Είναι η ψυχοθεραπεία για όλους μας; Δύο έμπειρες ψυχολόγοι των νοτίων προαστίων απαντούν
Οι ψυχολόγοι του κέντρου Trust in yourself Σοφία Ηλιοπούλου και Στέλλα Ζούλοβιτς, εξηγούν πώς η διαδικασία της ψυχοθεραπείας μπορεί να αλλάξει ολοκληρωτικά τη ζωή σου και τη ζωή των παιδιών σου.
- 18/04/2022
Προβλήματα με τον εαυτό μας, τις σχέσεις μας με τους άλλους και το ρόλο της γονεϊκότητας που δεν μπορούμε να διαχειριστούμε πολλές φορές μας οδηγούν στο κατώφλι του ψυχολόγου. Ο ψυχολόγος είναι ο άνθρωπος που θα σε στηρίξει, θα σε παρακολουθήσει και θα προσπαθήσει να ερμηνεύσει τα συναισθήματά σου και τις δυσκολίες σου. Είναι συνέχεια παρών, με διακριτικό τρόπο και σε βοηθά να χτίσετε μαζί μια ψυχοθεραπευτική σχέση που θα οδηγήσει στην καλύτερη εκδοχή του εαυτού σου. Ζητήσαμε απαντήσεις από τις έμπειρες ψυχολόγους Σοφία Ηλιοπούλου και Στέλλα Ζούλοβιτς για το πότε χρειάζεται να απευθυνθούμε για ψυχοθεραπεία, πώς μπορούμε να γίνουμε καλύτεροι γονείς και πότε είναι απαραίτητο το παιδί μας να επισκεφτεί έναν ψυχολόγο.
Ποιοι απευθύνονται συνήθως σε έναν ψυχολόγο και πότε χρειάζεται κάποιος να κάνει ψυχοθεραπεία;
Στέλλα Ζούλοβιτς: Συνήθως είναι οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν κάποιο σύμπτωμα (αυπνία, κρίση πανικού κ.λπ.) ή κάποια κατάσταση (χωρισμός, απώλεια, αυτοπεποίθηση κ.λπ.). Σπανιότερα έρχονται άνθρωποι που θέλουν απλά να “τα βρουν με τον εαυτό τους”, να αναγνωρίσουν τα θέλω τους και να τα κάνουν πράξη. Δυστυχώς η ψυχοθεραπεία δεν είναι στην κουλτούρα μας άλλα η άποψη των ειδικών είναι ότι η προσωπική ανάπτυξη δεν είναι κάτι που αφορά συγκεκριμένη μερίδα ανθρώπων. Η ψυχοθεραπεία χρειάζεται σε όλους μας.
Υπάρχει ακόμη αμηχανία όταν κάποιος επικοινωνεί μαζί σας; Ποια είναι τα αιτήματά του στην πρώτη σας συνεδρία;
Σ.Ζ.: Συνήθως μας περιγράφουν γιατί έρχονται, δηλαδή τι είναι αυτό που τους κάνει να αισθάνονται άσχημα. Νομίζω πως το έχουν αποφασίσει και δεν δυσκολεύονται ιδιαιτέρως με αυτό. Το δύσκολο στην υπόθεση είναι να σου ταιριάζει ο ειδικός καθώς η θεραπευτική σχέση παίζει σπουδαίο ρόλο στην πορεία της ψυχοθεραπείας.
«Η διαχείριση συναισθημάτων, η αξιολόγηση σχολικής επίδοσης, τα προβλήματα συμπεριφοράς, η θεραπεία τραυματικών γεγονότων και πολλά άλλα μπορούν να λυθούν με τη βοήθεια ενός επαγγελματία ψυχοθεραπευτή» λέει η ψυχολόγος Σοφία Ηλιοπούλου.
Παρατηρείτε να το κρύβουν από τους δικούς τους ανθρώπους, όταν κάνουν ψυχοθεραπεία;
Σ.Ζ.: Οι περισσότεροι ναι, θεωρούν ότι είναι μια προσωπική υπόθεση και δεν το ανακοινώνουν στους γύρω τους.
