Ο Μιχαήλ Βαρθακούρης φτιάχνει μουσική με τις εικόνες του
Συναντήσαμε τον Μιχαήλ Βαρθακούρη στον χώρο της πρώτης του ατομικής έκθεσης φωτογραφίας στη Γλυφάδα, και μιλήσαμε για το καλλιτεχνικό του ντεμπούτο, για τη μούσα του, που πρωταγωνιστεί στα έργα της έκθεσης, αλλά και για τη σχέση του με τους δυο διάσημους γονείς και την οικογένειά του.
- 15/02/2022
Ο Μιχαήλ Άγγελος Βαρθακούρης, γιος του Γιάννη Πάριου και της Σοφίας Αλιμπέρτη, πραγματοποίησε την πρώτη του ατομική έκθεση φωτογραφίας στον πολυχώρο Blender Gallery στη Γλυφάδα. Η έκθεση, που εκτός από τις εκτυπωμένες ψηφιακές φωτογραφίες, περιλαμβάνει οπτικοακουστικό υλικό και illustrations, ολοκληρώνεται την Τετάρτη 16 Φεβρουαρίου.
Η έκθεση του Μιχαήλ ονομάζεται «πλην πυρός», όμως ο χώρος της Blender Gallery έχει κατακλυστεί από θάλασσα και ομορφιά. Χορεύτριες του βυθού εναρμονίζονται με τα θαλάσσια ρεύματα με τρόπο μαγικό. Το γυναικείο σώμα φαντάζει ως μέλος της πελαγίσιας ολότητας. Κι όλα απλά και ταπεινά, σαν προσευχή στον πλάστη, με εύστοχους τίτλους παρμένους από το Δοξαστικό του Οδυσσέα Ελύτη, με τη συμβολή και τη βοήθεια της συνεργάτιδάς του, Θέμιδος Σακελαρίου.
Σε αυτήν την καλλιτεχνική οικογένεια, κάποιος τραγουδάει με εικόνες λοιπόν. Πώς προέκυψε ο τίτλος «πλην πυρός;
Όλα είναι μουσική σ’ αυτήν τη ζωή. Τα πάντα. Κι αυτή είναι μια μουσική με εικόνες. Η έμπνευση για τον τίτλο ήρθε μετά από πολλή σκέψη. Αρχικά σκέφτηκα το «πυρ γυνή και θάλασσα» κατά τη γνωστή ρήση αλλά, αφού το πυρ λείπει, ή μάλλον υπονοείται όπως θα δείτε, ονόμασα την έκθεση «πλην πυρός». Νιώθω βέβαια ότι το πυρ υπάρχει πάντα, μέσα μας.
Το πυρ εντός σου είναι η εσωτερική φλόγα για να φωτογραφίζεις με τόσο πάθος;
Έτσι ακριβώς. Η καλλιτεχνική μου πορεία στον κόσμο, στο κοινό, ξεκίνησε με τα εγκαίνια αυτής της έκθεσης. Μέσα μου η διεργασία έχει αρχίσει νομίζω από τις 30 Ιανουαρίου του ’91, τη μέρα που γεννήθηκα. Οι καλλιτεχνικές μου αναζητήσεις όμως ξεκίνησαν πριν από περίπου οκτώ χρόνια όταν αρχίσαμε να φωτογραφίζουμε με την τότε κοπέλα μου, ερασιτεχνικά, τη φύση, το σκυλάκι μας, ο ένας τον άλλο και να μαθαίνουμε. Ήταν κάτι που μου έβγαινε πολύ φυσικά και χωρίς πίεση. Άρεσε το αποτέλεσμα στους γύρω μου, όμως εμένα μου πήρε πολύ καιρό να καταλάβω ότι ίσως έχω κάποιο ταλέντο στη φωτογραφία και στο βίντεο. Όταν απελευθερώθηκα κι άρχισα να φωτογραφίζω πράγματα που μιλούσαν σ’ εμένα, τότε βρήκα την πορεία μου. Γιατί, καθώς προέρχομαι από μία καλλιτεχνική οικογένεια, η μητέρα μου έχει τη δική της πορεία, ο πατέρας μου τη δική του, τα αδέλφια μου έχουν πάρει τα ταλέντα του πατέρα μου κι εγώ βρήκα αυτό που με εκφράζει στη φωτογραφία. Μου πήρε όμως αρκετό χρόνο να αποφασίσω ότι αξίζει να το βγάλω έξω όλο αυτό. Να το δείξω στον κόσμο.
