Η τέχνη του γκράφιτι από έναν νότιο καλλιτέχνη του δρόμου
Ο Σωτήρης, που υπογράφει τα έργα του με το όνομα Sotiris Fen, είναι ένας καλλιτέχνης διαφορετικός από τους άλλους. Γεννημένος το 1988 και μεγαλωμένος στη Γλυφάδα, ασχολήθηκε από μικρός με το γκράφιτι και την ιδιαίτερη ζωγραφική του μπορείς να τη βρεις σε διάφορα σημεία στα νότια προάστια αλλά και στην υπόλοιπη Αθήνα. Τον συναντήσαμε για να μάθουμε περισσότερο για αυτή την ενδιαφέρουσα τέχνη του δρόμου.
- 18/02/2022
Κάνοντας μια βόλτα στα νότια προάστια, θα δεις στους τοίχους πολλά γκράφιτι. Είναι οι ζωγραφιές που για κάποιους αποτελούν έργο τέχνης και για άλλους μουτζούρα και βανδαλισμό. Εμείς συναντήσαμε έναν καλλιτέχνη του δρόμου, γέννημα θρέμμα Γλυφαδιώτη, ο οποίος πλέον στα 33 του προσπαθεί να αποτυπώσει τις σκέψεις του και μνήμες του παρελθόντος με μια πιο σύγχρονη ματιά.
Το γκράφιτι, όπως ο ίδιος μας εξηγεί, εντάσσεται στο κίνημα και την κουλτούρα του hip hop και ο Σωτήρης Fen, όπως είναι το καλλιτεχνικό του όνομα, μας μίλησε για τα σχέδιά του, τα μέρη που επιλέγει να ζωγραφίσει και για το Crew των Νοτίων Προαστίων με το όνομα Outcast Exellence, μέλη του οποίου είναι μεταξύ άλλων οι ράπερς Constantine the G και ΝΟΕ (ενώ ήταν και ο Mad Clip).
Πως ξεκίνησες να ασχολείσαι με το γκράφιτι;
Ξεκίνησα το 2000 περίπου, όντας 13 ετών, με τις πρώτες ταγκιές σε τοίχους που αντιγράφαμε, μαζί με μερικούς μεγάλους που πήγαιναν γυμνάσιο ή λύκειο. Τότε υπήρχαν και τα πρώτα περιοδικά με τα οποία κόλλησα και μέχρι τα 20 έκανα αυτό. Μετά ξεκίνησα να σχεδιάζω στο χαρτί. Περίπου το 2007 ξεκίνησα να ασχολούμαι λίγο με τον καμβά και τα πινέλα και το 2010 ουσιαστικά σχεδόν σταμάτησα να κάνω graffiti. Μέχρι τότε βάφαμε αρκετά έντονα με τα παιδιά και περνούσαμε πολλές ώρες βάφοντας στους δρόμους. Έκανα ένα διάλλειμα από τους δρόμους για δύο χρόνια περίπου και επέστρεψα με λίγο πιο καλλιτεχνικά σχέδια που με εκφράζουν περισσότερο. Ήταν ένα δικό μου στυλ στο οποίο έκανα σχέδια λιγότερο κατανοητά ή που κρύβουν ένα νόημα από πίσω.
Πώς ζωγραφίζεις; Βλέπω ότι χρησιμοποιείς πολύ το πινέλο και όχι σπρέι.
Πλέον χρησιμοποιώ κυρίως το πινέλο και τα ακρυλικά χρώματα. Μου αρέσει πολύ να βάφω με το πινέλο, είναι μια πιο όμορφη διαδικασία και φυσικά πιο καθαρό από το σπρέι το οποίο θέλει μάσκα, γάντια και γενικά έχει περισσότερη βρωμιά. Όλη η διαδικασία είναι μαγευτική, οπότε λειτουργεί και ψυχολογικά σαν εκτόνωση για εμένα. Μπορεί να κάθομαι 5-6 ώρες να κάνω ένα σχέδιο και να ξεχνιέμαι τελείως.
