Μπορεί ο θυρεοειδής να επηρεάζει τη διάθεσή μου;
Ρώτα Τον Γιατρό
Μήπως η μεταβαλλόμενη διάθεσή σας, η κόπωση ή τα ψυχοσωματικά συμπτώματα δεν οφείλονται μόνο στο άγχος, αλλά σε έναν απορρυθμισμένο θυρεοειδή; Απαντά σε όλα τα σχετικά ερωτήματα η Ενδοκρινολόγος – Διαβητολόγος Παρασκευή Μεντζελοπούλου.
- 13/03/2025
Η απαιτητική καθημερινότητα συνοδεύεται συχνά από την αίσθηση κόπωσης ή και θλίψης, ενώ η μεταβαλλόμενη διάθεση αποδίδεται στα υψηλά επίπεδα άγχους των καιρών μας, κάτι το οποίο συχνά μεταφράζεται και σε ψυχοσωματικά συμπτώματα. Αν όμως φταίει «απλώς» ο θυρεοειδής; Κι αν αυτό το «απλώς» δεν είναι κάτι τόσο απλό; Ο μικρός αλλά πανίσχυρος θυρεοειδής αδένας, σημαντικός ρυθμιστής του οργανισμού μας, όταν δεν λειτουργεί σωστά, όπως μας εξηγεί η Ενδοκρινολόγος – Διαβητολόγος, Μεντζελοπούλου Παρασκευή, μπορεί να επηρεάσει και την ψυχική υγεία μας.
Ποια είναι η βασική λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα;
O θυρεοειδής αδένας βρίσκεται στον λαιμό, μπροστά από την τραχεία (αναπνευστικός σωλήνας) και κάτω από τον κρυκοθυρεοειδικό χόνδρο («μήλο του Αδάμ»). Έχει δύο λοβούς που ενώνονται με τον ισθμό του θυρεοειδούς και παράγει τις θυρεοειδικές ορμόνες, τη θυροξίνη (Τ4) και την τριιωδοθυρονίνη (Τ3). Η λειτουργία του θυρεοειδούς ελέγχεται από την υπόφυση (τον κεντρικό αδένα που βρίσκεται στον εγκέφαλο) μέσω της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης TSH, η οποία διεγείρει τον αδένα ώστε να παράγει τις ορμόνες του. Οι Τ3 και Τ4, μέσω της κυκλοφορίας, ταξιδεύουν σε όλο το σώμα και ρυθμίζουν τον τρόπο με τον οποίο το σώμα χρησιμοποιεί και αποθηκεύει ενέργεια, δηλαδή τον «μεταβολισμό» του.
Με ποιον τρόπο οι θυρεοειδικές ορμόνες επηρεάζουν τη διάθεση και τη συναισθηματική σταθερότητα;
Ένα σώμα που βρίσκεται σε ορμονική ισορροπία έχει ευεξία. Η σωματική υγεία και η επαρκής ενέργεια είναι απαραίτητες για την ψυχική υγεία. Οι διαταραχές λειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα επηρεάζουν την ομοιόσταση όλου του οργανισμού, προκαλώντας ποικίλα συμπτώματα, αλλά επηρεάζουν και απευθείας τη λειτουργία του νευρικού συστήματος.
Ο θυρεοειδής αδένας είναι εξαιρετικά σημαντικός για την ανάπτυξη και τη διατήρηση ορμονικής ισορροπίας και ομοιόστασης του σώματος, είναι με έναν τρόπο ο «θερμοστάτης» του οργανισμού. Οι θυρεοειδικές ορμόνες επηρεάζουν τον «ρυθμό» λειτουργίας πολλών οργάνων και κατά συνέπεια επηρεάζουν το μεταβολισμό των κυττάρων όλων των ιστών, τον ρυθμό της καρδιάς, τη λειτουργία του εντέρου, την ταχύτητα της αναπνοής, τη θερμοκρασία του σώματος, την ανάπλαση των κυττάρων (πχ δέρμα, μαλλιά, οστά), την παραγωγή και δράση άλλων ορμονών, αλλά και τη σκέψη και την πνευματική διαύγεια, τα αντανακλαστικά και την ανταπόκριση του νευρικού συστήματος, τη διάθεση και το συναίσθημα.
