Ο χειροποίητος χαλβάς του Αργουδέλη θα σε οδηγήσει στον Πειραιά
Αφιέρωμα: Πειραιάς
Η οικογένεια Αργουδέλη παράγει χειροποίητο χαλβά από το δικό της ταχίνι, λουκούμια και παραδοσιακά γλυκά με εκλεκτές πρώτες ύλες και συνεχίζει την οικογενειακή ιστορία, που κρατά πάνω από τέσσερις γενιές, στον Πειραιά.
- 17/04/2024
Όταν ακούς το όνομα Αργουδέλης, το μυαλό σου δεν μπορεί παρά να πηγαίνει στον χαλβά και το ταχίνι. Πρόκειται, άλλωστε, για μια από τις πιο παλιές βιοτεχνίες του Πειραιά, με ιστορία που ξεκινά το (πολύ) μακρινό 1860. Τότε, ο Δημήτριος Αργουδέλης, που είχε εγκατασταθεί στη Μυτιλήνη από τη Σμύρνη, έμαθε την τέχνη του σουσαμιού και ξεκίνησε στην πορεία να φτιάχνει ταχίνι και χαλβά. Με διαδοχικούς σταθμούς τη Σύρο, την Τήνο και τη Μύκονο, η οικογένεια εμπλούτισε τις γνώσεις της και οδηγήθηκε αργότερα στον Πειραιά, όπου άνοιξε το πρώτο της εργοστάσιο το 1919.
Δείτε στο παρακάτω βίντεο τη διαδικασία παραγωγής των προϊόντων του Αργουδέλη:
«Οι προπαππούδες μου, η Άννα και ο Νικόλας, έμαθαν για το σουσάμι από τον προ-προ-πάππου μου, τον Δημήτριο Αργουδέλη. Όταν παντρεύτηκαν, έκαναν τα δικά τους παιδιά και, έπειτα, ακολούθησε ένα μεγάλο ταξίδι σε νησιά του Αιγαίου, στο καθένα από τα οποία μάθαιναν και από μια τέχνη. Στη Σύρο για τα λουκούμια, στην Τήνο και τη Μύκονο για τα γλυκά του κουταλιού και τις μαρμελάδες. Το 1905 ήρθαν στον Πειραιά και τις τέχνες που έμαθαν τις μετέτρεψαν σε μια ωραία οικοτεχνία, η οποία έδωσε δουλειά σε μια πολύ μεγάλη οικογένεια. Εννιά παιδιά! Αυτή η οικοτεχνία σιγά-σιγά εξελίχθηκε και, κάπως έτσι, άνοιξαν το πρώτο τους εργοστάσιο το 1919», μου εξηγεί η Ευφροσύνη Σταθοπούλου, σημερινή εταίρος της επιχείρησης, μαζί με τον ξάδερφό της, Βασίλη Ράλλη, που ανήκουν στην 5η γενιά.
Στόχος παραμένει μέχρι σήμερα η διατήρηση της παράδοσης του ονόματος, που έκανε ξακουστό τον χειροποίητο χαλβά σε όλη την Ελλάδα, αλλά και η αδιαπραγμάτευτη ποιότητα στις πρώτες ύλες και τα προϊόντα που χρησιμοποιούνται. Για να καταλάβεις, η οικογένεια Αργουδέλη φτιάχνει το δικό της ταχίνι, με σουσάμι που έρχεται απευθείας από το χωράφι και το επεξεργάζονται στη βιοτεχνία τους με μια πολύ παραδοσιακή και φυσική διαδικασία. «Προμηθευόμαστε από Αφρική τις πιο εκλεκτές ποικιλίες σουσαμιού στον κόσμο κι έπειτα το καθαρίζουμε, το κοσκινίζουμε, το ψήνουμε και το αλέθουμε. Είναι μια διαδικασία που κρατά δεκαέξι ώρες, οπότε είναι πιο χρονοβόρα αλλά και κοστοβόρα από το να πάρεις έτοιμο, βιομηχανοποιημένο ταχίνι. Παρόλα αυτά μας αρέσει αυτή η διαδικασία γιατί βγαίνει ένα ταχίνι το οποίο είναι εύγευστο και τρώγεται ακόμα και σκέτο στο πρωινό μας, χωρίς κάποιο γλυκαντικό. Επίσης, δεν πικρίζει και βγάζει έναν χαλβά πολύ λευκό. Θεωρούμε πολύ σημαντικό το γεγονός ότι μπορούμε να ελέγχουμε την παραγωγή του από την αρχή μέχρι το τέλος, καθώς έτσι, μπορούμε να εγγυηθούμε για την ποιότητά του», μου αναφέρει η Ευφροσύνη. Η βιοτεχνία παράγει ταχίνι κλασσικό (από 100% αποφλοιωμένο σουσάμι), ταχίνι Ολικής άλεσης (από 100% σουσάμι αναποφλοίωτο), καθώς και gourmet αλείμματα ταχινιών με ξηρούς καρπούς και μέλι, τη σειρά «Ταχίνι twist”.