Ποιες ηλικιακές ομάδες απευθύνονται σε εσάς;
Σ.Ζ.: Είμαι εκπαιδευμένη στους εφήβους και ενηλίκους.
Τι προσέγγιση ψυχοθεραπείας ακολουθείτε;
Σ.Ζ.: Η εκπαίδευση που έχω είναι στην οικογενειακή συστημική ψυχοθεραπεία με έντονη την τοποθέτηση της αφηγηματικής προσέγγισης και τη θεωρία του συναισθηματικού δεσμού. Με απλά λόγια, είμαστε μέρος ενός συστήματος και αυτό το σύστημα μας έχει επηρεάσει.
Πόσο χρονικό διάστημα μπορεί να διαρκέσει η θεραπεία;
Σ.Ζ.: Εξαρτάται τι θέλεις να πετύχεις. Μπορεί να είναι μια απλή συμβουλευτική ζεύγους που τοποθετείται γύρω στις 12-15 εβδομαδιαίες συνεδρίες αλλά μπορεί να φτάσει και τα 10 χρόνια. Αλλά εκεί πετυχαίνουμε μια σχέση που δεν μπορεί να περιγραφεί σε κάποιον που δεν την έχει ζήσει. Είναι πολύ ωραία διαδικασία γιατί βλέπεις τον εαυτό σου να αλλάζει προς το καλύτερο. Παρόλα αυτά είναι στο χέρι του θεραπευόμενου να σταματήσει όποτε κρίνει ότι έχει ολοκληρώσει τον κύκλο του. Πολλοί θεραπευόμενοι κάνουν κάποια διαλείμματα και επανέρχονται έπειτα από ένα διάστημα. Σημαντικό είναι να γνωρίζουν ότι άπαξ και ένας θεραπευτής έχει έναν θεραπευόμενο, είναι “πάντα” εκεί για εκείνον όποτε το ζητήσει ακόμα και αν είναι χρόνια μετά.
«Άπαξ και ένας θεραπευτής έχει έναν θεραπευόμενο, είναι “πάντα” εκεί για εκείνον όποτε το ζητήσει ακόμα και αν είναι χρόνια μετά.» λέει η ψυχολόγος Στέλλα Ζούλοβιτς.
Πόσο δεκτικοί είναι οι γονείς στο να εκπαιδευτούν σε μια νέα οπτική στη γονεϊκότητα;
«Το parenting είναι η νέα τάση. Νέοι γονείς πλέον διαβάζουν ενημερώνονται και ασχολούνται με τον τρόπο που θέλουν να αναθρέψουν τα παιδιά τους. Είναι πολύ πιο ανοικτοί στις νέες πρακτικές από παλιότερα.» απαντά η ψυχολόγος Στέλλα Ζούλοβιτς ενώ η Σοφία Ηλιοπούλου εξηγεί: «Θα έλεγα ότι δεν είναι τόσο οι γονείς συγκεκριμένα αλλά όλα εξαρτώνται από τον χαρακτήρα και την οπτική που έχει ο κάθε άνθρωπος. Ανάλογα λοιπόν, αν μιλάμε για γονείς οι οποίοι βρίσκονται σε εγρήγορση και τους ενδιαφέρει να είναι ενημερωμένοι για τα τρέχοντα ζητήματα, τότε είναι δεκτικοί να βελτιωθούν αλλά και να υιοθετήσουν πρακτικές όσο το δυνατόν καταλληλότερες για τη διαχείριση του παιδιού αλλά και του ρόλου τους. Σε κάθε περίπτωση χρειάζεται να σκεφτούμε ότι οποιαδήποτε αλλαγή στον τρόπο σκέψης και διαχείρισης μπορεί να είναι μία αρκετή δύσκολη διαδικασία καθώς εν γένει υπάρχουν πολλές αντιστάσεις στο να αλλάξει αυτό που έχουμε μάθει ή που μπορεί να ακολουθούμε ενστικτωδώς. Επομένως, το βασικό κριτήριο είναι η θέληση προς την αλλαγή και η εμπιστοσύνη σε νέες πρακτικές.»