Υποθυρεοειδισμός VS Υπερθυρεοειδισμός
Η πιο συχνή διαταραχή της λειτουργίας του θυρεοειδούς είναι ο υποθυρεοειδισμός, ο οποίος επηρεάζει περίπου 10% του πληθυσμού παγκοσμίως. Η πιο συχνή αιτία υποθυρεοειδισμού στον ανεπτυγμένο κόσμο είναι η αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα Hashimoto, ενώ στον αναπτυσσόμενο κόσμο είναι η έλλειψη ιωδίου. O υποθυρεοειδισμός, δηλαδή η μειωμένη παροχή ορμονών του θυρεοειδούς στους ιστούς, προκαλεί σωματική, ψυχική και νοητική κόπωση, απάθεια, εύκολη θλίψη και ανηδονία, μειωμένη συγκέντρωση και σύγχυση, δυσκολία στην εκτέλεση πολύπλοκων λειτουργιών.
Αντίθετα ο υπερθυρεοειδισμός, δηλαδή η υπερβολική παροχή θυρεοειδικών ορμονών στα κύτταρα, προκαλεί αυξημένη ενέργεια, υπερένταση, εκνευρισμό, εύκολες μεταπτώσεις στη διάθεση, άγχος, ενώ μπορεί να προκαλέσει και γενικευμένη αγχώδη διαταραχή και κρίση πανικού, ακόμα και ψύχωση σε άτομα με ψυχιατρικό ιστορικό. Παρόλο που ο υπερθυρεοειδισμός σχετίζεται συνήθως με αυξημένη ενέργεια και ευφορία, συχνά μπορεί να εκδηλωθεί με κόπωση και κακή διάθεση. Αυτό μπορεί να συμβεί γιατί το σώμα, κάτω από την αυξημένη επίδραση των θυρεοειδικών ορμονών, αναγκάζεται να αυξήσει τον ρυθμό λειτουργίας των κυττάρων του, κάτι που μετά από κάποιο διάστημα, μπορεί εξαντλήσει το σώμα. Συχνά δε, ο υπερθυρεοειδισμός προκαλεί διαταραχή του ύπνου και αυπνία, κάτι που συμβάλλει ακόμα περισσότερο στην κόπωση και εξάντληση του οργανισμού. Η αυξημένη ενέργεια μπορεί ακόμα να οδηγήσει ένα άτομο να κάνει πολύ περισσότερα από όσα το σώμα του μπορεί να φέρει εις πέρας χωρίς την απαραίτητη ξεκούραση και φροντίδα. Ο υπερθυρεοειδισμός είναι ένα μεγάλο στρες για το σώμα μας και μπορεί να προκαλέσει πολλές επιπλοκές, σωματικές και ψυχικές.
Ο υπερθυρεοειδισμός δεν είναι τόσο συχνός και η συχνότητά του κυμαίνεται από 2-4% του πληθυσμού, και το 70-80% των περιπτώσεών του οφείλονται σε αυτοάνοση νόσο του Grave’s.
Ωστόσο, στους ηλικιωμένους και οι δύο αυτές διαταραχές, συνήθως, δεν εκδηλώνονται με τα τυπικά συμπτώματα και συχνά μπορεί να παρουσιαστούν με διαταραχές της μνήμης και της συγκέντρωσης, απάθεια και σύγχυση.
Ποια είναι τα συνηθέστερα συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού
Πολλά από τα συμπτώματα υποθυρεοειδισμού περνούν αρχικά απαρατήρητα από τον ασθενή και αποδίδονται στο επιβαρυμένο πρόγραμμα και το άγχος της καθημερινότητας. Οι ασθενείς μπορεί να αισθάνονται κόπωση, ότι έχουν χαμηλή ενέργεια, να νιώθουν θλίψη, να αντιμετωπίζουν δυσκολία στη μνήμη. Σε αυτά τα συμπτώματα έρχονται να προστεθούν το αίσθημα κρύου, η κατακράτηση υγρών στα άκρα και το πρόσωπο, η δυσκολία στη απώλεια βάρους ή μικρή αύξηση βάρους (2-4 κιλά). Επιπλέον, παρατηρείται ξηροδερμία στα μαλλιά, δυσκοιλιότητα, διαταραχή στην περίοδο και υπογονιμότητα. Είναι επίσης πιθανό να παρατηρούνται, βραχνάδα στη φωνή, πόνοι στους μυς και στις αρθρώσεις, κράμπες και αυξημένη χοληστερίνη.
