Πώς διαχειριζόμαστε την καραντίνα; Μια ειδικός απαντά σε όλες τις ερωτήσεις
Ψυχική υγεία και κορονοϊός: Πώς επηρεάζονται σχέσεις, παιδιά, οικογένεια, πότε πρέπει να ανησυχήσουμε και ποια είναι τα «μυστικά» για να ανταπεξέλθουμε σε αυτήν την πρωτόγνωρη κατάσταση;
- 30/03/2020
Σε μία κατάσταση ιδιαίτερη, που οι σχέσεις με τους δικούς μας αλλά και με τον ίδιο μας τον εαυτό μπορούν να δοκιμαστούν, η ψυχοθεραπεύτρια Αφροδίτη Ξένου απαντά σε όλες τις ερωτήσεις μας.
Πώς μπορούμε να διατηρήσουμε την ψυχική μας υγεία όλο αυτό το διάστημα της απαγόρευσης κυκλοφορίας; Υπάρχουν κάποια «μυστικά»;
Η κατάσταση είναι σίγουρα πολύ δύσκολη και πρωτόγνωρη. Οπως και ο συγκεκριμένος ιός είναι για τους οργανισμούς μας πρωτόγνωρος , το ίδιο και αυτό που ζούμε τώρα . Είμαστε όλοι σε ένα σοκ. Αυτό το σοκ, αν μπορέσουμε να το διαχειριστούμε καλά, θα μπορέσει να φέρει και καλά αποτελέσματα. Ερχόμαστε αντιμέτωποι με το πιο ισχυρό ένστικτό μας, που είναι αυτό της επιβίωσης και το πόσο τρωτοί είμαστε σαν άνθρωποι. Εμπεριέχει πολλούς φόβους που ξυπνάνε λόγω της υπάρχουσας κατάστασης και ο καθένας μας το βιώνει διαφορετικά, γιατί δεν έχουμε όλοι την ίδια ιστορία στη ζωή μας, δεν μεγαλώσαμε με τα ίδια δεδομένα.
Η ψυχική μας υγεία είναι το ίδιο σημαντική όπως και η σωματική μας υγεία. Νομίζω πως, όταν μπορέσουμε και κρατήσουμε την ψυχραιμία μας και βάλουμε ένα πρόγραμμα καθημερινά και κάποιους απλούς στόχους μέσα στην ημέρα, αυτό θα είναι πολύ βοηθητικό. Μπορούμε να τους καταγράφουμε και σε ένα χαρτί και μετά να τσεκάρουμε αυτούς που πραγματοποιήσαμε. Ετσι υπάρχει η αίσθηση ότι δεν έχουμε παραιτηθεί αλλά παραμένουμε με ένα τρόπο παραγωγικοί και δημιουργικοί, στοιχεία που ο άνθρωπος έχει ανάγκη να βιώνει.
Τι μπορούμε να κάνουμε για να αλλάζουμε την ψυχολογία μας όταν νιώθουμε πως «πέφτουμε»;
Μπορούμε να επικοινωνούμε με ανθρώπους που είναι σημαντικοί για εμάς και να εκφράζουμε τα συναισθήματά μας, όποια και να είναι αυτά και να νιώθουμε ότι κάποιος μας άκουσε και μας κατάλαβε. Μπορούμε να σκεφθούμε θετικές δικές μας στιγμές που έχουμε βιώσει και όμορφες στιγμές που θα θέλαμε να βιώσουμε στο μέλλον μετά την κρίση. Να αποδεχθούμε την κατάσταση και τα συναισθήματα που νιώθουμε αυτή την περίοδο.
Υπάρχουν συγκεκριμένες ασχολίες μέσα στο σπίτι που μας βοηθάνε να νιώθουμε καλά ψυχολογικά;
Οτιδήποτε είναι στον καθένα από εμάς ευχάριστο, που να έχει μία θετική επίδραση στον εαυτό μας, είναι καλό. Για άλλους μπορεί να είναι το μαγείρεμα, για άλλους για να νιώθουν ασφαλείς να ασχοληθούν με το καθάρισμα ή οποιοδήποτε χόμπυ που μπορεί να έχουν και είναι πραγματοποιήσιμο μέσα στο σπίτι μας (χειροτεχνίες, ζωγραφική, πλέξιμο, επιτραπέζια παιχνίδια). Υπάρχουν ασχολίες που μπορούμε να τις πραγματοποιήσουμε μόνοι μας, και άλλες με διάδραση. Και οι δύο κατηγορίες είναι χρήσιμες.