Κι ο κόσμος το αγκάλιασε αυτό;
Ναι. Το αγκάλιασε πέρα από κάθε προσδοκία. Κι είμαι πάρα πολύ χαρούμενος για αυτό, γιατί όποιος ήρθε, πήρε το συναίσθημα που ήθελα με τα έργα μου να δώσω.
Ο Γιάννης Πάριος τι είπε;
Ο Γιάννης Πάριος συγκινήθηκε. Είναι πατέρας πρώτα και μετά είναι θεατής. Συγκινήθηκε που το παιδί του έκανε κάτι τέτοιο, αλλά και οι φωτογραφίες μου του αρέσουν πάρα πολύ. Χρόνια τώρα είναι θαυμαστής των φωτογραφιών μου κι έχει στο σπίτι έργα μου τα οποία είναι μόνο για εκείνον. Μου είπε ένα μεγάλο μπράβο για αυτό που έκανα. Όχι για το αποτέλεσμα, αλλά για την τόλμη μου να βγω στον κόσμο να εκτεθώ.
Έχεις κι ένα πλεονέκτημα καλλιτεχνικά εσύ, σε σχέση με τα αδέλφια σου, απέναντι στον πατέρα σας. Δεν υπάρχει πεδίο σύγκρισης.
(γέλια). Πράγματι. Βέβαια υπήρξε και κάποιος που έγραψε ότι με διάσημους γονείς κάνω το ψώνιο μου. Δεν τον κακίζω και νομίζω ότι αν έρθει εδώ θα του αρέσει, θα γίνουμε φίλοι και θα περάσει κι όμορφα.
Είναι ψώνιο η τέχνη;
Όχι, δεν είναι ψώνιο. Βέβαια στις μέρες μας υπάρχουν κι αυτοί που το κάνουν για το ψώνιο τους. Εγώ δεν το κάνω για το ψώνιο μου. Αν το έκανα για το ψώνιο, θα το είχα κάνει εδώ και χρόνια. Δεν έδειχνα τα έργα μου στον κόσμο γιατί δεν ήξερα αν είμαι άξιος να τα δείξω. Νομίζω ότι είναι δύο εντελώς διαφορετικά πράγματα το από πού προέρχεσαι με το τι έχεις μέσα σου. Μπορεί το πρώτο να σε βοηθάει να φτάσεις σ’ ένα σημείο, αλλά τελικά αυτό που έχουμε να δείξουμε είναι ο εαυτός μας. Εγώ εδώ δεν έχω φωτογραφίσει τον Γιάννη Πάριο, ούτε τη Σοφία Αλιμπέρτη. Έχω βάλει μόνο την ψυχή του Μιχαήλ Άγγελου Βαρθακούρη.
Έχεις βάλει θάλασσα και γυναίκα. Τι είναι η θάλασσα για εσένα;
Η θάλασσα είναι η καλύτερη ψυχολόγος που υπάρχει. Όποτε ένιωθα περίεργα, έψαχνα κάτι, περίμενα μια απάντηση, πήγαινα προς τη θάλασσα. Είτε για να βουτήξω είτε για να κάτσω κοντά της, να την ακούσω, να τη δω ήρεμη, άγρια, σε όλες τις φάσεις της. Είναι η μάνα μας η θάλασσα.
Και η γυναίκα; Οι κοπέλες που φωτογραφίζεις ταυτίζονται με τη θάλασσα;
Τις ταυτίζω με την έννοια μάνα. Μάνα είναι η γυναίκα, μάνα κι η θάλασσα. Κι οι δυο μαζί είναι η απόλυτη αρμονία.
Ποια είναι η μούσα σου;
Είναι η Σμαράγδα Σακελλαρίου, κόρη της Τίνας Βασιλικού και του γνωστού ηθοποιού Άκη Σακελλαρίου. Είμαστε δυο πολύ καλοί φίλοι, περνάμε πολύ χρόνο στο νησί (σ.σ.: την Πάρο), τουλάχιστον τέσσερις με πέντε μήνες και βρισκόμαστε στις ίδιες παραλίες . Είναι ένα κορίτσι πάρα πολύ εκφραστικό, καλλιτεχνική φύση κι έχει μια κίνηση μέσα στο νερό που μου θυμίζει τα θαλάσσια ρεύματα. Γίνεται ένα με τη θάλασσα.