Βεβαίως, τα συμπτώματα αυτά μπορεί να οφείλονται και σε άλλα αίτια. Για να βεβαιωθεί κανείς ότι έχει υποθυρεοειδισμό θα πρέπει να κάνει εξετάσεις αίματος για να ελέγξει τα επίπεδα των ορμονών του θυρεοειδούς.
Ποια είναι τα συνηθέστερα συμπτώματα του υπερθυρεοειδισμού;
Σε αντίθεση με τον υποθυρεοειδισμό, τα άτομα με υπερθυρεοειδισμό παρατηρούν δυσανεξία στη ζέστη, εφίδρωση, αύξηση της όρεξής τους με απώλεια βάρους, συχνές κενώσεις ή διάρροια. Χαρακτηριστικά είναι επίσης η ευερεθιστότητα και η ταχυκαρδία. Παρουσιάζουν διαταραχή στον ύπνο, ενώ η κόπωση μετά το κύμα ενέργειας, είναι πολύ έντονη. Όπως και στον υποθυρεοειδισμό, παρατηρούνται διαταραχές της περιόδου και υπογονιμότητα. Οι ασθενείς με υπερθυρεοειδισμό μπορεί να έχουν ερεθισμένα μάτια ή εξόφθαλμο, ενώ παράλληλα κάποιοι μπορεί να παρουσιάζουν βρογχοκήλη.
Η διάκριση της δυσλειτουργίας του θυρεοειδούς από τις αγχώδεις ή άλλες ψυχικές διαταραχές γίνεται με τον εργαστηριακό έλεγχο των θυρεοειδικών ορμονών και την κλινική εξέταση από Ενδοκρινολόγο.
Πως επιτυγχάνουμε τη ρύθμιση του θυρεοειδή και σε πόσο χρόνο βλέπουμε αποτελέσματα σχετικά με τις συναισθηματικές διακυμάνσεις;
Η θεραπεία του υποθυρεοειδισμού βασίζεται στο να λάβει ο ασθενής τις ορμόνες που δεν μπορεί να παράξει ο οργανισμός από μόνος του. Το φάρμακο που δίδεται είναι κάποια συνθετική θυροξίνη (Τ4), η οποία είναι ίδια με την ορμόνη που παράγει ο θυρεοειδής. Μια συχνή απορία που προβληματίζει τα άτομα που μαθαίνουν ότι ο θυρεοειδής τους υπολειτουργεί, είναι αν ο θυρεοειδής τους μπορεί να ξαναλειτουργήσει ή αν θα χρειάζεται να παίρνουν χάπι «για πάντα». Αν η διάγνωση του υποθυρεοειδισμού είναι σωστή, συνήθως είναι μόνιμη και η θεραπεία χρόνια.
Τα συμπτώματα συνήθως βελτιώνονται μέσα στον πρώτο μήνα από την έναρξη της θεραπείας. Η επαναφορά των θυρεοειδικών ορμονών σε φυσιολογικά επίπεδα θα πρέπει να διορθώσει και τα συμπτώματα, σωματικά και ψυχολογικά, όταν αυτά οφείλονται μόνο στη δυσλειτουργία του θυρεοειδούς. Αν τα συμπτώματα επιμένουν, παρά τη διατήρηση των ορμονών σε φυσιολογικά επίπεδα, τότε πρέπει να ψάξουμε και για άλλα αίτια. Η διατροφή και ο τρόπος ζωής δεν παίζουν ιδιαίτερο ρόλο στη ρύθμιση των διαταραχών λειτουργίας του θυρεοειδούς αλλά σίγουρα επηρεάζουν την ένταση των συμπτωμάτων και την επαναφορά σε κατάσταση ισορροπίας.