Ποιος είναι ο σκοπός μιας ομάδας γονέων;
Όπως αναφέρει η ψυχολόγος κα Ηλιοπούλου «Οι ομάδες γονέων δημιουργούνται με στόχο αρχικά την ενημέρωση των γονέων και την ψυχοεκπαίδευση τους σε πιο αποτελεσματικούς τρόπους διαχείρισης των παιδιών και της άσκησης του ρόλου τους. Επιπλέον, δίνεται η ευκαιρία να ανταλλάξουν απόψεις μεταξύ τους για θέματα που αφορούν τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών αλλά και τη συμπεριφορά τους όπως τα όρια, η επικοινωνία κ.ά. Τέλος, μέσα σε μία ομάδα μπορούν να συζητηθούν και θέματα που αφορούν και δικές τους προσωπικές δυσκολίες ή ανησυχίες που πυροδοτούνται με αφορμή τον γονεϊκό τους ρόλο και τη σχέση με το παιδί τους.» Η ψυχολόγος κα Ζούλοβιτς εξηγεί ότι «ο σκοπός των ομάδων γενικότερα είναι να μας κάνει να λειτουργήσουμε μέσα σε αυτό τον μικρόκοσμο με νέες πρακτικές και τρόπους που θα λειτουργήσουμε και έξω. Το σημαντικό είναι ότι η διαδικασία συνήθως επιταχύνεται εφόσον ακούγοντας τις ερωτήσεις και απαντήσεις των υπολοίπων, στην ουσία παίρνεις απαντήσεις και για σένα. Οπότε μπορεί να μην ξέρεις ότι έχεις κάποια απορία μέχρι την ώρα που ακούς την απάντηση.»
«Το parenting είναι η νέα τάση. Νέοι γονείς πλέον διαβάζουν ενημερώνονται και ασχολούνται με τον τρόπο που θέλουν να αναθρέψουν τα παιδιά τους. Είναι πολύ πιο ανοικτοί στις νέες πρακτικές από παλιότερα.» εξηγεί η ψυχολόγος Στέλλα Ζούλοβιτς.
Γιατί να συμμετάσχει ένας γονιός σε μία ομάδα γονέων;
Η κα Ηλιοπούλου αναφέρει ότι «Το πρώτο βήμα για να μπορέσουν οι γονείς να κατανοήσουν τα παιδιά τους είναι να γνωρίσουν τον εαυτό τους, να αναγνωρίσουν τις δυσκολίες τους και να επεξεργαστούν τα συναισθήματά τους. Η ομάδα διευκολύνει τους γονείς προς αυτή την κατεύθυνση με τρόπο άμεσο και ισχυρό. Μία ομάδα έχει ως στόχο την ενεργό συμμετοχή του ατόμου-γονέα σε κάθε δραστηριότητα και προσδοκεί ότι μέσα από την αλληλεπίδραση των γονιών και τον ανοιχτό διάλογο θα αναπτυχθούν νέες ικανότητες από τους συμμετέχοντες και να βρεθούν νέες λύσεις. Οι γονείς μαθαίνουν, καθώς συμμετέχουν και αλληλεπιδρούν με την υπόλοιπη ομάδα, χρησιμοποιώντας τα διαθέσιμα εργαλεία (πχ. γλώσσα, σώμα, συναίσθημα, υλικό της δραστηριότητας κ.λπ.) και την συμμετοχή σε δραστηριότητες.» Η κα Ζούλοβιτς θεωρεί ότι «ο κάθε γονιός φαίνεται να θέλει το καλύτερο για το παιδί του οπότε μια συμβουλή από έναν ειδικό για το εκάστοτε ζήτημα που αντιμετωπίζει με την ανατροφή, ή με κάτι πολύ δύσκολο στην οικογένεια, μπορεί να δημιουργήσει την απαραίτητη οικειότητα στη σχέση μεταξύ τους.»
