Ο Γιάννης Μπίρης δεν τρέχει με τα πόδια, αλλά με την ψυχή του
Με αφορμή τον Αυθεντικό Μαραθώνιο της Αθήνας που πραγματοποιείται την Κυριακή 13 Νοεμβρίου, μιλήσαμε με τον Γενικό Ιατρό αλλά και Μαραθωνοδρόμο Γιάννη Μπίρη, για την αγάπη του για το τρέξιμο και τις αναμνήσεις του από αγώνες δρόμου στους οποίους έχει συμμετάσχει, ενώ μας εξηγεί τι είναι αυτό που τον κάνει να ξεκινά τη μέρα του τρέχοντας καθημερινά στις πέντε το πρωί στο Άλσος Νέας Σμύρνης.
- 13/11/2022
Πέντε το πρωί. Την ώρα που οι περισσότεροι δεν έχουν ακόμη καταφέρει να αποχωριστούν τη ζεστασιά του παπλώματος, τη στιγμή που ο ήλιος δεν έχει καλά καλά ανατείλει, οι πόρτες του Άλσους Νέας Σμύρνης είναι ανοικτές και ο Γιάννης Μπίρης είναι από τους πρώτους που περνούν το κατώφλι, για να πραγματοποιήσει για μια ακόμη φορά την αγαπημένη του συνήθεια. Σε αυτή τη δροσερή ώρα, υπό τον ήχο των πρωινών πουλιών, ο ίδιος επιλέγει να κάνει την προπόνησή του. Ζέσταμα, ελεύθερο τρέξιμο, γρήγορη διαλειμματική προπόνηση, tempo run, ανηφόρες, jogging, ανοίγματα, διατάσεις, αποθεραπεία. Για τον ίδιο αυτή η ρουτίνα είναι ο ορισμός του ξεκινήματος της ημέρας, αυτό που πρέπει να κάνει οπωσδήποτε καθημερινά πριν πάει για δουλειά στο ιατρείο του.
Ο Γιάννης Μπίρης είναι Γενικός Ιατρός, όμως η καρδιά του μοιράζεται ανάμεσα στην αγάπη για την επιστήμη του και το τρέξιμο. Ήδη από τα τελευταία χρόνια του Λυκείου, έτρεχε όπως μας λέει στον Πανιώνιο, στα 100 μέτρα. Αργότερα, ξεκινώντας το επάγγελμα του γιατρού, οι ρυθμοί ανέβηκαν επικίνδυνα και η άθληση ήρθε σε δεύτερη μοίρα. Μέχρι τη στιγμή που αποφάσισε να μπει στο Άλσος της Νέας Σμύρνης για χαλαρό τρέξιμο. Το χαλαρό τότε έγινε λίγο πιο έντονο και άλλο λίγο πιο έντονο, μέχρι που μπήκε στη ζωή του ο Μαραθώνιος.
Έχει τρέξει σε αγώνες δρόμου τόσο στην Ελλάδα, όσο και το εξωτερικό. Για εκείνον δεν είναι ένα κυνήγι επιδόσεων, αλλά μια προσωπική δοκιμασία της ψυχής. Με αφορμή τον Αυθεντικό Μαραθώνιο της Αθήνας στις 13 Νοέμβρη, μιλήσαμε μαζί του για την προσωπική του ιστορία και τη σχέση του με την κινητήρια δύναμή του, το τρέξιμο.
Γνωρίζουμε ότι αγαπάτε να τρέχετε καθημερινά, νωρίς το πρωί στο άλσος Νέας Σμύρνης. Υπάρχει άλλος κόσμος που τρέχει τέτοιες ώρες; Για ποιο λόγο επιλέγετε να τρέχετε τόσο νωρίς το πρωί;
Η εποχή μας χαρακτηρίζεται από εξαιρετικά γρήγορους ρυθμούς αλλά και από καταιγισμό πληροφοριών. Ρυθμοί και πληροφορίες που ουσιαστικά καταπνίγουν κάθε προσπάθεια για βαθύτερες σκέψεις και αναλύσεις. Έτσι, ο όγκος των πληροφοριών που διακινούνται ταυτόχρονα αυξάνει μεν τις δυνατότητες και το εύρος της γνώσης αλλά καταπνίγει την κρίση, αφού είναι σχεδόν αδύνατη η αφομοίωση τόσο μεγάλου όγκου δεδομένων κάθε στιγμή. Όλα αυτά σας τα αναφέρω για να καταλήξω στο γεγονός ότι κατά τη γνώμη μου η αναζήτηση κάποιου πραγματικά ελεύθερου χρόνου, πρόσφορου για μια εσωτερική πνευματική ανασύνταξη και ταξινόμηση της γνώσης και των σκέψεων του καθημερινού «σκηνικού», γίνεται όλο και πιο δύσκολη. Αν μάλιστα συνυπολογίσουμε και την καθημερινή ανάγκη για άσκηση που έχουμε όλοι μας και που οι εξαντλητικοί ρυθμοί τείνουν να την εξαφανίσουν, τότε το πράγμα γίνεται ακόμα πιο σοβαρό. Γι’ αυτόν τον λόγο επιλέγω να κάνω την προπόνησή μου εκείνη την ώρα.