Οι σχέσεις των ζευγαριών δοκιμάζονται αυτήν την περίοδο; Πώς μπορεί ο καθένας να έχει και τον χώρο του, εν μέσω καραντίνας; Τι πρέπει να αποφύγουμε;
Ναι, θεωρώ ότι οι σχέσεις των ζευγαριών θα δοκιμαστούν- ειδικά στα ζευγάρια που δεν διέθεταν αρκετό χρόνο για να βρίσκονται μαζί. Θα ξυπνήσουν θυμοί, εντάσεις και αισθήματα εγκλωμισμού. Ενώ αντίθετα στα ζευγάρια που έχουν καλή επικοινωνία και σύνδεση μεταξύ τους, αυτή η περίοδος ευνοεί στο να γίνει ακόμα καλύτερη η σχέση τους. Ως προς το θέμα του χώρου που χρειάζεται να έχει το κάθε άτομο, είναι σημαντικό να διατηρούμε έστω και για κάποια ώρα τον δικό μας χώρο όπου είναι εφικτό. Ακόμα και να καθίσουμε στο μπαλκόνι μας, δεδομένου ότι ζούμε σε μία χώρα που μας το επιτρέπει ο καιρός, και να μείνουμε με τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας, είναι πολύ βοηθητικό. Και μετά μπορούμε να μοιραστούμε με τον σύντροφό μας κάποιες από τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας ώστε να βελτιώσουμε την επικοινωνία μας και να μην μείνουμε αποξενωμένοι. Η αποξένωση είναι κάτι που πρέπει να αποφύγουμε στην κρίση που περνάμε. Είναι πάντως μία μεγάλη ευκαιρία να δουλέψουμε τις σχέσεις και να τις βελτιώσουμε ή να γίνουμε πιο συνειδητοί με τον εαυτό μας και τις σχέσεις μας.
Αν είμαι σε μια σχέση που, ειδικά τώρα με τον εγκλεισμό, νιώθω ότι δεν προχωράει, τι κάνω; Παίρνω τις αποφάσεις μου τώρα ή περιμένω να περάσει αυτή η κρίση για να σκεφτώ πιο σωστά;
Είναι καλό να μην πάρουμε σε περίοδο κρίσης τόσο μεγάλες αποφάσεις, αλλά να περιμένουμε και να γίνουμε αυτό το διάστημα παρατηρητές της σχέσης μας και να πάρουμε τις αποφάσεις με καθαρή σκέψη και συνειδητότητα.
Έχει επιπτώσεις στην ψυχολογία των παιδιών ο εγκλεισμός;
Θεωρώ ότι για τα παιδιά δεν έχει τόσο σοβαρές επιπτώσεις ο εγκλεισμός γιατί τα παιδιά βρίσκουν διεξόδους μέσα στο σπίτι και αυτήν την περίοδο είναι πιο χαρούμενα γιατί απολαμβάνουν και τους γονείς τους στο σπίτι, όταν βέβαια οι σχέσεις των γονιών είναι θετικές και περνάνε περισσότερο χρόνο μαζί τους. Εαν όμως οι γονείς τον βιώνουν αυτόν τον περιορισμό σαν εγκλεισμό και δυσκολεύονται, τότε μπορεί να υπάρξουν εντάσεις στο σπίτι και αυτό όπως είναι φυσικό θα περάσει και στα παιδιά. Από τους γονείς εξαρτάται πώς θα το διαχειριστούν οι ίδιοι για τον εαυτό τους για να το περάσουν και στα παιδιά. Βοηθάμε τα παιδιά να καταλάβουν αυτό που συμβαίνει, να διατηρήσουν μία κανονικόητα, ένα πρόγραμμα, κάποιες δραστηριότητες που μπορούν να κάνουν στο σπίτι – και το πιο σημαντικό: αφιερώνουμε περισσότερο χρόνο μαζί τους, συνδεόμαστε πιο ουσιαστικά μαζί τους, τα γνωρίζουμε καλύτερα και μας γνωρίζουν καλύτερα, κάτι που τις περισσότερες φορές λόγω της καθημερινότητάς μας, το αμελούμε.