Όσον αφορά τον χαλβά τους, να σου πω ότι αποτελείται από περισσότερο από 50% ταχίνι, με αποτέλεσμα η γεύση του να είναι πλούσια, έντονη και συνάμα εξαιρετικής νοστιμιάς. Δεν γινόταν, άλλωστε, να μη δοκιμάσω κατά τη διάρκεια της επίσκεψής μου στο κατάστημά τους. Πώς ετοιμάζεται, όμως, ο χαλβάς και πώς πετυχαίνει αυτό το ωραίο γευστικό αποτέλεσμα; «Για τον χαλβά ανακατεύουμε ζάχαρη και νερό στο χαλβαδοκάζανο, έως ότου πάρουν τη μορφή καραμέλας. Έπειτα, αυτή η καραμέλα προστίθεται σε ημισφαιρικά δοχεία μαζί με το ταχίνι και εκεί, το χέρι του ανθρώπου ζυμώνει σιγά-σιγά τον χαλβά, ώστε να “παντρευτούν” τα υλικά μεταξύ τους. Η καραμέλα τότε απλώνει και δημιουργεί αυτές τις χαρακτηριστικές ίνες, που θα διακρίνετε και εσείς στον χαλβά μας. Σαν συστατικά είναι αρκετά απλό γλυκό. Σαν τρόπος ανάδευσης και δημιουργίας, ωστόσο, είναι πολύ κοπιαστικό, γιατί ο τεχνίτης σε κάθε μπασίμι διαχειρίζεται 80 κιλά προϊόν, συν το βάρος του ανοξείδωτου δοχείου. Δεν θέλει δύναμη, θέλει τρόπο, αλλά παραμένει μια δύσκολη διαδικασία και μια τέχνη που περνά από γενιά σε γενιά», περιγράφει η Ευφροσύνη.
Ακόμη, στον Αργουδέλη συναντάμε μεν τις κλασικές γεύσεις χαλβά, όπως βανίλια, αμύγδαλο και κακάο, αλλά η επιχείρηση δεν θέλησε να περιοριστεί εκεί. Συμβαδίζοντας με τις νέες διατροφικές ανάγκες αλλά και τα «θέλω» της αγοράς, προσπάθησε να φέρει μια μεγαλύτερη ποικιλία, που να καλύπτει τα γούστα όλο και περισσότερων με 14 είδη χαλβά. «Ανταποκρινόμενοι στις σύγχρονες απαιτήσεις, δημιουργήσαμε ορισμένες καινούριες γεύσεις, οι οποίες βασίζονται στη μεσογειακή και ελληνική παράδοση, όπως ο χαλβάς με ελληνικό καφέ. Ήμασταν οι πρώτοι που τον φτιάξαμε και είδαμε αμέσως ότι άρεσε, καθώς δεν σε λίγωνε καθόλου η γεύση του. Αργότερα, φτιάξαμε χαλβά με φυστίκι Αιγίνης, με μαστίχα Χίου, με περγαμόντο και κανέλα, με πορτοκάλι και σοκολάτα. Ο κόσμος πάει επίσης προς τα προϊόντα ολικής, οπότε έχουμε φτιάξει και χαλβά ολικής με καστανή ζάχαρη και μύρτιλο, όπως και χαλβά ολικής με μέλι», προσθέτει.