Περιγράψτε μας πώς είναι για εσάς αυτή η αίσθηση; Τι απολαμβάνετε περισσότερο σε αυτό;
Η καθημερινή άσκηση της ιατρικής, από νωρίς το πρωί μέχρι το βράδυ, με ένα μικρό
διάλειμμα το μεσημέρι καθώς και οι υπόλοιπες υποχρεώσεις, έκαναν να φαίνεται αδύνατη και για μένα η εξεύρεση αυτού του πραγματικά πολύτιμου ελεύθερου χρόνου. Όμως η δύναμη της θέλησης και η αντίσταση σε έναν «παρακμιακό» τρόπο ζωής έφεραν τη λύση. Και ποια είναι αυτή; Πέντε παρά δέκα το πρωί! Καθημερινό ξύπνημα την ώρα που σχεδόν όλοι κοιμούνται. Πέντε και μισή στον αγαπημένο μου χώρο, στο Άλσος της Νέας Σμύρνης, αρχίζει για εμένα η προπόνηση για τον επόμενο μαραθώνιο αλλά και η αβίαστη ταξινόμηση των σκέψεων που πολλές φορές οδηγεί στη λήψη πολύ σοβαρών αποφάσεων. Είναι περίπου μιάμιση ώρα πραγματικά δική μου. Μιάμιση ώρα που δεν λείπω από κανέναν και δεν με αναζητά κανείς. Μιάμιση ώρα χαράς.
Τι ακριβώς περιλαμβάνει η καθημερινή σας προπόνηση;
Η προπόνησή μου περιλαμβάνει ζέσταμα, ελεύθερο τρέξιμο, κομμάτια γρήγορης διαλλειμματικής προπόνησης, tempo run, ανηφόρες, jogging, ανοίγματα, διατάσεις, αποθεραπεία. Τρόποι προπόνησης και άσκησης που εναλλάσσονται καθημερινά με πρόγραμμα και που συνοδεύουν σχεδόν πάντα τις σκέψεις μου. Αυτός ο τρόπος ζωής, αυτή η επιμονή για άσκηση έφερε σαν επακόλουθο και τους αγώνες.
Και από τις προπονήσεις στο Άλσος Νέας Σμύρνης, φτάσατε στους Μαραθωνίους.
Μαραθώνιος! Για μένα ο Μαραθώνιος είναι η δοκιμασία του κορμιού αλλά κυρίως της ψυχής.
Εκατοντάδες μαραθώνιοι διοργανώνονται κάθε χρόνο σε όλο τον κόσμο και πραγματικά, ελπίζω ότι σε κάποιους θα είμαι εκεί, στην αφετηρία, περιμένοντας ανυπόμονα την εκκίνηση. Είναι ένα αγώνισμα που σου προσφέρει απλόχερα και πολιτισμό, αφού τρέχοντας έχεις την ευκαιρία να γνωρίσεις τον κόσμο. Ονειρικοί και σπάνιοι προορισμοί σε όλο τον κόσμο γίνονται δικοί σου μέσα από τη συμμετοχή στο μαραθώνιο του κάθε τόπου. Ένας αγώνας, που συνήθως διαρκεί τρεις με τέσσερις ώρες, σε φέρνει κοντά σε έναν τόπο για τουλάχιστον τρεις ή τέσσερις ημέρες αναζήτησης και γνωριμίας με άλλα ήθη και πολιτισμούς. Ένας αγώνας που αποζημιώνει την προσπάθεια της επίπονης προετοιμασίας με τη χαρά ενός ταξιδιού και της γνωριμίας ενός τόπου, κοντινού ή μακρινού. Και αν κάποιοι νομίζουν ότι ταξιδεύοντας, με στόχο κάποιους διεθνείς μαραθωνίους, χρειάζονται πολλά χρήματα, ας αναλογιστούν ότι ο δρομέας, λόγω της διαρκούς προπόνησης αλλά και του συγκρατημένου τρόπου ζωής, σχεδόν δεν έχει προσωπικά έξοδα.