Πόση ώρα σου παίρνει για να ολοκληρώσεις ένα σχέδιο;
Το λιγότερο που μπορεί να μου πάρει είναι έξι ώρες. Υπάρχουν φορές που μου παίρνει και 3-4 μέρες, όταν μιλάμε για μεγαλύτερα σχέδια. Εξαρτάται βέβαια από το μέγεθος και το βάθος που χρειάζεται για να γίνει ένα σχέδιο. Το μεγαλύτερο που έχω κάνει είναι 5×3 στο Μεταξουργείο. Σκοπεύω βέβαια να κάνω και μεγαλύτερα σχέδια, γιατί όσο μεγαλύτερος ο τοίχος τόσο το καλύτερο. Αν βγω μόνος μου πάντως θα βγω το πρωί και θα γυρίσω το απόγευμα.
Με τους Outcast Exellence πήγαινες σε φεστιβάλ;
Τότε πηγαίναμε συνέχεια και κυρίως επειδή τραγουδούσαν τα παιδιά σε battle και Live. Τότε δεν υπήρχε τόσο η κουλτούρα του street festival και οι επιρροές ήταν περιορισμένες. Το street art έχει πάρει πολύ τα πάνω του τα τελευταία 12 χρόνια. Η πρώτη φορά που πήγα σε φεστιβάλ ήταν στον Πειραιά, στο Graffiti Festival, με γνωστούς τότε graffiti artists. Στην ουσία το συγκρότημα αποτελούταν από ράπερς και εμείς κάναμε τα graffiti και ήμασταν μια ολοκληρωμένη ομάδα που εκπροσωπούσαμε το hip hop. Ο Mad Clip δυστυχώς μας άφησε, θεός σχωρέσ’ τον, να είναι καλά εκεί που είναι. Ήταν πολύ στενάχωρο αυτό που έγινε και το πόσο ξαφνικά έφυγε.
Πως κάνεις την επιλογή του μέρους που θα βάψεις; Είναι νόμιμο να βάφεις στους τοίχους;
Για την επιλογή του σημείου θέλω σίγουρα να είναι ένα μέρος που να έχει “χρόνο” και να μην κινδυνεύω ή να είναι παράνομο ή να καταπατάω ιδιωτική περιουσία. Υπάρχουν πανέμορφοι τοίχοι ιδιωτικοί αλλά δεν τους καταπατάω ποτέ. Συνήθως ψάχνω έναν χώρο που να μπορώ να εκφραστώ ελεύθερα και να είναι εύκολα προσεγγίσιμος από ανθρώπους. Το να κάνω ένα art και να το δω εγώ σίγουρα μου αρέσει αλλά πιο σημαντικό είναι να έρχεται σε επαφή μαζί του ο κόσμος. Συνήθως επιλέγω εγκαταλελειμμένα κτίρια που δεν έχουν ιδιωτική χρήση και που μου αρέσει το περιβάλλον. Το πότε είναι ένας χώρος ιδιωτικός ή μη το καταλαβαίνουμε από την κατάσταση του κτιρίου. Υπάρχουν και πολλοί χώροι, όπως εδώ που με βρήκες, που έχουμε μιλήσει με τους ιδιώτες για να βάψουμε. Μας άφησαν να βάψουμε το κτίριο μιας και όταν θα γκρεμιστεί όλα αυτά τα σχέδια θα χαθούν, οπότε δεν τους ενοχλεί. Τα εγκαταλελειμμένα κτίρια μπορεί για την κοινωνία να θεωρούνται κάτι βρώμικο, ωστόσο για μένα είναι η απόδειξη του πόσο χρειάζεται ο κόσμος αυτά τα μέρη για να εκφραστεί. Για μένα είναι κοινωνικό πείραμα και μια δημόσια gallery που εμπνέει κόσμο.
Αγαπημένα σημεία στα νότια προάστια για να βγεις αλλά και για να βάψεις;
Για να βγω, η Γλυφάδα είναι το καλύτερο μέρος που τα έχει όλα – είτε μαγαζιά είτε σημεία για άραγμα. Εγώ μένω Τερψιθέα, οπότε σίγουρα θα πω το Πατητήρι στη Γλυφάδα που θαυμάζω και απολαμβάνω τη θέα των νοτίων από ψηλά. Μου αρέσει πολύ ο Λαιμός στη Βουλιαγμένη και γενικά τα βραχάκια που υπήρχε παλιά και η καντίνα. Για να βάψω είναι αγαπημένο μέρος η εγκαταλελειμμένη πλαζ Βούλας, το παλιό εργοστάσιο στη Γλυφάδα , όπου βρισκόμαστε, και το Νταμάρι του Βλάχου στην Άνω Γλυφάδα.
