονιά σε αυτήν την κατηγορία.