Μπορούμε να διαχειριστούμε το άγχος για το τι μέλλει γενέσθαι στο οικονομικό και επαγγελματικό κομμάτι μετά την καραντίνα;
Αυτό θα είναι από τα μεγαλύτερα θέματα που θα προκύψουν μετά την κρίση, που εδώ καλείται η Πολιτεία να συνδράμει, και να σκεφτούμε ότι οι επιπτώσεις δεν είναι μόνο σε εμάς προσωπικά αλλά σε όλο τον κόσμο. Επιπλέον να σκεφθούμε οτι στη ζωή μας τα έχουμε καταφέρει, έχουμε επιβιώσει μέχρι σήμερα και θα το ξανακάνουμε.
Υπάρχουν κάποια συμπτώματα που αποτελούν ένδειξη πως ο εγκλεισμός μάς έχει προκαλέσει μελαγχολία;
Αν βλέπουμε ότι αλλάζει σε μεγάλο βαθμό η διάθεσή μας και η ενέργειά μας, να ξεκινήσουμε την ημέρα μας, εαν υπάρξουν διατροφικές αλλαγές, εαν μειώνεται η φροντίδα του εαυτού μας και της προσωπικής μας υγιεινής τότε θα πρέπει να ζητήσουμε βοήθεια από κάποιον ειδικό.
Πώς μπορώ να βοηθήσω ανθρώπους, πχ τους γονείς μου, που δεν μπορώ να επισκεφθώ και νιώθω ότι ψυχολογικά περνούν δύσκολα;
Αυτό που βοηθάει πολύ σε αυτήν την περίοδο της κρίσης είναι να είμαστε σε επαφή μαζί τους, να τους μιλάμε στο τηλέφωνο, αν μπορούν και με βιντεοκλήση ακόμα καλύτερα, για να μην αισθάνονται μόνοι και αποξενωμένοι.
Η πολιτεία στις επιτρεπόμενες μετακινήσεις συμπεριέλαβε τη σωματική άσκηση. Ακόμα και αν πριν δεν πηγαίναμε να ασκηθούμε τώρα πιστεύετε πως πρέπει να κάνουμε έστω μια βόλτα στο τετράγωνο για να νιώθουμε ψυχικά υγιείς.;
Θεωρώ ότι βοηθάει πολύ η σωματική άσκηση, έστω και η πιο ήπια όπως είναι το περπάτημα, αλλά και μέσα στο σπίτι μπορούμε να βρούμε απλούς τρόπους να ασκήσουμε το σώμα μας. Γιατί δεν είμαστε μόνο νους, είμαστε και σώμα και χρειάζεται να είμαστε υγιείς και σωματικά και ψυχικά και πνευματικά. Χρειάζεται να έχουμε μία ισορροπία σωματική και συναισθηματική.
Πολλοί επιλέγουν να περνάνε πολλές ώρες στα social media αυτή την περίοδο -ίσως περισσότερο και από πριν. Είναι μια διέξοδος ή ένας χειρότερος εγκλωβισμός;
Σε όλα χρειάζεται μέτρο. Και η ενημέρωση χρειάζεται και πολλές φορές η άσκοπη περίηγη στο διαδίκτυο, αλλά χρειάζεται να είμαστε σε επαφή με τον εαυτό μας και να καταλάβουμε τι μας κάνει καλό και τι όχι.
Κλείνοντας θα ήθελα να προσθέσω, ότι θα καθένας μας προσωπικά θα πρέπει να βρει ένα νόημα σε όλη αυτή την κρίση που περνάμε. Πιθανόν να αναθεωρήσει τις προτεραιότητες στη ζωή του και να κρατήσει κάτι θετικό που την επόμενη μέρα θα τον βοηθήσει να είναι καλύτερα στη ζωή του.
Καλό είναι να ξέρουμε ότι αυτό που μας γεμίζει και μας κάνει να νιώθουμε ασφαλείς είναι η σύνδεσή μας με τους ανθρώπους και τη φύση.
Αφροδίτη Ξένου
Συστημική και οικογενειακή θεραπεύτρια
Σωματική Ψυχοθεραπεύτρια
Τραυματοθεραπεύτρια
email: afroxenou@gmail.com