ΑΟ Ταταύλα: Από τον ξεριζωμό της Πόλης στο Παλαιό Φάληρο
Επισκεφτήκαμε το Βυζαντινό Αθλητικό Κέντρο και συναντήσαμε μερικά από τα ιδρυτικά μέλη του «ΑΟ Ταταύλα», της ομάδας των Ελλήνων Κωνσταντινουπολιτών, οι οποίοι εκδιώχθηκαν βίαια από τα σπίτια τους και έφτιαξαν μια νέα ζωή στο Παλαιό Φάληρο.
- 23/03/2021
Κατεβαίνουμε τις σκάλες. Γύρω μας όλα είναι σκοτεινά. Η πόρτα ανοίγει. Τα βήματά μας πάνω στο παρκέ σπάνε την εκκωφαντική σιγή του γηπέδου. Όλα τριγύρω είναι έρημα. Ο αγωνιστικός χώρος, τα αποδυτήρια, οι εξέδρες. «Έτσι είναι εδώ κι ένα χρόνο περίπου» μου λέει ο κ. Αρβανιτίδης, ο οποίος στέκεται δίπλα μου. Πίσω μου υψώνονται δύο μεγάλες με τα ονόματα των Κωνσταντινοπολιτών δωρητών. Βρισκόμαστε στο Βυζαντινό Αθλητικό Κέντρο του Αλίμου, εκεί που αγωνίζεται μία από τις πιο ιστορικές ομάδες των νοτίων προαστίων, ο ΑΟ Ταταύλα.
Τα φώτα από τα γραφεία της ομάδας φτάνουν ως το γήπεδο. Ανεβαίνουμε ξανά τις σκάλες και μπαίνουμε στην αίθουσα. Ο χώρος μοιάζει πραγματικά με μουσείο, ενώ τα τρόπαια στον τοίχο είναι τόσα πολλά που αστράφτουν στα μάτια μας.
Εκεί μας υποδέχονται μερικά μέλη του συλλόγου, μεταξύ των οποίων ο επίτιμος πρόεδρος και πρώην αθλητής της ομάδας, Δημήτριος Αράπογλου. Ο ίδιος γεννήθηκε, μεγάλωσε και έζησε ως τα 30 του χρόνια στην Κωνσταντινούπολη και συγκεκριμένα στην περιοχή των Ταταούλων.
Τα Ταταύλα ήταν μια συνοικία αρκετά κοντά στο κέντρο της Πόλης, στην οποία ζούσαν ως τη δεκαετία του 1970 αποκλειστικά Έλληνες. Η κοινότητα των ομογενών ήταν πολύ δεμένη και καθοριστικό ρόλο σ’ αυτό έπαιξε ο αθλητικός σύλλογος «Ταταύλα».
Τα «Ταταύλα» της Κωνσταντινούπολης ιδρύθηκαν το 1896, στα τμήματά της αγωνίζονταν μόνο Έλληνες, ενώ υπήρξε μία από τις πρώτες ομάδες της Τουρκίας η οποία διέθετε δικό της κλειστό γυμναστήριο. Μερικά από τα τρόπαια, μάλιστα, των πρώτων χρόνων κατάφεραν να τα πάρουν μαζί τους και σήμερα κοσμούν την τροπαιοθήκη της ομάδας.
Χαρακτηριστικό, μάλιστα, της ισχύος των Ταταούλων είναι πως, σύμφωνα με φωτογραφικά ντοκουμέντα που υπάρχουν στα ιστορικά άλμπουμ της ομάδας, ο σύλλογος, τη δεκαετία του 1950, αγωνίστηκε κόντρα στην Μπαρτσελόνα για το ποδοσφαιρικό Κύπελλο Πρωταθλητριών, το σημερινό Champions League!
Η δράση της ομάδας, ωστόσο, σταμάτησε απότομα λίγο πριν από το 1970. Οι Τούρκοι, μέσα σε περίπου μια δεκαετία, εκδίωξαν και ανάγκασαν σε φυγή ολόκληρο το ελληνικό στοιχείο που ζούσε στην Πόλη με αποκορύφωμα το πογκρόμ των Σεπτεμβριανών, στις 6 Σεπτεμβρίου 1955, όταν τουρκικός όχλος προκάλεσε βίαια επεισόδια κατά των περιουσιών των Ελλήνων ομογενών, καίγοντας καταστήματα, σπίτια, σχολεία και εκκλησίες.