Χρειάζεται τακτικός έλεγχος των θυρεοειδικών ορμονών σε κάθε ηλικία, σε καταστάσεις όπως η εγκυμοσύνη και η λοχεία ή σε περιπτώσεις κάποιας άλλης νόσου, καθώς η δόση της θυροξίνης μπορεί να χρειαστεί να τροποποιηθεί γιατί οι ανάγκες του οργανισμού αλλάζουν.
Από τη διάγνωση στη θεραπεία…
Η θεραπεία της υπερλειτουργίας τους θυρεοειδούς εξαρτάται από την αιτία του υπερθυρεοειδισμού, την ηλικία του ατόμου, τη φυσική του κατάσταση, τη σοβαρότητα της νόσου και το εάν προκαλεί ή όχι έντονα συμπτώματα και επιπλοκές (όπως εξόφθαλμο).
Η πιο συχνή θεραπεία είναι τα αντιθυρεοειδικά φάρμακα. Τα φάρμακα αυτά μειώνουν την παραγωγή ορμονών από τον θυρεοειδή. Συνήθως η θεραπεία ξεκινάει με αυξημένες δόσεις φαρμάκων και, καθώς τα επίπεδα των ορμονών πέφτουν, η δόση σταδιακά μειώνεται. Τα συμπτώματα υποχωρούν αμέσως μόλις αρχίζουν να μειώνονται τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών, ακόμα και από την πρώτη εβδομάδα της θεραπείας. Η διάρκεια της θεραπείας χρειάζεται να είναι μακροχρόνια, τουλάχιστον 1-2 χρόνια για να αποφύγουμε την υποτροπή του υπερθυρεοειδισμού, κάτι που όμως μπορεί να συμβεί όταν τελικά σταματήσουν τα φάρμακα. Τα άτομα που έχουν παρουσιάσει επεισόδιο υπερθυρεοειδισμού στο παρελθόν, θα πρέπει να παρακολουθούν τη θυρεοειδική τους λειτουργία κάθε χρόνο για πιθανές υποτροπές.
Σε περιπτώσεις υπερθυρεοειδισμού από υποξεία, φλεγμονώδη θυρεοειδίτιδα η αποτελεσματική θεραπεία είναι η χορήγηση αντιφλεγμονωδών φαρμάκων ή/και στεροειδών για κάποιες εβδομάδες, με συχνή παρακολούθηση της λειτουργίας του θυρεοειδούς και των συμπτωμάτων. Επίσης, συχνά μπορεί να χρειαστεί η χορήγηση φαρμάκων που να ελέγχουν κάποια από τα πιο ανησυχητικά συμπτώματα του υπερθυρεοειδισμού όπως η ταχυκαρδία (β αποκλειστές όπως η ατενολόλη), χωρίς να έχουν κάποια επίδραση στην θεραπεία του υπερθυρεοειδισμού.
Η χειρουργική αφαίρεση του θυρεοειδούς (θυρεοειδεκτομή), είναι μια μόνιμη λύση, αλλά συνήθως δεν είναι η θεραπεία πρώτης επιλογής λόγω των πιθανών επιπλοκών από την επέμβαση (μόνιμος υποθυρεοειδισμός, κίνδυνος τραυματισμού των παραθυρεοειδών αδένων που ρυθμίζουν το ασβέστιο και των νεύρων που ελέγχουν τη φωνή). Το χειρουργείο μπορεί να είναι η μόνη λύση αν οι άλλες θεραπείες δεν είναι αποτελεσματικές ή αν υπάρχουν αντενδείξεις για αυτές.
Παρασκευή Μεντζελοπούλου, Ενδοκρινολόγος- Διαβητολόγος
endodiabetes.gr
info@endodiabetes.gr
Γλυφάδα – Medifem: Κύπρου 61, Γλυφάδα, 16674
Τηλ: 210 9680883
Αθήνα: Βασ. Σοφίας 102Α, 115 27
Τηλ: 210 7488801