Αναφέρατε ότι ελπίζετε να είστε σε αρκετούς Μαραθωνίους. Ποιοι από αυτούς θεωρείτε πως είναι οι πιο σημαντικοί ανά τον κόσμο;
Από τις εκατοντάδες Μαραθωνίων που γίνονται όλο το χρόνο σε όλο τον κόσμο αυτοί που ξεχωρίζουν, εκτός βέβαια από τον κλασικό Μαραθώνιο της Αθήνας που είναι για μένα μοναδικός, είναι οι Majors. Θα σας εξηγήσω τι ακριβώς είναι:
Το 2006, οι οργανωτές των τότε πέντε μεγαλύτερων σε συμμετοχή και λάμψη Μαραθωνίων, για την ενίσχυση του ενδιαφέροντος της συμμετοχής σε αυτούς πολλών elite αθλητών, συγκρότησαν μια σειρά αγώνων, τους World Marathon Majors (WMM) και θεσμοθέτησαν ένα έπαθλο 1.000.000 δολαρίων για να μοιράζεται ισόποσα στον αθλητή και στην αθλήτρια που θα καταφέρνουν να συγκεντρώνουν, κάθε χρόνο, τους περισσότερους βαθμούς σε αυτούς. Αυτοί οι αγώνες ήταν δύο από την Ευρώπη (London και Berlin) και τρεις από τις ΗΠΑ (Boston, Chicago και New York) και μαζί με τον μαραθώνιο των Ολυμπιακών αγώνων και αυτόν του παγκόσμιου πρωταθλήματος της IAAF, συγκροτούσαν τους seven majors. Αργότερα προστέθηκε και το Τόκιο και έτσι οι Majors έγιναν έξι.
Οι έξι μαζικοί μαραθώνιοι, οι six majors, συγκεντρώνουν κάθε χρόνο περισσότερους από 7.000.000 θεατές, περισσότερους από 350.000.000 τηλεθεατές σε όλο τον κόσμο και περίπου 200.000 αθλητές. Κατά κάποιον τρόπο, για όλα αυτά, αν και σχεδόν ποτέ δεν με ενδιέφεραν τα μεγάλα ονόματα, ανάλογη ήταν και η δική μου προσέγγιση στους six majors. Το ζητούμενο για μένα ήταν να καταφέρω να πάρω μέρος και να τερματίσω γερός σε όλους. Με τη βοήθεια του θεού αλλά και όπως θα ήταν αναμενόμενο, τεράστιο πείσμα, τα κατάφερα! Πήρα μέρος και τερμάτισα και στους έξι, σε δυόμισι χρόνια.
Το τρέξιμο είναι κάτι που σας άρεσε πάντα να κάνετε; Πότε ξεκινήσατε να τρέχετε σε αγώνες δρόμου; Μπορείτε να υπολογίσετε σε πόσους έχετε τρέξει μέχρι τώρα;
Στα τελευταία χρόνια του Λυκείου έτρεχα στον Πανιώνιο στα 100 μέτρα. Πολύ αργότερα και αφού οι ρυθμοί της ζωής του γιατρού είχαν ανέβει επικίνδυνα και η άθληση είχε διακοπεί εντελώς για κάποια χρόνια, αποφάσισα να μπω στο Άλσος της Νέας Σμύρνης για χαλαρό τρέξιμο. Όμως το χαλαρό έγινε γρήγορο, το λίγο έγινε πολύ και τα δεκάρια έγιναν αγωνιστικός προορισμός. Ωστόσο να σας πω ότι ούτε αυτό μου έφτανε. Ο Μαραθώνιος ήταν πάντα για εμένα το τέλειο αγώνισμα. Καθημερινή προπόνηση για το σώμα και τον νου. Τρόπος ζωής πια, για πολλά χρόνια. Οι μαραθώνιοι για μένα ξεκίνησαν το 2006 στο μακρινό Tromso της Νορβηγίας. Από τότε τερμάτισα σε ακόμα τριάντα μαραθώνιους. Συνολικά τριάντα ένας. Εκτός αυτών όμως πολλά δεκάρια, Ημιμαραθώνιοι, εικοσάρια, τριαντάρια ακόμα και ένα εξάωρο σε στίβο, όπου έτρεξα συνολικά εξήντα χιλιόμετρα και διακόσια μέτρα σε έξι ώρες.