«Ο πληθυσμός της Πόλης έως τότε ήταν μοιρασμένος. Ζούσαν Έλληνες, Αρμένιοι, Εβραίοι. Οι περισσότεροι, μάλιστα, από τους ομογενείς μας που ζούσαν στα Ταταύλα είχαν καλά πόστα στο κράτος, στο εμπόριο, στον τραπεζικό τομέα, στα λιμάνια. Οι περιουσίες τους, όμως, δεσμεύτηκαν και χάθηκαν. Οι γονείς μου έμειναν με 100 δολάρια και έπρεπε να αποφασίσουν πού θα πάνε. Άλλοι έφυγαν για Αμερική, Αυστραλία, Αργεντινή. Κανένας δε γύρισε πίσω» επισημαίνει ο Θωμάς Αρβανιτίδης.
Η πλειοψηφία των Ελλήνων της Πόλης έφτασαν στην Αθήνα και εγκαταστάθηκαν στα Πατήσια και κυρίως στο Παλαιό Φάληρο. Ήταν η θάλασσα των νοτίων προαστίων, όπως σημειώνει, ένας τρόπος για εκείνους να θυμούνται τον Βόσπορο που άφησαν πίσω τόσο βίαια.
Ένας από τους ανθρώπους που βίωσε από πρώτο χέρι τον εκδιωγμό ήταν και ο Δημήτριος Αραπόγλου, ο οποίος διετέλεσε αθλητής της ομάδας της πόλης στο μπάσκετ και στον στίβο. Όταν έφτασε στην Ελλάδα αγωνίστηκε στην ΑΕΚ και στον Απόλλωνα, ωστόσο, λίγα χρόνια μετά, μαζί με τους γονείς του κ. Αρβανιτίδη και αρκετών ακόμη εκδιωγμένων, αποφάσισαν να ιδρύσουν τα «Ταταύλα» της Αθήνας.
Η τεχνογνωσία και οι αθλητικές ικανότητες των Κωνσταντινουπολιτών ομογενών ξεχώρισαν με μιας. Το πρώτο άθλημα του συλλόγου και το πιο επιτυχημένο ως σήμερα είναι το πινγκ πονγκ, στο οποίο μετρούν δεκάδες επιτυχίες εντός και εκτός Ελλάδας. Αν, μάλιστα, επισκεφτεί κανείς το Βυζαντινό Κέντρο στον Άλιμο θα δει με τα μάτια του πως έχει δημιουργηθεί μια τεράστια αίθουσα με δεκάδες γήπεδα πινγκ πονγκ προκειμένου να προπονούνται οι αθλητές των Ταταούλων και του Πέρα, του δεύτερου κωνσταντινουπολίτικου συλλόγου με τον οποίο μοιράζονται τις εγκαταστάσεις.
Σήμερα ο σύλλογος δραστηριοποιείται σε 5 αθλήματα – ποδόσφαιρο, μπάσκετ, πινγκ πονγκ, τένις και μπριτζ – και, όπως, υποστηρίζει ο κ. Αρβανιτίδης, αποτελεί ακόμη τον δεσμό που κρατά ενωμένους τους ξεριζωμένους της Πόλης.
«Τα παιδιά που αγωνίζονται σήμερα στην ομάδα συνδέονται με την Κωνσταντινούπολη ή την Μικρά Ασία. Όλοι έχουν κάποιον στην οικογένεια που έζησε εκεί. Υπάρχει μια συνέχεια. Σήμερα, να φανταστείτε, παίζουν ακόμη και τα εγγόνια των ανθρώπων που έζησαν στην Πόλη.
»Προ κορωνοϊού διοργανώναμε, δυο φορές το χρόνο, χοροεσπερίδες με περισσότερα από 250 άτομα. Κάθε Τσικνοπέμπτη αναβιώνουμε το Μπακλαχοράνι, το παραδοσιακό Καρναβάλι της πόλης. Την δεκαετία του ‘70 και του ‘80 μαζεύαμε 2500 ανθρώπους. Μπορεί τα χρόνια να έχουν περάσει, όμως το κωνσταντινουπολίτικο στοιχείο είναι ακόμη πολύ έντονο ως και τη Βάρκιζα».
Ο σύλλογος της Πόλης λειτουργεί ακόμη κανονικά, με διαφορετικό όνομα, όμως, Kurtulus. Ο πρόεδρος του συλλόγου είναι Έλληνας – ένας από τους 1500 που ζουν ακόμη στην Κωνσταντινούπολη, ενώ οι σχέσεις μεταξύ των δύο ομάδων είναι πολύ καλές, καθώς δεν είναι λίγες οι φορές που έχουν δώσει φιλικά ματς μεταξύ τους την τελευταία δεκαετία.
«Κάθε δύο χρόνια πηγαίνω στην Πόλη. Διοργανώνουμε εκδρομές με τον σύλλογο και πηγαίνουμε σ’ όλα τα μέρη που μεγάλωσαν οι δικοί μας. Πηγαίνουμε στα σχολεία, στα σπίτια, στα νεκροταφεία και προσκυνάμε στους οικογενειακούς τάφους. Για μένα η Κωνσταντινούπολη θα είναι για πάντα το δικό μου χωριό».