Υπάρχει μόνο μια φωτογραφία εκτός νερού. Μια κοπέλα στα στάχια.
Είναι το πυρ που παραλείψαμε, αλλά υπονοείται. Αν την προσέξεις, είναι σαν φλόγα. Σαν ένα αναμμένο σπίρτο. Είναι η μόνη φωτογραφία που είναι εκτυπωμένη διαφορετικά, η μόνη ματ και προϊδεάζει για την επόμενη έκθεση.
Πώς είναι να μεγαλώνει ένα παιδί με δύο διάσημους γονείς;
Είναι ένα νόμισμα με δυο όψεις. Η μια όψη του, μάλλον αυτό που βλέπει ο κόσμος, είναι ότι όλα σου τα προβλήματα είναι λυμένα. Αυτό δεν ισχύει. Είμαστε κι εμείς μια λειτουργική και συνάμα δυσλειτουργική οικογένεια, η οποία έκανε πολλή δουλειά, με επιμονή, υπομονή και κατανόηση ο ένας προς τον άλλο για να φτάσουμε στο σημείο που έχουμε φτάσει. Κι αναφέρομαι στους έξι μας, τα δύο αδέλφια μου από τον πρώτο γάμο του πατέρα μου, τη μητέρα μου, τον πατέρα μου και τον μικρό μου αδελφό, τον Νικόλα. Και βέβαια υπάρχουν θείοι, θείες, ξαδέλφια, ένα μεγάλο τραπέζι όλοι, που κατανοούμε ο ένας τον άλλο. Έχει τα καλά της η οικογένεια και τα κακά της. Εμείς με τον Νικόλα μεγαλώσαμε οι δυο μας, καθώς οι γονείς μας δούλευαν σκληρά. Αυτό το εκτιμώ πολύ βέβαια και μας δίδαξαν πολλά με το παράδειγμά τους, αλλά ζήλευα πολύ τη λειτουργικότητα μιας οικογένειας που δεν είχε γονείς διάσημους. Γιατί εγώ τα Χριστούγεννα, το Πάσχα, στα γενέθλιά μου, όταν έπαιζα ποδόσφαιρο μικρός, δεν είχα τον πατέρα μου κοντά μου. Γιατί ο πατέρας μου δούλευε μέχρι τις επτά το πρωί. Το ίδιο ίσχυε και για τη μητέρα μου. Δούλευε, έγραφε εκπομπές και σειρές. Έτσι έμαθα να εκτιμώ αυτά τα μικρά πράγματα. Και αυτό με έφερε πάρα πολύ κοντά με τον μικρό μου αδελφό, τον Νικόλα. Πέρα από αδέλφια ήμασταν και μαμά μπαμπάς ο ένας για τον άλλο, για αρκετά χρόνια. Ήταν ένα δώρο αυτό που μας έκαναν οι γονείς μας τελικά.
Έχεις πληγωθεί από συμπεριφορές ανθρώπων; Έχεις αντιμετωπίσει ζήλεια και κακεντρέχεια για τους δυο διάσημους γονείς σου;
Όχι. Εγώ δεν είμαι ούτε ο Πάριος ούτε η Αλιμπέρτη. Είμαι ο εαυτός μου, ο Μιχαήλ, πολύ απλός άνθρωπος.
Κι ο Πάριος είναι απλός.
Και η Αλιμπέρτη. Για αυτό είμαστε κι εμείς απλοί. Ο Πάριος είναι ο πιο απλός άνθρωπος. Κι ας είναι αυτό που είναι. Για τον καλλιτέχνη σου μιλάω. Άσχετα αν είναι πατέρας μου. Ξέρεις τι διάβασα πρόσφατα και μου άρεσε; Στην Πάρο λένε ότι και τηλεφωνικό κατάλογο να του δώσεις, θα τον τραγουδήσει. Και σωστά. Θυμάμαι πάντα μια εικόνα. Επιτάφιος, να ψέλνει στα στενά της Πάρου και να ακούγεται η φωνή του στα σοκάκια.