Πότε ένα παιδί χρειάζεται ψυχολόγο;
«Είναι πολλές οι περιπτώσεις όπου ένα παιδί χρειάζεται να συμβουλευτεί ειδικό. Θα μπορούσαμε ενδεικτικά να αναφέρουμε κάποιες κατηγορίες όπως η διαχείριση συναισθημάτων, η αξιολόγηση σχολικής επίδοσης, τα προβλήματα συμπεριφοράς, η θεραπεία τραυματικών γεγονότων και πολλά άλλα. Δεδομένου ότι οι γονείς είναι οι εκείνοι που έχουν την γονική μέριμνα, το πιο σημαντικό είναι οι ίδιοι να είναι ανοιχτοί σε τέτοιου είδους διαδικασίες αλλά και να διατηρούν μία σχέση εγγύτητας με τα παιδιά τους, που θα τους επιτρέψει να αναγνωρίζουν τις ανάγκες τους και να ζητούν βοήθεια όποτε αυτό κρίνεται απαραίτητο, χωρίς φόβο για τη κοινωνική γνώμη.» απαντά η κα Ηλιοπούλου ενώ η κα Ζούλοβιτς μας εξηγεί ότι «αν εξαιρέσουμε τις ψυχιατρικές διαταραχές, μπορεί να χρειαστεί το παιδί να επισκεφτεί έναν ειδικό για το πένθος, για το bullying, για τις διατροφικές διαταραχές, για μια μεγάλη αλλαγή στην οικογένεια (π.χ. μετακόμιση), κ.ά.»
«Μέσα σε μία ομάδα γονέων μπορούν να συζητηθούν, εκτός από θέματα που αφορούν τα παιδιά και θέματα που αφορούν και δικές τους προσωπικές δυσκολίες ή ανησυχίες που πυροδοτούνται με αφορμή τον γονεϊκό τους ρόλο και τη σχέση με το παιδί τους.» λέει η ψυχολόγος Σοφία Ηλιοπούλου.
Ποια θεραπευτικά μέσα επιστρατεύονται στην παιδική ψυχοθεραπεία;
Σ.Η.: «Υπάρχουν πολλά μέσα τα οποία μπορούν να επιστρατευτούν στη θεραπευτική διαδικασία που αφορά τα παιδιά. Αυτό κυρίως εξαρτάται από τις πρακτικές που ακολουθεί ο κάθε θεραπευτής και την προσέγγιση που έχει επιλέξει. Το παιχνίδι και τα παραμύθια αποτελούν κάποια από τα πιο δημοφιλή μέσα για να αναπτυχθεί μία σχέση εμπιστοσύνης ανάμεσα στους δύο και να υπάρχει ο χώρος το παιδί να εκφραστεί αλλά και κυρίως να εμπιστευτεί το πρόσωπο του θεραπευτή. Επιπλέον μέσα που αξιοποιούνται είναι το κουκλοθέατρο, το παιχνίδι ρόλων, ιστορίες με εικόνες, οι ζωγραφιές και διάφορα άλλα.»
Τι θα συμβουλεύατε ένα γονιό ή έναν φίλο σχετικά με την ψυχοθεραπεία;
«Όπως αντιλαμβάνεστε υπάρχουν άπειρες συμβουλές που μπορεί να ειπωθούν, όμως για μένα η σχέση με τον ίδιο μας τον εαυτό είναι ο βασικός μας άξονας.» απαντά η κα Ηλιοπούλου και συνεχίζει: «Ως εκ τούτου, ως συμβουλή αλλά και προσωπική τοποθέτηση, θα έλεγα πως η θεραπευτική διαδικασία αποτελεί ένα προσωπικό μονοπάτι με κρυμμένα δώρα για εμάς τους ίδιους και πως τα «δώρα» αυτά θα ήταν σημαντικό να μένουν ανεπηρέαστα από τη γνώμη του κοινωνικού γίγνεσθαι, αφότου αποτελούν προσωπική επιλογή.» Η Στέλλα Ζούλοβιτς καταλήγει «ότι είναι με διαφορά η μεγαλύτερη επένδυση στον εαυτό τους που έκαναν ποτέ.»
INFO
Στέλλα Ζούλοβιτς, stellazoulovich@gmail.com, τηλ. 6949066806
FACEBOOK
INSTAGRAM
Σοφία Ηλιοπούλου, sof_iliopoulou@hotmail.com, τηλ. 6984194164.
FACEBOOK
INSTAGRAM
trustinyourself.gr
Λαζαράκη 25, Γλυφάδα, 2ος όροφος (πλησίον τραμ Γλυφάδας Πλατεία Κατράκη), τηλ. 210 8983775.