Πότε τρέξατε πρώτη φορά στον Μαραθώνιο της Αθήνας;
Στο Μαραθώνιο της Αθήνας έτρεξα για πρώτη φορά το 2007 και από τότε έχω τερματίσει πέντε φορές. Η τελευταία από αυτές μάλιστα ήταν μαζί με την κόρη μου, τη Δέσποινα. Ήταν ο πρώτος μαραθώνιος για εκείνη και τον τερματίσαμε παρέα σε πολύ καλό χρόνο. Κάναμε 4 ώρες, 48 λεπτά και η Δέσποινα ήταν μπροστά από εμένα κατά ένα δευτερόλεπτο. Αυτό το λέω ευτυχία.
Ποιος είναι ο καλύτερος χρόνος που έχετε κάνει;
Η καλύτερη επίδοσή μου ήταν 3 ώρες και 30 λεπτά στο Μιλάνο. Όμως ανάλογους χρόνους είχα και στην Αθήνα, την Νέα Υόρκη, το Ντουμπάϊ, τη Ρώμη, την Πράγα κλπ.
Εκτός από την Ελλάδα, έχετε τρέξει και σε αντίστοιχους αγώνες στο εξωτερικό. Ποιος θεωρείτε πως ήταν ο πιο δύσκολος και σημαντικός για εσάς;
Δεν μπορείς να ξεχωρίσεις τους αγώνες δρόμου. Όλες οι συμμετοχές είναι σαν παιδιά σου. Ο κάθε μαραθώνιος έχει τη δυσκολία και τις μνήμες του. Δεν μπορώ όμως να μην αναφέρω τη Βοστώνη, την Νέα Υόρκη, το Τόκιο αλλά και την πρώτη από τις δύο συμμετοχές μου στο Λονδίνο.
Ποιοι μαραθώνιοι ανά τον κόσμο έχουν τη μεγαλύτερη συμμετοχή;
Αναμφισβήτητα, την μεγαλύτερη συμμετοχή την έχουν οι six majors, για τους οποίους σας μίλησα νωρίτερα. Τα δρομικά γεγονότα έχουν γίνει πλέον αποδεκτά στη χώρα μας και δεν νομίζω ότι έχουμε κάτι να ζηλέψουμε από τους μαραθώνιους του εξωτερικού. Αυτό που όμως θα πρέπει να επιδιώξουμε είναι να απαιτήσουμε να μπει ο Αυθεντικός Μαραθώνιος της Αθήνας στους majors marathons. Το δικαιούται και το αξίζει.
Ποια είναι η πιο δυνατή εμπειρία σας από αγώνα που έχετε τρέξει;
Πρώτη εμπειρία που μου έρχεται στο μυαλό ως απάντηση είναι ο τερματισμός μου στο Inverness της Σκωτίας, μέσα σε πλημμύρα. Ήταν μια απίστευτη εμπειρία. Μετά τον τερματισμό ένιωσα άδειος από δυνάμεις. Έμεινα καθισμένος σε μια καρέκλα που βρήκα μέσα σε μια μεγάλη σκηνή, για περισσότερο από μια ώρα. Στη διπλανή σκηνή περίμενε ζεστή χορτόσουπα. Βάλσαμο. Ο αγώνας ξεκίνησε με βροχή, πολλή βροχή και κατέληξε σε πλημμύρα.
Τι πιστεύετε ότι χρειάζεται κανείς για να φέρει εις πέρας την απόσταση του Μαραθωνίου; Καλή φυσική κατάσταση και αντοχή; Αποφασιστικότητα και επιμονή; Ή η «συνταγή» είναι ένας συνδυασμός όλων αυτών;
Ο Μαραθώνιος δεν είναι αγώνας των ποδιών και της σωματικής αντοχής. Είναι κυρίως αγώνας του μυαλού και της θέλησης. Σχεδόν από το 37ο χιλιόμετρο μέχρι τον τερματισμό δεν τρέχουν τα πόδια, τρέχει μόνο η ψυχή. Οι Μαραθωνοδρόμοι το ξέρουν καλά αυτό. Αυτό που πρέπει οπωσδήποτε λοιπόν να διαθέτει κανείς είναι η αγάπη για αυτό που κάνει, η δύναμη ψυχής και η θέληση να φτάσει στον τερματισμό.
Τι γίνεται όταν κάποιος τα διαθέτει όλα αυτά, αλλά μεγαλώνει σε ηλικία; Είναι πιο δύσκολο να τρέξει στον Μαραθώνιο, όσο περνούν τα χρόνια;
Κοιτάξτε, η ηλικία είναι ένας παράγοντας για την ταχύτητα. Αυτό που όμως θα πρέπει να είναι κοινή πεποίθηση είναι η υποχρέωση του ιατρικού προαγωνιστικού ελέγχου για όλους. Αυτός ο έλεγχος ορίζει και την ασφάλεια της συμμετοχής σε ένα τόσο επίπονα αγώνισμα.
