Είναι δυνατόν να έχω κατάθλιψη ενώ όλα μου πηγαίνουν καλά;
Αφιέρωμα: Ψυχική Υγεία
Η ψυχολόγος Παρασκευή Μιχελή γράφει στο NouPou για το πώς η κατάθλιψη μπορεί να πλήξει ακόμη και τους πιο επιτυχημένους ανθρώπους, εξηγώντας ότι η εσωτερική πάλη και οι υψηλές προσδοκίες μπορεί να κρύβουν μια αίσθηση αποξένωσης από τον εαυτό μας.
- 15/12/2024
Αυτό είναι ένα ερώτημα που απασχολεί όλο και περισσότερους ανθρώπους. Πώς μπορεί κάποιος να αισθάνεται θλίψη ή συναισθηματική εξάντληση όταν έχει μια καλή δουλειά, αρμονικές σχέσεις και καλή υγεία; Αν και θα περίμενε κανείς ότι η “ιδανική” ζωή φέρνει μόνο χαρά, η πραγματικότητα είναι πολύ πιο σύνθετη.
Η κατάθλιψη δεν επηρεάζεται πάντα από εξωτερικές συνθήκες, και αυτό συμβαίνει γιατί συνδέεται στενά με τις προσωπικές μας εμπειρίες, την ψυχολογική μας δομή, αλλά και με το πώς βιώνουμε τη ζωή σε βαθύτερο επίπεδο. Είναι μια εσωτερική κατάσταση που μπορεί να μας βρει, ακόμα και όταν φαινομενικά τα πάντα είναι υπό έλεγχο.
Γιατί συμβαίνει αυτό;
- Εσωτερική πάλη και αίσθηση κενού
Η κατάθλιψη συχνά συνοδεύεται από μια έντονη εσωτερική πάλη. Το άτομο μπορεί να βιώνει μια αίσθηση κενού ή αποξένωσης από τον ίδιο του τον εαυτό και τους γύρω του. Αυτή η αίσθηση είναι πολύ δύσκολο να εξηγηθεί ή να γίνει κατανοητή από το περιβάλλον, ειδικά όταν κάποιος φαίνεται να έχει “τα πάντα”. Είναι ένα κρυφό συναίσθημα απομόνωσης που μπορεί να οδηγήσει σε βαθύ συναισθηματικό πόνο.
- Η επίδραση των προσδοκιών και της “τελειότητας”
Η κοινωνία πολλές φορές δημιουργεί υψηλές προσδοκίες και πρότυπα επιτυχίας και ευτυχίας, τα οποία ασκούν πίεση στο άτομο. Το αίσθημα ότι πρέπει να επιτύχουμε κάτι το ιδανικό μπορεί να προκαλέσει έντονο άγχος και εσωτερική αναστάτωση. Η συνεχής προσπάθεια για την επίτευξη της “τέλειας” ζωής δημιουργεί μια αντίφαση, καθώς οι άνθρωποι αρχίζουν να νιώθουν ότι η αξία τους εξαρτάται από τις επιτυχίες τους.
- Η κουλτούρα της “ψευδούς ευτυχίας”
Ζούμε σε μια εποχή όπου η εικόνα έχει τεράστια σημασία. Πολλοί αισθάνονται την πίεση να δείχνουν μια εικόνα ευτυχίας, ανεξάρτητα από το πώς αισθάνονται πραγματικά. Τα κοινωνικά μέσα ενισχύουν αυτήν την κουλτούρα, όπου η ανάγκη για αποδοχή και έγκριση από τους άλλους γίνεται πολλές φορές πιο σημαντική από την αυθεντική εμπειρία της ζωής. Ως αποτέλεσμα, πολλά άτομα κρύβουν τα αληθινά τους συναισθήματα πίσω από μια μάσκα.
- Αποσύνδεση από τις πραγματικές μας ανάγκες
Ακόμη και οι πιο στενές σχέσεις και οικογένειες δεν μπορούν πάντα να παρέχουν την αναγκαία υποστήριξη, αν το ίδιο το άτομο δυσκολεύεται να εκφράσει τις βαθύτερες ανάγκες του. Η κατάθλιψη συχνά προκαλείται από μια αίσθηση αποσύνδεσης από τον εαυτό μας. Οι άνθρωποι που παλεύουν με την κατάθλιψη συχνά δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν τι πραγματικά χρειάζονται ή επιθυμούν, με αποτέλεσμα να νιώθουν ότι δεν ανήκουν.
Υπάρχουν επιστημονικά αίτια πίσω από την “αδικαιολόγητη” κατάθλιψη;
Ναι, υπάρχει μια πλούσια βιβλιογραφία που υποστηρίζει ότι η κατάθλιψη έχει ψυχοβιολογικά αίτια, και μπορεί να προκύψει ανεξάρτητα από τις εξωτερικές συνθήκες. Η γενετική προδιάθεση παίζει συχνά ρόλο, αλλά εξίσου σημαντικές είναι οι προηγούμενες τραυματικές εμπειρίες, το χρόνιο άγχος και ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας και τη ζωή. Η έλλειψη συγκεκριμένων νευροδιαβιβαστών, όπως η σεροτονίνη και η ντοπαμίνη, μπορεί επίσης να επηρεάσει την ψυχολογική μας κατάσταση και να προκαλέσει κατάθλιψη.
Ποιος είναι ο φαύλος κύκλος της εσωτερικής σύγκρουσης;
Όταν βιώνουμε κατάθλιψη παρά τις φαινομενικά καλές εξωτερικές συνθήκες, η εσωτερική σύγκρουση ενισχύεται. Έχουμε την τάση να συγκρίνουμε τον εαυτό μας με αυτό που πιστεύουμε ότι θα έπρεπε να είμαστε, κάτι που δημιουργεί ένα ακόμα μεγαλύτερο χάσμα ανάμεσα στο “εγώ” που θέλουμε να παρουσιάζουμε και στο “εγώ” που νιώθουμε ότι είμαστε. Αυτός ο φαύλος κύκλος ενισχύει το αίσθημα ανεπάρκειας και ανασφάλειας, κάτι που με τη σειρά του επιδεινώνει τα συμπτώματα της κατάθλιψης.
Πώς να αναζητήσουμε βοήθεια και να ανακτήσουμε την εσωτερική μας ισορροπία;
Το πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης είναι η αναγνώριση και η αποδοχή των συναισθημάτων μας, χωρίς ενοχές ή φόβο. Η αναζήτηση βοήθειας από έναν ειδικό ψυχικής υγείας μπορεί να προσφέρει τη στήριξη και την καθοδήγηση που χρειαζόμαστε για να κατανοήσουμε βαθύτερα τις ρίζες των συναισθημάτων μας. Μέσω της αυτογνωσίας και της θεραπείας, μπορεί κανείς να μάθει να αποδέχεται τις ευάλωτες πλευρές του, χωρίς να αισθάνεται ανεπαρκής ή μόνος.
Η κατάθλιψη είναι μια κατάσταση που μπορεί να επηρεάσει τον καθένα, ανεξαρτήτως επιτυχιών ή συνθηκών, και δεν χρειάζεται να “φαίνεται” για να είναι πραγματική. Αν εσείς ή κάποιος που γνωρίζετε αντιμετωπίζει παρόμοια προβλήματα, η επαγγελματική βοήθεια μπορεί να προσφέρει τα εργαλεία για μια βαθύτερη, αληθινή ανασύνδεση με τον εαυτό και τους γύρω.
Παρασκευή Μιχελή
Ψυχολόγος