Εκτός από τον χαλβά και το ταχίνι, στον Αργουδέλη θα βρεις πλήθος προϊόντων δικής τους παραγωγής, που διατίθενται επίσης στο τμήμα λιανικής του εργοστασίου και στο κατάστημα επί της Δημητρίου Γούναρη, λίγα μέτρα από το λιμάνι. Η βιοτεχνία παράγει με παραδοσιακές συνταγές 12 είδη γλυκών κουταλιού, 5 γεύσεις από βανίλιες «υποβρύχια» με βελούδινη υφή, μαρμελάδες με ή χωρίς προσθήκη ζάχαρης, «γιαγιαδίστικη» βυσσινάδα και λουκούμια με συριανή συνταγή. Και, μάλιστα, για όλα τα παραπάνω, οι πρώτες ύλες έρχονται από πιστοποιημένους Έλληνες παραγωγούς. «Τα φρούτα και οι ξηροί καρποί έρχονται όλα από τοπικούς παραγωγούς, με πολλούς από τους οποίους συνεργαζόμαστε χρόνια, καθώς έτσι διασφαλίζουμε την ποιότητά μας. Στηρίζουμε τον τόπο μας όσο μπορούμε. Αν δεν υπάρχει κάποια πολύ καλύτερη εναλλακτική, πάντα προτιμούμε την τοπική παραγωγή», μου εξομολογείται η Ευφροσύνη.
Και κάπως έτσι, ο Αργουδέλης στον Πειραιά αποτελεί ένα από τα must μέρη για χειροποίητο χαλβά, ταχίνι υπερ-τροφή αλλά και τα παραδοσιακά γλυκά στην πόλη, αφού έρχονται άνθρωποι από κάθε άκρη της για να τα προμηθευτούν, όχι μόνο την περίοδο της Σαρακοστής μια και όλα τα προϊόντα τους είναι νηστίσιμα, αλλά και όλο τον χρόνο. «Πράγματι, στο κατάστημά μας στον Πειραιά μάς τιμούν με την επιλογή τους πελάτες από όλη την Αττική, ενώ σε επίπεδο χονδρικής έχουμε μεγάλο δίκτυο συνεργαζόμενων καταστημάτων σε όλη την Ελλάδα – κυρίως παντοπωλεία, καφεκοπτεία, μίνι μάρκετ, delicatessen κ.α. Και φυσικά, τα τελευταία χρόνια έχουμε δημιουργήσει ένα e-shop, από το οποίο μπορεί να αγοράσει κάποιος τα προϊόντα μας από όπου κι αν βρίσκεται στην Ελλάδα και να τα λάβει ακριβώς στην πόρτα του».
Μπήκαμε στο εργοστάσιο Αργουδέλης στον Πειραιά και μάθαμε πώς φτιάχνεται το διάσημο ταχίνι τους. Δείτε το βίντεο:
Όπως μου τονίζει η Ευφροσύνη, κλείνοντας την κουβέντα μας, ο χαλβάς είναι μια τέχνη, κάτι που δεν μαθαίνεται εύκολα, αλλά περνά από γενιά σε γενιά και είναι κάτι το οποίο χρειάζεται κρίση, σωστή εκτίμηση της μάζας και του ζυμώματος, ώστε να γίνει ο χαλβάς ζουμερός και τραγανός ταυτόχρονα. Και για την οικογένεια Αργουδέλη, όλα αυτά τα χρόνια, είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια δουλειά. «Είναι μια αγάπη. Σαν μικρό παιδί ερχόμουν στο εργοστάσιο απλά για να περάσω την ώρα μου, να ανακαλύψω πράγματα. Έβλεπα τους τεχνίτες να ζυμώνουν χαλβά, να βράζουν τα μοσχομυριστά γλυκά, να ρέει η ζεστή μάζα του λουκουμιού, να μυρίζει το φρεσκο-αλεσμένο ταχίνι και πάντα όλο αυτό με γοήτευε. Παρόλο που στην αρχή ακολούθησα άλλη επαγγελματική πορεία, διάλεξα τελικά την επιχείρησή μας από αγάπη, γιατί ήταν ένα περιβάλλον στο οποίο μεγάλωσα. Μια συνειδητή επιλογή που μέχρι σήμερα δεν μετανιώνω και παρά τις αντιξοότητες των εποχών, μια παράδοση που αξίζει να συνεχίζουμε να “υπηρετούμε” μαζί με τον ξάδερφό μου Βασίλη», μου λέει με χαμόγελο η Ευφροσύνη.