Έχω δει πως σε φωνάζουν μαγαζιά, φεστιβάλ αλλά και ιδιώτες για να βάψεις τους χώρους τους. Πως νιώθεις όταν παράλληλα πληρώνεσαι για αυτό;
Με έχουν καλέσει πολλές φορές οι Δήμοι Γλυφάδας, Ηλιούπολης και άλλοι για να συμμετάσχω εθελοντικά σε εκδηλώσεις τους ως καλλιτέχνης. Στις δράσεις δεν πληρώνομαι αλλά είναι θεωρώ το κομμάτι της προσφοράς μου ως artist στην κοινωνία. Όταν τώρα τα αιτήματα αφορούν έναν ιδιώτη, είτε αυτό είναι μαγαζί είτε σπίτι, βγάζω και ένα κέρδος καθώς μπαίνει το χρηματικό στη μέση. Όταν κάποιος διατίθεται να δώσει από την τσέπη του χρήματα για να του ζωγραφίσω κάτι, είναι μια επιπλέον επιβεβαίωση που με ευχαριστεί. Για μένα είναι από τα πιο όμορφα πράγματα αυτό.
Αγαπημένη εποχή για να βάψεις;
Οι καλύτερες για εμένα είναι ο η άνοιξη και το φθινόπωρο. Το καλοκαίρι κάνει πολλή ζέστη και δεν μπορείς να σταθείς εύκολα, ενώ τ τον χειμώνα φοράς πολλά ρούχα και κάνει κρύο, ταυτόχρονα ιδρώνεις οπότε είναι μπέρδεμα. Βέβαια, το καλοκαίρι όταν πάω διακοπές σε άλλα μέρη, κουβαλάω μαζί μου 3-4 πινέλα και κουβά με χρώμα για να φτιάξω κάποιο σχέδιο σε ένα εγκαταλελειμμένο ή γκρεμισμένο σποτ.
Υπάρχουν άνθρωποι που θεωρούν τα γκράφιτι έργα τέχνης, ενώ για άλλους είναι μουτζούρες που λερώνουν την πόλη. Εσύ τι feedback παίρνεις;
Γενικά όταν βάφω και είμαι ζωντανά με κόσμο δίπλα μου, τουλάχιστον οι 9 στους 10 μου λένε πολύ όμορφα πράγματα. Μπορεί να με κοιτάξουν με χαμόγελο, να μου πουν κάποιο σχόλιο θετικό ή να μου ζητήσουν να συνεργαστούμε. Εισπράττω θετικά σχόλια αν και πολλές φορές αντί για αρνητικό feedback υπάρχει αδιαφορία. Στεναχωριέμαι όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο για κάτι και κάποιος αδιαφορεί. Παιρνάνε πολλές φορές οικογένειες και τα παιδιά εντυπωσιάζονται αλλά οι γονείς τους τραβάνε μακριά λες και το graffiti είναι κάτι εγκληματικό. Εκεί καταλαβαίνεις και το περιβάλλον που μεγαλώνει το παιδί.
Ποιο είναι το όνειρό σου μέσα από τα έργα σου;
Θα ήθελα τα έργα μου να γίνουν μια αφορμή για συζήτηση. Να είναι εκείνα που θα ενεργοποιήσουν τη φαντασία και τη σκέψη του θεατή γιατί το έργο μου έχει έναν πιο συμβολικό χαρακτήρα. Ελπίζω ο θεατής που θα αφιερώσει τον χρόνο του για να δει τα έργα μου, να μπει σε μια διαδικασία αναζήτησης και σκέψης ή συζήτησης.
Και μέχρι πότε θα μπορείς να το κάνεις αυτό, έχει σκεφτεί;
Στο σπίτι-εργαστήριο ουσιαστικά μπορώ να κάνω την τέχνη μου για πάντα, ενώ το street art είναι μια κουραστική δουλειά. Όσο με βαστάνε τα πόδια μου και μπορώ να ανεβαίνω σε σκαλωσιές, σκάλες, και να στέκομαι για ώρες σε εξωτερικό χώρο, θα το κάνω. Εύχομαι να είναι για πολλά χρόνια ακόμα.