Πρόσφατα, ο μαραθωνοδρόμος Έλιουντ Κιπτσόγκε βελτίωσε κατά μισό λεπτό το δικό του παγκόσμιο ρεκόρ, τερματίζοντας πρώτος με χρόνο 2:01:09 στο Βερολίνο. Πώς θα σχολιάζατε αυτό το κατόρθωμα;
Για να είμαι ειλικρινής, είναι κάτι που με αφήνει εντελώς ασυγκίνητο και αδιάφορο. Οι ταχύτητες που αναπτύσσονται από τους λεγόμενους elite αθλητές, σε διάρκεια μάλιστα δύο ωρών, είναι ασύλληπτες για τον κοινό άνθρωπο. Είχα την τύχη να είμαι στο Ντουμπάϊ δίπλα στον Haile Gebrselassie και άλλους elite αθλητές στην εκκίνηση του αγώνα. Προσπάθησα να μπω στο ρυθμό τους για λίγο. Στα πρώτα εκατό μέτρα τους είχα χάσει, παρότι δεν ήμουν αργός. Δεν μου αρέσει όλο αυτό το κυνήγι επιδόσεων, καθώς θεωρώ ότι γίνεται μόνο για εταιρείες αθλητικών και άλλων ειδών. Ο μαραθώνιος είναι συμμετοχή, όχι πρωτιά. Είναι τερματισμός, σαν να πηγαίνεις το άγγελμα της Νίκης από τον Μαραθώνα στην Αθήνα.
Σε πρακτικό επίπεδο, πόσο διάστημα προπόνησης χρειάζεται περίπου, πριν από μια τέτοια συμμετοχή;
Ένα διάστημα περίπου πέντε μηνών με προπονητικό πρόγραμμα πέντε ημερών την εβδομάδα, νομίζω ότι είναι επαρκές για έναν «τίμιο» τερματισμό.
Θα θέλαμε να μας πείτε κάποια πράγματα και από την ιατρική σας ιδιότητα. Έχουν ακουστεί αρκετές απόψεις, σύμφωνα με τις οποίες η συμμετοχή σε μαραθωνίους καταπονεί τον οργανισμό σε διάφορα σημεία. Για παράδειγμα, έχει αναφερθεί ο αρνητικός αντίκτυπος που έχει στα νεφρά του ανθρώπου, αλλά και η καταπόνηση των γονάτων. Τι θα λέγατε γι’ αυτό; Ισχύει;
Κάθε άνθρωπος έχει τις αντοχές του που απορρέουν από πολλούς παράγοντες κυρίως κληρονομικούς. Αυτό που πρέπει να γνωρίζουμε σίγουρα είναι ότι οι συμμετοχές σε τόσο επίπονο αγώνισμα θα πρέπει να γίνονται αυστηρά μετά από ιατρικό προαγωνιστικό έλεγχο. Ο γιατρός θα κάνει τις απαραίτητες αιματολογικές, βιοχημικές και καρδιολογικές εξετάσεις που απαιτούνται για να δώσει την έγκρισή του στη συμμετοχή μας σε αγώνες μαραθωνίου.
Υπάρχουν συμπτώματα, τα οποία θα μπορούσαν να «δείξουν» σε κάποιον ότι ο οργανισμός του επιβαρύνεται και θα πρέπει να σταματήσει να τρέχει σε Μαραθωνίους ή, τουλάχιστον, να μειώσει τις συμμετοχές του;
Ναι, βεβαίως και υπάρχουν ενδείξεις. Το σώμα μιλάει. Ωστόσο καλό είναι να μην φτάνουμε στα συμπτώματα. Η πρόληψη μπορεί να γίνει από τον σωστό ιατρικό προαγωνιστικό έλεγχο, τον οποίο ανέφερα προηγουμένως και, πιστέψτε με, μπορεί να μας σώσει.
Κλείνοντας, επειδή πλησιάζει η στιγμή του Αυθεντικού Μαραθωνίου της Αθήνας, θα θέλαμε να ξέρουμε ποια είναι συνήθως η τελευταία σκέψη σας λίγο πριν την εκκίνηση.
Το τελευταίο πράγμα που λέω στον εαυτό μου λίγο πριν την εκκίνηση είναι «Πάλι εδώ; Πάμε λοιπόν».
